κεραία: Difference between revisions

|Definition=poet. [[κεραίη]], ἡ, ([[κέρας]]) <br><span class="bld">A</span> [[horn]], Nic.Th.36, Opp.C.3.476. <br><span class="bld">2</span> [[antenna]]e of the [[crayfish]] or of [[insect]]s, Arist.HA526a6. 532a26. <br><span class="bld">II</span> anything projecting like a [[horn]]: hence, <br><span class="bld">1</span> [[yard-arm]], A.Eu.557 (lyr.), Th.7.41, IG22.657, 1604.17, PMagd.11.4 (iii B.C.), etc.; κ. [[καθελέσθαι]], [[ὑφιέναι]], i.e. [[lower]] [[sail]], Plb.14.10.11, Plu.2.169b; opp. [[ἐντείνασθαι]] Call. Fr.anon.382; [[ἀπὸ ψιλῆς τῆς κεραίας]] '[[under bare poles]]', Luc.Tox.19. <br><span class="bld">b</span> [[project]]ing [[beam]] of a [[crane]], etc., Th.2.76, cf.4.100, IG11(2).161 A90 (Delos, iii B. C.), Ph.Bel.100.18, Plb.8.5.10, Arr.An.2.19.2. <br><span class="bld">c</span> [[project]]ing [[part]]s of the [[hucklebone]], Arist.HA499b30. <br><span class="bld">d</span> [[branch]]ing [[stake]] of [[wood]], used as a [[pale]] in a [[palisade]], Plb.18.18.7, App.BC4.78. <br><span class="bld">e</span> [[horn]]s of the [[ancilia]], Plu.Num.13. <br><span class="bld">2</span> pl., [[horn]]s of the [[moon]], Arat.785,790. <br><span class="bld">3</span> in writing, [[apex]] of a [[letter]], IG2.4321.10 (iv B.C.), A.D.Synt.28.27, cf. Ev.Matt.5.18, Ev.Luc.16.17, Antyll. ap.Orib.45.57.4; [[ζυγομαχεῖν]] περὶ συλλαβῶν καὶ κ. Plu.2.1100a; [[διὰ πάσης κεραίας διῆκον]] = [[show]]ing itself in [[every]] [[word]] of a [[speech]], D.H.Din. 7. <br><span class="bld">4</span> [[leg]] of a pair of compasses, S.E.M.10.54. <br><span class="bld">5</span> [[projecting spur]] of a mountain, Plu.Cat.Ma.13; of the [[horn]]s of [[Europe]] and [[Africa]] at the Straits of [[Gibraltar]], AP4.3b.40 (Agath.); [[arm]]s of a [[harbour]], Philostr.VS1.21.2. <br><span class="bld">6</span> = [[κέρας]] v. 3, [[wing]] of an [[army]], Hld.9.20. <br><span class="bld">7</span> pl., [[κεραῖαι]] = supposed [[teat]]-[[like]] [[projection]]s inside the [[womb]], Diocl.Fr.27; but the [[Fallopian]] [[tube]]s, Gal.UP14.11, Ruf.Onom. 194. <br><span class="bld">III</span> [[bow]] made of [[horn]], AP6.75 (Paul.Sil.).

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1419.png Seite 1419]] ἡ, Horn ([[κέρας]]), Geweih, des Hirsches Nic. Th. 36; jede hornartige Hervorragung, Spitze, bes. – 1) Segelstange, Raa, auch [[κέρας]] genannt, Att. Ssew. S. 129 ff.; Moeris erkl. es für attisch statt [[κέρας]] πλοίου, θραυομένας κεραίας Aesch. Eum. 527; Pol. 14, 10, 11; Plut. – 2) Fühlhörner, bes. des Krebses, Arist. H. A. 4, 2. 4, 7. – 3) Pfahl, Pallisade, App. B. C. 4, 78; vgl. Pol. 18, 1, 7; δρυὸς δ' ἐτάμοντο κεραίαν Opp. Cyn. 4, 215. – 4) Stangen, Haken, wie eine Art Krahn, Etwas hoch zu heben, an einer Kriegsmaschine; Thuc. 2, 16; Arr. An. 2, 19, 2; Plut. Marcell. 15; Pol. 8, 7. 22, 10. – 5) die Hörner des Mondes, Arat. 785. 790. – 6) die Schenkel des Zirkels, S. Emp. adv. phys. 2, 54. – 7) der Accent über einem Worte oder sonst ein Zeichen, apex, [[ἰῶτα]] ἓν ἢ μία [[κεραία]] οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου N. T.; κεραῖαι γραμμῆς Plut. Num. 13; ζυγομαχεῖν περὶ συλλαβῶν καὶ κεραιῶν non possc 18; auch von Zeichen der Schnellschreiber, γραμμάτων σπαράγμασι καὶ κεραίαις οἱ σπεύδοντες γράφουσι qu. Plat. 7; τὸ διὰ πάσης κεραίας διῆκον πικρόν, was sich in jedem Zuge, von Sylbe zu Sylbe, durchweg ausspricht, D. Hal. de Din. 7. – Bei Paul. Sil. (VI, 75) der aus Horn gemachte Bogen.

|btext=ας (ἡ) :<br />tout ce qui avance en pointe :<br /><b>1</b> [[extrémités fourchues des boucliers ancilia]];<br /><b>2</b> vergue <i>ou</i> antenne de navire : κεραίαν ὑφιέναι PLUT baisser les voiles;<br /><b>3</b> [[αἱ]] κεραῖαι mâtereaux en saillie sur un mur et auxquels sont suspendues les poutres d'une grue;<br /><b>4</b> signes graphiques (lettre, accent, <i>etc.</i>).<br />'''Étymologie:''' [[κέρας]].

|elrutext='''κεραία:''' ἡ<br /><b class="num">1</b> досл. рог, перен. роговой лук (ἐξᾶλτο κεραίας [[ἰός]] Anth.);<br /><b class="num">2</b> [[щупальце]] (τῶν καρκίνων, τῶν ἐντόμων Arst.);<br /><b class="num">3</b> мор. [[рея]] Aesch. etc.: κεραίας ὑφιέναι Plut. спускать паруса;<br /><b class="num">4</b> [[брус]], [[балка]] (κεραῖαι δελφινοφόροι Thuc.; κεραῖαι ἀπὸ τῶν τειχῶν ὑπεραιωρούμεναι Plut.);<br /><b class="num">5</b> [[ножка циркуля]] (ἡ κ. κυκλογραφοῦσα Sext.);<br /><b class="num">6</b> [[выступ]], [[конец]] (κεραῖαι γραμμῆς Plut.);<br /><b class="num">7</b> [[черточка]] или [[значок]] (γραμμάτων Plut.; [[ἰῶτα]] ἓν ἢ [[μία]] κ. NT);<br /><b class="num">8</b> [[сук]] или [[жердь]] ([[δύο]] κεραίας ἔχουσιν οἱ χάρακες Polyb.);<br /><b class="num">9</b> [[выступ]], [[мыс]] или [[коса]] (ἠπείροιο Anth.);<br /><b class="num">10</b> [[отросток]], [[мыщелка]] (τοῦ ἀστραγάλου Arst.).

|mltxt=η (ΑΜ [[κεραία]], Α ποιητ. τ. κεραίη)<br /><b>1.</b> [[καθετί]] που προεξέχει ως [[κέρας]]<br /><b>2.</b> <b>γραμμ.</b> [[σημείο]] που αποτελείται από [[ευθεία]] [[γραμμή]] και τίθεται [[πάνω]] από τα δίχρονα φωνήεντα για να δηλώσει τη μακρότητά τους (ῑ, ῡ, ᾱ)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> μικρή οριζόντια [[γραμμή]] που τίθεται [[μεταξύ]] δύο αριθμών ως [[σημείο]] της μαθηματικής πράξης της αφαίρεσης ή χρησιμοποιείται για χωρισμό περιόδων ή παρενθετικών φράσεων και για [[εισαγωγή]] προσώπου που μιλά σε [[αφήγηση]]<br /><b>2.</b> <b>(ραδιοηλ.)</b> [[διάταξη]] που δέχεται και εκπέμπει ηλεκτρομαγνητικά κύματα<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «[[μέχρι]] κεραίας» — [[χωρίς]] παραλείψεις ή περικοπές, ακριβέστατα, [[λεπτομερώς]]<br /><b>νεοελλ.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>ζωολ.</b> [[ζεύγος]] κεφαλικών οργάνων τών κεραιωτών αρθροπόδων και ορισμένων δακτυλιοσκωλήκων σε [[σχήμα]] μαστιγίου, το οποίο φέρει έναν αριθμό αισθητήριων οργάνων, μηχανοδεκτών ή χημειοδεκτών<br /><b>2.</b> <b>ναυτ.</b> [[επιμήκης]] ξύλινη [[δοκός]] με κυκλική [[διατομή]], παχύτερη στο [[μέσον]] και λεπτότερη στα [[άκρα]], η οποία στερεώνεται οριζόντια στη [[μέση]] της [[πάνω]] στον ιστό του πλοίου («καθελόμενος τοὺς ἱστοὺς καὶ τὰς κεραίας», <b>Πολ.</b>)<br /><b>μσν.</b><br />γραπτή [[επικοινωνία]], [[γράμμα]], [[μήνυμα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το [[κέρας]]<br /><b>2.</b> το [[δοκάρι]] του γερανού που προεξέχει («[[ἑκατέρωθεν]] κεραιῶν δύο ἐπικεκλιμένων καὶ ὑπερτεινουσῶν», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>3.</b> τα εξέχοντα μέρη του αστραγάλου<br /><b>4.</b> [[κλαδί]] που χρησιμεύει ως [[πάσσαλος]] ή ως [[κιγκλίδα]]<br /><b>5.</b> [[σκέλος]] διαβήτη<br /><b>6.</b> [[κορυφή]] βουνού<br /><b>7.</b> [[λιμενοβραχίονας]]<br /><b>8.</b> (για [[στράτευμα]]) ή [[πτέρυγα]], το [[κέρας]]<br /><b>9.</b> [[τόξο]] κατασκευασμένο από [[κέρας]]<br /><b>10.</b> <b>στον πληθ.</b> <i>αἱ κεραῖαι</i><br />α) υποθετικές θηλοειδείς προεξοχές στη [[μήτρα]]<br />β) εκφορητικοί πόροι τών ωοθηκών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[κέρας]] <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ια</i> (-<i>ιος</i>). Ως επίθ. μαρτυρείται στη Μυκηναϊκή, στον τ. της οργανικής πτώσεως <i>kerajapi</i> «κεραίαφι». Κατόπιν το θηλυκό ουσιαστικοποιήθηκε και η σημ. του εξελίχθηκε σε «προεξέχον [[άκρο]], [[δοκός]], [[ιστός]]» [[μέχρι]] τη σημερινή σημ. «[[κεραία]] λήψεως και εκπομπής» ([[αντένα]])].