σχέτλιος: Difference between revisions

|Definition=α, ον, fem.<br><span class="bld">A</span> [[σχετλίη]] Il.3.414, Od.23.150; σχέτλιαι 4.729; rarely [[σχέτλιος]], ον E.''IT''651 (lyr.): ([[σχεθεῖν]], v. [[σχέθω]]).<br><span class="bld">I</span> of persons, [[able to hold out]], [[unwearying]], [[unflinching]], σ. ἐσσι, γεραιέ· σὺ μὲν πόνου οὔ ποτε λήγεις Il.10.164; σ. εἰς, Ὀδυσεῦ· περί τοι μένος οὐδέ τι γυῖα κάμνεις Od.12.279.<br><span class="bld">2</span> mostly in bad sense, [[flinch]]ing from no [[cruelty]] or [[wickedness]], [[merciless]], [[headstrong]], in Hom. mostly of heroes, as Achilles, Il.9.630, 16.203; Hector, 17.150, 22.86; Patroclus, 18.13; Odysseus, Od.11.474, al.; Heracles, Il.5.403; σ., οὐδὲ θεῶν ὄπιν αἰδέσατ' Od.21.28; of the Cyclops, 9.351,478; of [[Zeus]], Il.2.112, Od. 3.161; of the gods generally, <b class="b3">σχέτλιοί ἐστε, θεοί</b>, Il.24.33, Od.5.118; of Cronos, Hes.''Th.''488; of Odysseus and his companions, σχέτλιοι, οἳ . . Od.12.21; of women, 4.729, al.: so also in Att. of men, [[wicked]], <b class="b3">πῶς ἂν ἄνθρωποι σχετλιώτεροι ἢ ἀνομώτεροι γένοιντο</b>; Antipho 6.47, cf. D.30.36; σχετλιώτατος And.1.124, Isoc.5.103, etc.; σ. καὶ ἀναιδής D.19.16, etc.; of wild beasts, <b class="b3">ὅσα σχέτλια καὶ ἀνιηρά</b> [[savage]], [[Herodotus|Hdt.]]3.108.<br><span class="bld">3</span> [[miserable]], [[wretched]], [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''644; freq. with a notion of contempt, [[ὦ σχετλιώτατε ἀνδρῶν]] = o most [[wretched]] [[fool]]! [[Herodotus|Hdt.]]3.155; ὦ σχέτλιε S.''Ph.''369,930, E. ''Alc.''824; ὦ σχετλία [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''47: sometimes c. gen., <b class="b3">ὦ σχετλία . . τῶν πόνων</b> because of sufferings, [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''783, cf. ''Alc.''741 (anap.), ''Andr.''1179 (lyr.). —This sense of [[miserable]] never occurs in Hom.; in Il.3.414, 18.13, the sense of [[headstrong]] should be retained.<br><span class="bld">II</span> of things, first in Od., <b class="b3">ὕπνος σχέτλιος</b> [[cruel]] [[sleep]], during which Odysseus was betrayed by his companions, 10.69; and in the phrase <b class="b3">σχέτλια ἔργα</b>, [[cruel]], [[shocking]], [[abominable]] doings, 9.295, 22.413 (= [[ἀτασθαλία|ἀτασθαλίαι]] v. 416); opp. [[δίκη]] and <b class="b3">αἴσιμα ἔργα</b>, 14.83, cf. Hes.''Op.''238, Thgn.733, [[Herodotus|Hdt.]]6.138, etc.; σ. πέπονθα πράγματα Ar.''Pl.''856; τοῦτο δὴ τὸ σ. πάθημα X.''An.''7.6.30; also [[σχέτλια]] alone, σχέτλια [[παθεῖν]] [[Euripides|E.]]''[[Supplices|Supp.]]'' 1074 (lyr.), ''IA''932, etc.; σ. λέγεις καὶ ὑπερφυῆ Pl.''Grg.''467b; σ. καὶ δεινά Ar.''Ra.''612; δεινὰ καὶ σ. πείσεται Isoc.18.35, cf. E.''Cyc.''587; σχέτλιον [[shocking]], h.Ven.254; σ. γε Ar.''Lys.''498 (anap.); ὃ δὲ πάντων σχετλιώτατον Isoc.6.56; also <b class="b3">σχέτλια [ἐστί]</b>, c. acc. et inf., [[hard]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]'' 887 (lyr.).<br><span class="bld">III</span> Adv. [[σχετλίως]] Isoc.19.31: Sup. [[σχετλιώτατα]] [[falsa lectio|f.l.]] in S.''Tr.'' 879. [Hom. always puts [[σχέτλιος]] emphatically at the beginning of a [[line]], exc. once in fem., Il.3.414; and twice in neut., Od.14.83, 22.413. He always uses the 1st [[syllable]] long, exc. in Il.3.414, where [[σχετλίη]] has the first [[syllable]] short, as in [[Euripides|E.]]''[[Andromache|Andr.]]''1179 (lyr.), ''Cyc.''587, al., and Ar. ll.cc.]

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1055.png Seite 1055]] bei den Att. auch zweier Endgn, Eur. I. T. 651, eigtl. von ἔχω, [[σχεῖν]], wie die Alten schon erklären: [[σχετικός]], [[καρτερικός]], der Etwas aushält od. unternimmt, thatkräftig, verwegen, nicht nachgebend, immer mit dem Nebenbegriffe des Übermäßigen, Ungeheuren, Schrecklichen, staunend u. gew. tadelnd; als Beiwort des Zeus, grausam, verderblich, Il. 2, 112. 9, 19 Od. 3, 161; des Kronos, Hes. Th. 488; der Götter übh., Il. 24, 33 Od. 5, 168; des Schlafes, der zum Unglücke gereicht, 10, 69; häufig von gewaltig starken Menschen, die von ihrer Kraft einen für Andere verderblichen Gebrauch machen, bes. auch kampflustig sind, wie der Kyklop, Achilleus, Diomedes, Hektor, Il. 5, 403. 9, 630. 16, 203. 17, 150. 18, 13. 22, 41. 86 Od. 9, 351. 478. 11, 474. 12, 21. 116. 279. 13, 293. 20, 45; das fem. σχετλίη Il. 3, 414 Od. 23, 150, als Beiwort der Eris bei Hes. O. 15 Sc. 149, im plur. Od. 4, 729. Auch Nestor heißt [[σχέτλιος]], wegen seiner unermüdlichen Thätigkeit, Il. 10, 164, wo als Erklärung dabeisteht σὺ μὲν πόνου [[οὔποτε]] λήγεις, also nicht der elende, unglückliche, wie man hier u. Il. 18, 13 meint; vgl. noch Od. 12, 279, [[σχέτλιος]] εἶς, Ὀδυσεῦ, πέρι τοι [[μένος]], [[οὐδέ]] τι γυῖα κάμνεις· ἦ ῥά νυ σοίγε σιδήρεα πάντα τέτυκται, und, wo die frevelnde Verwegenheit geschildert wird, [[σχέτλιος]], οὐδὲ θεῶν ὄπιν ᾐδέσατο, 21, 28. Vgl. auch Soph. Ant. 47 Phil. 369 Eur. Alc. 827 El. 1152. – Oefter von wilden Tieren, Her. 3, 108. – Von Sachen ist in der Il. das Wort gar nicht gebraucht, in der Od. u. bei Hes. σχέτλια ἔργα, frevelhafte, entsetzliche, grausame Taten, Od. 9, 295, als <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[δίκη]] u. αἴσιμα ἔργα 14, 83; gleichbedeutend mit ἀτασθαλίαι, 22, 413; σχέτλια ἔργα auch Her. 6, 138; σχέτλια λέγειν καὶ ὑπερφυῆ, Plat. Gorg. 467 b; σχετλιώτατον [[ἔργον]], Lys. 13, 93, vgl. Dem. Lpt. 156, 24. 31. – Bei den Att. gew. [[unglücklich]]: Aesch. Prom. 647 u. a. Tragg.; auch πόνοι, Eur. El. 120; κακοῖς σχετλίοις ἐλαύνομαι, Andr. 31; ὦ σχέτλια παθών, 1180; σχέτλια [[πέπονθα]] πράγματα, Ar. Plut. 826, u. öfter; u. in Prosa, Her. 3, 155 u. A.; Dem. 19, 16 vrbdt σχ. καὶ [[ἀναιδής]]. – [Σχέτλιος fängt bei Hom. fast immer den Vers an; σχετλίη in der Mitte des Verses, Il. 3, 414, hat die erste Sylbe kurz; sonst steht nur noch das neutr. in der Mitte, Od. 14, 83. 22, 413.]

|btext=α <i>ou</i> ος, ον :<br /><b>1</b> [[qui cause du mal]] ; cruel, funeste, pernicieux : σχέτλιον [[πάθημα]] XÉN souffrance terrible ; ὃ δὲ πάντων σχετλιώτατον ISOCR et le plus terrible <i>ou</i> le plus effroyable de tout ; σχέτλια [[γάρ]] <i>avec une</i> prop. inf. SOPH car c'est chose terrible que;<br /><b>2</b> [[malheureux]], [[infortuné]], [[misérable]];<br /><i>Sp.</i> σχετλιώτατος.<br />'''Étymologie:''' [[σχεῖν]].

|elnltext=σχέτλιος -α -ον [~ἔχω] vasthoudend:; σχέτλιός εἰς je bent vasthoudend Od. 12.279; ὕπνος σχέτλιος vaste slaap Od. 10.69; koppig:. ὦ σχετλία koppige meid! Soph. Ant. 47. ongelukkig:; ὦ σχετλία σὺ τῶν ἀμετρήτων πόνων ach u ongelukkige in uw onmetelijke ellende Eur. Hec. 783; verschrikkelijk, misdadig:. σχέτλια ἔργα wandaden Hes. Op. 124; ὦ σχέτλι (ε) schurk! Soph. Ph. 369.

|elrutext='''σχέτλιος:''' 3, редко<br /><b class="num">1</b> [[неутомимый]], [[ретивый]], [[рьяный]] ([[γεραιός]] Hom.);<br /><b class="num">2</b> [[непреклонный]], [[неумолимый]] ([[Ἀχιλλεύς]], θεοί Hom.);<br /><b class="num">3</b> [[хищный]] (''[[sc.]]'' τὰ θηρία Her.);<br /><b class="num">4</b> [[преступный]], [[жестокий]], [[ужасный]] ([[ἄνθρωπος]] Dem.; ἔργα Hom.);<br /><b class="num">5</b> [[страшный]], [[роковой]] ([[ὕπνος]] Hom.): σχέτλια [[πέπονθα]] πράγματα Arph. меня постигли страшные несчастья;<br /><b class="num">6</b> [[несчастный]], [[жалкий]] Soph.: σ. παθέων Eur. несчастный страдалец - см. тж. [[σχέτλιον]].

|auten=([[ἔχω]]), σχετλίη, Il. 3.414: [[properly]], holding [[out]], [[enduring]], [[then]] in [[moral]] [[sense]], [[hard]], [[hardened]], [[perverse]], [[cruel]]; σχέτλιός εἰς, Ὀδυσεῦ, Od. 12.279 (cf. [[what]] follows); [[similarly]], [[but]] [[without]] [[serious]] [[reproach]], Il. 10.164; of things in Od., ἔργα, [[ὕπνος]], ι 2, Od. 10.69.

|mltxt=-ία, -ον, θηλ. και -ίη και σπαν. -ος, Α<br /><b>1.</b> (<b>για πρόσ.</b>) [[επίμονος]], [[ακατάβλητος]], [[απτόητος]], [[συνήθως]] με παράλληλη [[σημασία]] του τρομερού και του ολέθριου (α. «σχέτλιός ἐσσι γεραιέ<br />σὺ μὲν πόνου οὔ 'ποτε λήγεις», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «σχέτλιός εἰς, Ὀδυσσεῡ<br />[[περί]] τι [[μένος]] [[οὐδέ]] τοι γυῖα κάμνεις», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> (για ήρωες και ημιθέους) [[βίαιος]], [[σκληρός]], [[απάνθρωπος]]<br /><b>3.</b> (στους αττ. συγγραφείς) [[κακός]], [[μοχθηρός]]<br /><b>4.</b> (για άγρια θηρία) [[καταστρεπτικός]], [[βλαβερός]]<br /><b>5.</b> ([[κυρίως]] σε προσφωνήσεις) [[αξιοθρήνητος]], [[ελεεινός]] («σχετλία... τῶν πόνων» — αξιοθρήνητη για τις δυστυχίες σου, <b>Ευρ.</b>)<br /><b>6.</b> (στην Οδ. για πράγμ.) α) αυτός που ακολουθείται από όλεθρο («[[σχέτλιος]] [[ὕπνος]]» — ο ύπνος [[κατά]] τη [[διάρκεια]] του οποίου ο [[Οδυσσέας]] εγκαταλείφθηκε από τους συντρόφους του, <b>Ομ. Οδ.</b>)<br />β) ([[κυρίως]] για πράξεις) [[άδικος]], [[ανόσιος]] («σχέτλια ἔργα», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> τὸ <i>σχέτλιον</i><br />αποτρόπαιη [[πράξη]]<br /><b>8.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) [[τὰ]] <i>σχέτλια</i><br />άθλια, ελεεινά έργα ή [[πάθη]], αθλιότητες<br /><b>9.</b> (ως τριτοπρόσ.) «<i>σχέτλια</i> [[ἐστί]]<br />(με απαρμφ.) [[είναι]] ελεεινό, αξιοθρήνητο να...<br /><b>10.</b> <b>φρ.</b> «σχέτλια [[πάσχω]]» — [[υφίσταμαι]] αξιοθρήνητες συμφορές (<b>Ευρ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[σχετλίως]] Α<br />με σχέτλιο τρόπο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το επίθ. έχει σχηματιστεί με [[ανομοίωση]] του δεύτερου δασέος συμφώνου από αμάρτυρο αρχικό τ. <i>σχέ</i>-<i>θλ</i>-<i>ιος</i>, παράγωγο ενός [[επίσης]] αμάρτυρου επιθ. <i>σχε</i>-<i>θλός</i> (<b>πρβλ.</b> [[ἥσυχος]]: <i>ἡσύχ</i>-<i>ιος</i>) <span style="color: red;"><</span> θ. <i>σχε</i>- της μηδενισμένης βαθμίδας του ρ. <i>εχω</i> (<b>πρβλ.</b> [[σχέση]], <i>σχέσθαι</i>) <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>θλός</i> ([[πρβλ]]. [[ἐσθλός]]). Η αρχική σημ. [[επομένως]] του επιθ. [[είναι]] «αυτός που κρατάει [[γερά]], [[ισχυρογνώμων]], [[πείσμων]]», από όπου με κακή σημ. «αυτός που μπορεί να φτάσει ώς τα [[άκρα]], [[βίαιος]], [[καταστρεπτικός]] [[απάνθρωπος]]» και μεθομηρικά «[[αξιοθρήνητος]], [[ελεεινός]], [[άθλιος]]»].

|lsmtext='''σχέτλιος:''' -α, (Ιων. -η), <i>-ον</i>, επίσης <i>-ος</i>, <i>-ον</i> ([[σχεῖν]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> λέγεται για πρόσωπα, [[κυρίως]], [[καρτερικός]], [[ακατάβλητος]], [[αδάμαστος]], [[ανένδοτος]], [[άκαμπτος]], [[αλλά]], επίσης, ο [[άξιος]] συμπάθειας και οίκτου· <i>σχέτλιός ἐσσι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> με αρνητική [[σημασία]], [[σκληρός]], [[ανελέητος]], [[άγριος]], [[απάνθρωπος]], [[κτηνώδης]], σε Όμηρ.· ομοίως στην Αττ., [[κακός]], [[μοχθηρός]], [[δόλιος]], σε Δημ. κ.λπ.· λέγεται για άγρια θηρία, [[θηριώδης]], [[άγριος]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">3.</b> όπως το [[τλήμων]], [[δυστυχής]], [[άθλιος]], [[ελεεινός]], [[οικτρός]], σε Αισχύλ., Ευρ.· [[συχνά]] υποδηλώνοντας [[περιφρόνηση]], ὦ σχετλιώτατε [[ἀνδρῶν]], αθλιότατε άνθρωπε, σε Ηρόδ.· <i>ὦ σχέτλιε</i>, σε Σοφ.· με γεν., ὦ σχετλία τῶν πόνων, δυστυχισμένη εσύ για τις συμφορές [[σου]], σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> λέγεται για πράγματα, [[σχέτλιος]] [[ὕπνος]], [[αδυσώπητος]], [[ολέθριος]], [[σκληρός]] ύπνος, λέγεται για τον ύπνο του Οδυσσέα την ώρα που τον εγκατέλειπαν οι σύντροφοί του, σε Ομήρ. Οδ.· <i>σχέτλια ἔργα</i>, απάνθρωπες, σκληρές, ανελέητες πράξεις, στον ίδ.· σχέτλια [[παθεῖν]], σε Ευρ. κ.λπ.· <i>σχέτλια καὶ [[δεινά]]</i>, σε Αριστοφ.· επίσης, <i>σχέτλια</i> ([[ἐστί]]), με αιτ. και απαρ., σε Σοφ.<br /><b class="num">III.</b> επίρρ. [[σχετλίως]], σε Ισοκρ.

|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> of persons, [[properly]], unwearying, [[σχέτλιος]] ἐσσι Il.<br /><b class="num">2.</b> in bad [[sense]], [[unflinching]], [[cruel]], [[merciless]], Hom.: —so in Attic, [[wicked]], Dem., etc.:—of beasts, [[savage]], Hdt.<br /><b class="num">3.</b> like [[τλήμων]], [[miserable]], [[wretched]], [[unhappy]], Aesch., Eur.; often with a [[notion]] of [[contempt]], ὦ σχετλιώτατε [[ἀνδρῶν]] O [[most]] [[wretched]] [[fool]]! Hdt.; ὦ σχέτλιε Soph.; c. gen., ὦ σχετλία τῶν πόνων O [[wretched]] for thy sufferings, Eur.<br /><b class="num">II.</b> of things, σχ. [[ὕπνος]] [[cruel]] [[sleep]], [[during]] [[which]] [[Odysseus]] was [[abandoned]] by his companions, Od.; σχέτλια ἔργα [[cruel]], [[shocking]] [[doings]], Od.; σχέτλια [[παθεῖν]] Eur., etc.; σχ. καὶ δεινά Ar.: also, σχέτλια [[ἐστί]], c. acc. et inf., Soph.<br /><b class="num">III.</b> adv. [[σχετλίως]], Isocr.

|mantxt=(=[[καρτερικός]], [[δυστυχισμένος]], [[ἄθλιος]]). Ἀπό τό [[ἔχω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.