μένος: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0133.png Seite 133]] τό (verwandt mit [[μένω]], μαω), [[Kraft]], [[Stärke]], bes. insofern sie sich zu bethätigen strebt; bes. – a) [[kühner Muth]], Ungestüm; oft mit [[θυμός]] verbunden, bes. in den Verbindungen ὤτρυνε [[μένος]] καὶ θυμὸν ἑκάστου, Il. 5, 470; καὶ [[λίην]] οὗτός γε [[μένος]] θυμόν τ' ὀλέσειεν, 8, 358 u. öfter, u. eben so mit χεῖρες, z. B. πολλὸν ἀφαυρότερος χεῖράς τε [[μένος]] τε, 7, 457. 13, 105 u. öfter; auch μῖξαι χεῖράς τε [[μένος]] τε, handgemein werden im muthigen Kampfe, 15, 510, u. [[μένος]] χειρῶν, 5, 306; auch τῷ δ' ἔμπνευσε [[μένος]] [[Ἀθήνη]], sie hauchte ihm Muth ein, 10, 482, wie πλῆσεν μένεος κρατεροῖο, 13, 60; ἐνῆκε δέ οἱ [[μένος]] ἠΰ, 20, 80, Kraft u. Muth; [[μένος]] πολυθαρσὲς ἐνῆκεν, Il. 19, 37; auch [[μένος]] τε καὶ [[ἀλκή]], 6, 265. 9, 706; καὶ [[θάρσος]], 5, 2 Od. 1, 321; auch [[μένος]] ἔλλαβε θυμόν, Il. 23, 468; vgl. Pind. πατρὸς ἐνέπνευσεν [[μένος]] γήραος ἀντίπαλον, Ol. 8, 76; Hom. bezeichnet als den Sitz des [[μένος]] bald στήθεα, bald φρένες, Il. 1, 103. 17, 451. 19, 202. – Allgemeiner – b) [[Lebenskraft]]; τοῦ δ' [[αὖθι]] λύθη [[ψυχή]] τε [[μένος]] τε, Il. 5, 296; ἀπὸ γὰρ [[μένος]] εἵλετο [[χαλκός]], 3, 294; καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε [[μένος]] καὶ φαίδιμα. γυῖα, 6, 27; σβέσσαι, 16, 621. – Auch von leblosen Dingen, Kraft, [[πυρός]], Il. 23, 177 u. öfter, ἠελίοιο, 190, wie Hes. O. 416; ποταμῶν, Il. 12, 18; vom Wurfspieß, 16, 613. 17, 529; von Stürmen, 5, 524; vom Wein, Hippocr., wo mehr od. weniger auch diese leblosen Dinge als von einem innern Drange beseelt dargestellt werden; so auch Tragg.; [[ἔνθα]] ποταμὸς ἐκφυσᾷ [[μένος]], Aesch. Prom. 722; κοίμα κελαινοῦ κύματος πικρὸν [[μένος]], Eum. 796, vom Blute; ἔτι γὰρ θερμαὶ σύριγγες ἄνω φυσῶσι [[μέλαν]] [[μένος]], Soph. Ai. 1392; vgl. Aesch. πρὶν αἱματηρὸν ἐξαφρίζεσθαι [[μένος]], Ag. 1037, die Masse des Bluts; Sosipat. 2 (V, 55); χειμῶνος ἐκφυγόντες [[ἄγριον]] [[μένος]], Eur. Heracl. 429; [[μένος]] [[πυρός]] auch Ar. Ach. 640; u. von Thieren, wie Pferden u. Maulthieren, Il. 17, 476. 742 u. sonst, vgl. Od. 3, 450. 7, 2. – c) Zornmuth, [[Zorn]]; μένεος δ' ἐμπλήσατο θυμὸν ἀγρίου, Il. 22, 312, wie μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι πίμπλαντο, 1, 103; μένεα πνείοντες, Wuth oder Muth schnaubend, 2, 536. 3, 8 u. öfter. – Uebh. [[Streben]], Vorhaben, τῶν [[μένος]] αἰὲν ἀτάσθαλον, Il. 13, 634, ἐμῶν μενέων [[ἀπερωεύς]], 8, 361. – Neben [[κότος]], Aesch. Eum. 804; ἀνιέρῳ μένει μεμαργωμένοι, Suppl. 757; vom heftigen Zorn, Soph. πρὸς [[ταῦτα]] μηδὲν δεινὸν ἐξάρῃς [[μένος]], Ai. 1045; ὁρῶ [[μένος]] πνέουσαν, El. 600; ὀργῆς καὶ μένους [[ἐμπλήμενος]], Ar. Vesp. 424. – Wie βίη dient es bei Hom. zur Umschreibung, ἱερὸν [[μένος]] Ἀλκινόοιο, des Alkinous heilige Stärke, der starke Alkinous, Od., auch [[μένος]] Ἀτρείδαο, Ἕκτορος u. ä., Il., μένεα ἀνδρῶν, Il. 4, 447 Od. 4, 363. – In Prosa selten, Xen. Cyr. 3, 3, 61, ὑπὸ προθυμίας καὶ μένους, u. πολε μίοις [[μένος]] ἐμβαλεῖν, im Ggstz von ἀνατρέψαι τὸ [[φρόνημα]], Cyr. 5, 2, 34, καὶ [[θάρσος]], Hell. 7, 1, 40; τὸ τοῦ θυμοῦ [[μένος]], Plat. Tim. 70 b; Arist. Eth. 3, 8; sp. D. einzeln.