γράμμα: Difference between revisions

|Definition=-ατος, τό, Dor. [[γράθμα]], prob. in ''IG''4.506 (Heraeum, vi/v B. C.), cf. ''An.Ox.''1.102, but [[γράσσμα]], ''IG''4.554 (Argos, v B. C.): late Aeol. pl. γρόππατα, ''Epigr.Gr.''990.11 (Balbilla): ([[γράφω]]):—<br><span class="bld">A</span> [[that which is drawn]]: pl., [[lines of a drawing]], [[picture]], etc., [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''1146 (of [[tapestry]]), Theoc.15.81; [[picture]], Ἀπέλλεω γ. Herod.4.73, cf. ''AP'' 6.352 (Erinna): sg., [[drawing]], [[picture]], Pl.''R.''472d, ''Cra.''430e, cf. 431c: pl., [[figure]]s in a [[picture]], Procop.Gaz.''Ecphr.''p.157B.<br><span class="bld">II</span> [[written character]], [[letter]], [[Herodotus|Hdt.]]1.139, 148, etc.: in plural, [[letter]]s, [[character]]s, γραμμάτων τε συνθέσεις [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''460; πηλίκοις γράμματα ''Ep.Gal.''6.11; the [[letter]]s, the [[alphabet]], [[Herodotus|Hdt.]]5.58; τὰ γράμματα καὶ τὰς συλλαβάς [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''390e; γ. Φοινίκια [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''514; [[Ἀσσύρια]], [[Ἑλληνικά]], [[Herodotus|Hdt.]]4.87; γράμματα [[ἐπίστασθαι]] [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''689d; [[μαθεῖν]] to have [[learn]]t to [[read]], Id.''Prt.'' 325e; γράμματα μὴ εἰδέναι ''SIG''2844.6; <b class="b3">ἐδίδασκες γράμματα, ἐγὼ δ' ἐφοίτων</b> you kept [[school]]—I went there, D.18.265; ἤτοι τέθνηκεν ἢ διδάσκει γ. ''Com.Adesp.''20; [[παιδεύειν]] γράμματα [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1337b24; <b class="b3">τέχνη ἡμῶν γράμματα</b> our [[profession]] is that of the [[scribe]], PTeb.316.16 (i A. D.).<br><span class="bld">b</span> [[articulate sound]], [[letter]], Pl.''Phlb.''18c; τὰ γράμματα πάθη ἐστὶ τῆς φωνῆς Arist.''Pr.''895a12; <b class="b3">γράμματα φθέγγεσθαι</b> ib.8, cf. ''PA''660a5.<br><span class="bld">c</span> <b class="b3">παρὰ γράμμα λέγοντα… σκοπεῖν</b> [[etymologically]], Id.''MM''1185b39; [[τὰ παρὰ γράμμα σκώμματα]] = [[pun]]s, Id.''Rh.''1412a28; but <b class="b3">ἀρετὴν παρὰ γ. διώκοντες</b>, with ref. to [[Νικαρέτη]], the [[mistress]] of [[Stilpo]], Crates Theb.1.<br><span class="bld">d</span> [[inscription]], τὸ Δελφικὸν γράμμα [[Plato|Pl.]]''[[Phaedrus|Phdr.]]''229e, cf. ''Chrm.''164d, [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''4.2.24, etc., ''IG'' 2.2876, al.: [[proverb|prov.]], εἰς [[πέλαγος]] [[σπέρμα]] [[βαλεῖν]] καὶ γράμματα γράψαι [[ἀμφότερος]] [[μόχθος]] τε κενὸς καὶ [[πρᾶξις]] [[ἄκαρπος]] = [[throwing]] [[seed]]s and [[writing]] [[letter]]s at sea are both a [[vain]] and [[fruitless]] [[endeavour]] ''Epigr.Gr.''1038.8 (Attalia).<br><span class="bld">2</span> in plural, [[note]]s in [[music]], ''AP''11.78 (Lucill.).<br><span class="bld">3</span> [[mathematical]] [[diagram]], Epigr. ap. D.L.8.12.<br><span class="bld">4</span> [[letter]] [[inscribe]]d on the lots which the [[δικασταί]] drew, Ar.''Pl.''277, al., Arist.''Ath.''64.4; practically, = [[division]] of [[dicast]]s, ἐν ὁποίῳ γράμματι δειπνεῖ Ar.''Ec.''683; <b class="b3">ἁ κατὰ γράμμα φυλακά</b> the [[roster]] of [[guard]]s, ''SIG''569.21 (Cos, iii B. C.).<br><span class="bld">b</span> [[quarter]]s of a [[town]], ''PRein.''49.2; [[accent]], EM240.42, Zonar.<br><span class="bld">5</span> a small weight, ''1''/24 [[ounce]], [[scruple]], Androm. ap. Gal.13.114, ''Gp.''7.13.2, ''PLips.''62 ii 27 (iv A. D.).<br><span class="bld">III</span> in plural, [[set of written characters]], [[piece of writing]], [[Herodotus|Hdt.]]1.124: hence, [[letter]], Id.5.14, ''IG''22.103.8, etc.; γραμμάτων πτυχαί [[Sophocles|S.]]''[[Fragments|Fr.]]''144, cf. E.''IT''594, al., Pl.''Ep.''347c; [[inscription]], [[epitaph]], etc., ἐκόλαψε ἐς τὸν τάφον γράμματα λέγοντα τάδε [[Herodotus|Hdt.]] 1.187, cf. 4.91, And.3.12, Theoc.18.47, ''IG''3.751.<br><span class="bld">2</span> [[paper]]s, [[document]]s, Antipho 1.30, D.36.21, etc. (sg., D.Chr.65.14); <b class="b3">τούτων τὰ γράμματα</b> the [[document]]s to [[prove]] this, Lys.32.14; τὰ γράμματα τῆς δίκης Ar.''Nu.''772; <b class="b3">τὰ δημόσια γράμματα</b> the [[public]] [[record]]s, Decr. ap. D.18.55; [[title]]-[[deed]]s, D.C.65.14; [[account]] of [[loan]]s, D.49.59; [[ἐπικαρπία]]ν ἐν γράμμασιν [[ἀποφέρειν]] Pl. ''Lg.''955d; [[contract]] or [[estimate]], ''BCH''46.323 (Teos); [[catalogue]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''7.4.12: in sg., [[bond]], Ev. Luc.16.7; [[note of hand]], J.''AJ''18.6.3.<br><span class="bld">3</span> a man's [[writings]], i.e. [[book]], [[treatise]], τὰ τοῦ Ζήνωνος γράμματα Pl.''Prm.''127c (but sg., ib.128a): pl., [[book]]s, [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''4.2.1; Πλάτωνος τὸ περὶ ψυχῆς γράμμα Call.''Epigr.''25, cf. ''AP''9.63 (Asclep.), Gal.18(2).928; <b class="b3">τὰ ἱερὰ γράμματα</b> = the [[Holy Scriptures]], ''OGI''56.36 (iii B. C.), Ph.2.574, ''2 Ep.Ti.''3.15, J.''Ap.''1.10; <b class="b3">ἱερὰ γράμματα</b> = [[imperial]] [[rescript]]s, IG12(5).132 (Paros, iii A. D.); = [[hieroglyphics]], ''OGI''90.54 (Rosetta, ii B. C.): in sg., the [[law|Law]] of [[Moses]], ''Ep.Rom.''2.27, al.; opp. [[πνεῦμα]], ib.29: sg., [[article]] of a [[treaty]], Th. 5.29.<br><span class="bld">4</span> [[law]]s or [[rule]]s, Pl.''R.''425b, ''Plt.''292a, al., Ar.''Ec.''1050; κατὰ γράμματα [[ἄρχειν]], opp. [[ἄνευ]] γραμμάτων [[ἄρχειν]], Pl.''Plt.''293a; ἡ κατὰ γράμματα καὶ νόμους [[πολιτεία]] [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1286a15, cf. 1272a38: <b class="b3">οἱ κατὰ γράμματα νόμοι</b>, opp. <b class="b3">οἱ κατὰ τὰ ἔθη νόμοι</b>, ib.1287b5, cf. Pl.''Plt.''299d; κατὰ γράμματα [[ἰατρεύεσθαι]] [[Aristotle|Arist.]]''[[Politica|Pol.]]''1287a34; ἡ ἐκ τῶν γραμμάτων [[θεραπεία]] ib.40.<br><span class="bld">IV</span> in plural, also, [[letter]]s, [[learning]], ἀπείρους γραμμάτων Pl.''Ap.''26d, etc.

|dgtxt=-ματος, τό<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> dór. [[γράθμα]] <i>IG</i> 4.506.1 (Argos V a.C.) en <i>SEG</i> 11.302, <i>An.Ox</i>.1.102; [[γράσσμα]] <i>IG</i> 4.554.4 (Argos VI a.C.); eol. tard. γρόππα Balbill.28.11; γάρμα <i>PLond</i>.1687.20 (VI d.C.)<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[letra como signo gráfico del alfabeto]] τὰ οὐνόματα ... τελευτῶσι πάντα ἐς τὠυτὸ γ. Hdt.1.139, αἱ ῥαφαὶ πεφυκυῖαι ἐν τῇ κεφαλῇ ὡς γ. τὸ ταῦ γράφεται Hp.<i>VC</i> 1, cf. Hdt.1.148, Plu.2.767d, D.C.56.29.4, <i>Epit</i>.7.9.9, γράμμαθ' ἑπτά· δραπέτα ref. a las siete letras con que marcaban a fuego a los esclavos fugitivos, Hsch., γράμματα ἐνυφασμένα letras bordadas</i> en los vestidos ofrecidos a Ártemis Brauronia <i>IG</i> 2².1514.8 (IV a.C.)<br /><b class="num">•</b>tb. en plu. [[letras]], [[caracteres]], [[escritura]] γραμμάτων τε συνθέσεις uniones de letras</i>, e.d. escritura</i> A.<i>Pr</i>.460, de la escritura jeroglífica (pero cf. III) Εἶσις ἐγὼ ... γράμματα εὗρον ... τά τε ἱερὰ καὶ τὰ δημόσια γράμματα <i>IKyme</i> 41.6 (III a.C.), τὸ ... ψήφισμα ... ἀναγράψαι ... τοῖς τε ἱεροῖς καὶ ἐγχωρίοις καὶ Ἑλληνικοῖς γράμμασιν <i>OGI</i> 90.54 (Roseta II a.C.), cf. <i>PTeb</i>.980.5 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>en reflexiones lingüíst. γράμματα δὲ λέγεται διὰ τὸ γραμμαῖς καὶ ξυσμαῖς τυποῦσθαι D.T.630.27, op. [[φθόγγοι]] Diog.Oen.21.4.12, op. [[στοιχεῖον]]: στοιχεῖον ... ἐστιν αὐτὴ ἡ [[ἐκφώνησις]] καὶ ὁ φθόγγος, οὗ τὸ γ. σημεῖον ἢ τύπος ἢ σχῆμα Ammon.<i>Diff</i>.122, cf. Hsch., [[proverb|prov.]] εἰς πέλαγος σπέρμα βαλεῖν καὶ γράμματα γράψαι para lo que es inútil, Orác. en <i>TAM</i> 3(1).34D.18 (Termeso, imper.)<br /><b class="num">•</b>παρὰ γ. ... σκοπεῖν examinar letra por letra</i> Arist.<i>MM</i> 1185^b39, τὴν δ' ἀρετὴν παρὰ γ. διώκοντες persiguiendo la virtud literalmente</i> Crates Theb.<i>SHell</i>.347, τὰ παρὰ γ. σκώμματα los juegos de palabras</i> Arist.<i>Rh</i>.1412^a29, cf. 33<br /><b class="num">•</b>suponiéndose un sent. dif. del puramente gráfico ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα mirad con qué letras tan grandes os he escrito</i>, <i>Ep.Gal</i>.6.11, cf. Olymp.<i>in Alc</i>.182.22, sobre la interpretación gnóstica de las 24 letras del alfabeto, Hippol.<i>Haer</i>.6.46.<br /><b class="num">2</b> [[letra pronunciada]], [[sonido]] χρυσοῖς δὲ φωνεῖ γράμμασιν A.<i>Th</i>.434<br /><b class="num">•</b>esp. en la reflexión lingüíst. como [[representación de sonidos]] no necesariamente gráfica, casi fonema ἄφωνα φωνήεντα συλλαβὰς τιθεὶς ἐξηῦρον ἀνθρώποισι γράμματ' εἰδέναι E.<i>Fr</i>.578.3, δυνάμενον αὐτοῦ τὸ [[εἶδος]] τιθέναι εἴς τε τὰ γράμματα καὶ τὰς συλλαβάς al que es capaz de meter su forma (la del nombre de las cosas) en sonidos y sílabas</i> Pl.<i>Cra</i>.390e, γραμματικὴ ... ἐκ φωνηέντων καὶ ἀφώνων γραμμάτων κρᾶσιν ποιησαμένη Heraclit.B 10, τρίτον ... [[εἶδος]] γραμμάτων ... τὰ νῦν λεγόμενα ἄφωνα ἡμῖν de las consonantes, Pl.<i>Phlb</i>.18c, τὰ δὲ γράμματα πάθη ἐστὶ τῆς φωνῆς Arist.<i>Pr</i>.895^a12, φθέγγεσθαι τὰ γράμματα pronunciar los sonidos que representan las letras</i> Arist.<i>Pr</i>.895^a14, <i>PA</i> 660^a5, [[δυσήκοος]] ἡ τῶν γραμμάτων σύμπληξις de una expresión homérica cacofónica, Demetr.<i>Eloc</i>.48.<br /><b class="num">3</b> plu. [[alfabeto]] ξύλου ... τρυπηθέντος ὅσα γε τὰ στοιχεῖα τῶν γραμμάτων un madero con tantos agujeros como letras del alfabeto</i> Aen.Tact.31.20, τῶν Φοινίκων γράμματα el alfabeto fenicio</i> Hdt.5.58, cf. S.<i>Fr</i>.514, Φοίνικες δ' εὗρον γράμματ' ἀλεξίλογα los fenicios inventaron letras que ayudan al pensamiento</i> Critias B 2.10, γράμματα ... Ἀσσύρια signos asirios</i> Hdt.4.87, γράμμασι Λατίνοις en alfabeto latino</i> D.C.68.8.1<br /><b class="num">•</b>pero sg. κατὰ γ. [[por orden alfabético]] frec. en inscr. ἡ κατὰ γ. φυλακή lista o registro alfabético de guardianes</i>, <i>SIG</i> 569.22 (Cos III a.C.), κατὰ γ. ἀναγεγραμμένος ἑξὰν ἀπὸ τοῦ [[ἄλφα]] inscrito por orden alfabético a partir de la alfa</i>, <i>IC</i> 367.79 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>de ahí, por distribución alfabética [[distrito]] o [[barrio de una ciu.]] ἡ κατ' οἰκίαν ἀπογραφὴ [τοῦ β] ῆτα γράμματος Wilcken <i>Chr</i>.207.2 (III d.C.), cf. <i>POxy</i>.3756.2 (IV d.C.).<br /><b class="num">4</b> tb. plu. junto a los conceptos ‘[[aprender]]’, ‘[[saber]]’ [[las letras]] como exponente del hecho cultural de [[la lectura y la escritura]] μήτε γράμματα μήτε νεῖν ἐπίστασθαι [[proverb|prov.]] de los que no saben nada, Pl.<i>Lg</i>.689d, γράμματα μαθεῖν Democr.B 179, cf. Epicur.<i>Fr</i>.[13] 2, Phld.<i>Cont</i>.16.18, <i>PFlor</i>.382.79 (II d.C.) en <i>BL</i> 6.39, ἄπειροι γραμμάτων iletrados</i>, analfabetos</i> Pl.<i>Ap</i>.26d, cf. Heraclit.<i>Ep</i>.4, ([[ἄνθρωπος]]) ἐπιστάμενος γράμματα hombre que sabe leer y escribir</i> Hp.<i>Vict</i>.1.23, [[LXX]] <i>Is</i>.29.11, διδάσκειν γράμματα D.18.265, cf. D.C.75.5.1, Luc.<i>Nec</i>.17, τέτταρα ... ἃ παιδεύειν εἰώθασι, γράμματα καὶ γυμναστικὴν καὶ μουσικὴν καὶ ... γραφικήν Arist.<i>Pol</i>.1337^b24, cóm. ἤτοι τέθνηκεν ἢ διδάσκει γράμματα o ha muerto o está enseñando a leer</i> [[proverb|prov.]] de los miembros de la expedición a Sicilia <i>Com.Adesp</i>.20, cf. Hierocl.<i>Facet</i>.140, ἔλεγεν αὐτὰ γράμματα μὴ εἰδέναι <i>IG</i> 9²(1).755a.7, b.6, frec. en pap. la fórmula ἔγραψα ὑπὲρ αὐτοῦ μὴ εἰδότος γράμματα <i>PLond</i>.1164b.23, cf. f.38 (III d.C.), <i>PKöln</i> 85.9 (II d.C.), 100.29 (II d.C.), γράμματα op. [[ἀσκήσεις]] en el sent. de letras</i>, lectura</i> Vett.Val.412.23<br /><b class="num">•</b>aplicado esp. a la escritura λόγῳ τε καὶ γράμμασιν νομοθετηθέντα siendo establecidas las leyes de palabra y por escrito</i> Pl.<i>R</i>.425b, τέχνη δὲ ἡμῶν γράμματα nuestra profesión son las letras</i>, e.d. somos escribas de profesión</i>, <i>PTeb</i>.316.16 (I d.C.).<br /><b class="num">5</b> mús. [[notación musical]] ἡ τῶν γραμμάτων σύνθεσις Aristox.<i>Harm</i>.35.12, γράμματα τῶν λυρικῶν Λύδια καὶ Φρύγια <i>AP</i> 11.78 (Lucill.), τῶν ... τόνων ... ἐκ τῆς τῶν κ̅δ̅ γραμμάτων τάξεως Aristid.Quint.23.6, cf. 24.<br /><b class="num">6</b> gram. [[acento]], [[tilde]], <i>EM</i> 240.42G., Zonar.<br /><b class="num">7</b> [[letra]] en los guijarros para sorteo que sacaban los heliastas, de ahí [[suerte]] ἐν τῇ σορῷ νυνὶ λαχὸν τὸ γ. σου δικάζειν en la urna está ahora la suerte que te toca para ser juez</i> Ar.<i>Pl</i>.277, cf. Arist.<i>Ath</i>.64.4, Hsch.<br /><b class="num">•</b>de ahí [[sección]], [[grupo]] de heliastas ἐν ὁποίῳ γράμματι δειπνεῖ Ar.<i>Ec</i>.683.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>gener. [[conjunto de letras]], [[texto escrito]], [[escrito]] op. [[λόγος]]: οὐδ' ἂν γένοιτο γ. τοιοῦτον γραφῇ, οὐδ' ἂν λόγος δείξειεν E.<i>Fr</i>.1059.5, [[βυβλίον]] ἢ ἄλλο τι γ. Aen.Tact.31.2, más frec. plu. εὑρὼν δὲ ... τὸ [[βυβλίον]] ... τὰ δὲ γράμματα ἔλεγε τάδε Hdt.1.124, cf. E.<i>IT</i> 594, Aen.Tact.31.6, Plb.4.67.8, Charito 4.5.7, X.Eph.2.5.3, <i>AP</i> 12.202 (Strat.), de un oráculo τὰ Πυθοῖ δ' οὐκ ἐᾷ με γράμματα E.<i>Fr</i>.923<br /><b class="num">•</b>en esp. [[carta]], [[mensaje]] γραμμάτων πτυχὰς ἔχων S.<i>Fr</i>.144, cf. E.<i>IT</i> 793, γράφειν γράμματα escribir unas letras, una carta</i> Hdt.5.14, πέμπειν ... γράμματα enviar una carta</i> Pl.<i>Ep</i>.347c, cf. <i>IG</i> 2².103.8 (IV a.C.), Diog.Oen.63.1.7, Epicur.<i>Fr</i>.[49] 5, <i>IClaros</i> 1.M.1.28 (II a.C.), ἐπιδιδόναι τὰ γράμματα I.<i>AI</i> 18.182, λαβών μου τὰ γράμ[μα] τα εὐθέως γενοῦ <i>PKöln</i> 107.3 (I d.C.), τὰ βασιλικὰ γράμματα la correspondencia real</i> en tiempos de Filipo, Plb.18.33.2, διὰ γραμμάτων por carta</i>, <i>PGrenf</i>.1.30.5 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[comunicado oficial]] γράμματα ἀντιπαρήγγειλαν D.C.65.1.4.<br /><b class="num">2</b> lit. [[tratado]], [[obra]] καλῶς συνῆκας ὅλον τὸ γ. ὃ βούλεται has entendido muy bien lo que pretende el conjunto de la obra</i> Pl.<i>Prm</i>.128a, ἀκοῦσαι τῶν τοῦ Ζήνωνος γραμμάτων Pl.<i>Prm</i>.127c, cf. X.<i>Mem</i>.4.2.1, Ὁμήρειον ... γ. Call.<i>Epigr</i>.6.4, τὸ ξυνὸν Μουσῶν γ. καὶ Ἀντιμάχου <i>AP</i> 9.63 (Asclep.), cf. Call.<i>Epigr</i>.23.4, <i>GVI</i> 1881.2 (Sardes II/I a.C.), 1320.2 (Janto II/III d.C.), Herenn.Phil.<i>Sign</i>.43, Gal.18(2).928, Luc.<i>Lex</i>.1, <i>AP</i> 9.184, D.C.45.23.7, τὰ συγγράμματα ἐκάλουν οἱ παλαιοὶ γράμματα Ammon.<i>Diff</i>.122, muy frec. de textos sagrados o esotéricos, de los órficos, E.<i>Hipp</i>.954, γράμματα ... ἀπόκρυφα Call.<i>Fr</i>.468, τὰ ἱεροποιοῦντα καὶ θεοποιοῦντα γράμματα Clem.Al.<i>Prot</i>.9.87, τὰ ἱερὰ γράμματα las escrituras sagradas</i> del culto de Isis <i>OGI</i> 56.36 (Egipto III a.C.), <i>Hymn.Is</i>.23 (Maronea), cf. I.<i>Ap</i>.1.228, de la Biblia, I.<i>AI</i> 1.13, <i>Ap</i>.1.54, Ph.2.574, 2<i>Ep.Ti</i>.3.15, τὸ θεῖον γ. Gr.Thaum.<i>Pan.Or</i>.92, γράμματα Σιβύλλεια libros sibilinos</i> Plu.<i>Caes</i>.60, Ἐφέσια γράμματα conjuros efesios</i> Plu.2.706e, Hsch.ε 101<br /><b class="num">•</b>gener. τὰ Ἀττικὰ γράμματα la literatura ática</i> Theopomp.Hist.154, τὰ Ἑλληνικὰ γράμματα I.<i>AI</i> 20.263<br /><b class="num">•</b>sg. [[capítulo]] de una obra τὸ δεύτερον γ. Gal.1.643<br /><b class="num">•</b>de los poemas homéricos divididos en 24 γράμματα o [[cantos]] Eust.6.4.<br /><b class="num">3</b> jur. gener. en plu. [[documento]] τὰ γράμματα ... τῆς ἐμῆς δίκης el texto de mi acusación</i> Ar.<i>Nu</i>.772, γράμματα γράφειν Antipho 1.30, εἰ ἠφάνιστο τὰ γράμματα, ἐκ ποίων γραμμάτων τὰς δίκας ἐλάγχανεν; D.36.21, τὰ δημόσια γράμματα los documentos oficiales</i> Decr. en D.18.55, I.<i>AI</i> 13.214, D.C.47.6.4, τὰ τιμητικὰ γράμματα las actas de los censores</i> D.H.4.22, μὴ τοῖς γράμμασι μόνον, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἔργοις τηρεῖν τὴν ... συμμαχίαν respetar el tratado de alianza no sólo en el texto sino también en los hechos</i> Plb.9.40.2, τὰ γράμματα τὰ τῇ ἀρχῇ προσήκοντα los documentos oficiales</i> D.C.72.24.2, cf. <i>PStras</i>.1.12 (IV d.C.), γράμματα βασιλικά documentos imperiales</i> Euagr.Schol.<i>HE</i> 1.3<br /><b class="num">•</b>en sg. [[cláusula]] de un tratado, Th.5.29, cf. γ. δημόσιον· ἡ [[διαθήκη]] Hsch.<br /><b class="num">•</b>[[testamento]] γράμματα ... ἃ κατέλιπεν ἀποθνῄσκουσ' ἐκείνη D.41.9.<br /><b class="num">4</b> en cont. econ. gener. en plu. [[relación]], [[lista]], [[registro]] ἐπικαρπίαν ἐν γράμμασιν ἀποφέρειν llevar un registro del producto de la cosecha</i> Pl.<i>Lg</i>.955d, cf. Lys.32.14, Hsch.γ 886, de préstamos, deudas τὰ γράμματα τὰ ἀπὸ τῆς τραπέζης D.49.59, cf. D.C.71.32.2<br /><b class="num">•</b>[[pagaré]] αὐτῷ ... παρασχεῖν ἐπὶ γράμματι καὶ πίστει τῇ αὐτοῦ I.<i>AI</i> 18.156, cf. <i>Eu.Luc</i>.16.7, de una transacción ἂν μὴ προσῇ τὸ μετὰ ἀσφαλείας τινὸς καὶ γράμματος a menos que conste en la transacción alguna garantía escrita</i> D.Chr.65.14<br /><b class="num">•</b>[[contrato]] ἐδαπανήθησαν γραμμάτων μὲν δραχμαί <i>SEG</i> 2.582.6 (Teos III/II a.C.), γράμματα συναλλακτικά Vett.Val.15.30<br /><b class="num">•</b>gener. [[inventario]], [[catálogo]] del contenido de unos carros, X.<i>Cyr</i>.7.4.12.<br /><b class="num">5</b> [[inscripción]] κατὰ τὸ Δελφικὸν γ. γνῶναι ἐμαυτόν Pl.<i>Phdr</i>.229e, cf. <i>Chrm</i>.164d, X.<i>Mem</i>.4.2.24, γράμμ' ἐτύπωσε πέτρῳ <i>IG</i> 2².8494.9 (III a.C.), στήλην ἔστησε ... γράμματα ἐγγράψας λέγοντα τάδε Hdt.4.91, cf. And.3.12, Plb.4.33.2, Plu.<i>Luc</i>.10, Balbill.l.c., Diog.Oen.101.11, <i>TAM</i> 3.3B.15 (Termeso II d.C.), Plu.2.874a, D.C.37.9.2, γράμματα δ' ἐν φλοιῷ γεγράψεται ref. a un mensaje de amor, Theoc.18.47, ἁγνὸν ἔθηκε γ. <i>IPh</i>.142.6 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[inscripción sepulcral]], [[epitafio]] ἐνεκόλαψε δὲ ἐς τὸν τάφον γράμματα λέγοντα τάδε Hdt.1.187, cf. <i>IG</i> 2².3765.11 (III d.C.).<br /><b class="num">6</b> plu. [[normas escritas]], [[leyes]] ἐὰν μὴ ἀπαγορεύσῃ δημόσια γράμματα a menos que los prohiban las leyes públicas</i> Sol.<i>Lg</i>.76a, cf. Pl.<i>Lg</i>.858e, τῶν γραμμάτων εἰρηκότων Ar.<i>Ec</i>.1050, κατὰ γράμματα ἄρχειν gobernar con arreglo a leyes</i> op. [[ἄνευ]] γραμμάτων Pl.<i>Plt</i>.293a, ἡ κατὰ γράμματα καὶ νόμους ἀρίστη πολιτεία Arist.<i>Pol</i>.1286^a15, cf. 1272^a38, οἱ κατὰ γράμματα νόμοι op. [[οἱ κατὰ τὰ ἔθη]] Arist.<i>Pol</i>.1287^b5, κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι curar según reglas escritas</i> Arist.<i>Pol</i>.1287^a34, cf. 40<br /><b class="num">•</b>en la Roma imper. ἱερὰ γράμματα edictos imperiales</i>, <i>IG</i> 12(5).132A.1 (Paros III d.C.), cf. <i>IGBulg</i>.4.2236.102 (Escaptopara, Tracia III d.C.)<br /><b class="num">•</b>tb. sg. τὸ γ. la ley de Moisés</i> ref. la circuncisión <i>Ep.Rom</i>.2.27, 29.<br /><b class="num">III</b> <b class="num">1</b>téc. [[representación gráfica o figurativa]], [[dibujo]] en tapices ἐνῆν δ' ὑφανταὶ γράμμασιν τοιαίδ' ὑφαί E.<i>Io</i> 1146, en pintura, Pl.<i>R</i>.472d, en comparación c. la representación de los sonidos, Pl.<i>Cra</i>.430e, 431c, ποῖοι ζωογράφοι τἀκριβέα γράμματ' ἔγραψαν Theoc.15.81, γράμματα στικτά dibujos incisos</i>, e.d. tatuajes</i> [[LXX]] <i>Le</i>.19.28, cf. Hsch.<br /><b class="num">•</b>plu. genérico [[pintura]] Ἀπελλέω γράμματα Herod.4.73, ἐξ ἀταλᾶν χειρῶν ... γράμματα <i>AP</i> 6.352 (Erinn.), τὰ τῶν τοίχων γράμματα Luc.<i>Dom</i>.9, cf. Ael.<i>VH</i> 2.44, D.C.69.4.2, Procop.Gaz.<i>Ecphr</i>.157B, en geom., ref. al teorema de Pitágoras <i>AP</i> 7.119.<br /><b class="num">2</b> bot. y zool. [[mancha en forma de letra]] que presentan ciertas plantas, Ps.Apul.<i>Herb</i>.107.10, en la piel de los ciervos Poll.5.76.<br /><b class="num">IV</b> unidad de peso y monetaria [[gramo]] lat. <i>[[scrupulum]]</i> equiv. a un tercio de dracma, dos óbolos o un cuarto de <i>solidus</i> Androm. en Gal.13.114, <i>Carm.de Pond</i>.9, χρυσίου καθαροῦ γράμματα τέσσερας <i>PCol</i>.138.30 (IV d.C.), cf. 7, 140.8 (IV d.C.), <i>PLips</i>.62.2.27 (IV d.C.), <i>PPanop</i>.15.15 (IV d.C.), <i>POxy</i>.3420.44 (IV d.C.), 3635.3 (V d.C.), <i>SB</i> 12397.6 (V/VI d.C.), <i>Gp</i>.7.13.2, Isid.<i>Etym</i>.16.25.12.<br /><b class="num">• Etimología:</b> N. verbal deriv. de la r. de [[γράφω]] que presenta var. en el suf., cf. [[γράσσμα]] < *γράφ-σ-μα, [[γράθμα]] c. dental aspirada.

|btext=ατος (τό) :<br /><b>I.</b> ([[γράφω]], creuser, graver, écrire) caractère gravé ; caractère d'écriture (gravé sur la pierre, le bois, une écorce, de la cire, <i>etc., postér.</i> tracé avec un roseau), lettre ; <i>au plur. (rar. au sg.)</i> tout assemblage de caractères écrits, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[texte écrit]] <i>en gén.</i><br /><b>2</b> [[lettre]], [[épître]];<br /><b>3</b> [[inscription]];<br /><b>4</b> [[livre de comptes]];<br /><b>5</b> registre, liste (de noms, <i>etc.</i>);<br /><b>6</b> papiers, documents de toute sorte (pièces de procédure, contrats, <i>etc.</i>);<br /><b>7</b> [[livre]], [[traité]] ; <i>au sg.</i> article d'un traité, clause d'une convention;<br /><b>8</b> <i>p. ext.</i> τὰ γράμματα lettres, science, instruction;<br /><b>II.</b> ([[γράφω]], dessiner, peindre) dessin, peinture.<br />'''Étymologie:''' [[γράφω]].

|elnltext=[[γράμμα]] -ατος, τό [[γράφω]]<br /><b class="num">1.</b> letter, als individueel grafisch teken:; τὰ οὐνόματα... τελευτῶσι πάντα ἐς τὠυτὸ [[γράμμα]] de namen eindigen allemaal op dezelfde letter Hdt. 1.139; als aanduiding van groep van juryleden; iedereen met dezelfde letter op zijn kaartje doet dezelfde jurydienst:; ἐν τῇ σορῷ νυνὶ λαχὸν τὸ [[γράμμα]] [[σου]] δικάζει jouw letter heeft de doodskistrechtbank getrokken en daar spreekt-ie (d.w.z. jouw groep) nu recht Aristoph. Pl. 277; spec. in onderwijs, plur.:; γράμματα [[μαθεῖν]] leren lezen en schrijven Plat. Prot. 325e; ἄπειροι γραμμάτων analfabeten Plat. Ap. 26d; διδάσκειν γράμματα onderwijs geven in lezen en schrijven Dem. 18.265; ‘[[letter]]’, als klank (wordt in oudheid niet van het teken onderscheiden):. τρίτον [[εἶδος]] γραμμάτων... τὰ [[νῦν]] λεγόμενα ἄφωνα [[ἡμῖν]] een derde soort letters, de ‘niet-klinkers' (consonanten), zoals we ze nu noemen Plat. Phlb. 18c.<br /><b class="num">2.</b> verzameling geschreven tekens<br /><b class="num">3.</b> (ge)schrift:; ὅλον τὸ [[γράμμα]] ὃ βούλεται wat de algemene strekking van mijn boek is Plat. Parm. 128a; τὰ ἱερὰ γράμματα de heilige geschriften NT 2 Tim. 3.15; plur. brief:. τὰ δὲ γράμματα ἔλεγε [[τάδε]] de brief luidde als volgt Hdt. 1.124.1.<br /><b class="num">4.</b> geschreven regel, wet:; κατὰ γράμματα ἄρχειν regeren volgens de wetten Plat. Plt. 293a; [[τοῦτο]] τὸ [[γράμμα]] deze clausule Thuc. 5.29.3;<br /><b class="num">5.</b> inscriptie, opschrift:. κατὰ τὸ Δελφικὸν [[γράμμα]] volgens het opschrift in Delphi Plat. Phaedr. 229e; ἱρὰ γράμματα hiërogliefen Hdt. 2.36.<br /><b class="num">6.</b> [[document]]; τούτων τὰ γράμματα ἀπέδειξεν hiervoor legde zij documenten over Lys. 32.14; van inventarislijst; Xen. Cyr. 7.4.12; van schuldbewijs. NT Luc. 16.6.<br /><b class="num">7.</b> tekening, schildering, plur.: ὑφανταὶ γράμμασιν τοιοῖσδ’ ὑφαί tapijten waarin de volgende afbeeldingen geweven waren Eur. Ion 1146; πάντα εἰς τὸ [[γράμμα]] [[ἱκανῶς]] ἀποδούς als hij alles op bevredigende wijze in de schildering heeft weergegeven Plat. Resp. 472d.

|elrutext='''γράμμα:''' ατος τό<br /><b class="num">1</b> [[черта]], [[линия]]; [[рисунок]] (ὑφανταὶ γράμμασι ὑφαί Eur.; γράμμασιν τὰ ὀνόματα ἀπεικάζειν Plat.);<br /><b class="num">2</b> [[письменный знак]], [[буква]] ([[λίθος]] γραμμάτων Ἀσσυρίων [[πλέος]] Her.);<br /><b class="num">3</b> [[знак числа]], [[цифра]] (ὧραι γράμμασι δεικνύμεναι Anth.);<br /><b class="num">4</b> [[музыкальный знак]], [[нота]] (γράμματα τῶν λυρικῶν Αύδια καὶ [[Φρύγια]] Anth.);<br /><b class="num">5</b> [[математический чертеж]] Diog. L.;<br /><b class="num">6</b> [[изображение]], [[картина]] (ζῳογράφοι γράμματ᾽ ἔγραψαν Theocr.);<br /><b class="num">7</b> pl. [[алфавит]], [[письменность]] (οἱ Φοίνικες ἐσήγαγον ἐς τοὺς Ἓλληνας γράμματα Her.);<br /><b class="num">8</b> pl. [[умение читать и писать]], [[грамота]] (γράμματα διδάσκειν Dem. или παιδεύειν Arst.);<br /><b class="num">9</b> преимущ. pl. надпись, письмена (ἐς τὸν τάφον γράμματα ἐγκολάψαι Her.): τὸ ἐν Δελφοῖς γ. Plat. дельфийская надпись (т. е. «[[познай самого себя]]»);<br /><b class="num">10</b> pl. [[письменное послание]], [[письмо]] (γράφειν γράμματα πρός τινα Her.): ὁ πρὸς τοῖς γράμμασι τεταγμένος Polyb. письмоводитель, писец, секретарь;<br /><b class="num">11</b> pl. [[запись]], [[перечень]], [[список]] (''[[sc.]]'' τῶν ἐν ἑκάστῃ τῇ ἁμάξη χρημάτων Xen.);<br /><b class="num">12</b> pl. [[письменные документы]] (τὰ [[δημόσια]] γράμματα Dem.): τούτων τὰ γράμματα ἀπέδειξεν Lys. в доказательство этого он представил документы;<br /><b class="num">13</b> pl. [[государственные акты]], [[указы]], [[грамоты]] (γράμματα καὶ νόμοι Plat., Arst.; φυλάττειν τὰ γράμματα καὶ τὰ ψηφίσματα Arst.): οἱ κατὰ τὰ γράμματα νόμοι Arst. писаные законы;<br /><b class="num">14</b> pl. [[писаное правило]] (κατὰ γράμματα ἰατρεύεσθαι Arst.);<br /><b class="num">15</b> преимущ. pl. сочинение, книга (γράμματα ποιητῶν τε καὶ σοφιστῶν Xen.; τὸ γ. Ἀντιμάχου Anth.);<br /><b class="num">16</b> [[науки]], [[просвещение]] (γραμμάτων [[ἄπειρος]] Plat.);<br /><b class="num">17</b> поздн. (лат. [[scripulum]]) грамм (мера веса = 1/24 унции).

|esmgtx=τό plu. [[letras]] gener. de los nombres de la divinidad τὰ δὲ γράμματα εἰς τὸ ἐλλύχνιον γράφε <b class="b3">escribe estas letras en la mecha</b> P VII 380 εἰ δὲ μή, ἐρῶ τὰ ὀκτὼ γράμματα τῆς Σελήνης <b class="b3">si no, diré las ocho letras de Selene</b> P LXII 9 de una fórmula εἶτα σὺ γράψον <γράμματα> νθʹ <b class="b3">después escribe cincuenta y nueve letras</b> P VII 1022 ὁ δὲ τρόπος ἐστὶν τὰ περὶ τὰ γράμματα κθʹ <b class="b3">el procedimiento es aquello de las veintinueve letras</b> P XXIV 6 μάγων δὲ τὰ γράμματα ἑπτὰ λέγε <b class="b3">pronuncia las siete letras de los magos</b> P LXIII 5 P LXIII 6