Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

formo: Difference between revisions

From LSJ
No change in size ,  19 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2"
(2)
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2")
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=formo formare, formavi, formatus V :: form, shape, fashion, model
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>formo</b>: āvi, ātum, 1, v. a. [[forma]],<br /><b>I</b> to [[shape]], [[fashion]], form ([[class]].; esp. freq. in the trop. [[sense]]).<br /><b>I</b> Lit.: [[omnis]] [[fere]] [[materia]] [[nondum]] formata [[rudis]] appellatur, Paul. ex Fest. p. 265: [[materia]], [[quam]] fingit et format [[effectio]], Cic. Ac. 1, 2, 6: [[utcumque]] [[temperatus]] [[sit]] aër, ita pueros orientes animari [[atque]] formari, id. Div. 2, 42, 89: lapsos formare capillos, to [[adjust]], Prop. 1, 3, 23: classem in [[Ida]], Verg. A. 9, 80: [[vultus]], Plin. 35, 8, 34, § 56: e Pario formatum marmore [[signum]], Ov. M. 3, 419.— Absol.: (individua corpora, i. e. atomi) formare, figurare, colorare, animare (se ipsa) non possent, Cic. N. D. 1, 39, 110.—<br /><b>II</b> Trop., to [[shape]], form, [[regulate]], [[dispose]], [[direct]]; to [[prepare]], [[compose]], etc. (in Cic. [[only]] [[with]] abstr. objects): verba nos, [[sicut]] mollissimam ceram, ad [[nostrum]] [[arbitrium]] formamus et fingimus, Cic. de Or. 3, 45, 177: orationem, id. ib. 2, 9, 36: verba recte formare, Quint. 1, 12, 9; 10, 7, 7: ea quae [[inter]] se [[discrepant]], Cic. de Or. 3, 9, 34: eloquentiam, Quint. 2, 10, 2: actionem, id. 11, 3, 180: disciplinam filii, id. 4 praef. § 1; cf.: studia ejus, id. prooem. § 5: consuetudinem [[partim]] exercitationis assiduitate [[partim]] ratione formare, Cic. Ac. 1, 5, 20: [[mores]], Quint. 12, 2, 27: vitam et [[mores]] juventutis, Plin. [[Pan]]. 47, 1: custodireque in aetate prima pudorem, Quint. 1, 2, 4: nulla res [[magis]] penetrat in animos, eosque fingit, format, flectit, etc., Cic. Brut. 38, 142: quae formabat canendo Heroum mentes, Sil. 11, 452; cf. Quint. 1, 12, 10: animum judicum, id. 4, 1, 60: mentes, id. 2, 16, 10: [[mores]] juventutis [[quam]] [[principaliter]] formas! Plin. [[Pan]]. 47, 1; 88, 3: epistolas orationesque et edicta [[alieno]] formabat ingenio, Suet. Dom. 20; cf.: si [[quid]] res exigeret, Latine formabat, id. Aug. 89: [[inventus]] est ejus de hac re [[sermo]] formatus, id. Ner. 47: personam formare nevam, to [[invent]], Hor. A. P. 126: [[versus]] meos cantat formatque citharā, qs. trims, embellishes [[them]], Plin. Ep. 4, 19, 4: cogitet oratorem institui, rem arduam, [[etiam]] cum ei formando [[nihil]] defuerit, Quint. 1, 1, 10; cf.: (juvenis) ita a me formari et institui cupit, ut, etc., Plin. Ep. 1, 14, 3: perfectum ora torem, Quint. 2, 15, 33: sapientem, id. 1, 10, 5: virum, id. 12, 1, 44: puerum dictis, Hor. S. 1, 4, 121: feros [[cultus]] hominum recentum dictis, id. C. 1, 10, 3: tenerae [[nimis]] mentes asperioribus formandae studiis, id. ib. 3, 24, 54: poëtam ([[with]] alere), id. A. P. 307: format [[enim]] [[natura]] [[prius]] nos [[intus]] ad omnem Fortunarum habitum, id. ib. 108: ad credendum [[ante]] formatus, Quint. 5, 7, 8; 7, 3, 14: [[opus]] movendi judicum animos [[atque]] in eum quem volumus habitum formandi, id. 6, 2, 1; 11, 1, 2: at quae non tacita formavi gaudia mente, Ov. Am. 3, 7, 63: se in [[mores]] alicujus, Liv. 1, 21, 2: in admirationem formata, i. e. feigning, [[simulans]], Suet. Claud. 37.
|lshtext=<b>formo</b>: āvi, ātum, 1, v. a. [[forma]],<br /><b>I</b> to [[shape]], [[fashion]], form ([[class]].; esp. freq. in the trop. [[sense]]).<br /><b>I</b> Lit.: [[omnis]] [[fere]] [[materia]] [[nondum]] formata [[rudis]] appellatur, Paul. ex Fest. p. 265: [[materia]], [[quam]] fingit et format [[effectio]], Cic. Ac. 1, 2, 6: [[utcumque]] [[temperatus]] [[sit]] aër, ita pueros orientes animari [[atque]] formari, id. Div. 2, 42, 89: lapsos formare capillos, to [[adjust]], Prop. 1, 3, 23: classem in [[Ida]], Verg. A. 9, 80: [[vultus]], Plin. 35, 8, 34, § 56: e Pario formatum marmore [[signum]], Ov. M. 3, 419.— Absol.: (individua corpora, i. e. atomi) formare, figurare, colorare, animare (se ipsa) non possent, Cic. N. D. 1, 39, 110.—<br /><b>II</b> Trop., to [[shape]], form, [[regulate]], [[dispose]], [[direct]]; to [[prepare]], [[compose]], etc. (in Cic. [[only]] [[with]] abstr. objects): verba nos, [[sicut]] mollissimam ceram, ad [[nostrum]] [[arbitrium]] formamus et fingimus, Cic. de Or. 3, 45, 177: orationem, id. ib. 2, 9, 36: verba recte formare, Quint. 1, 12, 9; 10, 7, 7: ea quae [[inter]] se [[discrepant]], Cic. de Or. 3, 9, 34: eloquentiam, Quint. 2, 10, 2: actionem, id. 11, 3, 180: disciplinam filii, id. 4 praef. § 1; cf.: studia ejus, id. prooem. § 5: consuetudinem [[partim]] exercitationis assiduitate [[partim]] ratione formare, Cic. Ac. 1, 5, 20: [[mores]], Quint. 12, 2, 27: vitam et [[mores]] juventutis, Plin. [[Pan]]. 47, 1: custodireque in aetate prima pudorem, Quint. 1, 2, 4: nulla res [[magis]] penetrat in animos, eosque fingit, format, flectit, etc., Cic. Brut. 38, 142: quae formabat canendo Heroum mentes, Sil. 11, 452; cf. Quint. 1, 12, 10: animum judicum, id. 4, 1, 60: mentes, id. 2, 16, 10: [[mores]] juventutis [[quam]] [[principaliter]] formas! Plin. [[Pan]]. 47, 1; 88, 3: epistolas orationesque et edicta [[alieno]] formabat ingenio, Suet. Dom. 20; cf.: si [[quid]] res exigeret, Latine formabat, id. Aug. 89: [[inventus]] est ejus de hac re [[sermo]] formatus, id. Ner. 47: personam formare nevam, to [[invent]], Hor. A. P. 126: [[versus]] meos cantat formatque citharā, qs. trims, embellishes [[them]], Plin. Ep. 4, 19, 4: cogitet oratorem institui, rem arduam, [[etiam]] cum ei formando [[nihil]] defuerit, Quint. 1, 1, 10; cf.: (juvenis) ita a me formari et institui cupit, ut, etc., Plin. Ep. 1, 14, 3: perfectum ora torem, Quint. 2, 15, 33: sapientem, id. 1, 10, 5: virum, id. 12, 1, 44: puerum dictis, Hor. S. 1, 4, 121: feros [[cultus]] hominum recentum dictis, id. C. 1, 10, 3: tenerae [[nimis]] mentes asperioribus formandae studiis, id. ib. 3, 24, 54: poëtam ([[with]] alere), id. A. P. 307: format [[enim]] [[natura]] [[prius]] nos [[intus]] ad omnem Fortunarum habitum, id. ib. 108: ad credendum [[ante]] formatus, Quint. 5, 7, 8; 7, 3, 14: [[opus]] movendi judicum animos [[atque]] in eum quem volumus habitum formandi, id. 6, 2, 1; 11, 1, 2: at quae non tacita formavi gaudia mente, Ov. Am. 3, 7, 63: se in [[mores]] alicujus, Liv. 1, 21, 2: in admirationem formata, i. e. feigning, [[simulans]], Suet. Claud. 37.
Line 7: Line 10:
{{Georges
{{Georges
|georg=fōrmo, āvī, ātum, āre ([[forma]]), I) [[einen]] [[Stoff]] [[gestalten]], [[bilden]], A) eig.: materiam, Cic.: [[varie]] [[vultus]], Plin.: comam in [[gradus]], [[flechten]], Suet.: lapsos capillos, Prop.: bildl., ea (verba) [[sicut]] mollissimam ceram ad [[nostrum]] [[arbitrium]] formamus et fingimus, Cic.: orationem, Cic.: [[versus]] citharā, zur Cithara [[singen]], Plin. ep. – B) übtr.: 1) [[bilden]] = [[gehörig]] [[einrichten]], [[ordnen]], [[regulieren]], [[regnum]], Iustin.: formatis omnibus ad belli et ad [[pacis]] [[usus]], Liv.: format [[natura]] [[nos]] [[intus]] ad omnem fortunarum habitum, Hor.: [[mores]], Quint., [[mores]] adulescentis, Sen. rhet., [[mores]] iuventutis, Plin. pan.: [[formatus]] in admirationem, [[mit]] erkünsteltem Erstaunen, Suet.: provisa et formata [[cogitatio]], [[ein]] vorbereiteter u. [[gehörig]] eingekleideter G., Quint. – 2) [[durch]] [[Unterricht]] und [[Gewöhnung]] [[bilden]], [[unterweisen]], [[abrichten]], zu etw. [[anleiten]], [[stimmen]], an etw. zu [[gewöhnen]] [[suchen]] (vgl. Heinsius Sil. 11, 452. Walther Tac. ann. 4, 18. Pabst Tac. dial. 28), mentes (Herzen), Quint.: ingenia, Curt.: puerum dictis, Hor.: [[quia]] [[sic]] [[quisque]] dictis movetur, ut est ad credendum [[vel]] [[non]] credendum [[ante]] [[formatus]], Quint. 5, 7, 8: ingenia legibus institutisque, Iustin.: artibus [[formatus]], Col.: boves ad usum agrestem, Verg.: novos collegas in suos [[mores]], Liv.: se in [[regis]] [[velut]] unici exempli [[mores]], Liv.: m. Dat. ([[für]]), laetos rectoris formabat [[Scipio]] [[bello]], Sil. 8, 546. – 3) bear beiten, [[formen]] = [[stimmen]], animos (die Gemüter), Cic. [[Brut]]. 142: animum iudicum, [[auf]] die Herzen der [[Richter]] [[einwirken]], Quint. 4, 1, 60. – II) aus einem [[Stoff]] [[gestalten]], [[bilden]] = [[schaffen]], A) eig.: 1) im allg., vom [[Bildner]], [[signum]] e marmore, Ov.: [[simulacrum]] hominis de pingui et molli [[luto]], Lact.: [[signum]] in muliebrem figuram, Cic. – v. [[Maler]], [[formatus]] cum cornibus [[Ammon]], Ov. – v. [[Baumeister]] (poet.) = [[bauen]], [[moenia]] [[urbis]], Tibull.: classem, Verg. (vgl. Dissen Tibull. 2, 5, 23). – v. [[Schriftsteller]] = [[verfassen]], [[librum]], Plin. ep.: epistulas orationesque et edicta [[alieno]] ingenio, [[durch]] [[andere]] [[verfassen]] [[lassen]], Suet. – subst. formatae (sc. [[litterae]]), [[Brief]], Augustin. epist. 45, 3. – v. Schauspieldichtern = [[schaffen]], [[darstellen]], ([[auf]] der [[Bühne]]) [[vorführen]], personam novam, Hor. – 2) insbes., [[mit]] der [[Zunge]] [[bilden]], [[aussprechen]], verba [[recte]], Quint. 1, 12, 9. – B) übtr., [[bilden]] = [[schaffen]], [[hervorbringen]], [[quattuor]] modis formatas in animis hominum deorum [[esse]] notiones, Cic.: [[morum]] [[autem]] putabant studia [[esse]] et [[quasi]] consuetudinem, [[quam]] [[partim]] exercitationis assiduitate, [[partim]] ratione formabant, Cic.: gaudia tacitā mente, [[sich]] [[vorstellen]], Ov.: in futura [[consilium]], Iustin.
|georg=fōrmo, āvī, ātum, āre ([[forma]]), I) [[einen]] [[Stoff]] [[gestalten]], [[bilden]], A) eig.: materiam, Cic.: [[varie]] [[vultus]], Plin.: comam in [[gradus]], [[flechten]], Suet.: lapsos capillos, Prop.: bildl., ea (verba) [[sicut]] mollissimam ceram ad [[nostrum]] [[arbitrium]] formamus et fingimus, Cic.: orationem, Cic.: [[versus]] citharā, zur Cithara [[singen]], Plin. ep. – B) übtr.: 1) [[bilden]] = [[gehörig]] [[einrichten]], [[ordnen]], [[regulieren]], [[regnum]], Iustin.: formatis omnibus ad belli et ad [[pacis]] [[usus]], Liv.: format [[natura]] [[nos]] [[intus]] ad omnem fortunarum habitum, Hor.: [[mores]], Quint., [[mores]] adulescentis, Sen. rhet., [[mores]] iuventutis, Plin. pan.: [[formatus]] in admirationem, [[mit]] erkünsteltem Erstaunen, Suet.: provisa et formata [[cogitatio]], [[ein]] vorbereiteter u. [[gehörig]] eingekleideter G., Quint. – 2) [[durch]] [[Unterricht]] und [[Gewöhnung]] [[bilden]], [[unterweisen]], [[abrichten]], zu etw. [[anleiten]], [[stimmen]], an etw. zu [[gewöhnen]] [[suchen]] (vgl. Heinsius Sil. 11, 452. Walther Tac. ann. 4, 18. Pabst Tac. dial. 28), mentes (Herzen), Quint.: ingenia, Curt.: puerum dictis, Hor.: [[quia]] [[sic]] [[quisque]] dictis movetur, ut est ad credendum [[vel]] [[non]] credendum [[ante]] [[formatus]], Quint. 5, 7, 8: ingenia legibus institutisque, Iustin.: artibus [[formatus]], Col.: boves ad usum agrestem, Verg.: novos collegas in suos [[mores]], Liv.: se in [[regis]] [[velut]] unici exempli [[mores]], Liv.: m. Dat. ([[für]]), laetos rectoris formabat [[Scipio]] [[bello]], Sil. 8, 546. – 3) bear beiten, [[formen]] = [[stimmen]], animos (die Gemüter), Cic. [[Brut]]. 142: animum iudicum, [[auf]] die Herzen der [[Richter]] [[einwirken]], Quint. 4, 1, 60. – II) aus einem [[Stoff]] [[gestalten]], [[bilden]] = [[schaffen]], A) eig.: 1) im allg., vom [[Bildner]], [[signum]] e marmore, Ov.: [[simulacrum]] hominis de pingui et molli [[luto]], Lact.: [[signum]] in muliebrem figuram, Cic. – v. [[Maler]], [[formatus]] cum cornibus [[Ammon]], Ov. – v. [[Baumeister]] (poet.) = [[bauen]], [[moenia]] [[urbis]], Tibull.: classem, Verg. (vgl. Dissen Tibull. 2, 5, 23). – v. [[Schriftsteller]] = [[verfassen]], [[librum]], Plin. ep.: epistulas orationesque et edicta [[alieno]] ingenio, [[durch]] [[andere]] [[verfassen]] [[lassen]], Suet. – subst. formatae (sc. [[litterae]]), [[Brief]], Augustin. epist. 45, 3. – v. Schauspieldichtern = [[schaffen]], [[darstellen]], ([[auf]] der [[Bühne]]) [[vorführen]], personam novam, Hor. – 2) insbes., [[mit]] der [[Zunge]] [[bilden]], [[aussprechen]], verba [[recte]], Quint. 1, 12, 9. – B) übtr., [[bilden]] = [[schaffen]], [[hervorbringen]], [[quattuor]] modis formatas in animis hominum deorum [[esse]] notiones, Cic.: [[morum]] [[autem]] putabant studia [[esse]] et [[quasi]] consuetudinem, [[quam]] [[partim]] exercitationis assiduitate, [[partim]] ratione formabant, Cic.: gaudia tacitā mente, [[sich]] [[vorstellen]], Ov.: in futura [[consilium]], Iustin.
}}
{{LaEn
|lnetxt=formo formare, formavi, formatus V :: form, shape, fashion, model
}}
}}