3,277,719
edits
(CSV import) |
mNo edit summary |
||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=tornos | |Transliteration C=tornos | ||
|Beta Code=to/rnos | |Beta Code=to/rnos | ||
|Definition=ὁ, < | |Definition=ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[carpenter's tool for drawing a circle]], like our [[compasses]], prob. a [[pin]] at the end of a [[string]], Lat. [[tornus]] (Plin.HN7.198), Thgn.805; κυκλοτερὴς ὡς ἀπὸ τόρνου (of the representation of the earth in early maps) Hdt.4.36; τροχὸς τόρνῳ γραφόμενος E.Ba.1067 (perhaps in signf. ''ΙΙ''); [[κύκλος]] τις ὡς τόρνοισιν ἐκμετρούμενος Id.Fr.382.3.<br><span class="bld">2</span> κύκλου τ. the [[centre]] of a circle, X.Vect.1.6.<br><span class="bld">II</span> [[turning-lathe]], βόμβυκας τόρνου κάματον A.Fr.57.3 (anap.); καθάπερ τῆς ἐν τόρνψ κυκλοφορουμένης σφαίρας = as of a [[ball]] being turned in a [[lathe]], Arist. Mu.391b22; τὰ τοῖς τόρνοις γιγνόμενα ἐπίπεδά τε καὶ στερεά Pl. Phlb.51c, cf. 56c; ὁ Ἰουδαϊκὸς [[λίθος]] . . ἔχων γραμμὰς παραλλήλους ὡς ἀπὸ τόρνου Dsc.5.137; [[meta]]e . . ex [[torno]] ita perfectae, ut alia in aliam [[inire]] convenireque possit = cones . . turned on a [[lathe]] so that one will go into the other and [[fit]] it [[perfectly]], Vitr.9.8.6, cf. 10.7.3; [[ἄξων]] ἀπὸ τόρνου εἰργασμένος Hero Spir.1.16, cf. Aut.11.2.<br><span class="bld">III</span> [[that which is turned]], [[circle]], [[round]], D.P.157. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 32: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''τόρνος''': {tórnos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Schnitzmesser]], [[Dreheisen]], [[Drehbank]], [[Eisen zur Vorzeichnung eines Kreises]], [[Zirkellinie]] (Thgn., ion. att.).<br />'''Composita''': Einige Kompp. z.B. [[ἔντορνος]] [[mit einem Dreheisen bearbeitet]], [[gedrechselt]], [[rundgedreht]] (Pl., Arist., Inschr. u.a.) mit [[ἐντορνία]], -εύω (Hero).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[τορνίσκος]] m. [[Dreheisen]] (Ph. ''Bel''., Delos; vgl. [[ὀβελίσκος]] u.a. Chantraine Form. 408). 2. -ία [[σταφυλή]] (Poll.), -ιος [[οἶνος]] (Hp.). 3. -όομαι, -όω [[eine Kreislinie ziehen]], [[abzirkeln]] (Ψ 255, ε 249, D. P., Tryph., H.), -ωτός [[gedreht]], [[gedrechselt]] (Hdn. Gr.), ἀπο- ~ ωσις f. [[Abrundung]] (Heliod. ap. Orib.). 4. -εύω, auch m. ἀπο-, κατα-, περι- u.a., [[im Kreise drehen]], [[drechseln]] (E. in lyr., Ar,. Pl. usw.) mit -ευμα n. [[drehende Bewegung]] (E. ''HF'' 978), pl. [[Drehspäne]] (Hp., hell. Inschr. u.a.), -εία f. [[rundes Holz zum Schiffsbau]] (Thphr.), -ευτός [[gedrechselt]], [[zum Drechseln geeignet]] (hell.; vgl. [[τορονευτός]] unten), -ευτής m. [[Drechsler]] (att. Inschr. u.a.), -ευτήριον n. [[Dreheisen]] (Thphr.). — Daneben τόρονος (cod. -όνος) | |ftr='''τόρνος''': {tórnos}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Schnitzmesser]], [[Dreheisen]], [[Drehbank]], [[Eisen zur Vorzeichnung eines Kreises]], [[Zirkellinie]] (Thgn., ion. att.).<br />'''Composita''': Einige Kompp. z.B. [[ἔντορνος]] [[mit einem Dreheisen bearbeitet]], [[gedrechselt]], [[rundgedreht]] (Pl., Arist., Inschr. u.a.) mit [[ἐντορνία]], -εύω (Hero).<br />'''Derivative''': Davon 1. [[τορνίσκος]] m. [[Dreheisen]] (Ph. ''Bel''., Delos; vgl. [[ὀβελίσκος]] u.a. Chantraine Form. 408). 2. -ία [[σταφυλή]] (Poll.), -ιος [[οἶνος]] (Hp.). 3. -όομαι, -όω [[eine Kreislinie ziehen]], [[abzirkeln]] (Ψ 255, ε 249, D. P., Tryph., H.), -ωτός [[gedreht]], [[gedrechselt]] (Hdn. Gr.), ἀπο- ~ ωσις f. [[Abrundung]] (Heliod. ap. Orib.). 4. -εύω, auch m. ἀπο-, κατα-, περι- u.a., [[im Kreise drehen]], [[drechseln]] (E. in lyr., Ar,. Pl. usw.) mit -ευμα n. [[drehende Bewegung]] (E. ''HF'' 978), pl. [[Drehspäne]] (Hp., hell. Inschr. u.a.), -εία f. [[rundes Holz zum Schiffsbau]] (Thphr.), -ευτός [[gedrechselt]], [[zum Drechseln geeignet]] (hell.; vgl. [[τορονευτός]] unten), -ευτής m. [[Drechsler]] (att. Inschr. u.a.), -ευτήριον n. [[Dreheisen]] (Thphr.). — Daneben τόρονος (cod. -όνος)· [[τόρνος]]. [[Ταραντῖνοι]] H.; [[τορονευτός]] = τετορνευμένος (lakon. in ''Edict''. ''Diocl''.); Einschubvokal oder alte Zweisilbigkeit wie in [[τέρετρον]]?; s. Schwyzer 259 u. 362, Bechtel Lex. 4.<br />'''Etymology''': Technisches Wort der Zimmerleute, besonders auf das Drechseln bezogen. Als Nom. instrumenti mit νο-Suffix (vgl. [[θρᾶνος]] u.a.) gehört τόρ(ο)νος mit [[τέρετρον]] zur umfassenden Gruppe von [[τείρω]], [[τετραίνω]], τορεῖν, lat. ''terō'' usw. Begrifflich nahe steht außer [[τόρος]], [[τορεύω]] (s. τορεῖν) besonders [[κυκλοτερής]] ‘rund gedreht, (kreis)rund' (s. [[τέρυς]]); vgl. κύκλου [[τόρνος]] (X.), κυκλοτερὲς τορνεύσασθαι (Pl.); zu beachten noch lat. ''teres'', -''etis'' [[glattrund]], [[festgedreht]], [[wohlgedrechselt]]. — Die frühere Gleichsetzung mit lit. ''tar̃nas'' [[Diener]], [[Aufwärter]] (Prellwitz u.a.) ist aufzugeben; wenn letzteres, wie allgemein angenommen wird (Fraenkel s.v.), zu [[τέρην]] gehört, besteht aber ein indirekter Zusammenhang zwischen [[τόρνος]] und ''tar̃nas'', s. Persson Beitr. 2, 640 A. 3. Weitere Formen m. reicher Lit. bei WP. 1, 728ff., Pok. 1070ff.; ält. Lit. auch bei Bq. — Lat. LW ''tornus'' (> frz. ''tour'' usw.).<br />'''Page''' 2,913-914 | ||
}} | }} | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=(=τρυπάνι). Ἀπό τό [[τείρω]]. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[τορνεύω]], [[τορνεία]], [[τόρνευμα]], [[τόρνευσις]], [[ἀποτόρνευσις]], [[τορνευτήριον]], [[τορνευτής]], [[τορνευτικός]], [[τορνευτός]], τορνοῦμαι (=χαράζω μέ τόν τόρνο). | |mantxt=(=τρυπάνι). Ἀπό τό [[τείρω]]. Παράγωγα ἀπό ἴδια ρίζα: [[τορνεύω]], [[τορνεία]], [[τόρνευμα]], [[τόρνευσις]], [[ἀποτόρνευσις]], [[τορνευτήριον]], [[τορνευτής]], [[τορνευτικός]], [[τορνευτός]], τορνοῦμαι (=χαράζω μέ τόν τόρνο). | ||
}} | }} |