πλάζω: Difference between revisions

|elrutext='''πλάζω:''' (fut. [[πλάγξω]], aor. [[ἔπλαγξα]] - эп. πλάγξα; aor. pass. [[ἐπλάγχθην]] - эп. [[πλάγχθην]])<br /><b class="num">1</b> [[сбивать с пути]], [[уводить прочь]] (ἀπὸ πατρίδος αἴης Hom.): οἵ με [[μέγα]] πλάζουσι Hom. они меня всячески удерживают; τὰ σάνδαλα πλάζει τινά Anth. обувь мешает ходить кому-л.; ἀπὸ [[χαλκόφι]] χαλκὸς ἐπλάγχθη Hom. медь (ударившись) отскочила от меди; πλαγχθεὶς ἁμαξιτοῦ Eur. сбившийся с широкой дороги; τίς πλάγχθη πολύμούος (sc. [[κάματος]]) [[ἔξω]]; Soph. какое страдание миновало (людей)?; ὀμμάτων ἐπλάγχθη Aesch. (Эдип) лишил себя зрения;<br /><b class="num">2</b> [[заставлять скитаться]]: ὃς [[μάλα]] πολλὰ πλάγχθη Hom. (Одиссей), который очень много постранствовал; πλάζεσθαι ἐπ᾽ ἀνθρώποις Hom. скитаться среди людей; οἱ πλαζόμενοι (sc. ἀστέρες) Plat. планеты.

|sltr=[[πλάζω]] [[pass]]. <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[wander]], go [[astray]] ὁ δἀποπλέων Σκύρου μὲν ἅμαρτε, πλαγχθέντες δ' [[εἰς]] Ἐφύραν ἵκοντο (Boeckh: ἅμαρτεν ἵκ. δ' [[εἰς]] ἐφ. codd.) (N. 7.37) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> met., [[wander]] in [[one]]'s [[mind]], [[lose]] [[one]]'s senses αὐτόματοι δ' ἐξ ἀργυρέων κεράτων πίνοντες ἐπλάζοντο (sc. Κένταυροι) fr. 166. 5.

|etymtx=-ομαι<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[to make devious]], [[to repel]], [[to dissuade from the right path]], [[to bewilder]], midd.-pass. [[to become devious]], [[to go astray]], [[to wander about]] (Il.).<br />Other forms: Aor. [[πλάγξαι]], pass. [[πλαγχθῆναι]], fut. [[πλάγξομαι]].<br />Compounds: Also w. <b class="b3">παρα-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b> a.o..<br />Derivatives: [[πλαγκτός]] [[devious]], [[mad]], [[bewildered]] (ep. poet. φ 363; Ammann <b class="b3">Μνήμης χάριν</b> 1, 21), [[Πλαγκταί]] f. pl. (sc. [[πέτραι]]) "the shock-rocks" (μ 61 etc.; on the meaning which is not quite clear P.-W. 20, 2193ff.); <b class="b3">πλαγκτο-σύνη</b> f. [[wandering about]] (ο 343, Nonn.; Wyss 26); <b class="b3">πλαγκ-τύς</b>, <b class="b3">-ύος</b> f. <b class="b2">id.</b> (Call.); <b class="b3">-τήρ</b> m. surn. of Dionysos (AP), [[confuser]] ('wanderer'?), <b class="b3">-τειρα ἀτραπιτός</b> [[zodiac]] (Hymn. Is.). Here also [[πλάγγος]]; s. v.<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably]<br />Etymology: With [[πλάγξαι]], [[πλαγκτός]] agree formally Lat. [[plānxi]], [[plānctus]] (vowellength sec.); to this [[πλάζω]] as yot-present from <b class="b3">*πλάγγ-ι̯ω</b> against <b class="b2">plang-ō</b>. Further, uncertain comparisons from Alb., Celt. and Germ., for Greek without interest, in W.-Hofmann s. v. So orig. meaning [[beat away]], which in some places, e.g. Φ 269, and in [[Πλαγκταί]] still can be vaguely seen. The most dominant meaning <b class="b2">drive off etc.</b> has formed prob. in the very usual expressions with [[ἀπό]] and other separative expressions. -- The inner nasalisation excepted, which is to be explained either as generalized presentinfix or as onomatop. rootelement (cf. [[κλάζω]], [[κλάγξαι]] and Schwyzer 692), agrees to this the aorist <b class="b3">πλαγ-ῆναι</b>; s. [[πλήσσω]] with further connections and lit., but the short [[α]] is hard to explain: secondary from <b class="b2">*plang-</b>?

|ftr='''πλάζω''': -ομαι<br />{plázō}<br />'''Forms''': Aor. πλάγξαι, Pass. [[πλαγχθῆναι]], Fut. πλάγξομαι,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[verschlagen]], [[zurückschlagen]], [[von der rechten Bahn abbringen]], [[irremachen]], Med.-Pass. [[verschlagen werden]], [[abirren]], [[umherschweifen]] (vorw. ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''': auch m. παρα-, ἀπο- u.a.,<br />'''Derivative''': Davon [[πλαγκτός]] [[verschlagen]], [[irre]], [[verwirrt]] (ep. poet. seit φ 363; Ammann Μνήμης [[χάριν]] 1, 21), Πλαγκταί f. pl. (sc. πέτραι) "die Schlagfelsen" (μ 61 usw.; zur nicht ganz klaren Bed. P.-W. 20, 2193ff.); [[πλαγκτοσύνη]] f. ‘das Umher- schweifen’ (ο 343, Nonn.; Wyss 26); [[πλαγκτύς]], -ύος f. ib. (Kall.); -τήρ m. Bein. des Dionysios (''AP''), [[Verwirrer]] (’Umherschweifer’?), -τειρα [[ἀτραπιτός]] [[der Tierkreis]] (''Hymn''. ''Is''.). Hierher noch [[πλάγγος]]; s. bes.<br />'''Etymology''': Zu πλάγξαι, [[πλαγκτός]] stimmen formal lat. ''plānxi'', ''plānctus'' (Vokallänge sekundär); dazu [[πλάζω]] als Jotpräsens aus *πλάγγι̯ω gegenüber ''plang''-''ō''. Weitere, unsichrere Vergleiche aus dem Alb., Kelt. und Germ., für das Griech. ohne Interesse, bei W.-Hofmann s. v. Urspr. Bed. somit [[schlagen]], die an einigen Stellen, z.B. Φ 269, und in Πλαγκταί noch durchschimmert. Die weit vorherrschende Bed. [[verschlagen]] hat sich wahrscheinlich in den sehr gewöhnlichen Redewendungen mit [[ἀπό]] und anderen separativen Ausdrücken ausgebildet. — Von der inneren Nasalierung abgesehen, die entweder als verallgemeinertes Präsensinfix oder als Schallwortelement zu erklären ist (vgl. [[κλάζω]], κλάγξαι und Schwyzer 692), stimmt dazu der Aorist πλαγῆναι; s. [[πλήσσω]] mit weiteren Anknüpfungen und Lit.<br />'''Page''' 2,548-549