καλός: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1313.png Seite 1313]] ή, όν, [[schön]]; zunächst – a) von dem in die Augen Fallenden, von der äußeren Gestalt, von Hom. an, sowohl von Menschen u. Thieren, als von Sachen; oft verbunden [[καλός]] τε [[μέγας]] τε, bes. von Männern; Hom. [[καλός]] [[δέμας]], schön an Gestalt, Od. 17, 307; öfter von einzelnen Theilen des Körpers, πρόσωπα, ὄμματα, παρήϊα, σφυρά, [[χρόα]] καλόν, von Kleidern, φάρεα, ῥήγεα, [[κρήδεμνον]], [[ζώνη]], εἵματα, πέδιλα, von Waffen, [[σάκος]], [[φάσγανον]], τεύχεα, von anderen Geräthen, [[δέπας]], ἄλενσον, von Gebäuden, Geschenken, Gegenden, wo es oft durch angenehm, reizend, lieblich wiedergegeben werden kann; ἐςορᾶν [[καλός]], schön anzusehen, Pind. Ol. 8, 19; ἰδέᾳ [[καλός]], schön von Ansehen, Ol. 1, 103, καλὸς τὴν ὄψιν Ath. XII, 517 e; καλοὶ τὰ σώματα Xen. Mem. 2, 6, 30; [[εἶδος]] [[κάλλιστος]] Cyr. 1, 2, 1; μορφὴ καλή Soph. O. C. 584; [[κόσμος]] Eur. Hipp. 632; εἴθ' αἴσχιον [[εἶδος]] ἀντὶ τοῦ καλοῦ λάβω Hel. 270; γυνὴ καλὴ καὶ [[εὐειδής]] Plat. Crit. 44 a; von Metallen, echt, im <span class="ggns">Gegensatz</span> v. [[κίβδηλος]], Xen. Mem. 3, 1, 9; – τὸ καλόν, Schönheit, Zier, Schmuck; τὸ καλὸν βίου Eur. I. A. 20; Xen. Cyr. 7, 3, 16; τὰ τοῦ βίου, die Genüsse, Reize, Annehmlichkeiten des Lebens, Her. 1, 207; Xen. Cyr. 7, 2, 13, καλὰ πάσχειν, sich wohl befinden. – Die Liebhaber schnitten den Namen der Geliebten mit dem Zusatz ὁ [[καλός]], ἡ καλή in die Bäume ein od. schrieben ihn auf die Thüren u. Fenster, vgl. die Ausleger tu Ar. Ach. 194 Vesp. 98. – b) schön für einen besondern Zweck, tauglich, [[brauchbar]], wie man etwa [[λιμήν]] Od. 6. 263 u. einzelne andere Verbindungen bei Hom. fassen kann; öfter bei den Att., [[σῶμα]] καλὸν πρὸς δρόμον, πρὸς πάλην, Plat. Hipp. mai. 295 c; dem [[χρήσιμος]] entsprechend, Dem. 61, 32; ἀεὶ καλὸς πλοῦς ἔσθ' [[ὅταν]] φεύγῃς κακά Soph. Phil. 637; οἰωνοί, Glück bedeutende, Eur. Ion 1333; beim Opfer der gew. Ausdruck τὰ [[ἱερά]] έστι καλά, Xen. An. 1, 8, 15, vgl. Krüger zu 6, 2, 9, die Opfer sind gut, fallen glücklich aus; οὐ γὰρ σφάγια γίνεται καλά Aesch. Spt. 361; ähnl. τὸ δὲ [[τέλος]] καλὸν τῆς ἐξόδου, das Ende werde glücklich sein, Xen. An. 5, 2, 9; so ἡμέραι Soph. El. 607; ἐν καλῷ, sc. τόπῳ, am rechten, gelegenen, bequemen Orte, κεῖσθαι τὴν Κέρκυραν ἐν καλῷ τοῦ Κορινθιακοῦ κόλπου Xen. Hell. 6, 2, 9, ποῦ καθίζωμ' ἐν καλῷ τῶν ῥητόρων ἵν' [[ἐξακούω]] Ar. Th. 292, Luc. Navig. 15; häufiger sc. χρόνῳ, zur rechten, gelegenen Zeit, νῦν γὰρ ἐν καλῷ φρονεῖν Soph. El. 376, ἐν καλῷ σ' ἔξω δόμων ηὕρηκα Eur. I. A. 1106, ἐν οὐ καλῷ μὲν ἐμνήσθην θεῶν Or. 578; in Prosa, Plat. Rep. IX, 571 b; Xen. Hell. 4, 3, 5 u. sonst; ἐν καλῷ ἐδόκει ἡ [[μάχη]] ἔσεσθαι Thuc. 5, 59, wo der Schol. ἐπὶ συμφέροντι erkl. So auch ἐς καλὸν σὺ εἶπας Soph. O. R. 78; εἰς καλὸν ἥκεις [[ὅπως]] συνδειπνήσῃς Plat. Conv. 174 e; im superl., ἥκετον εἰς κάλλιστον, zu sehr gelegener Zeit, Euthyd. 275 b; εἰς καλόν γε ὑμῖν συντετύχηκα Xen. Conv. 1, 4; ἥκεις An. 4, 7, 3; νῦν καλὸν κορέσαι [[στόμα]], jetzt ists Zeit, Soph. Phil. 1140; νῦν ἐστιν εὔξασθαι καλόν Ar. Par 278. – c) von innerer Beschaffenheit, [[sittlich schön]], gut, trefflich; Hom. nur im neutr., οὐ καλὸν ὑπέρβιον εὐχετάασθαι, es ist nicht schön, ziemt sich nicht, Il. 17, 19; καλόν τοι, es steht dir wohl an, 9, 615; οὐ γὰρ ἔμοιγε καλόν 21, 440; im plur., οὐ μὴν καλὰ χόλον τόνδ' ἔνθεο θυμῷ, es ist nicht schön, daß du solchen Zorn hegst, 6, 326, s. nachher; ἐργμάτων ἀκτὶς καλῶν [[ἄσβεστος]], schöner Thaten, Pind. I. 3, 60; τέθνηκεν, [[οὗπερ]] τοῖς νέοις καλόν, wo es schön, ehrenvoll ist, Aesch. Spt. 1002; Ag. 1592; καλὸς γὰρ οὑμὸς [[βίοτος]] ὥςτε θαυμάσαι Soph. El. 385; οὔτ' ἐμοὶ τοῦτ' ἔστιν, [[οὔτε]] σοὶ καλόν, es ziemt nicht mir, Phil. 1288; καλόν μοι τοῦτο ποιούσῃ [[θανεῖν]] Ant. 72; [[κλέος]] Eur. Alc. 1225; [[ὄνειδος]] Med. 514; καλὸν αὐτῷ, es ist ehrenvoll für ihn, Thuc. 3, 94, u. A., bes. als neutr. – Von Plat. an von Menschen, bes. καλὸς κ[[ἀγαθός]], der wackere, ehrenwerthe Mann, durch Sokrates üblich gewordener Ausdruck, <span class="ggns">Gegensatz</span> [[ἄδικος]] καὶ [[πονηρός]], Gorg. 470 e; ἅμα μὲν [[καλός]], ἅμα δὲ [[ἀγαθός]] Tim. 88 c; καλὸς τἄνδοθεν Phaedr. 279 b; auch neutr., οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν [[εἰδέναι]] Apol. 21 d; ἀγαθὸν ἄνδρα καὶ καλὰ πράττοντα Xen. Cyr. 3, 1, 10; ἀσκηταὶ τῶν καλῶν κἀγαθῶν ἔργων 1, 5, 9; Mem. 2, 1, 20. – Τὸ καλόν, das sittlich Gute, die Tugend, τὰ καλά, edle, gute, rühmliche Handlungen, <span class="ggns">Gegensatz</span> [[αἰσχρός]]. – Τὰ καλά von den Staatseinrichtungen der Lacedämonier, Xen. Lac. 3, 3 Hell. 5, 5, 9; so sagt ein Laced. ἔῤῥει τὰ καλά 1, 1, 23. – Adv. [[καλῶς]], schön, in den verschiedenen Vdtgn; Hom. nur einmal, οὐδ' ἔτι [[καλῶς]] [[οἶκος]] ἐμὸς διόλωλε Od. 2, 63; gewöhnlich καλόν od. καλά, [[ὑμεῖς]] [[οὐκέτι]] καλὰ μεθίετε θούριδος ἀλκῆς, auf unschöne, ungeziemende Weise, Il. 13, 116, vgl. Od. 15, 10. 17, 397; καλὰ μελπόμενος Pind. N. 1, 20, φρονεῖν [[καλῶς]] Aesch. Pers. 711, [[θανεῖν]] Ch. 350. [[καλῶς]] ἔχει τὰ πλεῖστα Spt. 781; [[καλῶς]] εὶδώς Soph. O. R. 317; [[καλῶς]] πράττειν, sich wohl befinden, Glück haben, Ant. 271 Tr. 57. 229 u. A.; [[καλῶς]] ζῆν ἢ [[καλῶς]] τεθνηκέναι Ai. 474; [[καλῶς]] καὶ εὖ ἐπαίδευσεν Plat. Prot. 319 e; [[καλῶς]] καὶ εὖ πράττειν Charm. 172 a; vgl. über diese Vrbdg Lob. Paralip. p. 65; τί [[δήποτε]] ἅπαντ' εἶχε [[καλῶς]] [[τότε]], καὶ νῦν οὐκ ὀρθῶς; Dem. 3, 30, warum stand damals Alles gut? εἰ [[καλῶς]] σφισιν ἔχοι, wenn es ihnen gut, zuträglich sei, Thuc. 4, 117; [[καλῶς]] παράπλου κεῖται, günstig für die Fahrt, 1, 36, ἐν παράπλῳ 1, 44. – Allein: [[καλῶς]], billigend, recht so, gut, Eur. Or. 1216 Ar. Ran. 888 Dem. 39, 14; [[πάνυ]] [[καλῶς]], ganz wohl, schon gut, womit man höflich die Fortsetzung des Gesprächs ablehnt, Ar. Ran. 512; vgl. κάλλιστ' ἐπαινῶ 508. – Comparat. u. superl. [[καλλίων]], [[κάλλιστος]], in allen den Vrbdgn des Positivs; Hom. πολὺ καλλίονες καὶ μείζονες εἰσοράασθαι Od. 10, 396; οὐ μήν οἱ τόγε [[κάλλιον]] [[οὐδέ]] τ' [[ἄμεινον]] Il. 24, 52; ὃς δὴ [[κάλλιστος]] γένετο θνητῶν ἀνθρώπων 24, 233; κάλλιστον [[ἦμαρ]] εἰσιδεῖν ἐκ χείματος Aesch. Ag. 874; ἄνδρα δ' ὠφελεῖν [[κάλλιστος]] πόνων Soph. O. C. 315; κάλλιστον [[θέαμα]] Plat. Rep. III, 402 d; καλλίοσιν ὀνόμασι χρῆσθαι Phil. 43 d; πάντων κάλλιστα, ganz vortrefflich, Soph. 227 c u. sonst; auch καλλιόνως, Legg. II, 660 d Theaet. 169 e; καλλιώτερον stand früher Thuc. 4, 118, findet sich sicher eest bei Sp., vgl. Lob. zu Phryn. p. 136; bei Psell. καλλιστότατος. – [Α ist bei Hom. u. den Epikern, wie den alten jambischen Dichtern lang, nur Hes. O. 63 Th. 585 kurz; bei Pind. u. den attischen Dichtern kurz; bei den epigrammatischen u. bukolischen Dichtern nach Versbedürfniß lang u. kurz, in der Thesis gew. kurz, vgl. Jacobs Anth. Pal. p. 761.] – In den Zusammensetzungen ist [[καλλι-]]die gewöhnliche Form, erst sehr Späte u. die Grammatiker haben καλο-, worin α immer kurz ist.

|sltr=<b>κᾰλός</b> (-ός, -όν; -όν nom., acc., -ά, -ῶν, -οῖς, -ά.: comp., superl., v. infra.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> of actions, [[noble]], [[honourable]] ἐσλῶν καλοῖς ἔργοις ([[Aristarchus]]: ἐσλὸν κακοῖς codd.) (O. 2.97) πολλοὶ δὲ μέμνανται, καλὸν εἴ τι ποναθῇ (O. 6.11) φθόνον ἀμειβόμενον τὰ καλὰ ἔργα (P. 7.19) ἀοιδαὶ καὶ λόγοι τὰ [[καλά]] [[σφιν]] ἔργ' ἐκόμισαν (N. 6.30) ἔργοις δὲ καλοῖς [[ἔσοπτρον]] ἴσαμεν ἑμὶ σὺν τρόπῳ (N. 7.14) διὰ πόντον βέβακεν ἐργμάτων ἀκτὶς [[καλῶν]] [[ἄσβεστος]] [[αἰεί]] (I. 4.42) μυρίαι δ' ἔργων [[καλῶν]] τέτμανθ ἑκατόμπεδοι ἐν σχέρῳ κέλευθοι (I. 6.22) ὁ δὲ [[καλόν]] τι πονήσαις (Pae. 2.66) θνᾴσκει δὲ σιγαθὲν καλὸν [[ἔργον]] fr. 121. 4. σὺν δ' ἀνάγκᾳ πὰν [[καλόν]] fr. 122. 9. cf. ὁ δὲ [[καλόν]] τι [[νέον]] [[λαχών]] [[some]] [[new]] [[honour]] (P. 8.88) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> [[beautiful]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> of [[living]] things, [[handsome]] ἦν δ' ἐσορᾶν [[καλός]] (O. 8.19) [[ὡραῖος]] ἐὼν καὶ καλὸς κάλλιστά τε ῥέξαις (O. 9.94) (Ἁγησίδαμον) ἰδέᾳ τε καλὸν ὥρ ᾳ τε κεκραμένον (O. 10.103) εἰ [[σοφός]], εἰ [[καλός]], εἴ [[τις]] ἀγλαὸς [[ἀνήρ]] (O. 14.7) [[καλός]] [[τοι]] [[πίθων]] παρὰ παισὶν αἰεὶ [[καλός]] (P. 2.72) —3. ἐξαίρετον [[γόνον]] ἰδὼν κάλλιστον [[ἀνδρῶν]] (P. 4.123) ἐὼν καλὸς ἔρδων τ' ἐοικότα μορφᾷ (N. 3.19) [[ὅστις]] ἐὼν καλὸς εἶχεν Ἀφροδίτας ὀπώραν (I. 2.4) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> of things. ἀλλ' οὐ καλὰ δένδρἐ ἔθαλλεν (O. 3.23) δόλον [[αὐτῷ]] θέσαν Ζηνὸς παλάμαι, καλὸν [[πῆμα]] the [[effigy]] of [[Hera]], embraced by [[Ixion]] (P. 2.40) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> pro subs.,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> s., [[work]] of [[beauty]] ἀντὶ μόχθων παντοδαπῶν [[ἔπος]] εἰπόντ' ἀγαθὸν ξυνὸν ὀρθῶσαι [[καλόν]] (I. 1.46) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> pl.,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>I</b> blessings ἁπάντων [[καλῶν]] [[ἄμμορος]] (O. 1.84) ἀμφὶ [[καλῶν]] μοίρᾳ (O. 8.86) [[ἴτω]] τεὸν [[χρέος]], ὦ παῖ, νεώτατον [[καλῶν]] (P. 8.33) οἰκείων παρέσφαλεν [[καλῶν]] θυμὸς [[ἄτολμος]] [[ἐών]] (N. 11.31) πάντ' ἔχεις, εἴ σε τούτων μοῖῤ ἐφίκοιτο [[καλῶν]] (I. 5.15) τίνι [[τῶν]] [[πάρος]], ὦ [[μάκαιρα]] Θήβα, [[καλῶν]] ἐπιχωρίων [[μάλιστα]] θυμὸν τεὸν εὔφρανας; (I. 7.2) τόσσαι [[καλῶν]] fr. 22. [[καλῶν]] μὲν ὦν μοῖράν τε τερπνῶν ἐς [[μέσον]] χρὴ παντὶ λαῷ δεικνύναι fr. 42. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> [[noble]] actions, achievements καλὰ ἔρξαις ἀοιδᾶς [[ἄτερ]] (O. 10.91) [[δηρίομαι]] πολέσιν περὶ πλήθει [[καλῶν]] (O. 13.45) ὅσαι τ' εἰσὶν ἐπιχωρίων [[καλῶν]] ἔσοδοι, τετόλμακε (P. 5.116) [[κεῖνος]] αἰνεῖν καὶ τὸν ἐχθρὸν καλὰ ῥέζοντ' ἔννεπεν (P. 9.96) [[θεόθεν]] ἐραίμαν [[καλῶν]] (P. 11.50) τόλμαν τε [[καλῶν]] ἀρομένῳ σύνεσιν [[οὐκ]] ἀποβλάπτει φρενῶν ( [[courage]] [[for]] [[noble]] deeds: sc. [[Μοῖρα]]) (N. 7.59) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>III</b> [[what]] is [[fine]], [[good]] to [[hear]], [[see]]. φάμενἀμφὶ δαιμόνων [[καλά]] (O. 1.35) [[ἔχω]] [[καλά]] τε φράσαι (O. 13.11) καλὰ μελπόμενος (N. 1.20) τὰ καλὰ τρέψαντες [[ἔξω]] i. e. the [[fair]] [[side]] (P. 3.83) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>IV</b> in wider [[sense]], [[good]], things [[noble]] ξένον [[καλῶν]] τε ἴδριν [[ἅμα]] καὶ δύναμιν κυριώτερον (O. 1.104) στρατὸν μηδ' ἀπείρατον [[καλῶν]] (O. 11.18) μὴ παρίει [[καλά]] (P. 1.86) φαντὶ δ' [[ἔμμεν]] τοῦτ ἀνιαρότατον καλὰ γινώσκοντ ἀνάγκᾳ ἐκτὸς ἔχειν [[πόδα]] (P. 4.288) ἥβαν γὰρ [[οὐκ]] ἄπειρον ὑπὸ χειᾷ [[καλῶν]] δάμασεν ([[fort]]. corruptum) (I. 8.70)