praecedo: Difference between revisions

{{Lewis

|lshtext=<b>prae-cēdo</b>: cessi, cessum, 3, v. a. and n.,<br /><b>I</b> to go [[before]], [[precede]] (seems not to [[occur]] in Cic., Nep., Tac., or Sall.; [[once]] in Cæs.; syn.: [[antecedo]], [[anteverto]]).<br /><b>I</b> Act., to go [[before]], [[precede]] a [[person]] or [[thing]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Lit. ([[poet]]. and in [[post]]-Aug. [[prose]]): aliquem, Suet. Dom. 14: custodes, Just. 14, 4: [[agmen]], Verg. A. 9, 47: is praecedens [[agmen]] militum ad [[tribunal]] pergit, Liv. 7, 13, 2: praetoriā [[nave]] praecedente classem, id. 35, 26, 7; 38, 41, 12: [[taurus]] [[armenta]] praecedit, Sen. Ep. 90, 4; id. Contr. 3, 16, 8: exsequias fax cereusque praecessit, id. Tranq. 11, 7: gradum [[nostrum]] aut praecedentes aut sequentes, Vell. 2, 114, 1.—Of [[inanimate]] subjects: at quae venturas praecedet sexta Calendas, Ov. F. 1, 705; Vell. 2, 129, 3.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop., to [[surpass]], [[outstrip]], [[outdo]], [[excel]], be [[superior]] to ([[rare]] [[but]] [[class]].): [[Helvetii]] reliquos Gallos virtute praecedunt, [[excel]] in [[bravery]], Caes. B. G. 1, 1, 4: ego vestros honores rebis gerendis praecessi, Liv. 38, 51, 11: ceteras [[omnis]] sapore praecedere, Col. 3, 2, 7: omnes, Val. Max. 1, 1, 14: Baetica cunctas provinciarum divite cultu praecedit, Plin. 3, 1, 3, § 7: in quo praecessit omnes D. [[Silanus]], id. 18, 3, 5, § 23: omnes sapientiā, Vulg. Eccl. 1, 16.—<br /><b>II</b> Neutr., to go [[before]], [[precede]], [[lead]] the [[way]] ([[class]].).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Lit.: [[opus]] esse et ipsos praecedere ad confirmandam civitatem, Caes. B. G. 7, 54: cum equite, ut [[prius]] venisse [[quam]] venturum sciant, praecedam, Liv. 22, 51, 2: praecedebat [[ipse]] [[vinctus]], sequebatur [[grex]], etc., id. 30, 13, 2; 39, 39, 8; 42, 59, 1: equitem ex Paeoniā praecedere jubet, Curt. 4, 12, 22; 3, 4, 13; 5, 8, 5; Suet. Galb. 12; id. Calig. 32: cervi maria tranant capita imponentes praecedentium clunibus, Plin. 8, 32, 50, § 114.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of inanim. subjects: [[fama]] [[loquax]] praecessit ad aures, Deïanira, tuas, Ov. M. 9, 137: [[umbra]], id. ib. 5, 614; Plin 31, 6, 33, § 64: nullā praecedente injuriā, [[without]] [[previous]] [[injury]], id. 11, 37, 55, § 149.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Transf., to be [[older]]: [[decem]] et [[octo]] annis, Just. Inst. 1, 11, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> Trop., to [[surpass]], [[excel]]; [[with]] the dat. ([[ante]]-[[class]].): ut vostrae fortunae meis praecedunt [[longe]], Plaut. As. 3, 3, 39.

{{Georges

|georg=[[prae]]-cēdo, cessī, cessum, ere, [[vorher]]-, [[vorangehen (Ggstz. sequi, consequi), I) eig.: a) intr.: [[insignis]] [[inter]] [[eos]] praecedens consulis [[filius]], Liv.: [[ille]] praecedere coepit; [[ego]] [[sequor]], Hor.: [[sex]] lictoribus praecedentibus, Val. Max.: pr. [[recto]] itinere, Plin. ep.: cum equite ([[Reiterei]]), Liv.: Lycormam (dem L.) ex itinere, Plin. ep.: [[tribus]] quinqueremibus expeditis Piraeum ([[nach]] dem P.), Liv.: quaecumque praecedet [[fera]], jedes [[vor]] mir aufspringende [[Wild]], Hor.: capita imponentes praecedentium clunibus (v. Hirschen), Plin. – übtr., v. Lebl., [[vorangehen]] = vorangetragen [[werden]], praecedentibus facibus, Sen. rhet.: praecedente Victoriā, Suet.: praecedente [[titulo]], [[qui]] causam poenae indicaret, Suet. – b) tr.: [[nunc]] praecedere puerum, [[nunc]] sequi, Plin. ep.: [[agmen]], Verg.: [[armenta]] (v. einem [[Stier]]), Sen.: custodes suos ad Antigoni [[castra]], Iustin.: nuntios periculi, [[eher]] [[ankommen]] [[als]] usw., Vell. – II) übtr.: A) der [[Zeit]] usw. [[nach]] [[vorangehen]], [[vorausgehen]], v. Pers., [[paulum]] aetate [[eum]] praecedens, Quint.: alqm in tribunatu liberorum iure, Plin. ep. – v. Lebl., [[neque]] [[solum]] [[interest]], quales [[dies]] sint, [[sed]] [[etiam]] quales [[ante]] praecesserint, Cels.: [[fama]] [[loquax]] praecessit ad aures tuas, Ov.: magna Isaeum [[fama]] praecesserat, Plin. ep.: praecesserat per multos [[dies]] [[tremor]] terrae, Plin. ep.: ea [[causa]], [[quae]] [[ante]] praecesserat, Cels.: nullā praecedente iniuriā (Verletzung), Plin.: [[praecedentia]] [[tempora]], Plin. ep.: [[causa]] praecedens, Sen. – B) dem Range, den Eigenschaften usw. [[nach]] [[vorangehen]], [[voranstehen]], [[übertreffen]], a) dem Range [[nach]]: gradum [[nostrum]] [[aut]] praecedentes [[aut]] sequentes, [[uns]] dem Range [[nach]] [[voran]]- od. nachstehend, Vell, 2, 114, 1. – b) den Eigenschaften [[nach]], [[eum]] [[longe]] praecedunt ingenia viventium, Quint.: amoenitatem tectorum [[longe]] praecedit hippodromus, Plin. ep.: pr. omnes, Val. Max.: alqm praecedere [[vel]] exaequare, Plin. ep.: m. Abl., reliquos Gallos virtute, Caes.: vestros honores rebus gerendis, Liv.: [[ohne]] Acc., aetate, dignitate, usu, Quint. – m. in u. Abl., in eo omnes, Plin. – m. Dat., ut vostrae fortunae meis praecedunt [[longe]], Plaut. asin. 629.

}}