Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

munio: Difference between revisions

From LSJ
No change in size ,  19 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2"
(3)
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2")
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=munio munire, munivi, munitus V :: fortify; strengthen; protect, defend, safeguard; build (road)
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>mūnĭo</b>: (old form [[moenio]], v. [[below]]), īvi or ĭi, ītum, 4 (<br /><b>I</b> fut. munibis for munies, Veg. Vet. 1, 10, 5), v. a. [[moenia]], lit. to [[wall]]; [[hence]], to [[build]] a [[wall]] [[around]], to [[defend]] [[with]] a [[wall]], to [[fortify]], [[defend]], [[protect]], [[secure]], [[put]] in a [[state]] of [[defence]] ([[class]].).<br /><b>I</b> Lit.: arcem ad urbem obsidendam, Nep. Tim. 3, 3: palatium, Liv. 1, 7: locum, Caes. B. G. 1, 24, 3.—With abl.: Alpibus Italiam munierat [[ante]] [[natura]], Cic. Prov. Cons. 14, 34: domum praesidiis, id. Cat. 1, 4, 10: [[castra]] [[vallo]] fossāque, [[with]] palisades and a [[trench]], Caes. B. G. 2, 5: locum [[muro]], id. ib. 29.—With a homogeneous [[object]], prov.: magna moenis [[moenia]], [[you]] are [[undertaking]] a [[great]] [[thing]], Plaut. Mil. 2, 2, 73: [[duovir]] urbis moeniendae, Inscr. Orell. 7142.— Absol.: [[quod]] idoneum ad muniendum putarent, for fortifying, i. e. for [[use]] in the fortifications, Nep. Them. 6, 21; Hirt. B. G. 8, 31. —Also, to [[surround]], [[guard]], for the [[protection]] of [[other]] things: ignem ita munire ut non evagaretur, Mos. et Rom. Leg. Coll. 12, 7, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen., to [[defend]], [[guard]], [[secure]], [[protect]], [[shelter]]: [[Pergamum]] divinā moenitum manu, Plaut. Bacch. 4, 9, 2: hortum ab incursu hominum, Col. 11, 3, 2: [[spica]] [[contra]] avium morsūs munitur [[vallo]] aristarum, Cic. Sen. 15, 51: hieme quaternis tunicis et tibialibus muniebatur, he defended, protected, [[covered]] [[himself]], Suet. Aug. 82. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[make]] a [[road]], etc., i. e. to [[make]] [[passable]] by [[opening]], repairing, or paving it: [[quasi]] [[Appius]] [[Caecus]] viam munierit, Cic. Mil. 7, 17: rupem, Liv. 21, 37: itinera, Nep. Hann. 3, 4: TEMPE MVNIVIT, Inscr. Orell. 587. —<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[guard]], [[secure]], [[strengthen]], [[support]] (cf.: [[fulcio]], [[sustineo]]): meretriculis Muniendis rem cogere, to [[maintain]], [[support]], Plaut. Truc. 2, 2, 54 (dub.; Speng. moenerandis; v. [[munero]]).—Am strengthening [[myself]]: [[munio]] me ad haec tempora, Cic. Fam. 9, 18, 2: [[imperium]], to [[secure]], Nep. Reg. 2, 2: muniri [[adversus]] fraudes, to [[secure]] one's [[self]], Plin. 37, 13, 76, § 198 (dub. moneri, Jahn): se [[contra]] ruborem, Tac. Agr. 45: se multorum benevolentiā, Cic. Fin. 2, 26, 84: se [[contra]] perfidiam, id. Fam. 4, 14, 3: aliquid auctoritate, Vell. 2, 127, 2: domum terrore, Plin. [[Pan]]. 48, 3.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Munire viam, to [[make]] or [[open]] a [[way]]: haec omnia [[tibi]] accusandi viam muniebant, [[prepared]] the [[way]] for [[your]] [[accusation]], Cic. Mur. 23, 48: sibi viam ad [[stuprum]], id. Verr. 2, 1, 25, § 64.—Hence, mūnītus, a, um, P. a., defended, [[fortified]], protected, secured, [[safe]] ([[class]].): nullius [[pudicitia]] munita [[contra]] tuam cupiditatem et audaciam posset esse, Cic. Verr. 2, 5, 15, § 39.—Neutr. plur. munita as subst.: munita viāi, [[fortification]] or breastwork of the [[mouth]] (cf. [[Homer]]. [[ἕρκος]] ὀδόντων), the lips, Lucr. 3, 498.—Comp.: se munitiorem ad custodiendam vitam suam [[fore]], Cic. Q. Fr. 2, 3, 3.—Sup.: munitissima [[castra]], Caes. B. G. 4, 55.—Adv.: mūnītē, [[securely]], [[safely]] ([[ante]]-[[class]].): munitius, Varr. L. L. 5, § 141. Müll.<br /><b>munĭo</b>: ōnis, a false [[reading]] for nomionem, v. Orell. and Klotz, ad h. l.; Cic. de Or. 1, 59, 251.
|lshtext=<b>mūnĭo</b>: (old form [[moenio]], v. [[below]]), īvi or ĭi, ītum, 4 (<br /><b>I</b> fut. munibis for munies, Veg. Vet. 1, 10, 5), v. a. [[moenia]], lit. to [[wall]]; [[hence]], to [[build]] a [[wall]] [[around]], to [[defend]] [[with]] a [[wall]], to [[fortify]], [[defend]], [[protect]], [[secure]], [[put]] in a [[state]] of [[defence]] ([[class]].).<br /><b>I</b> Lit.: arcem ad urbem obsidendam, Nep. Tim. 3, 3: palatium, Liv. 1, 7: locum, Caes. B. G. 1, 24, 3.—With abl.: Alpibus Italiam munierat [[ante]] [[natura]], Cic. Prov. Cons. 14, 34: domum praesidiis, id. Cat. 1, 4, 10: [[castra]] [[vallo]] fossāque, [[with]] palisades and a [[trench]], Caes. B. G. 2, 5: locum [[muro]], id. ib. 29.—With a homogeneous [[object]], prov.: magna moenis [[moenia]], [[you]] are [[undertaking]] a [[great]] [[thing]], Plaut. Mil. 2, 2, 73: [[duovir]] urbis moeniendae, Inscr. Orell. 7142.— Absol.: [[quod]] idoneum ad muniendum putarent, for fortifying, i. e. for [[use]] in the fortifications, Nep. Them. 6, 21; Hirt. B. G. 8, 31. —Also, to [[surround]], [[guard]], for the [[protection]] of [[other]] things: ignem ita munire ut non evagaretur, Mos. et Rom. Leg. Coll. 12, 7, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Transf.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen., to [[defend]], [[guard]], [[secure]], [[protect]], [[shelter]]: [[Pergamum]] divinā moenitum manu, Plaut. Bacch. 4, 9, 2: hortum ab incursu hominum, Col. 11, 3, 2: [[spica]] [[contra]] avium morsūs munitur [[vallo]] aristarum, Cic. Sen. 15, 51: hieme quaternis tunicis et tibialibus muniebatur, he defended, protected, [[covered]] [[himself]], Suet. Aug. 82. —<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[make]] a [[road]], etc., i. e. to [[make]] [[passable]] by [[opening]], repairing, or paving it: [[quasi]] [[Appius]] [[Caecus]] viam munierit, Cic. Mil. 7, 17: rupem, Liv. 21, 37: itinera, Nep. Hann. 3, 4: TEMPE MVNIVIT, Inscr. Orell. 587. —<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[guard]], [[secure]], [[strengthen]], [[support]] (cf.: [[fulcio]], [[sustineo]]): meretriculis Muniendis rem cogere, to [[maintain]], [[support]], Plaut. Truc. 2, 2, 54 (dub.; Speng. moenerandis; v. [[munero]]).—Am strengthening [[myself]]: [[munio]] me ad haec tempora, Cic. Fam. 9, 18, 2: [[imperium]], to [[secure]], Nep. Reg. 2, 2: muniri [[adversus]] fraudes, to [[secure]] one's [[self]], Plin. 37, 13, 76, § 198 (dub. moneri, Jahn): se [[contra]] ruborem, Tac. Agr. 45: se multorum benevolentiā, Cic. Fin. 2, 26, 84: se [[contra]] perfidiam, id. Fam. 4, 14, 3: aliquid auctoritate, Vell. 2, 127, 2: domum terrore, Plin. [[Pan]]. 48, 3.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Munire viam, to [[make]] or [[open]] a [[way]]: haec omnia [[tibi]] accusandi viam muniebant, [[prepared]] the [[way]] for [[your]] [[accusation]], Cic. Mur. 23, 48: sibi viam ad [[stuprum]], id. Verr. 2, 1, 25, § 64.—Hence, mūnītus, a, um, P. a., defended, [[fortified]], protected, secured, [[safe]] ([[class]].): nullius [[pudicitia]] munita [[contra]] tuam cupiditatem et audaciam posset esse, Cic. Verr. 2, 5, 15, § 39.—Neutr. plur. munita as subst.: munita viāi, [[fortification]] or breastwork of the [[mouth]] (cf. [[Homer]]. [[ἕρκος]] ὀδόντων), the lips, Lucr. 3, 498.—Comp.: se munitiorem ad custodiendam vitam suam [[fore]], Cic. Q. Fr. 2, 3, 3.—Sup.: munitissima [[castra]], Caes. B. G. 4, 55.—Adv.: mūnītē, [[securely]], [[safely]] ([[ante]]-[[class]].): munitius, Varr. L. L. 5, § 141. Müll.<br /><b>munĭo</b>: ōnis, a false [[reading]] for nomionem, v. Orell. and Klotz, ad h. l.; Cic. de Or. 1, 59, 251.
Line 7: Line 10:
{{Georges
{{Georges
|georg=(1) mūnio<sup>1</sup> (archaist. [[moenio]]), īvī, u. iī, ītum, īre ([[moene]], [[moenia]]), I) [[mauern]], [[schanzen]], Mauern od. Schanzen [[aufführen]], [[undique]], [[quod]] idoneum ad muniendum putarent, congererent, Nep.: milites, [[qui]] muniendi gratiā [[vallum]] petierant, Auct. b. Afr.: [[utrimque]] summā vi muniunt et pugnant, Liv.: munientibus coria velaque iussit obtendi, Curt. – II) prägn., A) [[mauern]], mauernd [[aufbauen]], magna munit [[moenia]], Plaut. mil. 228: [[duovir]] [[urbis]] moeniundae, Corp. inscr. Lat. 10, 4876: mun. oppida, feste Städte [[gründen]], Hor. [[sat]]. 1, 3, 105: Albam longam, [[als]] feste [[Stadt]] [[gründen]], Verg. Aen. 1, 271. – B) [[etwas]] [[mit]] [[einer]] [[Mauer]], einem Bollwerke, [[einer]] [[Schanze]] [[befestigen]], [[verwahren]], [[verschanzen]], in [[Verteidigungszustand]] [[setzen]], 1) eig. u. übtr.: a) eig.: arcem, Nep.: palatium, Nep.: [[castra]], [[mit]] [[Wall]], [[Graben]] u. Palisaden [[umgeben]], Caes.: montem, Caes.: partem muri [[egregie]] munitam habebant, Liv. – m. Abl., locum [[muro]], Caes.: [[castra]] [[vallo]] fossāque, Caes.: [[omnia]] maceriā muniuntur, Plin. ep. – b) übtr., übh. [[verwahren]], [[decken]], [[bedecken]], [[schützen]], Alpibus Italiam munierat [[natura]], [[wie]] [[mit]] einem [[Bollwerk]] [[versehen]], Cic.: domum praesidiis, Cic.: se ligneis moenibus, Nep. – [[munito]] agmine incedere, gedecktem, Sall. – hortum ab incursu hominum, Colum.: [[quae]] (herbescens [[viriditas]]) [[contra]] [[avium]] minorum [[morsus]] munitur [[vallo]] aristarum, Cic.: hieme quaternis tunicis et tibialibus muniebatur, verwahrte, bedeckte [[sich]], Suet. – 2) bildl., [[verwahren]], in [[Verteidigungsstand]], in [[Sicherheit]] [[setzen]], [[sicherstellen]], [[decken]], [[hunc]] locum [[munio]], sichere mich [[von]] [[dieser]] [[Seite]], Cic.: m. [[imperium]], Nep.: multorum se benevolentiā tueri et munire, Cic.: [[munio]] me ad [[haec]] [[tempora]], Cic.: m. se [[contra]] perfidiam, Cic.: muniri [[adversus]] fraudes, Plin.: munire [[latus]] a domesticis hostibus, Curt. – suam meretriculis muniendis rem cogere, zur [[Versorgung]] [[von]] Buhldirnen, Plaut. – C) [[einen]] [[Weg]] usw. [[durch]] Auffüllen, Dämme usw. [[gangbar]] [[machen]], [[bahnen]], [[anlegen]], [[bauen]], viam, Cic. u.a.: itinera, Nep.: rupem, Liv. – [[ohne]] (aus dem Zshg. zu ergänzendes) Obj., muniendo fessi homines, Liv. – im Bilde, munire alci viam accusandi, [[sibi]] viam ad [[stuprum]], Cic.: munita ad consulatum [[via]], Cic.: u. so ut ad [[hoc]] [[nefarium]] [[facinus]] accederet, aditum [[sibi]] aliis sceleribus [[ante]] munivit, Cic. – / Synkop. Imperf. munibat, Ps. Verg. moret. 61. Epit. Illiad. 228: munibant, Apul. de mund. 26: [[Fut]]. munibis, Veget. mul. 1, 10, 5 ed. vulg. ([[Schneider]] munies).
|georg=(1) mūnio<sup>1</sup> (archaist. [[moenio]]), īvī, u. iī, ītum, īre ([[moene]], [[moenia]]), I) [[mauern]], [[schanzen]], Mauern od. Schanzen [[aufführen]], [[undique]], [[quod]] idoneum ad muniendum putarent, congererent, Nep.: milites, [[qui]] muniendi gratiā [[vallum]] petierant, Auct. b. Afr.: [[utrimque]] summā vi muniunt et pugnant, Liv.: munientibus coria velaque iussit obtendi, Curt. – II) prägn., A) [[mauern]], mauernd [[aufbauen]], magna munit [[moenia]], Plaut. mil. 228: [[duovir]] [[urbis]] moeniundae, Corp. inscr. Lat. 10, 4876: mun. oppida, feste Städte [[gründen]], Hor. [[sat]]. 1, 3, 105: Albam longam, [[als]] feste [[Stadt]] [[gründen]], Verg. Aen. 1, 271. – B) [[etwas]] [[mit]] [[einer]] [[Mauer]], einem Bollwerke, [[einer]] [[Schanze]] [[befestigen]], [[verwahren]], [[verschanzen]], in [[Verteidigungszustand]] [[setzen]], 1) eig. u. übtr.: a) eig.: arcem, Nep.: palatium, Nep.: [[castra]], [[mit]] [[Wall]], [[Graben]] u. Palisaden [[umgeben]], Caes.: montem, Caes.: partem muri [[egregie]] munitam habebant, Liv. – m. Abl., locum [[muro]], Caes.: [[castra]] [[vallo]] fossāque, Caes.: [[omnia]] maceriā muniuntur, Plin. ep. – b) übtr., übh. [[verwahren]], [[decken]], [[bedecken]], [[schützen]], Alpibus Italiam munierat [[natura]], [[wie]] [[mit]] einem [[Bollwerk]] [[versehen]], Cic.: domum praesidiis, Cic.: se ligneis moenibus, Nep. – [[munito]] agmine incedere, gedecktem, Sall. – hortum ab incursu hominum, Colum.: [[quae]] (herbescens [[viriditas]]) [[contra]] [[avium]] minorum [[morsus]] munitur [[vallo]] aristarum, Cic.: hieme quaternis tunicis et tibialibus muniebatur, verwahrte, bedeckte [[sich]], Suet. – 2) bildl., [[verwahren]], in [[Verteidigungsstand]], in [[Sicherheit]] [[setzen]], [[sicherstellen]], [[decken]], [[hunc]] locum [[munio]], sichere mich [[von]] [[dieser]] [[Seite]], Cic.: m. [[imperium]], Nep.: multorum se benevolentiā tueri et munire, Cic.: [[munio]] me ad [[haec]] [[tempora]], Cic.: m. se [[contra]] perfidiam, Cic.: muniri [[adversus]] fraudes, Plin.: munire [[latus]] a domesticis hostibus, Curt. – suam meretriculis muniendis rem cogere, zur [[Versorgung]] [[von]] Buhldirnen, Plaut. – C) [[einen]] [[Weg]] usw. [[durch]] Auffüllen, Dämme usw. [[gangbar]] [[machen]], [[bahnen]], [[anlegen]], [[bauen]], viam, Cic. u.a.: itinera, Nep.: rupem, Liv. – [[ohne]] (aus dem Zshg. zu ergänzendes) Obj., muniendo fessi homines, Liv. – im Bilde, munire alci viam accusandi, [[sibi]] viam ad [[stuprum]], Cic.: munita ad consulatum [[via]], Cic.: u. so ut ad [[hoc]] [[nefarium]] [[facinus]] accederet, aditum [[sibi]] aliis sceleribus [[ante]] munivit, Cic. – / Synkop. Imperf. munibat, Ps. Verg. moret. 61. Epit. Illiad. 228: munibant, Apul. de mund. 26: [[Fut]]. munibis, Veget. mul. 1, 10, 5 ed. vulg. ([[Schneider]] munies).
}}
{{LaEn
|lnetxt=munio munire, munivi, munitus V :: fortify; strengthen; protect, defend, safeguard; build (road)
}}
}}