3,274,917
edits
φιλέω: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") |
mNo edit summary |
||
| Line 18: | Line 18: | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''φιλέω:'''<br /><b class="num">1)</b> [[любить]] (τινα Hom., Trag., Xen., Plat., Plut.; φιλεῖσθαι ἔκ и [[παρά]] τινος Hom., [[ὑπό]] τινος Her. или τινι Eur.): λόγοις φ. Soph. любить (лишь) на словах; [[πᾶς]] τις αὑτὸν τοῦ [[πέλας]] [[μᾶλλον]] φιλεῖ Eur. каждый (из них) любит себя больше, чем ближнего; οὐκ ἔστ᾽ ἐραστὴς [[ὅστις]] οὐκ ἀεὶ φιλεῖ Eur. не любит тот, кто не любит всегда; αἰσχροκέρδειαν φ. Soph. любить нечестные доходы;<br /><b class="num">2)</b> относиться по-дружески: οὐ [[μόνον]] φιλοῖο ἄν, ἀλλὰ καὶ ἐρῷο ὑπ᾽ ἀνθρώπων Xen. (в этом случае) люди будут не только относиться к тебе по-дружески, но и любить тебя;<br /><b class="num">3)</b> [[целовать]] (τινα Aesch. и τι Soph.; φ. τῷ στόματι Her., Xen. и κατὰ τὸ [[στόμα]] Anth.): τὰς παρειὰς φιλεῖσθαι Her. целовать друг друга в щеки;<br /><b class="num">4)</b> [[радушно принимать]] (τινα ἐν μεγάροισι, φ. καὶ τρέφειν τινά Hom.): φιλήσεαι οἷά κ᾽ ἔχωμεν Hom. тебе будет оказан прием всем, что только есть у нас; (ὁ) φιλέων Hom. гостеприимный хозяин;<br /><b class="num">5)</b> (в знач. лат. [[soleo]] и отчасти, [[amo]]) иметь обыкновение, иметь склонность: φιλέει ὁ θεὸς τὰ ὑπερέχοντα πάντα κολούειν Hom. божество имеет обыкновение подрезать (как садовник) все выдающееся; φιλεῖ τίκτειν [[ὕβρις]] ὕβριν Aesch. насилие обыкновенно порождает насилие; [[νέα]] φροντὶς οὐκ ἀλγεῖν φιλεῖ Eur. молодой ум не знает печали; [[οἷα]] φιλέει [[γενέσθαι]] ἐν πολέμῳ Her. как обыкновенно бывает на войне; [[οἷα]] ([[ὁποῖα]]) φιλεῖ Plat., Luc. как часто происходит, по обыкновению; φιλέει προσημαίνειν impers. Her. обыкновенно появляются предзнаменования. | |elrutext='''φιλέω:'''<br /><b class="num">1)</b> [[любить]] (τινα Hom., Trag., Xen., Plat., Plut.; φιλεῖσθαι ἔκ и [[παρά]] τινος Hom., [[ὑπό]] τινος Her. или τινι Eur.): λόγοις φ. Soph. любить (лишь) на словах; [[πᾶς]] τις αὑτὸν τοῦ [[πέλας]] [[μᾶλλον]] φιλεῖ Eur. каждый (из них) любит себя больше, чем ближнего; οὐκ ἔστ᾽ ἐραστὴς [[ὅστις]] οὐκ ἀεὶ φιλεῖ Eur. не любит тот, кто не любит всегда; αἰσχροκέρδειαν φ. Soph. любить нечестные доходы;<br /><b class="num">2)</b> относиться по-дружески: οὐ [[μόνον]] φιλοῖο ἄν, ἀλλὰ καὶ ἐρῷο ὑπ᾽ ἀνθρώπων Xen. (в этом случае) люди будут не только относиться к тебе по-дружески, но и любить тебя;<br /><b class="num">3)</b> [[целовать]] (τινα Aesch. и τι Soph.; φ. τῷ στόματι Her., Xen. и κατὰ τὸ [[στόμα]] Anth.): τὰς παρειὰς φιλεῖσθαι Her. целовать друг друга в щеки;<br /><b class="num">4)</b> [[радушно принимать]] (τινα ἐν μεγάροισι, φ. καὶ τρέφειν τινά Hom.): φιλήσεαι οἷά κ᾽ ἔχωμεν Hom. тебе будет оказан прием всем, что только есть у нас; (ὁ) φιλέων Hom. гостеприимный хозяин;<br /><b class="num">5)</b> (в знач. лат. [[soleo]] и отчасти, [[amo]]) иметь обыкновение, иметь склонность: φιλέει ὁ θεὸς τὰ ὑπερέχοντα πάντα κολούειν Hom. божество имеет обыкновение подрезать (как садовник) все выдающееся; φιλεῖ τίκτειν [[ὕβρις]] ὕβριν Aesch. насилие обыкновенно порождает насилие; [[νέα]] φροντὶς οὐκ ἀλγεῖν φιλεῖ Eur. молодой ум не знает печали; [[οἷα]] φιλέει [[γενέσθαι]] ἐν πολέμῳ Her. как обыкновенно бывает на войне; [[οἷα]] ([[ὁποῖα]]) φιλεῖ Plat., Luc. как часто происходит, по обыкновению; φιλέει προσημαίνειν impers. Her. обыкновенно появляются предзнаменования. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=<b>(I)</b><br />[[φιλάω]], Ν<br /><b>βλ.</b> [[φιλώ]] (II).<br /><b>(II)</b><br />[[φιλῶ]], [[φιλέω]], ΝΜΑ, και [[φιλώ]], [[φιλάω]], και μέσ. [[φιλιούμαι]] και [[φιλιέμαι]], Ν, και αιολ. τ. [[φίλημμι]] και βοιωτ. τ. [[φίλειμι]] Α [[φίλος]]<br /><b>1.</b> [[δίνω]] [[φιλί]], [[ασπάζομαι]] (α. «τὸν αγκάλιασε και τὸν φίλησε» β. «φιλεῖν κατὰ τὸ [[στόμα]]», <b>Ανθ. Παλ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μέσ.</b> [[φιλιούμαι]] και [[φιλιέμαι]] και [[φιλοῦμαι]], [[φιλέομαι]]<br />[[ανταλλάσσω]] [[φιλί]] ή [[φιλιά]] με κάποιον (α. «φιληθείτε [[γλυκά]] χείλη με χείλη» β. «ἢν δ' ἦ [[οὕτερος]] ὑποδεέστερος ὁλίγῳ τὰς παρειὰς φιλέονται», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>3.</b> (η μτχ. παθ. παρακμ.) [[πεφιλημένος]], -η, -ο(ν)<br />(<b>[[λόγιος]] τ.</b>) [[αγαπητός]], [[προσφιλής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> (ενεργ. και μέσ.) α) [[συνευρίσκομαι]] ερωτικά, συνουσιάζομαι («όπου βρίσκει και φιλεί, μούντζες του κι αν παντρευτεί», παροιμ.)<br />β) (για [[ερπετό]], [[ιδίως]] [[φίδι]]) [[δαγκάνω]]<br />γ) <b>μτφ.</b> i) [[έρχομαι]] σε [[επαφή]], [[εφάπτομαι]] με [[κάτι]] («ο [[δρόμος]] ήταν [[στενός]] και [[έτσι]] τα αυτοκίνητα φιλήθηκαν»)<br />ii) <b>ναυτ.</b> [[φέρνω]] [[κάτι]] σε τέλεια [[επαφή]] με [[κάτι]] [[άλλο]], [[εφαρμόζω]] [[κάτι]] με [[κάτι]] [[άλλο]]<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[φιλώ]] κατουρημένες ποδιές» — <b>βλ.</b> [[ποδιά]]<br /><b>3.</b> <b>παροιμ.</b> «[[χέρι]] που δεν μπορείς να το δαγκάσεις φίλα το» — να υποκύπτεις στον εχθρό σου, όταν είσαι [[ανίσχυρος]] να τον βλάψεις<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[συμπαθώ]], [[αγαπώ]] κάποιον («[[μάλα]] τους γε φιλεῖ [[ἑκάεργος]] [[Ἀπόλλων]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[επιθυμώ]], [[θέλω]] («ὃν οἱ θεοὶ φιλοῦσιν ἀποθνήσκει [[νέος]]», Μεν.)<br /><b>3.</b> φέρομαι με [[φιλοφροσύνη]], με [[ευγένεια]]<br /><b>4.</b> ([[ιδίως]]) [[περιποιούμαι]], [[φιλοξενώ]] κάποιον («ξεῖνον ἄγων ἐν δώμασι... φιλέειν καὶ τιέμεν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>5.</b> [[τρέφω]] έρωτα για κάποιον, [[είμαι]] ερωτευμένος με κάποιον («οὐκ ἔστ' [[ἐραστής]], [[ὅστις]] οὐκ ἀεὶ φιλεῖ», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>6.</b> (σχετικά με πράγμ.) [[αποδέχομαι]] με [[ευχαρίστηση]], [[επιδοκιμάζω]], [[εγκρίνω]] («σχέτλια ἔργα φιλεῖν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>7.</b> (<b>για πράγμ.</b>) μού αρέσει [[κάτι]] («ἁσυχίαν δὲ φιλεῖ [[συμπόσιον]]», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>8.</b> (με απρμφ.) α) [[αγαπώ]], αρέσκομαι να...<br />β) [[συνηθίζω]] να [[κάνω]] [[κάτι]] («φιλεῖ δὲ τίκτειν [[ὕβρις]]... ὕβριν», <b>Αισχύλ.</b>)<br />γ) (για πράγμ., [[γεγονός]] <b>κ.λπ.</b>) έχω την [[συνήθεια]] να... («[[αὔρα]] φιλέει πνέειν», <b>Ηρόδ.</b>)<br />δ) (με το [[γίγνεσθαι]]) [[συνηθίζω]] να [[συμβαίνω]], [[συνήθως]] [[γίνομαι]] («ἀπὸ πείρης [[πάντα]] ἀνθρώποις φιλέει [[γίγνεσθαι]]», <b>Ηρόδ.</b>). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
