ἄνω: Difference between revisions

|Definition=(A), imper.<br><span class="bld">A</span> ἀνέτω S.Ichn.70, inf. ἄνειν ''Pl.Cra.''415a, part. [[ἄνων]], impf. [[ἦνον]], etc. (v. infr.): aor. ἤνεσα IG7.3226 (Orchom. Boeot.), Hymn.Is.35, prob. in AP7.701.1 (Diod.) ([[ἤνεσ']] codd.):— = [[ἀνύω]], [[ἀνύτω]], [[accomplish]], [[finish]], ἦνον ὁδόν ''Od.3.496''; οὔτ' ἄν τι θύων οὔτ' ἐπισπένδων ἄνοις ''A.Fr.''161 (Dobree, cf. AB406); ἀλλ' οὐδὲν ἦνεν ''E.Andr.'' 1132; ἦ τὸ δέον . . ἤνομεν; S.Ichn.98; [[ταῦτα πρὸς ἀνδρός ἐστ' ἄνοντος εἰς σωτηρίαν]] (cf. [[ἀνύω]] 1.6) ''Ar.V.''369; ἀρυσσάμενοι ποτὸν ἤνομεν AP 11.64 (Agath.).<br><span class="bld">II</span> Pass., [[come to an end]], [[be finished]], mostly of a period of time, [[μάλα]] γὰρ νὺξ ἄνεται = [[night]] [[is]] [[quickly]] [[draw]]ing to a [[close]], ''Il.10.251''; [[ἔτος]] ἀνόμενον = the [[waning]] [[year]], ''Hdt.7.20''; ἦμαρ ἀνόμενον ''A.R.2.494''; ἀνομένου τοῦ μηνός SIG577.30 (Milet., iii/ii B.C.); also ὅππως . . ἔργον ἄνοιτο ''Il.18.473''; ἤνετο τὸ ἔργον ''Hdt.1.189'', ''8.71''; ἀνομένων βημάτων ''A.Ch.''799; ὁπόταν θήρης . . ἔργον ἄνηται ''Opp.H.''5.442: impers., λιταῖς ἄνεται = ιταὶ ἀνύονται, ''Pi.O.''8.8. [ᾱ Hom., exc. ''Il.18.473'': afterwds. common, cf. A. [[l.c.]], Opp.H. [[l.c.]] Orig. [[ἄνϝω]], cf. [[ἀνύω]].]<br><br>(B), Aeol. [[ὄνω]], Adv., ([[ἀνά]]):<br><span class="bld">I</span> with Verbs implying Motion, [[upwards]], ἄνω ὤθεσκε ποτὶ λόφον ''Od.11.596''; ἄνω ἀπὸ θαλάσσης [[ἀναπλεῖν]] [[up]] [[stream]], ''Hdt.2.155''; ἄνω ποταμῶν χωροῦσι παγαί ''E.Med.''410 (lyr.), hence "[[ἄνω ποταμῶν]]", proverbial, ''D.19.287'', etc.; [[κόνις]] δ' ἄνω φορεῖτο ''S. El.''714; κονιορτὸς ἄνω ἐχώρει ''Th.4.34''; [[ἡ ἄνω ὁδός]] the [[upward]] [[road]], ''Pl. R.''621c; ἄνω [[ἰόντι]] = [[go]]ing [[up the country]] (i.e. [[inland]], v. infr. ''11.1f''), ''Hdt.2.8''; [[ἄνω κάτω]], v. infr. ''11.2''; [[πέμπειν]] ἄνω, i.e. from the [[nether world]], ''A.Pers.''645 (lyr.), cf. ''Ch.''147; σύριγγες ἄνω φυσῶσι μέλαν [[μένος]] ''S. Aj.''1412 (lyr.).<br><span class="bld">II</span> with Verbs implying Rest, [[aloft]], [[on high]], ib.''240'', etc.; τὸ ἄνω ''Pl.Phdr.''248a, etc.<br><span class="bld">b</span> [[on earth]], opp. [[the world below]], [[νέρθε]] κἀπὶ γῆς ἄνω ''S.OT''416; ἡνίκ' ἦσθ' ἄνω ''Id.El.''1167; ἄνω βλέπειν ''Id.Ph.''1348; ἄνω ἐπὶ [τῆς] γῆς ''Pl.Phd.''109c; [[οἱ ἄνω]] the [[living]], opp. [[οἱ κάτω]] = [[the dead]], ''S.Ant.''1068, cf. ''Ph.''1348, etc.; [[τὰ ἄνω πράγματα]] = the [[world]] [[above]], ''Luc.Cont.''1.<br><span class="bld">c</span> [[in heaven]], opp. [[earth]], [[οἱ ἄνω θεοί]] the gods [[above]], ''S.Ant.''1072; κῆρυξ τῶν ἄνω τε καὶ κάτω ''A.Ch.''124: especially in [[NT]], ἐκ τῶν ἄνω εἰμί ''Ev.Jo.''8.23; ἡ ἄνω Ἱερουσαλήμ ''Ep.Gal.''4.26; ἡ ἄνω [[κλῆσις]] ''Ep.Phil.''3.14.<br><span class="bld">d</span> generally, of relative position, ὁ [[δῆμος]] ἄνω καθῆτο = [[in the upper quarter]] of the [[city]], i.e. the [[Pnyx]], ''D.18.169''; [[ἡ ἄνω βουλή]], i.e. the [[Areopagus]], ''Plu.Sol.''19; [[βαλλόμενοι ὑπὸ τῶν ἄνω]] by those [[above on the roofs]], ''Th.4.48''; τὰ ἄνω ''X.An.''4.3.25; [[τὰ ἄνω τῆς οἰκίας]], opp. [[θεμέλια]], ''Id.Eq.''1.2; οἱ ἄνω τόποι OGI111.17.<br><span class="bld">e</span> geographically, [[on the upper side]], i.e. [[on the north]], ἄνω πρὸς βορέην ''Hdt.1.72''; οὔτε τὰ ἄνω χωρία οὔτε τὰ κάτω [οὔτε τὰ πρὸς τὴν ἠῶ οὔτε τὰ πρὸς τὴν ἑσπέρην] ''Id.1.142''; ὁ ἄνω τόπος ''Pl.R.''435e.<br><span class="bld">f</span> [[inward from the coast]], ἡ ἄνω Ἀσίη ''Hdt.1.95''; [[τὰ ἄνω τῆς Ἀσίης]] ib.''177''; [[ἡ ἄνω ὁδός]] the [[upper]] or [[inland]] [[road]], ''Id.7.128'', ''X.An.''3.1.8; [[ἡ ἄνω πόλις]], opp. the [[Piraeus]], ''Th.2.48''; in full, [[οἱ ἀπὸ θαλάσσης ἄνω]] ib.''83''; ἡ ἄνω Μακεδονία ''Plu.Pyrrh.''11; [[ὁ ἄνω βασιλεύς]] = the [[king]] [[of the upper country]], i.e. of [[Persia]], ''X.An.''7.1.28.<br><span class="bld">g</span> in the race-course, [[τὰ ἄνω]] = [[turning-post]], ''Pl.R.''613b; cf. [[κάτω]].<br><span class="bld">h</span> in the body, [[τὰ ἄνω]] = the [[upper]] [[part]]s, opp. [[τὸ κάτω]], ''Arist.GA''741b28, al.; ἡ ἄνω [[κοιλία]] ''Id.Mete.''360b23.<br><span class="bld">i</span> of [[time]], [[formerly]], [[of old]], [[εἰς τὸ ἄνω]] [[reckon]]ing [[upwards]] or [[backwards]], of generations, ''Pl.Tht.''175b; [[οἱ ἄνω]] = men [[of olden time]], ''Id.Criti.''110b; οἱ ἄνω τοῦ γένους ''Id.Lg.''878a; [[αἱ ἄνω μητρός]] = the [[mother]]'s [[lineal ancestors]], ''Id.R.''461c, cf. infr. c; ἐν τοῖς ἄνω χρόνοις ''D.18.310''.<br><span class="bld">k</span> [[above]], in referring to a [[passage]], ''Pl.Grg.'' 508e; ἐν τοῖς ἄνω λόγοις ''R.''603d, cf. ''Arist.Rh.''1412b33, etc.<br><span class="bld">1</span> of tones in the voice, οἱ ἄνω τόνοι ''Plu.Cic.''3.<br><span class="bld">m</span> metaph., [[ἄνω βαίνειν]] = [[walk]] [[proudly]], ''Philostr.VA''1.13; ἄνω [[φρονεῖν]] ''Hld.7.23''.<br><span class="bld">n</span> [[higher]], [[more general]], of [[κατηγορία]]ι, Arist.AP0.82a23.<br><span class="bld">2</span> [[ἄνω καὶ κάτω]] = [[up and down]], [[to and fro]], εἷρπ' ἄνω τε καὶ κάτω ''E.HF''953; [[ἄνω καὶ κάτω]] [[φεύγειν]] ''Ar.Ach.''21; ἄνω τε καὶ κάτω [[κυκᾶν]] ''Id.Eq.''866; [[περιπατεῖν]] [[ἄνω κάτω]] ''Id.Lys.'' 709.<br><span class="bld">b</span> [[upside-down]], [[topsy-turvy]], τὰ μὲν [[ἄνω κάτω]] θήσω, τὰ δὲ κάτω ἄνω ''Hdt.3.3''; πάντ' ἄνω τε καὶ κάτω στρέφων τίθησιν ''A.Eu.''650; τρέπουσα τύρβ' [[ἄνω κάτω]] ''Id.Fr.''311, cf. ''Ar.Av.''3; [[ἄνω κάτω]] [[συγχεῖν]] ''E.Ba.''349; [[ἄνω καὶ κάτω]] [[ποιεῖν]] τὰ πράγματα ''D.9.36''; τοὺς νόμους στρέφειν ''21.19''; πόλλ' ἄνω, τὰ δ' αὖ κάτω κυλίνδοντ' ἐλπίδες ''Pi.O.''12.6; πολλάκις ἐμαυτὸν [[ἄνω κάτω]] μετέβαλλον = [[backwards and forwards]], ''Pl.Phd.''96a, cf. ''Prt.''356d.<br><span class="bld">3</span> [[ἄνω ἔχειν τὸ πνεῦμα]] = [[pant]] or [[gasp]], ''Men.23'', cf. ''Sosicr.1''.<br><span class="bld">B</span> as [[preposition]] with [[genitive]], [[above]], ἡ ἄνω Ἅλυος Ἀσίη ''Hdt.1.130'', cf. ''103'', ''Call.Jov.''24; [[αἱ ἄνω μητρός]] (v. supr. ''11.1'' i); [[ἄνω τοῦ γόνατος]] = [[above]] the [[knee]], ''Thphr.Char.''4.4; ἀπὸ ἄνω τῆς χθονὸς ταύτης ''[[LXX]] 3 Ki.''14.15.<br><span class="bld">2</span> with partitive gen., αἰθέρος ἄνω [[ἑλεῖν]] dub. in ''S.Ph.''1092, cf. ''E.Or.''1542; γῆς ἥκοντ' ἄνω ''Id.HF''616; μικρὸν προαγαγὼν ἄνω τῶν πραγμάτων ''Aeschin.2.34''.<br><span class="bld">C</span> Comp. [[ἀνωτέρω]], abs., [[higher]], ἀ. θακῶν . . Ζεύς ''A.Pr.''314; [[ἀνωτέρω]] οὐδὲν τῶν πρηγμάτων προκοπτομένων = not getting on any [[farther]], ''Hdt. 1.190''; ἀδελφῷ ἢ πατρὶ ἢ ἔτι ἀνωτέρω ''Pl.Lg.''880b; οὐ προήϊσαν ἀνωτέρω τὸ πρὸς ἑσπέρης ''Hdt.8.130''.<br><span class="bld">2</span> c. gen., [[ἀνωτέρω Σάμου]] ib.''132''; ἀνωτέρω γίγνεσθαί τινων ''X.An.''4.2.25; [[ἀνωτέρω]] τῶν μαστῶν = [[above]] the breasts, ib.''1.4.17''; later [[ἀνώτερον]] ''Plb.1.7.2'', etc.; cf. [[ἀνώτερος]].<br><span class="bld">II</span> Sup. [[ἀνωτάτω]], [[ἐς τοὺς ἄνω]] (sc. [[στάντας]]) ''Hdt.7.23''; ἡ ἀ. [[κώμη]] ''X.An.''7.4.11; ἀνῳκίσανθ' ὅπως [[ἀνωτάτω]] ''Ar.Pax''207; ἡ [[ἀνωτάτω]] [[ἄσκησις]] = the [[highest]], ''Arr.Epict.''3.24.84, cf. ''Ph.1.33'', al.; τὰ [[ἀνωτάτω]] τῶν γενῶν ''Arist.Metaph.''998b18, cf. Zeno Stoic.1.51, ''S.E.P.'' 1.138; τὰ [[ἀνωτάτω]] τρία ''Ph.1.321''; ἡ [[ἀνωτάτω]] [[διαίρεσις]] Ps.-Alex.Aphr.in SE20.27.

|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [compar. ἀνωτέρω A.<i>Fr</i>.312, sup. ἀνωτάτω Hdt.7.23]<br /><b class="num">A</b> adv. <br /><b class="num">I</b> c. verb. de mov. <br /><b class="num">1</b> c. idea de lugar [[hacia arriba]] λᾶαν [[ἄνω]] ὤθεσκε <i>Od</i>.11.596, αἵ γε μὲν ἀνδρῶν πόλλ' [[ἄνω]], τὰ δ' αὖ κάτω ψεύδη ... κυλίνδοντ' ἐλπίδες Pi.<i>O</i>.12.6, πέμπετε δ' [[ἄνω]] enviad arriba</i> e.e., a la Tierra desde el Hades, A.<i>Pers</i>.645, κόνις δ' [[ἄνω]] φορεῖθ' S.<i>El</i>.714, κονιορτὸς ... ἐχώρει [[ἄνω]] Th.4.34, σύριγγες [[ἄνω]] φυσῶσι μέλαν μένος S.<i>Ai</i>.1412, οἱ ἀσκοὶ ... [[ἄνω]] φέρουσι τὸ συνεχές los odres empujan hacia arriba lo que está unido a ellos</i> Arist.<i>Ph</i>.217^a3, ᾖρεν τοὺς ὀφθαλμοὺς [[ἄνω]] <i>Eu.Io</i>.11.41<br /><b class="num">•</b>[[río arriba]] ἀναπλέοντι ἀπὸ θαλάσσης [[ἄνω]] para el que navega contra corriente</i> Hdt.2.155, ἄ. ποταμῶν ... χωροῦσι παγαὶ E.<i>Med</i>.410<br /><b class="num">•</b>de donde prob. [[ἄνω]] ποταμῶν [[confusión]] [[ἄνω]] ποταμῶν ... πάντες οἱ περὶ πορνείας ἐρρύησαν λόγοι Decr. en D.19.287, ὀψώνιον ... ἀποστελῶ σε [[ἄνω]] te mandaré dinero y provisiones río arriba</i>, <i>POxy</i>.744.8 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>κἄνω καὶ κάτω ... φεύγουσι huyen para arriba y para abajo, en todas direcciones</i> Ar.<i>Ach</i>.21, tb. [[ἄνω]] τε καὶ κάτω τὸν βόρβορον κυκῶσιν Ar.<i>Eq</i>.866, τὰ δ' ἄλλα πάντ' [[ἄνω]] τε καὶ κάτω στρέφων A.<i>Eu</i>.650, cf. E.<i>HF</i> 1307, στρέφεις ... τοὺς λόγους [[ἄνω]] καὶ κάτω Pl.<i>Grg</i>.511a, ταράσσειν Critias <i>Fr.Trag</i>.11.3, ποιεῖν D.9.36, μετατίθεσθαι Pl.<i>Min</i>.316c, μεταβάλλειν Pl.<i>Sph</i>.242a, τὰ μὲν [[ἄνω]] κάτω θήσω, τὰ δὲ κάτω [[ἄνω]] Hdt.3.3<br /><b class="num">•</b>c. ὁδός: τῆς [[ἄνω]] ὁδοῦ del camino que sube</i> Pl.<i>R</i>.621c, cf. Hdt.7.128, X.<i>An</i>.3.1.8, ὁδὸς [[ἄνω]] κάτω μία καὶ ὡυτή el camino de subida y bajada es uno y el mismo</i> Heraclit.B 60, cf. [[ὄρος]] ... αἰεὶ [[ἄνω]] τεῖνον Hdt.2.8.<br /><b class="num">2</b> [[hacia el Norte]] ὅσσον Λέσβος [[ἄνω]] ... ἐέργει <i>Il</i>.24.544, οὔτε ... τὰ [[ἄνω]] αὐτῆς χωρία ... οὔτε τὰ κάτω Hdt.1.142, τὸν [[ἄνω]] τόπον Pl.<i>R</i>.435e.<br /><b class="num">3</b> c. idea de tiempo προαγαγὼν [[ἄνω]] retrocediendo (a cosas anteriores)</i>, Aeschin.2.34.<br /><b class="num">4</b> compar. fig. [[más allá]] [[ἀνωτέρω]] τε οὐδὲν τῶν πρηγμάτων προκοπτομένων Hdt.1.190.<br /><b class="num">II</b> sin mov. <br /><b class="num">1</b> [[en la parte superior]], [[arriba]] en gener. τὸν δ' ὀρθὸν [[ἄνω]] κίονι δήσας S.<i>Ai</i>.239, ὡς δὲ [[ἄνω]] ἦσαν X.<i>HG</i> 3.5.20, ὁ δῆμος [[ἄνω]] καθῆτο (en la Pnix) D.18.169<br /><b class="num">•</b>en constr. adjetival τὴν δὲ [[ἄνω]] βουλήν el Consejo de arriba (e.d. el Areópago)</i>, Plu.<i>Sol</i>.19, ἐπὶ τῶν [[ἄνω]] τόπων <i>OGI</i> 111.17<br /><b class="num">•</b>tb. sup. [[ἀνωτάτω]] = [[más alto]] εἰς τὸν ἀνωτάτω ... τόπον Hero <i>Spir</i>.1.proem.p.10, τὴν ἀνωτάτω στέγην Scymn.906<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὰ ἄνω]] (τῆς [[οἰκία]]ς) [[las partes superiores]] de la [[casa]]</i> op. los [[cimiento]]s, X.<i>Eq</i>.1.2, οἱ [[ἄνω]] los (soldados situados) arriba</i> Th.4.48, tb. compar. τὰ ἀνωτέρω τῶν ἄρθρων [[las partes superiores]] de las articulaciones</i> Hp.<i>Art</i>.66, tb. sup. οἱ ἀνωτάτω Hdt.7.23, τὸ ἀνωτάτω μέρος τοῦ σώματος Corn.<i>ND</i> 20.<br /><b class="num">2</b> [[arriba]], [[sobre la tierra]] op. Hades νέρθε κἀπὶ γῆς [[ἄνω]] S.<i>OT</i> 416, [[ἄνω]] βλέποντα S.<i>Ph</i>.1348<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὰ ἄνω]] = [[la superficie]] op. una [[caverna]], Pl.<i>R</i>.516a, [[οἱ ἄνω]] = [[los vivos]]</i> S.<i>Ant</i>.1068.<br /><b class="num">3</b> [[arriba]], [[en el cielo]] compar. ἀνωτέρω θακῶν ... Ζεύς A.<i>Pr</i>.312, sup. de los dioses ἀνῳκίσανθ' ὅπως ἀνωτάτω Ar.<i>Pax</i> 207, del sol ἀνωτάτω ... τὸν ἥλιον Hippol.<i>Haer</i>.1.6 (= Anaximand.A 11), [[ἀνωτάτω]] [[αἰθήρ]] <i>Placit</i>.2.7.1 (= Parm.A 37)<br /><b class="num">•</b>en constr. adjetival οἱ [[ἄνω]] θεοί los dioses de arriba</i> S.<i>Ant</i>.1072<br /><b class="num">•</b>subst. γλιχόμεναι ... τοῦ [[ἄνω]] de las [[alma]]s, Pl.<i>Phdr</i>.248a, sup. θεῶν τῶν ἀνωτάτω νοατικός Euryph.p.15<br /><b class="num">•</b>crist. ἐν τῷ οὐρανῷ [[ἄνω]] <i>Act.Ap</i>.2.19, ἐκ τῶν [[ἄνω]] [[εἰμί]] <i>Eu.Io</i>.8.23, ἡ δὲ [[ἄνω]] Ἱερουσαλήμ <i>Ep.Gal</i>.4.26, [[ἄνω]] φῶς Clem.Al.<i>Exc.Thdot</i>.4.2.<br /><b class="num">4</b> [[en el interior]], [[tierra adentro]] compar. οὐ προήϊσαν ἀνωτέρω πρὸς ἑσπέρης Hdt.8.130<br /><b class="num">•</b>en constr. adjetival τῆς [[ἄνω]] Ἀσίης Hdt.1.95, ἡ [[ἄνω]] πόλις de Atenas op. Pireo, Th.2.48, ὁ [[ἄνω]] βασιλεύς el rey persa</i> X.<i>An</i>.7.1.28, τὴν [[ἄνω]] Μακεδονίαν Plu.<i>Pyrrh</i>.11, [[ἄνω]] Θηβαΐς <i>CPR</i> 1.19.17, sup. ἡ ἀνωτάτω κώμη X.<i>An</i>.7.4.11<br /><b class="num">•</b>subst. τῆς Λιβύης τὰ [[ἄνω]] Hdt.2.24, βασιλεὺς τῶν τε [[ἄνω]] τε καὶ τῶν κάτω χωρῶν <i>OGI</i> 90.3, 46 (Roseta), en el [[estadio]] [[τὰ ἄνω]] prob. [[la parte alejada]]</i> de la meta, Pl.<i>R</i>.613b.<br /><b class="num">5</b> en el [[cuerpo]] τὴν [[ἄνω]] [[κοιλία]]ν Pl.<i>Ti</i>.85e, Arist.<i>Mete</i>.360^b23<br /><b class="num">•</b>[[τὰ ἄνω]] = [[las partes superiores]]</i> Arist.<i>GA</i> 741^b28, τὸ πνεῦμ' ἔχοντ' [[ἄνω]] jadeando</i> Men.<i>Fr</i>.23.<br /><b class="num">6</b> de un texto [[arriba]] [[ἄνω]] [[ἐκεῖ]] ἐν τοῖς πρόσθεν λόγοις Pl.<i>Grg</i>.508e, ἐν γὰρ τοῖς [[ἄνω]] λόγοις Pl.<i>R</i>.603d.<br /><b class="num">7</b> mús. ref. a los agudos φωνὴ ... διὰ τῶν [[ἄνω]] τόνων ἐλαυνομένη Plu.<i>Cic</i>.3.<br /><b class="num">8</b> c. idea temp. [[antes]] compar. ἢ ἀδελφῷ ἢ πατρὶ ἢ ἔτι ἀνωτέρω Pl.<i>Lg</i>.880b<br /><b class="num">•</b>subst. [[εἰς τὸ ἄνω]] = [[hacia atrás]] del cómputo de generaciones, Pl.<i>Tht</i>.175b, [[τοῖς ἄνω τοῦ γένους]] = [[a los antepasados]]</i> Pl.<i>Lg</i>.878a, τῶν [[ἄνω]] Pl.<i>Criti</i>.110b, [[ἐν τοῖς ἄνω χρόνοις]] = [[en el pasado]]</i>, [[antiguamente]]</i> D.18.310, Luc.<i>Charid</i>.16, compar. οἱ ἀνωτέρω χρόνοι los tiempos más remotos</i> D.S.16.40, cf. Plb.1.7.2, sup. τὰ ἀνωτάτω τῶν γενῶν Arist.<i>Metaph</i>.998^b18, cf. Zeno <i>Stoic</i>.1.51, Str.8.1.2, Ph.1.321, S.E.<i>P</i>.1.138.<br /><b class="num">III</b> fig.<br /><b class="num">1</b> [[altivamente]], [[con orgullo]] [[ἄνω]] [[βαίνειν]] Philostr.<i>VA</i> 1.13, [[φρονεῖν]] Hld.7.23.6.<br /><b class="num">2</b> c. idea de rango [[más general]] de las [[κατηγορία]]ι Arist.<i>APo</i>.82^a23, κατὰ τὸ ἀνωτάτω S.E.<i>M</i>.8.141<br /><b class="num">•</b>ἡ [[ἀνωτάτω]] ([[ἄσκησις]]) (la [[disciplina]]) [[principal]]</i> Arr.<i>Epict</i>.3.24.84, τιμωρία <i>PLond</i>.1171.ue.(c).11 (I d.C.).<br /><b class="num">B</b> prep. de gen.<br /><b class="num">1</b> [[por encima o más allá de]] τῆς [[ἄνω]] Ἅλυος ποταμοῦ Ἀσίης Hdt.1.130, [[ἄνω]] τῶν ἱππέων X.<i>An</i>.4.3.3, [[ἄνω]] τοῦ γόνατος Thphr.<i>Char</i>.4.7<br /><b class="num">•</b>[[más allá]] [[ἄνω]] ἀπὸ τῆς χθονός [[LXX]] 3<i>Re</i>.14.15.<br /><b class="num">2</b> temp. [[antes de]] ταῖς [[ἄνω]] μητρός las ascendientes de la madre</i> Pl.<i>R</i>.461c<br /><b class="num">•</b>compar. [[mucho antes de]] ἀνωτέρω τῆς Ἀλεξάνδρου βασιλείας Gal.15.105.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἀνά]].<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾱ- Hom. salvo <i>Il</i>.18.473; luego común]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [impf. ἦνον <i>Od</i>.3.496; aor. ind. ἤνεσας <i>IG</i> 7.3226 (Orcómeno II/I a.C.), ᾔνεσα (<i>sic</i>) <i>Hymn.Is</i>.35]<br /><b class="num">I</b> tr. [[llevar a término]], [[realizar]] ἤνεσας ἔ[ρ] γ[ο] ν <i>IG</i> 7.3226 (Orcómeno II/I a.C.), μόχθον <i>Hymn.Is</i>.l.c., ἦνον ὁδόν <i>Od</i>.l.c.<br /><b class="num">•</b>[[obtener]], [[lograr]], [[conseguir]] οὔτ' ἄν τι θύων ... ἄνοις A.<i>Fr</i>.279a, ἀλλ' οὐδὲν ἦνεν E.<i>Andr</i>.1132, ποτὸν ἤνομεν <i>AP</i> 11.64.5 (Agath.).<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>en v. med., c. suj. de n. de tiempo [[llegar a su término]], [[transcurrir]], [[pasar]] νὺξ ἄνεται <i>Il</i>.10.251, πέμπτῳ δὲ ἔτεϊ ἀνομένῳ Hdt.7.20, νέον ἤματος ἀνομένοιο a poco de consumirse el día</i> A.R.2.494, ἀνομένου τοῦ [[αὐτοῦ]] μηνός <i>Milet</i> 1(3).145.30 (III/II a.C.).<br /><b class="num">2</b> c. suj. de pers. y prep. más ac. [[llegar a]] πρὸς ἀνδρὸς ... [[ἄνοντος]] εἰς σωτηρίαν propio de un hombre que llega a su salvación</i> Ar.<i>V</i>.369, ἄνειν ἐπὶ πολύ Pl.<i>Cra</i>.415a<br /><b class="num">•</b>en v. med. τοῦτ' ἰδεῖν [[δάπεδον]] ἀνόμενον βημάτων ὄρεγμα el brio de sus pasos que avanza para contemplar este lugar</i> A.<i>Ch</i>.798.<br /><b class="num">3</b> en v. med. impers. ἄνεται ... λιταῖς se da cumplimiento (a las esperanzas) por medio de las súplicas</i> Pi.<i>O</i>.8.8<br /><b class="num">•</b>c. suj. de abstr. [[culminar]], [[realizarse]] ὅππως ... ἔργον [[ἄνοιτο]] <i>Il</i>.18.473, cf. Hdt.8.71, Opp.<i>H</i>.5.442.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0267.png Seite 267]] adv. zu ἀνά, Hom. zweimal: Od. 11, 596 λᾶαν ἄνω ὤθεσκε ποτὶ λόφον, hinauf, empor; Iliad. 24, 544 ὅσσον [[Λέσβος]] ἄνω, Μάκαρος [[ἕδος]], ἐντὸς ἐέργειι hier nahm Aristarch ἄνω = ἀνά u. verband es mit ἐέργει, ἄνω ἐέργει = ἀνείργει, so viel Lesbos einschließt, s. Scholl. Aristonic., vgl. Friedl. Ariston. p. 28. – Bei den Folgenden heißt ἄνω: 1) hinauf, empor; ἄνω πέμπειν Aesch. Pers. 636; vgl. Ch. 145; αἰθέρος ἄνω, hinauf in den Aether, Soph. Phil. 1081, wie Eur. Or. 1542; ἄγειν, βλέπειν, ἀναβαίνειν, Plat. Phaedr. 246 d Rep. VII, 517 a. – 2) häufiger: oben, oberhalb, in sehr verschiedenen Beziehungen; von der Himmelsgegend: nordwärts, im Ggstz von [[κάτω]], südwärts, Her. 1, 72. 142; vom Meer ab, landeinwärts, 4, 18; ὁ ἄνω [[βασιλεύς]], der Perserkönig; auf dem Berge, ἐπεὶ δὲ ἄνω [[ἦσαν]], nachdem sie oben waren, Xen. Hell. 3, 5, 13; oben bei den Göttern, ἐν τοῖς θεοῖς Plat. Cratyl. 408 c; οἱ ἄνω θεοί, die oberen Götter, des Olymps, im Ggstz der unterirdischen, Soph. Ant. 1059 u. sonst. Eben so oben auf der Erde lebend, im Ggstz der Unterwelt, Phil. 1332 El. 1158; οἱ ἄνω, die Lebenden, Ant. 1055. Oben, d. i. ἐν τοῖς [[ἔμπροσθεν]] λόγοις Plat. Gorg. 588 e. – 3) Auch von der Zeit: vormals, früher, οἱ ἄνω τοῦ γένους, Vorfahren, Plat. Legg. IX, 878 a; εἰς τὸ ἄνω, in aufsteigender Linie, Theaet. 175 b; οἱ ἄνω πρὸ αὐτοῦ Philostr. – 4) Der Ggstz ist stets [[κάτω]]. Dah. Her. 3, 3 τὰ μὲν ἄνω [[κάτω]] [[θήσω]] τὰ δὲ [[κάτω]] ἄνω, das Oberste zu unterst lehren, alles verwirren; dah. sprichwötrlich τὸ λεγόμενον ἄνω [[κάτω]] πάντα Plat. Theaet. 159 d; sehr oft bei Attikern, ἄνω τε καὶ [[κάτω]] τίθησι Aesch. Eum. 620; Eur. Bacch. 740. 752 u. oft; Plat. Prot. 356 d u. öfter; ἄνω καὶ [[κάτω]] Phaedr. 272 b; κινεῖν, ἕλκειν, στρέφεσθαι Phaed. 111 e Lach. 196 b; seltener ohne Conjunction, die z. B. bei Dem. 2, 16 αἱ ἄνω [[κάτω]] στρατεῖαι u. 4, 41 nach den mss. hinzuzusetzen; καὶ ἄνω καὶ [[κάτω]] 9, 36; vgl. 23, 178. Doch fehlt sie oft bei Com.; auch [[κάτω]] ἄνω, Antiphan. Ath. I, 14 f; Eur. Bacch. 349. 602 El. 842 I. T. 282; ἄνω καὶ [[κάτω]] διαλέγεσθαι, hin u. her reden, immer wieder auf denselben Gegenstand zurückkommen. Auch mit dem gen., ἄνω καὶ [[κάτω]] τοῦ Κρανείου Luc. de conscrib. hist. 3. – 5) Als praepos. mit dem gen., oberhalb, über, Sp., z. B. Callim. Iov. 24; Ilion. Hal. 1, 56. – compar. u. superl. [[ἀνωτέρω]] u. [[ἀνωτάτω]], s. einzeln.

|btext=<span class="bld">1</span><i>seul. prés. et impf.</i> [[ἦνον]] ; <i>Pass. seul. prés.</i> [[ἄνομαι]] <i>et impf.</i> ἠνόμην;<br />mener à terme, accomplir, achever, acc..<br />'''Étymologie:''' DELG v. [[ἀνύω]].<br /><span class="bld">2</span><i>adv. et prép.</i><br />en haut :<br /><b>A.</b> <i>adv.</i> <b>I.</b> de bas en haut : λᾶαν [[ἄνω]] [[ὤθεσκε]] OD il poussait sans cesse une pierre de bas en haut ; κονιορτὸς [[ἄνω]] ἐχώρει THC la cendre s'élevait (en épais nuages) ; [[ἄνω]] [[τε]] καὶ [[κάτω]], [[ἄνω]] καὶ [[κάτω]] de bas en haut et de haut en bas, en tout sens ; τὰ μὲν [[ἄνω]] [[κάτω]] τιθέναι, τὰ δὲ [[κάτω]] [[ἄνω]] HDT mettre tout sens dessus dessous, bouleverser tout de fond en comble ; <i>p. anal.</i> :<br /><b>1</b> <i>en parl. de la région du nord</i> ὅσσον [[Λέσβος]] [[ἄνω]] ἐέργει IL tout ce que borne, en remontant vers le nord, l'île de Lesbos;<br /><b>2</b> <i>en parl. de l'intérieur des terres</i> [[ἄνω]] [[ἰέναι]], πορεύεσθαι HDT aller, se diriger vers l'intérieur ; ἡ [[ἄνω]] [[ὁδός]] HDT la route vers l'intérieur;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> en remontant, en se reportant plus haut;<br /><b>II.</b> en haut : τὸ [[ἄνω]], τὰ [[ἄνω]] la partie supérieure, le haut ; οἱ [[ἄνω]] θεοί SOPH les dieux d'en haut ; <i>en parl. de la terre, par opp. aux enfers</i> οἱ [[ἄνω]] ceux d'en haut, les vivants ; <i>en parl. du nord</i> [[ἄνω]] πρὸς Βορέην HDT en haut vers le nord ; <i>en parl. de l'intérieur des terres</i> τὰ [[ἄνω]] τῆς Ἀσίης HDT, τῆς Λιβύης HDT l'intérieur de l'Asie, de la Libye ; ὁ [[ἄνω]] [[βασιλεύς]] le roi de Perse, le grand roi ; <i>ou</i> le roi de Thrace ; <i>en parl. de la partie haute d'une ville</i> ἡ [[ἄνω]] [[πόλις]] THC la ville haute ; ἡ [[ἄνω]] [[βουλή]] PLUT le tribunal d'en haut, l'aréopage ; <i>avec idée de temps</i> οἱ [[ἄνω]] χρόνοι LUC les temps anciens;<br /><b>III.</b> au-dessus, par-dessus;<br /><b>B.</b> <i>prép.</i> au-dessus de, <i>gén;<br />Cp.</i> [[ἀνωτέρω]], <i>Sp.</i> [[ἀνωτάτω]].<br />'''Étymologie:''' [[ἀνά]].

|elrutext='''ἄνω:'''<br /><b class="num">I</b> (только praes. и impf. [[ἦνον]]) доводить до конца, заканчивать, совершать, исполнять ([[ἔργον]], ὁδόν Hom.): [[νύξ]] ἄνεται Hom. ночь близится к концу; πέμπτῳ ἔτεϊ ἀνομένῳ Her. на исходе пятого года; οὐδὲν ἦνεν Eur. он ничего не добился; ἄ. ἔς τι Arph. стремиться к чему-л.<br /><b class="num">II</b> adv. (compar. [[ἀνωτέρω]] - поздн. [[ἀνώτερον]], superl. [[ἀνωτάτω]] - реже ἀνώτατα)<br /><b class="num">1)</b> [[вверх]], [[кверху]] (λᾶαν ὠθεῖν Hom.): ἄ. τε καὶ [[κάτω]] στρέφειν Eur., Plat., Dem. (μεταβάλλεσθαι Plat. или ποιεῖν Dem.) ставить все вверх дном, перевертывать;<br /><b class="num">2)</b> [[вверх]], [[вглубь]] (страны) (ἄ. [[ἰέναι]] Her.; ἡ ἄ. [[ὁδός]] Xen.);<br /><b class="num">3)</b> [[вверху]], [[наверху]]: τὸ или τὰ ἄ. Xen., Plat. верхняя часть; ἄ. ἐπὶ τῆς γῆς οἰκεῖν Plat. жить на поверхности земли; τὰ ἄ. ἐν τοῖς [[ἔμπροσθεν]], λόγοις Plat. вышесказанное; οἱ ἄ. живущие, находящиеся в живых; ἡ ἄ. [[πόλις]] Thuc. возвышенная часть города; ἡ ἄ. [[βουλή]] Plut. = [[Ἄρειος]] [[πάγος]]; τὰ [[ἀνωτέρω]] τῶν ὄντων Arst. высшие области бытия, т. е. первоначала; ἀρχαὶ πάντων κατὰ τὸ [[ἀνωτάτω]] Sext. филос. наивысшие начала;<br /><b class="num">4)</b> [[в глубине]] (страны) (τὰ ἄ. τῆς Ἀσίης Her.): ὁ ἄ. [[βασιλεύς]] Xen. царь глубинной страны (Персии или Фракии),;<br /><b class="num">5)</b> [[прежде]], [[встарь]]: οἱ ἄ. χρόνοι Dem., Diod., Luc. былые времена; οἱ ἄ. τοῦ γένους Plat. люди прежних поколений; οὐ πολλοῖς [[ἀνώτερον]] χρόνοις Polyb. во времена немного более отдаленные; οἱ ἄ. μητρός Plat. предки по женской линии.<br /><b class="num">III</b> praep. [[cum]] gen. выше, вверх на, по или в (αἰθέρος ἄ. Soph.; ἄ. ποταμῶν ῥεῖν Dem.): ἄ. τῶν ἱππέων Xen. выше всадников, т. е. за конным строем.

|txtha=adverb (from Homer down);<br /><b class="num">a.</b> [[above]], in a [[higher]] [[place]], (opposed to [[κάτω]]): ὁ, ἡ, τό [[ἄνω]]: ἡ [[ἄνω]] ἱεροσαλημ the [[upper]] i. e. the [[heavenly]] [[Jerusalem]]); ἡ [[ἄνω]] [[κλῆσις]] the [[calling]] made in [[heaven]], equivalent to [[ἐπουράνιος]], τά [[ἄνω]] as a [[substantive]], [[heavenly]] things, ἐκ [[τῶν]] [[ἄνω]] from [[heaven]], [[ἕως]] [[ἄνω]], [[upward]], up, on [[high]]: [[αἴρω]]); [[ἄνω]] φύει).