νικάω: Difference between revisions

|Definition=Ion. [[νικέω]] <span class="bibl">Democr.249</span>, <span class="bibl">Herod.1.51</span>, also <span class="title">GDI</span>1413.16 (Aetol.), <span class="title">SIG</span>265.4 (Delph., iv B.C.), [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl"><span class="title">Apoc.</span>2.7</span>; Aeol. [[νίκημι]] <span class="bibl">Theoc.7.40</span>, <span class="title">AP</span>7.743 (Antip.); also in impf. [[νίκη]] cj. in <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>5.5</span>, cf. <span class="bibl">Theoc.6.46</span>: Ep. impf. 1pl. <span class="sense"><span class="bld">A</span> νικάσκομεν <span class="bibl">Od.11.512</span>: fut. [[νικήσω]], later νικήσομαι Hierocl.<span class="title">Facet.</span>205; Dor. 2sg. [[νικαξῇ]] [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Theoc.21.32</span>: pf. [[νενίκηκα]], etc.: (νίκη): </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> abs., [[conquer]], [[prevail]] in [[battle]], in the [[game]]s, or in any [[contest]], <span class="bibl">Il.3.439</span>, etc.; [[ὁ νικήσας]] the [[conqueror]], ib. <span class="bibl">138</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>5.9</span>, etc.; [[ὁ νικηθείς]] the [[conquered]], <span class="bibl">Il.23.656</span>,<span class="bibl">663</span>; [[ἐνίκησα καὶ δεύτερος καὶ τέταρτος ἐγενόμην]] I [[won the first prize]] [at Olympia], etc., <span class="bibl">Th.6.16</span>, cf. <span class="bibl">Isoc.16.33</span>: pres.freq. in sense, to [[be conqueror]] (or [[be proclaimed conqueror]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>9.112</span>, <span class="bibl">13.30</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>8.2.27</span>, <span class="bibl"><span class="title">An.</span>2.1.1</span>; [[νικᾶν πᾶσι τοῖς κριταῖς]] or [[ἑνὶ κριτῇ]] in their opinion, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>445</span>, <span class="bibl">447</span>; [[πολὺ ν]]. [[win]] a decisive [[victory]], <span class="bibl">Th.7.34</span>, etc.; τὰ πάντα ν. X.<span class="title">An.</span> [[l.c.]]: freq. c. dat. modi, [[πυγμῇ]] [[in]] [[boxing]], <span class="bibl">Il.23.669</span>; ναυμαχίῃ <span class="bibl">Hdt.7.10</span>.β'; ἵππῳ <span class="bibl">Id.6.122</span>; μάχῃ <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>1143</span>, etc.; ἵππῳ ἢ συνωρίδι ἢ ζεύγει <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>36d</span>; λαμπάδι <span class="bibl">And.4.42</span>, etc.: c. acc. cogn. in same sense, [[πάντα ἐνίκα]] he [[won]] all the bouts, <span class="bibl">Il.4.389</span>, <span class="bibl">5.807</span>; [[τὰ κοῦφα]], [[τὰ μείζοναν]]., <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span>1029</span>, <span class="bibl">1031</span>; τῶν παλαισμάτων ἓν ν. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>256b</span>; ἅρμα ν. <span class="bibl">Pi.<span class="title">I.</span>4(3).25</span>; παγκράτιον <span class="bibl">Th.5.49</span>; [[ναυμαχίαν]], [[μάχας]], <span class="bibl">Id.7.66</span>, <span class="bibl">Isoc.12.257</span>, etc.: freq. [[ν. Ὀλύμπια]] to [[be conqueror]] in the Olympian games, <span class="bibl">Th.1.126</span>; τὠλύμπια <span class="bibl">Timocl.8.17</span>; τὰ Παναθήναια <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ion</span>530b</span>; ν. Ὀλυμπιάδα <span class="bibl">Hdt.9.33</span> (also ν. Ὀλυμπίασιν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>36d</span>; ἐν Πυθίοισι <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>2.9</span>): c. dat. et acc., τὰ Πύθια τῷ τεθρίππῳ ν. <span class="bibl">D.59.33</span>; [[πολλοὺς ἀγῶνας οὐ παγκρατίῳ μόνον]], [[κτλ]]., Plu.2.811d; [[Ὀλυμπίασι παῖδας στάδιον ν]]. [[conquer]] in the boys' race in the stadium at Olympia, <span class="bibl">D.58.66</span>: c. dupl. acc., [[Πύθια ν. ἄνδρας]] Diog.Cyn. ap. <span class="bibl">D.L.6.33</span>: also in Att. Inscrr. c. gen., Λεωντὶς ἀνδρῶν ἐνίκα <span class="title">IG</span>2.1291, al.: generally c. acc. cogn., [[νίκην ν]]. [[win]] a victory, <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>1060</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>465d</span>, etc. (cf. infr. ''ΙΙ''); also [[ν. τρίποδα]] [[win]] it, <span class="bibl">Simon.147</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[prevail]], [[be superior]], [[μύθοισιν]], [[ἔγχεϊ]], <span class="bibl">Il.18.252</span>; δόλοισι <span class="bibl">Od.3.121</span>; [[κάλλει ἐνίκα]] (sc. [[κρητήρ]]) <span class="bibl">Il.23.742</span>; πᾶσαν ἀρετὴν νενικηκώς <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>964c</span>: c. part., εὐεργετῶν ν. <span class="bibl">X.<span class="title">Ages.</span>9.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of opinions, etc., βουλὴ κακὴ νίκησεν = the [[evil]] [[counsel]] [[prevail]]ed, <span class="bibl">Od. 10.46</span>; τὰ χερείονα νικᾷ <span class="bibl">Il.1.576</span>, <span class="bibl">Od.18.404</span>; ἐνίκα ἡ γνώμη <span class="bibl">Hdt.5.36</span>, cf. <span class="bibl">Th.2.12</span>, etc.; ἡ νικῶσα βουλή <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>912</span>; ἐκ τῆς νικώσης [γνώμης] = [[according]] to the prevailing [[opinion]], [[vote]] of the [[majority]], <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>6.1.18</span>, <span class="bibl">6.2.12</span>; ταῦτ' ἐνίκα <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>274</span>; νικᾷ πάσαισι ταῖς ψήφοις ὁ νόμος = is carried, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>801a</span>; σὺν ψάφῳ τᾷ νικεούσᾳ <span class="title">SIG</span>265.4 (Delph., iv B.C.): freq. of orators, νικᾷ… ὁ κακὸς ἐν πλήθει λέγων <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>944</span>; ν. γνώμῃσι <span class="bibl">Hdt.3.82</span> (so [[γνώμῃ]], [[varia lectio|v.l.]] [[γνώμην]], <span class="bibl">Id.1.61</span>, cf.<span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>594</span>): freq. impers., [[ἐνίκα]] (sc. [[ἡ γνώμη]]) [[it was resolved]], c. inf., [[ἐνίκα μὴ ἐκλιπεῖν τὴν πόλιν]] [[it was carried]] not... <span class="bibl">Hdt.6.101</span>; τέλος γε μέντοι δεῦρ' ἐνίκησεν μολεῖν <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>233</span>, etc.; ἐνίκησε… λοιμὸν [[εἰρῆσθαι]] = it was the prevailing [[opinion]] that... <span class="bibl">Th.2.54</span>; ἐν δημοκρατίᾳ νικᾷ [[ζῆν]] = it is [[preferable]]... <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>303b</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> c. inf., [[succeed]] in... ἐνίκησε σκορπίσαι <span class="title">Psalm.Solom.</span>4.13. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> as law-term, νικάω τὴν δίκην = [[win]] one's [[cause]], <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>955</span>, cf. <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>581</span>; simply νικᾶν <span class="title">GDI</span>5011.11 (Gortyn), <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>42.1</span>, <span class="bibl"><span class="title">Rh.Al.</span>1433a6</span>, <span class="bibl"><span class="title">PHal.</span>1.58</span> (iii B.C.), etc.; νικήσεις ἐν τῷ κρίνεσθαί σε <span class="bibl"><span class="title">Ep.Rom.</span>3.4</span>:—Pass., c. gen., αἴ κα νικαθῇ τῶν ἐνεχύρων <span class="title">Schwyzer</span> 177.9 (Crete, v B.C.); v. infr. 11. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. acc., [[conquer]], [[vanquish]], Ἕκτορα <span class="bibl">Il.7.192</span>, etc.: freq. c. dat. modi, μάχῃ ν. Ἀχαιούς <span class="bibl">16.79</span>; ἀγορῇ ν. υἷας Ἀχαιῶν <span class="bibl">2.370</span>; πόδεσσι δὲ πάντας ἐνίκα <span class="bibl">20.410</span>; κάλλει ἐνίκων φῦλα γυναικῶν <span class="bibl">9.130</span>; [[πάντα ν. ἄνδρα… κακοῖσιν]] [[surpass]] him in miseries, <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>659</span>; ν. τινὰ ἔν τινι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>213e</span>, etc.; [[μὴ φῦναι τὸν ἅπαντα νικᾷ λόγον]] [[excels]] the whole account, <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1224</span> (lyr.); νίκα ἐν τῷ ἀγαθῷ τὸ κακόν <span class="bibl"><span class="title">Ep.Rom.</span>12.21</span>: c. acc. cogn., μάχην ν. τινά <span class="bibl">Isoc. 8.58</span>, <span class="bibl">Aeschin.3.181</span>, etc.:—Pass., ἔστιν ἃ τῶν ἄθλων δὶς ἕκαστος ἐνικήθη <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>4.5.2</span>: c. part., ν. ἀλεξόμενός τινα <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>1.9.11</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> as law-term (cf. <span class="bibl">1.5</span>), νίκης τήν μιν ἐγὼ νίκησα <span class="bibl">Od.11.545</span>:—Pass., ἧ δέ κα νικαθῇ <span class="title">Leg.Gort.</span>1.23, al.; also of objects in dispute, damages, etc., [[recover]], ib.1.28, al.:—Pass., to [[be assigned]], [[be adjudicated]], ib.1.55. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> generally, [[overpower]], especially of passions, etc., νόον νίκησε νεοίη <span class="bibl">Il.23.604</span>; μὴ φόβος σὲ νικάτω φρένας <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>88</span>, cf. <span class="bibl">133</span>; [φύσις] νικᾷ τῷ ἥσσονι τὸ μεῖζον τῆς ἐλπίδος <span class="bibl">Democr.176</span>; βαρεῖαν ἡδονὴν νικᾶτέ με grievous is the pleasure ye [[win prevailing over]] me, <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1204</span>: c. inf., μηδ' ἡ βία σε… νικησάτω τοσόνδε [[μισεῖν]] let not [[violence]] [[prevail]] on thee to... <span class="bibl">Id.<span class="title">Aj.</span>1334</span>: with [[genitive]] of comparison, νικᾷ γὰρ [[ἁρετή]] με τῆς ἔχθρας [[πολύ]] = [[weighs]] with me [[more]] [[than]] [[enmity]], from the compar. force in [[νικᾷ]], ib.<span class="bibl">1357</span> codd. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> Pass., to [[be vanquished]], Hom. only in part. [[νικηθείς]] (v. supr. <span class="bibl">1.1</span>); [[νικᾶσθαι]] ὕπνῳ, [[κέρδεσιν]], <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>291</span>, <span class="bibl">342</span>; ἡδονῇ <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1272</span>; συμφορᾷ <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>1195</span>; also ὑπὸ τοῦ κακοῦ <span class="bibl">Th.2.51</span>; πρὸς ἱμέρου <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>932.4</span>, etc.: sometimes c. gen., ἱμέρου νικώμενος <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>1005</span>; αὐτῆς &lt;τε&gt; τῆς δίκης… αὐτοῦ τε τοῦ ἀληθοῦς νικᾶσθαι <span class="bibl">Antipho 5.87</span>: freq. of persons, νικᾶσθαί τινος, with [[genitive]] of comparison, to [[be inferior]], [[yield to]], <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1353</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>315</span>, <span class="bibl"><span class="title">Cyc.</span>454</span>; ξείνων νενίκανται θύραι = the doors [[give way]] to the guests, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>9.2</span>; ἢν τοῦτο νικηθῇς ἐμοῦ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1087</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0255.png Seite 255]] fut. νικήσω, die Annahme des att. fut. νικῶ beruht auf Pallad. 52 (XI, 288), wo νικῶσιν aber als praes. zu fassen ist; [[siegen]], [[besiegen]]; – 1) intrans., [[siegen]]; den Vorzug haben, überlegen sein, ἐπεὶ τὰ χερείονα νικᾷ Il. 1, 576 Od. 18, 404; ὁ μὲν ἂρ μύθοισιν, ὁ δ' ἔγχεϊ πολλὸν ἐνίκα, Il. 18, 252, öfter; νικήσας, der Sieger, 3, 138; ἐν Πυθίοισι νικᾶν, Pind. N. 2, 9, u. oft vom Sieger in den Kampfspielen; δρόμῳ σὺν ποδῶν χειρῶν τε νικᾶσαι σθένει, N. 10, 48. Häufig steht das praes. in der Bdtg [[Siegersein]] (gesiegt haben), ἐν Ὀλυμπιάδι νικῶν, Ol. 11, 17; dah. in den Angaben. der Sieger bei den Scholl. u. sonst gew, ἐνίκα, νικᾷ δ' ὁ [[πρῶτος]] καὶ [[τελευταῖος]] δραμών, Aesch. Ag. 305; νικᾶσθαι, unterliegen, Spt. 496; ἐξαμαρτεῖν u. νικᾶν einander entgeggstzt, Soph. Phil. 95; πᾶσι τοῖς κριταῖς, ἑνὶ κριτῇ, mit der Stimme aller Richter in einem Wettkampfe siegen, Ar. Av. 445; vgl. νικᾷ πάσαις ταῖς ψήφοις ὁ [[νόμος]], das Gesetz geht mit allen Stimmen durch, Plat. Legg. VII, 801 a; ἐν δημοκρατίᾳ νικᾷ ζῆν, es ist besser, Polit. 303 b; vgl. über die Bdtg des praes. Krüger zu Xen. An. 1, 10, 4, wo er auch Thuc. 7, 11 μάχῃ τῇ πρώτῃ νικᾶται ὑφ' ἡμῶν anführt, er ist besiegt worden; bei Dem. Lpt. 74 steht νικῶν neben παρακρουσόμενος; κακὴ βουλὴ νίκησε, der böse Rath siegte, behielt die Oberhand, Od. 10, 46; νικᾷ τὸ [[κέρδος]], Aesch. Ag. 560; ἡ [[γνώμη]] ἐνίκησε, die Meinung behielt die Oberhand, fand Beifall, ging durch, Thuc. 2, 12 u. Folgde oft; [[δόξα]], Plat. Gorg. 487 c; ἐκ τῆς νικώσης ἔπραττον πάντα, nach der durchgegangenen Meinung, nach Stimmenmehrheit, Xen. An. 5, 9, 18; vgl. ὅ, τι ἂν νικῴη ἐν τῷ κοινῷ τοῦτο κύριον εἶναι, Hell. 6, 5, 6; τὸ νικῆσαν [[ψήφισμα]], Dem. 24, 27; u. ähnl. [[τέλος]] γε [[μέντοι]] δεῦρ' ἐνίκησεν [[μολεῖν]], Soph. Ant. 233, vgl. 274; γνώμῃ νικῶν, mit einer Meinung durchdringend, Her. 3, 82; – auch = einen Proceß gewinnen, [[εἵνεκα]] νίκης, τήν μιν ἐγὼ νίκησα δικαζόμενος, Od. 11, 545, vgl. 558; oft bei den Rednern, selbst ἐνίκησε τοῦ κλήρου, in dem Proceß wegen der Erbschaft, Dem. 43, 32. – 2) trans., [[besiegen]], überwinden, übertreffen, τινά, von Hom. an überall; μάχῃ νικῶντες Ἆχαιούς, Il. 16, 79; πόδεσσι δὲ πάντας ἐνίκα, mit den Füßen, im Laufe, 20, 410, wie 23, 756; κάλλει ἐνίκων φῦλα γυναικῶν, 9, 130; ἀγορῇ δέ ἑ παῦροι Ἀχαιῶν νίκων, 15, 284; neben [[κρείσσων]] [[γενέσθαι]], 3, 71 Od. 18, 46; auch von Leidenschaften, νόον νίκησε [[νεοίη]], Il. 23, 604, von Fehlern, Umständen, die Einen wozu zwingen; so auch Tragg.; μὴ [[φόβος]] σε νικάτω φρένας, Aesch. Eum. 88, überwältigen; so ὕπνῳ, κέρδεσιν νικώμενος, Ag. 282. 333, wie ξυμφορᾷ νικωμένη Eur. Med. 1195; – auch c. gen., ἱμέρου νικώμενος, Aesch. Suppl 983; bes. bei Personen, statt ὑπό τινος, κρεισσόνων νικώμενος, Eur. Med. 316 Troad. 23 I. A. 1357; ἢν [[ταῦτα]] νικηθῇς ἐμοῦ, Ar. Nubb. 1088; vgl. κρατεῖς τοι τῶν [[φίλων]] νικώμενος, Soph. Ai. 1332, also wie [[ἡσσάομαι]] construirt; Plat. vrbdt auch νικῶντα ἐν λόγοις πάντας ἀνθρώπους, Conv. 213 e; Xen. mit dem partic., ἔςτε νικῴη καὶ τοὺς εὖ καὶ τοὺς κακῶς ποιοῦντας ἀλεξόμενος, An. 1, 9, 11, vgl. Ages. 9, 7 Mem. 2, 6, 35, im Abwehren. – Auch der acc. der Sache wird hinzugesetzt, wie in dem homerischen Beispiele νίκην νικᾶν, einen Sieg [[ersiegen]], wie νικῶσα νίκην [[τίνα]] Eur. Suppl. 1060; von Kampfspielen so, Is. 6, 60; auch Plat. Rep. V, 465 d; πάντα ἐνίκα, alle Kämpfe gewann er, in allen Kämpfen siegte er, Il. 4, 389; ähnl. νικᾶν τὴν δίκην, Eur. El. 955, wie Ar. Vesp. 581; δίκας, Equ. 93; γνώμην ἐν τῷ δήμῳ, eine Meinung, einen Vorschlag durchsetzen, Vesp. 594, vgl. Nubb. 432; so auch Her. Ἱππίεω δὲ γνώμην νικήσαντος, 1, 61; οἱ νικῶντες τὰς γνώμας περὶ τούτων, Plat. Gorg. 456 a; Ὀλύμπια νενικηκότι, dem Sieger in den olympischen Spielen, Thuc. 1, 126, wie oft bei Luc. u. Paus.; ταύτην τὴν Ὀλυμπιάδα ἐνίκα [[στάδιον]] u. ä.; τὴν μάχην, in der Schlacht siegen, Plat. Lach. 191 c u. öfter, wie Xen. u. Folgde; auch ἐνίκησαν τὴν ναυμαχίαν τοὺς Λακεδαιμονίους, Aesch. 3, 181; νικήσας τοὺς Ἀθηναίους τὴν ἐν Χαιρωνείᾳ μάχην, Pol. 5, 10, 1, neben μάχῃ, was sich bei denselben Schriftstellern eben so oft findet.

|btext=-ῶ :<br /><i>f.</i> νικήσω, <i>ao.</i> ἐνίκησα, <i>pf.</i> νενίκηκα;<br /><b>I.</b> <i>intr.</i> vaincre, être vainqueur :<br /><b>1</b> <i>propr.</i> vaincre un adversaire ; ὁ νικήσας IL le vainqueur ; πολὺ ν. THC remporter une victoire décisive ; τὰ πάντα ν. XÉN avoir vaincu complètement ; ν. πυγμῇ IL vaincre au pugilat ; ν. νίκην XÉN remporter une victoire ; ν. μάχην XÉN gagner une bataille ; ν. ναυμαχίαν THC remporter une victoire navale ; πάντα ν. IL vaincre dans tous les combats, gagner toutes les batailles ; ν. [[Ὀλύμπια]] THC vaincre aux jeux Olympiques;<br /><b>2</b> <i>en gén.</i> être supérieur, avoir l'avantage, avoir le dessus <i>en parl. de <i>pers.</i> et de choses</i> ; avec un dat. : μύθοισιν, ἔγχεϊ, <i>etc.</i> avoir l'avantage par la parole, avec l'épée, <i>etc.</i> ; <i>avec un</i> part. : εὐεργετῶν νικᾷ XÉN il surpasse tout le monde en bienfaisance ; ν. γνώμῃ HDT <i>ou</i> γνώμην HDT avoir le dessus avec (faire prévaloir) une opinion, un projet ; <i>avec un suj. de chose</i> : βουλὴ κακὴ νίκησεν OD le mauvais conseil triompha, eut le dessus ; ἡ [[γνώμη]] νικᾷ THC le projet l'emporte, réussit ; ἡ νικῶσα ([[γνώμη]]) XÉN l'opinion qui l'emporte (par la majorité des voix) ; ταῦτ’ ἐνίκα SOPH cela fut adopté, réussit ; νικᾷ avec l'inf. cela est résolu (ἐνίκησε λοιμὸν εἰρῆσθαι THC l'explication, que l'on voulait parler de la peste, prévalut) <i>ou</i> il vaut mieux, le mieux est de ; ἡ νικῶσα [[βουλή]] EUR le meilleur parti;<br /><b>II.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> vaincre : τινα μάχῇ vaincre, surpasser qqn dans le combat ; νίκην ν. τινα OD remporter une victoire sur qqn (devant un tribunal) ; ν. τὴν μάχην τοὺς Λακεδαιμονίους ISOCR vaincre les Lacédémoniens dans la bataille ; avec un part. : ν. τοὺς φίλους [[εὖ]] ποιοῦντα XÉN vaincre, surpasser ses amis en bienfaisance;<br /><b>2</b> maîtriser (ses sentiments, <i>etc.</i>) ; ἡ [[βία]] [[μηδαμῶς]] νικησάτω τοσόνδε μισεῖν SOPH maîtrise-toi, ne te laisse pas emporter si loin par la haine ; <i>Pass.</i> être vaincu, surpassé, succomber ; <i>fig.</i> ὕπνῷ ESCHL, ἡδονῇ SOPH être vaincu par le sommeil, par le plaisir ; ὑπὸ [[τοῦ]] κακοῦ THC par le mal ; λόγοισιν ESCHL être vaincu par des paroles, être convaincu ; ὑπὸ [[τῶν]] μεγίστων νικηθέντες THC déterminés par les motifs les plus importants ; <i>qqf avec le gén. à cause de l'idée de comparatif contenue dans le verbe</i> : λόγοις φίλων νικᾶσθαι SOPH se rendre aux désirs de ses amis.<br />'''Étymologie:''' [[νίκη]].

|elrutext='''νῑκάω:'''<br /><b class="num">1</b> [[побеждать]] (πυγμῇ, τινα μάχῃ Hom.; μάχῃ Eur.; ναυμαχίῃ Her.; κόσμον NT): ὁ νικήσας Hom. победитель; ὁ νικηθείς Hom. побежденный; πολὺ ν. Thuc. или τὰ πάντα ν. Xen. одерживать решительную победу;<br /><b class="num">2</b> [[выигрывать]] (μάχην, [[παγκράτιον]] Thuc.; νίκην Plat.; [[δίκην]] Eur.; πολλοὺς ἀγῶνας Plut.);<br /><b class="num">3</b> [[одерживать верх]], [[получать перевес]] (ἔγχει, κάλλει Hom.): πᾶσαν ἀρετὴν νενικηκέναι Plat. превзойти во всех добродетелях; ἡ νικῶσα [[βουλή]] Eur. возобладавшее мнение; ἐκ τῆς νικώσης (sc. γνώμης) Xen. согласно получившему перевес мнению; ν. γνώμῃ или γνώμην Her. добиться перевеса своего мнения; ν. τοὺς φίλους εὖ ποιοῦντα Xen. превзойти друзей в добрых делах;<br /><b class="num">4</b> перен. [[побеждать]], [[подавлять]] (ἱμέρου νικώμενος Aesch.): νικᾶσθαι ἡδονῇ Soph. поддаться чувству радости; λόγοις [[φίλων]] νικᾶσθαι Soph. уступить уговорам друзей; ἡ [[βία]] σε [[μηδαμῶς]] νικησάτω [[τοσόνδε]] μισεῖν Soph. не позволяй чувству ненависти увлечь тебя до такой степени; μὴ [[φόβος]] σε νικάτω φρένας Eur. не поддавайся страху; νικᾶσθαι ξυμφορᾷ Eur. быть сломленным несчастьем; ὑπὸ τῶν μεγίστων νικηθέντες Thuc. под давлением мотивов первостепенной важности.

|txtha=νικῶ; [[present]] participle dative νικουντι, L T Tr ([[yet]] [[all]] νικῶντας in [[ἐρωτάω]], at the [[beginning]]); [[future]] νικήσω; 1st aorist ἐνίκησα; [[perfect]] νενίκηκα; ([[νίκη]]); (from Homer down); to [[conquer]] (A. V. [[overcome]]);<br /><b class="num">a.</b> [[absolutely]], to [[carry]] [[off]] the [[victory]], [[come]] [[off]] [[victorious]]: of Christ, [[victorious]] [[over]] [[all]] his foes, ἐνίκησεν ... [[ἀνοῖξαι]] κτλ. hath so conquered [[that]] he [[now]] has the [[right]] and [[power]] to [[open]] etc. ἐκ [[τοῦ]] θηρίου added, to [[conquer]] and thereby [[free]] [[themselves]] from the [[power]] of the [[beast]] (R. V. to [[come]] [[victorious]] from; cf. Winer's Grammar, 367 (344 f); Buttmann, 147 (128)), to [[win]] the [[case]], [[maintain]] [[one]]'s [[cause]] (so in the Attic orators; [[also]] νικαν [[δίκην]], [[Euripides]], El. 955): Sept. of τινα, by [[force]], L omits; WH Tr marginal [[reading]] brackets the [[clause]]); of Christ the [[conqueror]] of his foes, [[τόν]] κόσμον, to [[deprive]] it of [[power]] to [[harm]], to [[subvert]] its [[influence]], νικαν τινα or τί is used of [[one]] [[who]] by Christian [[constancy]] and [[courage]] keeps [[himself]] [[unharmed]] and [[spotless]] from his [[adversary]]'s devices, solicitations, assaults: the [[devil]], [[τόν]] κόσμον, νικαν τό πονηρόν ἐν τῷ ἀγαθῷ, by the [[force]] [[which]] resides in [[goodness]], i. e. in [[kindness]], to [[cause]] an [[enemy]] to [[repent]] of the [[wrong]] be has done [[one]], νίκασθαι [[ὑπό]] [[τοῦ]] κακοῦ, to be disturbed by an [[injury]] and driven to [[avenge]] it, ibid. (Compare: [[ὑπερνικάω]].)

|mdlsjtxt=[[νίκη]]<br /><b class="num">I.</b> absol. to [[conquer]], [[prevail]], [[vanquish]], Hom., etc.; ὁ νικήσας the [[conqueror]], ὁ νικηθείς the conquered, Il.; ἐνίκησα καὶ [[δεύτερος]] καὶ [[τέταρτος]] [[ἐγενόμην]] I won the [[first]] [[prize]], Thuc.; [[νικᾶν]] ἐπὶ πᾶσι κριταῖς in the [[opinion]] of all the judges, Ar.; c. acc. cogn., πάντα ἐνίκα he won all the bouts, Il.; [[παγκράτιον]] Thuc.; ν. [[Ὀλύμπια]] to be [[conqueror]] in the Ol. games, Thuc., etc.<br /><b class="num">2.</b> of opinions, to [[prevail]], [[carry]] the day, Hom., etc.; ἐκ τῆς νικώσης [γνώμης] according to the prevailing [[opinion]], [[vote]] of the [[majority]], Xen.:—impers., ἐνίκα (sc. ἡ [[γνώμη]]) it was resolved, Lat. [[visum]] est, c. inf., ἐνίκα μὴ [[ἐκλιπεῖν]] τὴν πόλιν it was carried not to [[leave]] the [[city]], Hdt.; ἐνίκησε λοιμὸν εἰρῆσθαι it was the [[general]] [[opinion]] that [[λοιμός]] was the [[word]], Thuc.<br /><b class="num">3.</b> as law-[[term]], ν. τὴν [[δίκην]] to win one's [[cause]], Eur., Ar.<br /><b class="num">II.</b> c. acc. pers. to [[conquer]], [[vanquish]], Hom., etc.; μὴ [[φῦναι]] τὸν ἅπαντα νικᾶι λόγον not to be [[born]] is [[best]], Soph.; νίκης [[νικᾶν]] τινα to win [[victory]] [[over]] one, Od.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]] of passions, etc., to [[conquer]], to [[overpower]], Il.; βαρεῖαν ἡδονὴν νικᾶτέ με ye [[force]] me to [[grant]] you [[pleasure]] [[against]] my [[will]], Soph.; c. inf., μηδ' ἡ βία σε νικησάτω μισεῖν let not [[force]] [[prevail]] on thee to [[hate]], Soph.<br /><b class="num">3.</b> Pass., νικᾶσθαί τινος, like ἡττᾶσθαι, to be [[inferior]] to, [[give]] way, [[yield]] to, Soph., Eur.; ἢν [[τοῦτο]] νικηθῆις [[ἐμοῦ]] Ar.