ἄγαλμα: Difference between revisions

|dgtxt=-ματος, τό<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> chipr. [[ἄζαλμα]] <i>Nym.Kafizin</i> 292 (III a.C.)<br /><b class="num">• Grafía:</b> graf. ἄκαλμα <i>SB</i> 1694 (Memfis VI a.C.)<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰ-]<br /><b class="num">I</b> frec. como pred.<br /><b class="num">1</b> [[objeto precioso]], [[motivo de orgullo]], [[ornato]], [[ornamento]] βασιλῆϊ δὲ κεῖται [[ἄγαλμα]] de una quijera de marfil y púrpura <i>Il</i>.4.144, de caballos <i>Od</i>.4.602, de Helena ἄγαλμα πλούτου A.<i>A</i>.741, ἔρωτος Musae.8<br /><b class="num">•</b>de Atenas Ἑλλάνων [[ἄγαλμα]] δαιμόνων A.<i>Eu</i>.920, del Nilo como gloria de Egipto, himno crist. en <i>PTurner</i> 10.1<br /><b class="num">•</b>[[adorno]], [[ornamento]] λόφοι ... κεφάλαισιν ἄνδρων ἀγάλματα Alc.140.7, μίτρα ... νεανίδων ἄγαλμα Alcm.1.69, κόμης ἄγαλμα E.<i>El</i>.871, cf. 873, ἄγαλμα τύμβου de un mechón de cabellos, A.<i>Ch</i>.200<br /><b class="num">•</b>[[joya]], [[aderezo]] de un broche <i>Od</i>.19.257, de un collar <i>Od</i>.18.300, Hes.<i>Fr</i>.142, Nonn.<i>D</i>.33.88.<br /><b class="num">2</b> para los dioses [[objeto precioso como ofrenda]], [[ofrenda preciada]] πολλὰ δ' ἀγάλματα ἀνῆψεν, ὑφάσματά τε χρυσόν τε <i>Od</i>.3.274, de un toro adornado para el sacrificio ἵν' [[ἄγαλμα]] θεὰ κεχάροιτο ἰδοῦσα <i>Od</i>.3.438, en un recipiente de bronce Μελάνθιός με ἀνέθηκε τῷ Ζηνὶ Θηβαίῳ ἄκαλμα <i>SB</i> 1694 (Memfis VI a.C.), de un trípode, Hdt.5.60, de un altar βωμὸς ... ἄγαλμα E.<i>HF</i> 49<br /><b class="num">•</b>de la palmera de Leto ὠδῖνος ἄγαλμα [[Δίας]] E.<i>Hec</i>.461<br /><b class="num">•</b>sin definir en qué consiste <i>Od</i>.8.509, 12.347, <i>h.Bacch</i>.1.10, Simon.153D., <i>IG</i> 1².703.2 (Atenas V a.C.)<br /><b class="num">•</b>c. gen. del dios a quien se consagra Ἑκάτης ἄγαλμα ... κύων E.<i>Fr</i>.62h, cf. Ar.<i>Fr</i>.608, ἄγαλμα τō Ἀπόλλωνος <i>Didyma</i> 6 (VI a.C.), ἄγαλμα Ἀΐδα de la losa sepulcral, Pi.<i>N</i>.10.67<br /><b class="num">•</b>[[ofrenda]], [[regalo]] a personas πέπλων ἄγαλμά σοι θήσουσιν εὐπήνους ὑφάς de los peplos, como ofrenda, te dedicarán las telas finamente tejidas (a Ifigenia muerta)</i>, E.<i>IT</i> 1465, γάμων ἀγάλματα regalos de boda</i> E.<i>Hel</i>.1433.<br /><b class="num">3</b> [[delicia]], [[deleite]] del canto χαρίεντα δ' ἕξει πόνον χώρας [[ἄγαλμα]] Pi.<i>N</i>.3.13, cf. <i>N</i>.8.16, μέλημ' ... χρυσέων χορῶν ἄγαλμα <i>Lyr.Adesp</i>.18.3.<br /><b class="num">4</b> fig. de pers. [[delicia]], [[orgullo]], [[ornato]] δόμων ἄγαλμα gloria de la casa</i> A.<i>A</i>.207, Καδμείας νύμφας ἄγαλμα de Baco, S.<i>Ant</i>.1115, ματέρος ἄγαλμα φόνιον de los hijos muertos, E.<i>Supp</i>.371 (cód., pero cf. [[ἄμυγμα]]), cf. 1164, de un par de nietos Νηρέως ἀγάλμαθ' delicias de Nereo</i> E.<i>IT</i> 273, de los Dioscuros διδυμογενὲς ἄγαλμα πατρίδος doble orgullo de su patria</i> E.<i>Hel</i>.206, de abstr. ἄγαλμα πόλεσιν εὐσεβὴς πόνος E.<i>Supp</i>.373, cf. <i>HF</i> 358.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[imagen]], [[estatua]] de un dios, como objeto de culto θιγγάνουσ' ἀγαλμάτων A.<i>Th</i>.258, cf. <i>Eu</i>.55, S.<i>OT</i> 1379, Πέρσας οἶδα ... ἀγάλματα ... οὐκ ἐν νόμῳ ποιευμένους ἱδρύεσθαι ... ὅτι οὐκ ἀνθρωποφυέας ἐνόμισαν τοὺς θεοὺς ... εἶναι Hdt.1.131, cf. 2.42, 46, <i>IHerm.Magn</i>.1.2 (III a.C.), <i>SEG</i> 15.874 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>del amado venerado οἷον [[ἄγαλμα]] Pl.<i>Phdr</i>.252d, cf. [[ὥσπερ]] [[ἄγαλμα]] στήσας Synes.<i>Regn</i>.9 (p.20)<br /><b class="num">•</b>ἀγαλμάτων περικοπαί mutilaciones de imágenes</i> Th.6.28<br /><b class="num">•</b>c. gen. del dios ἄγαλμα Θέτιδος E.<i>Andr</i>.246, θεᾶς E.<i>Andr</i>.115, <i>IT</i> 87, 1014, ἄγαλμα τοὐσίριος <i>SEG</i> 20.644 (Memfis IV/III a.C.), ἄγαλμα τᾶς Θέμιδος <i>Nym.Kafizin</i> [[l.c.]], cf. Th.2.13, Pl.<i>Lg</i>.931a, Lys.6.15, Nonn.<i>D</i>.33.88, 97, τὰ ἠχοῦντα ἀγάλματα ref. estatuas parlantes, Alciphr.4.19.7, tb. de pers. ἀ. μαρμάρινον <i>Michel</i> 545 (Frigia II a.C.)<br /><b class="num">•</b>situadas tb. en la plaza, Metag.10<br /><b class="num">•</b>c. gen. de la materia ἄγαλμα κέδρου imagen de madera de cedro</i> Theoc.<i>Ep</i>.8.4<br /><b class="num">•</b>op. [[εἰκόνες]] ‘[[figuras humanas]]’, Isoc.9.57<br /><b class="num">•</b>[[imagen]] cristiana, Soz.<i>HE</i> 5.21.1<br /><b class="num">•</b>fig. de las imágenes dentro de la de Sócrates-Sileno οὐκ οἶδα εἴ τις ἑώρακεν τὰ ἐντὸς ἀγάλματα Pl.<i>Smp</i>.216e, ἀγάλματ' ἀρετῆς ἐν αὑτοῖς ἔχοντας Pl.<i>Smp</i>.222a.<br /><b class="num">2</b> de las concepciones fil. platónicas y neoplatónicas [[imagen sensible]], [[objeto de culto]] τῶν ἀιδίων θεῶν ... [[ἄγαλμα]] Pl.<i>Ti</i>.37c, cf. Procl.<i>in Ti</i>.3.4.19, 3.69.3, del sol τὸ ζῶν [[ἄγαλμα]] imagen viva</i>, objeto de culto vivo</i> Iul.<i>Ep</i>.111.434d.<br /><b class="num">3</b> en lit. judeo-crist. [[ídolo]] τοὺς θεοὺς αὐτῶν καὶ τὰ ἀγάλματα [[LXX]] <i>Is</i>.19.3, πέπτωκεν [[Βαβυλών]], καὶ πάντα τὰ ἀγάλματα αὐτῆς [[LXX]] <i>Is</i>.21.9, βλέποντες ἀ. χρυσᾶ [[LXX]] 2<i>Ma</i>.2.2, cf. Clem.Al.<i>Prot</i>.4.57, Origenes <i>Cels</i>.6.5.<br /><b class="num">4</b> [[ἄγαλμα]] στρατιωτικόν [[el águila]], [[enseña principal de las legiones romanas]], op. σημεῖα, lat. <i>[[signa]]</i> D.C.74.6.3.<br /><b class="num">III</b> en concepciones más racionalizadas<br /><b class="num">1</b> [[estatua]], [[escultura]], [[imagen]] sin sent. relig. αἱ δὲ σάρκες αἱ κεναὶ φρενῶν ἀγάλματ' ἀγορᾶς εἰσιν los cuerpos vacíos de mente son como estatuas de la plaza</i> E.<i>El</i>.388, στέρνα ... ὡς ἀγάλματος κάλλιστα hermoso pecho de estatua, escultural</i> E.<i>Hec</i>.560, Δαιδάλου ἀγάλματα Pl.<i>Men</i>.97d, op. [[γραφή]] ‘[[pintura]]’ μήτε [[ἄγαλμα]] μήτε γραφήν Arist.<i>Pol</i>.1336^b15, ὅτι δοκεῖ λαλεῖν τὸ [[ἄγαλμα]] porque parece que la estatua va a hablar (por su realismo)</i>, Hp.<i>Ep</i>.17.5.<br /><b class="num">2</b> [[imagen]], [[representación]], [[figura]] (no necesariamente escultórica): [[pintura]] o [[dibujo]] εἴθ' ἐξαλειφθεῖσ' ὡς [[ἄγαλμα]] ... ojalá, borrada como un retrato ...</i> E.<i>Hel</i>.262, ἀγάλματα ὅσαπερ ἂν ἐν μιᾷ ζωγράφος ἡμέρᾳ εἶς ἀποτελῇ Pl.<i>Lg</i>.956b<br /><b class="num">•</b>de otras [[imágenes]] νεφέλης ἄγαλμα = imagen hecha de [[nube]]</i> E.<i>Hel</i>.1219, νεκύων ἀμενηνὸν [[ἄγαλμα]] vana imagen de los muertos</i> E.<i>Tr</i>.193, ἀγωνίζεσθαι περὶ τῶν τοῦ δικαίου σκιῶν ἢ ἀγαλμάτων ὧν αἱ σκιαί Pl.<i>R</i>.517d<br /><b class="num">•</b>[[imagen mental]] τὰ τῆς φιλοσοφίας ἀγάλματα Thdt.<i>Affect</i>.3, p.95.8<br /><b class="num">•</b>[[signo jeroglífico]] Plot.5.8.6.<br /><b class="num">3</b> de pers. [[viva imagen]] Αἰτωλίδος ἀγάλματα μητρός vivas imágenes de vuestra madre etolia</i>, <i>Trag.Adesp</i>.126, Ἄρεως Polem.<i>Call</i>.52<br /><b class="num">•</b>c. abstr. [[viva imagen]], [[modelo]] εὐκλείας τέκνοις ἄγαλμα S.<i>Ant</i>.704, ἀρετῆς Pl.<i>Smp</i>.222a, εὐσεβείας Agap.<i>Cap</i>.M.86.1165B<br /><b class="num">•</b>[[imagen viva]], [[figura humana]] τὸ σχῆμα τοῦ ἀνθρωπείου ἀγάλματος Nil.M.79.840A<br /><b class="num">•</b>[[cuerpo]], [[cadáver]] Αὐξεντίου τ<ό>δ' [[ἄγαλμα]]· [[ἐνθάδε]] κῖτε (<i>sic</i>) <i>IChCr</i>.96 (V d.C.).<br /><b class="num">4</b> [[imagen]] acústica, de los nombres ἀγάλματα φωνήεντα (τῶν θεῶν) Democr.B 142, cf. B 26.