Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

εἰ: Difference between revisions

From LSJ

εἰ (view source)

Revision as of 12:31, 30 November 2022

No change in size ,  30 November 2022
m
Text replacement - "(?s)({{elru\n\|elrutext.*}}\n)({{.*}}\n)({{pape.*}})" to "$3 $1$2"
m (Text replacement - "(sc. " to "(''sc.'' ")
m (Text replacement - "(?s)({{elru\n\|elrutext.*}}\n)({{.*}}\n)({{pape.*}})" to "$3 $1$2")
Line 15: Line 15:
{{bailly
{{bailly
|btext=<i>épq. et dor.</i> [[αἰ]];<br /><i>conj. usitée dans les prop. conditionnelles, dans les prop. interr. indirectes et pour marquer une simple éventualité</i> : « si »;<br />• <b>A.</b> <i>Propositions conditionnelles</i> : [[εἰ]] δόκει, πλέωμεν SOPH si tu en es d'avis, embarquons-nous et partons ; [[εἰ]] δ’ [[οὕτω]] τοῦτ’ ἐστίν, ἐμοὶ μέλλει φίλον [[εἶναι]] IL s'il en est comme tu le dis, c'est qu’apparemment cela m'est agréable ; [[εἰ]] [[οὗτοι]] [[ὀρθῶς]] ἀπέστησαν, [[ὑμεῖς]] ἂν [[οὐ]] χρεὼν ἄρχοιτε THC s'ils ont eu le droit de se révolter, c'est qu’alors vous commanderiez sans droit ; [[οὐκ]] ἂν νήσων ἐκράτει, [[εἰ]] [[μή]] [[τι]] καὶ ναυτικὸν εἶχεν THC (Agamemnon) n’aurait pas commandé aux îles, s'il n’avait pas eu en même temps une certaine force navale ; [[εἰ]] μὴ [[ὑμεῖς]] ἤλθετε, ἐπορευόμεθα ἂν ἐπὶ βασιλέα XÉN si vous n'étiez pas venus, nous aurions marché contre le grand roi ; [[εἰ]] μὴ βοηθήσετε, [[οὐ]] περιέσται [[τἀκεῖ]] THC si vous n’envoyez pas de secours, la situation là-bas sera intenable ; ποτὸν δὲ [[πᾶν]] ἡδὺ [[ἦν]] [[τῷ]] Σωκράτει διὰ τὸ μὴ πίνειν, [[εἰ]] μὴ διψῴη XÉN toute boisson était agréable à Socrate, parce qu’il ne buvait que s'il avait soif ; εἴ [[του]] φίλων βλέψειεν οἰκετῶν [[δέμας]], ἔκλαιεν ἡ [[δύστηνος]] εἰσορωμένη SOPH apercevait-elle quelqu'un des serviteurs qui lui étaient chers, l'infortunée pleurait en le regardant ; εἴ [[τις]] ἀντείποι, εὐθὺς τεθνήκει THC tout homme qui contredisait était un homme mort ; εἴ [[τίς]] [[τι]] ἐπηρώτα, ἀπεκρίνοντο THC quelqu'un demandait-il quelque chose, ils répondaient ; <i>particul. dans une prop. conditionnelle supposant une conséquente comme</i> [[εὖ]] <i>ou</i> [[καλῶς]] [[ἔχει]], « c'est bien » : [[εἰ]] μὲν δώσουσι [[γέρας]]· [[εἰ]] [[δέ]] [[κε]] μὴ δώωσιν, ἐγὼ [[δέ]] κεν αὐτὸς [[ἕλωμαι]] IL s'ils me donnent la récompense (rien de mieux) ; sinon, je saurai la prendre moi-même ; [[εἰ]] μὲν [[σύ]] [[τι]] ἔχεις πρὸς [[ἡμᾶς]] λέγειν· [[εἰ]] δὲ [[μή]], [[ἡμεῖς]] πρὸς σὲ ἔχομεν XÉN si tu as quelque chose à nous dire, (c'est bien) ; sinon, nous avons, nous, à te parler ; <i>dans les prop. optatives commençant par</i> [[εἰ]] γὰρ (<i>épq.</i> αἲ [[γάρ]]) <i>ou qqf</i> [[εἰ]] <i>seul., et qui supposent une prop. antérieure telle que</i> « ce serait chose souhaitable, <i>etc.</i> » ; αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν παραθεῖεν OD oh ! si les dieux (m')avaient doté d'une telle puissance ! [[εἰ]] γὰρ γενοίμην ἀντὶ [[σοῦ]] [[νεκρός]] EUR ah ! que ne puis-je mourir à ta place ! ἀλλ’ εἴ [[τις]] καλέσειεν IL mais si quelqu'un appelait, <i>càd</i> je voudrais qu’on appelât, <i>etc. À l'emploi de</i> [[εἰ]] <i>conditionnel se rattache l'usage de cette, conjonction après les verbes ou les locut. qui marquent l'étonnement</i> ([[θαυμάζω]]), <i>la satisfaction</i> (ἀγαπῶ), <i>la honte ou la confusion</i> (αἰσχύνομαι, αἰσχρόν ἐστιν), <i>l'indignation ou le mécontentement</i> (ἀγανακτῶ, [[βαρέως]] <i>ou</i> [[χαλεπῶς]] [[φέρω]], λυπεῖ με), <i>etc.</i> ; ἐθαύμαζε δ’ εἴ [[τις]] ἀρετὴν ἐπαγγελλόμενος [[ἀργύριον]] πράττοιτο XÉN il s'étonnait qu’on fît sonner bien haut ses prétentions à la vertu et qu’on battît monnaie ; ἀγανακτῶ [[εἰ]] τὰ μὲν χρήματα λυπεῖ τινας [[ὑμῶν]] [[εἰ]] διαρπασθήσεται, τὴν δ’ Ἑλλάδα πᾶσαν οὑτωσὶ [[Φίλιππος]] εφεξῆς ἁρπάζων [[οὐ]] λυπεῖ DÉM je m'indigne qu’il y en ait parmi vous qui s'affligent à la pensée que leurs biens seront pillés, tandis que le spectacle présent de la Grèce entière ainsi pillée par Philippe ne les afflige pas;<br />• <b>B.</b> <i>Interrogation indirecte</i> : [[σάφα]] δ’ [[οὐκ]] οἶδ’ [[εἰ]] [[θεός]] ἐστιν IL je ne sais pas clairement si c'est un dieu ; οἶδεν οὐδεὶς τὸν θάνατον οὐδ’ [[εἰ]] τυγχάνει πάντων μέγιστον ὂν [[τῶν]] ἀγαθῶν PLAT au sujet de la mort, personne ne sait ce qu’elle est, ni si elle n’est pas le plus grand de tous les biens ; ψῆφον ἐβούλοντο ἐπαγαγεῖν, [[εἰ]] χρὴ πολεμεῖν THC ils voulaient faire voter sur la question de savoir s'il fallait faire la guerre ; ἐβουλεύοντο [[εἴτε]] κατακαύσωσιν… [[εἴτε]] [[τι]] ἄλλο χρήσωνται THC (les Platéens) délibéraient s'ils devaient faire périr (les Thébains) par le feu en incendiant l'édifice, <i>ou</i> prendre quelque autre parti ; ἤρετο εἴ [[τις]] [[ἐμοῦ]] εἴη σοφώτερος PLAT il demandait s'il y avait quelqu'un plus sage que moi ; ἐνετέλλετο εἰρωτᾶν [[εἰ]] οὔ [[τι]] ἐπαισχύνεται HDT il (leur) ordonna de demander (au dieu) s'il n’avait pas quelque honte ; σκοπῶμεν [[εἰ]] [[ἡμῖν]] πρέπει, ἢ οὔ PLAT examinons si cela nous sied ou non ; [[νῦν]] [[ἔμαθον]] ὃ λέγεις· [[εἰ]] δὲ ἀληθές, ἢ [[μή]], πειράσομαι [[μαθεῖν]] PLAT à présent je sais ce que tu dis, mais cela est-il vrai ou non ? c'est ce que je vais tâcher d'apprendre;<br />• <b>C.</b> <i>Idée d'éventualité incertaine</i> : παρέζεο καὶ λαβὲ [[γούνων]], [[αἴ]] [[κέν]] [[πως]] ἐθέλῃσιν ἐπὶ Τρώεσσιν ἀρῆξαι IL va t’asseoir près de (Zeus) et embrasse ses genoux, pour voir s'il voudrait par hasard porter secours aux Troyens ; ἔδοξεν [[οὖν]] Κλεάρχῳ συγγενέσθαι [[τῷ]] Τισσαφέρνει, εἴ [[πως]] δύναιτο παῦσαι [[τὰς]] ὑποψίας XÉN Cléarque jugea bon de s'aboucher avec Tissapherne pour tâcher, s'il le pouvait, de faire cesser ces soupçons ; ἐκπλαγεὶς ἵεται, εἴ [[τι]] δύναιτο βοηθῆσαι XÉN Cyrus consterné s'avance pour voir s'il pourrait porter quelque secours, <i>ou</i> en cas qu’il puisse porter quelque secours;<br />• <b>D.</b> [[εἰ]] <i>joint à certains pronoms ou particules forme diverses locutions</i> :<br /><b>I.</b> <i>avec</i> [[μή]] : [[εἰ]] [[μή]], si … ne pas (<i>lat.</i> nisi), <i>au sens de</i> « sinon » : οὐδὲν ἄλλο σιτέονται [[εἰ]] μὴ ιχθῦς μοῦνον HDT ils ne mangent d'autre mets que du poisson. <i>De même dans les locut.</i> [[εἰ]] μὴ [[ὅσον]], excepté seulement ; [[εἰ]] μὴ [[εἰ]] (<i>cf. lat.</i> nisi si) <i>m. sign.</i> ; [[εἰ]] δὲ [[μή]] (<i>lat.</i> si minus, sin aliter) sinon, autrement ; [[εἰ]] μὴ [[ἄρα]] (<i>lat.</i> nisi forte), [[εἰ]] [[μή]] [[πέρ]] [[γε]], à moins toutefois que;<br /><b>II.</b> <i>avec</i> δὲ : [[εἰ]] [[δέ]], sinon ; [[εἰ]] δ’ [[ἄγε]], [[εἰ]] δ’ [[ἄγετε]], <i>simpl.</i> [[εἰ]] [[δέ]], eh bien ! voyons ! [[εἰ]] δ’ ἄγ’ ἐγὼν αὐτὸς δικάσω IL eh bien ! voyons, je proposerai pour ma part une décision ; Ἀντίλοχ’, [[εἰ]] δ’ [[ἄγε]] [[δεῦρο]] IL eh bien ! voyons, Antilokhos, viens ici : [[εἰ]] δ’ [[ἄγε]] [[μήν]], πείρησαι IL eh bien ! voyons, essaie ; [[εἰ]] [[δέ]], σὺ [[μέν]] [[μευ]] ἄκουσον IL mais voyons, toi, écoute-moi ; [[εἰ]] δὲ καὶ αὐτοὶ φευγόντων IL eh bien ! qu’ils fuient, eux aussi;<br /><b>III.</b> <i>avec divers pronoms, conjonctions ou particules</i>;<br /><b>1</b> <i>avec</i> [[τις]] <i>ou</i> [[τι]] : εἴ [[τις]] (<i>lat.</i> si quis) s'il en fut jamais, ὄτλον ἄλγιστον [[ἔσχον]], εἴ [[τις]] Αἰτωλὶς [[γυνή]] SOPH (moi qui) avais à redouter, si jamais femme d'Étolie eut à le craindre, le joug (de l'hymen) le plus douloureux ; <i>particul. avec</i> [[ἄλλος]] : εἴ [[τις]] [[ἄλλος]], εἴ [[τις]] καὶ [[ἄλλος]] (v. [[ἄλλος]]) : ἔκαιον καὶ χιλὸν καὶ εἴ [[τι]] ἄλλο χρήσιμον [[ἦν]] XÉN ils brûlaient le fourrage et tout ce qui pouvait être de quelque utilité;<br /><b>2</b> εἴ ποτε, si jamais (il en fut ainsi) : εἴ [[ποτέ]] [[τοι]] ἐπὶ νηὸν [[ἔρεψα]], [[τόδε]] μοι [[κρήηνον]] [[ἐέλδωρ]] IL s'il est vrai que <i>litt.</i> si jamais je t’ai construit un temple, exauce mon désir;<br /><b>3</b> εἴ ποθι, si jamais (il en fut ainsi);<br /><b>4</b> εἴ ποθεν, si de quelque lieu;<br /><b>5</b> εἴ που, si en qqe façon ; εἴ [[τί]] που OD <i>m. sign.</i><br /><b>6</b> εἴ [[πως]] si en qqe manière, si par hasard;<br /><b>7</b> <i>avec</i> γὰρ : [[εἰ]] [[γάρ]] (<i>v. ci-dessus</i>);<br /><b>8</b> <i>avec</i> -θε (v. [[εἴθε]]);<br /><b>9</b> <i>avec</i> καὶ : [[εἰ]] [[καί]], ἐὰν [[καί]], <i>ou</i> καὶ [[εἰ]], καὶ [[ἐάν]], même si, quand bien même, alors même que, <i>etc. (cf. lat.</i> etsi, etiamsi) : πάντες ποταμοί, [[εἰ]] καὶ [[πρόσω]] [[τῶν]] πηγῶν ἄποροι εἰσι, προΐουσι πρὸς [[τὰς]] πηγὰς διαβατοὶ γίγνονται XÉN tous les fleuves, alors même qu’on ne peut les franchir loin de leur source, deviennent guéables, si l'on s'avance dans le voisinage des sources ; Μυσοῖς βασιλεὺς πολλοὺς μὲν ἡγεμόνας ἂν δοίη καὶ ὁδοιποιήσειέ γ’ ἂν αὐτοῖς, καὶ [[εἰ]] σὺν τεθρίπποις βούλοιντο [[ἀπιέναι]] XÉN le roi donnerait aux Mysiens des guides nombreux ; bien plus, il leur fraierait des routes, alors même qu’ils voudraient se retirer avec des attelages à quatre chevaux;<br /><b>10</b> <i>avec</i> [[ὡς]] <i>ou</i> [[ὥσπερ]] : [[ὡς]] [[εἰ]], [[ὡς]] εἴ [[τις]], [[ὥσπερ]] [[εἰ]] (v. [[ὡς]] <i>et</i> [[ὥσπερ]]);<br /><b>11</b> <i>avec</i> [[δή]] : [[εἰ]] [[δή]] (v. [[δή]]);<br /><b>12</b> <i>avec</i> περ : [[εἴπερ]] (<i>v. ce mot</i>);<br /><b>13</b> <i>avec</i> [[γε]] : εἴ [[γε]] (v. [[γε]]);<br /><b>14</b> <i>avec</i> [[τε]] (v. [[εἴτε]]);<br />• <b>E.</b> <i>Crases</i> : [[εἰ]] <i>se joint par crase</i>;<br /><b>1</b> <i>à</i> [[ἄν]] &gt; [[ἐάν]], <i>par contract</i>. [[ἤν]] ou [[ἄν]] (v. [[ἐάν]] <i>et ci-dessus</i>);<br /><b>2</b> <i>à</i> [[καί]] &gt; [[κεἰ]].<br />'''Étymologie:''' DELG étym. incert.
|btext=<i>épq. et dor.</i> [[αἰ]];<br /><i>conj. usitée dans les prop. conditionnelles, dans les prop. interr. indirectes et pour marquer une simple éventualité</i> : « si »;<br />• <b>A.</b> <i>Propositions conditionnelles</i> : [[εἰ]] δόκει, πλέωμεν SOPH si tu en es d'avis, embarquons-nous et partons ; [[εἰ]] δ’ [[οὕτω]] τοῦτ’ ἐστίν, ἐμοὶ μέλλει φίλον [[εἶναι]] IL s'il en est comme tu le dis, c'est qu’apparemment cela m'est agréable ; [[εἰ]] [[οὗτοι]] [[ὀρθῶς]] ἀπέστησαν, [[ὑμεῖς]] ἂν [[οὐ]] χρεὼν ἄρχοιτε THC s'ils ont eu le droit de se révolter, c'est qu’alors vous commanderiez sans droit ; [[οὐκ]] ἂν νήσων ἐκράτει, [[εἰ]] [[μή]] [[τι]] καὶ ναυτικὸν εἶχεν THC (Agamemnon) n’aurait pas commandé aux îles, s'il n’avait pas eu en même temps une certaine force navale ; [[εἰ]] μὴ [[ὑμεῖς]] ἤλθετε, ἐπορευόμεθα ἂν ἐπὶ βασιλέα XÉN si vous n'étiez pas venus, nous aurions marché contre le grand roi ; [[εἰ]] μὴ βοηθήσετε, [[οὐ]] περιέσται [[τἀκεῖ]] THC si vous n’envoyez pas de secours, la situation là-bas sera intenable ; ποτὸν δὲ [[πᾶν]] ἡδὺ [[ἦν]] [[τῷ]] Σωκράτει διὰ τὸ μὴ πίνειν, [[εἰ]] μὴ διψῴη XÉN toute boisson était agréable à Socrate, parce qu’il ne buvait que s'il avait soif ; εἴ [[του]] φίλων βλέψειεν οἰκετῶν [[δέμας]], ἔκλαιεν ἡ [[δύστηνος]] εἰσορωμένη SOPH apercevait-elle quelqu'un des serviteurs qui lui étaient chers, l'infortunée pleurait en le regardant ; εἴ [[τις]] ἀντείποι, εὐθὺς τεθνήκει THC tout homme qui contredisait était un homme mort ; εἴ [[τίς]] [[τι]] ἐπηρώτα, ἀπεκρίνοντο THC quelqu'un demandait-il quelque chose, ils répondaient ; <i>particul. dans une prop. conditionnelle supposant une conséquente comme</i> [[εὖ]] <i>ou</i> [[καλῶς]] [[ἔχει]], « c'est bien » : [[εἰ]] μὲν δώσουσι [[γέρας]]· [[εἰ]] [[δέ]] [[κε]] μὴ δώωσιν, ἐγὼ [[δέ]] κεν αὐτὸς [[ἕλωμαι]] IL s'ils me donnent la récompense (rien de mieux) ; sinon, je saurai la prendre moi-même ; [[εἰ]] μὲν [[σύ]] [[τι]] ἔχεις πρὸς [[ἡμᾶς]] λέγειν· [[εἰ]] δὲ [[μή]], [[ἡμεῖς]] πρὸς σὲ ἔχομεν XÉN si tu as quelque chose à nous dire, (c'est bien) ; sinon, nous avons, nous, à te parler ; <i>dans les prop. optatives commençant par</i> [[εἰ]] γὰρ (<i>épq.</i> αἲ [[γάρ]]) <i>ou qqf</i> [[εἰ]] <i>seul., et qui supposent une prop. antérieure telle que</i> « ce serait chose souhaitable, <i>etc.</i> » ; αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν παραθεῖεν OD oh ! si les dieux (m')avaient doté d'une telle puissance ! [[εἰ]] γὰρ γενοίμην ἀντὶ [[σοῦ]] [[νεκρός]] EUR ah ! que ne puis-je mourir à ta place ! ἀλλ’ εἴ [[τις]] καλέσειεν IL mais si quelqu'un appelait, <i>càd</i> je voudrais qu’on appelât, <i>etc. À l'emploi de</i> [[εἰ]] <i>conditionnel se rattache l'usage de cette, conjonction après les verbes ou les locut. qui marquent l'étonnement</i> ([[θαυμάζω]]), <i>la satisfaction</i> (ἀγαπῶ), <i>la honte ou la confusion</i> (αἰσχύνομαι, αἰσχρόν ἐστιν), <i>l'indignation ou le mécontentement</i> (ἀγανακτῶ, [[βαρέως]] <i>ou</i> [[χαλεπῶς]] [[φέρω]], λυπεῖ με), <i>etc.</i> ; ἐθαύμαζε δ’ εἴ [[τις]] ἀρετὴν ἐπαγγελλόμενος [[ἀργύριον]] πράττοιτο XÉN il s'étonnait qu’on fît sonner bien haut ses prétentions à la vertu et qu’on battît monnaie ; ἀγανακτῶ [[εἰ]] τὰ μὲν χρήματα λυπεῖ τινας [[ὑμῶν]] [[εἰ]] διαρπασθήσεται, τὴν δ’ Ἑλλάδα πᾶσαν οὑτωσὶ [[Φίλιππος]] εφεξῆς ἁρπάζων [[οὐ]] λυπεῖ DÉM je m'indigne qu’il y en ait parmi vous qui s'affligent à la pensée que leurs biens seront pillés, tandis que le spectacle présent de la Grèce entière ainsi pillée par Philippe ne les afflige pas;<br />• <b>B.</b> <i>Interrogation indirecte</i> : [[σάφα]] δ’ [[οὐκ]] οἶδ’ [[εἰ]] [[θεός]] ἐστιν IL je ne sais pas clairement si c'est un dieu ; οἶδεν οὐδεὶς τὸν θάνατον οὐδ’ [[εἰ]] τυγχάνει πάντων μέγιστον ὂν [[τῶν]] ἀγαθῶν PLAT au sujet de la mort, personne ne sait ce qu’elle est, ni si elle n’est pas le plus grand de tous les biens ; ψῆφον ἐβούλοντο ἐπαγαγεῖν, [[εἰ]] χρὴ πολεμεῖν THC ils voulaient faire voter sur la question de savoir s'il fallait faire la guerre ; ἐβουλεύοντο [[εἴτε]] κατακαύσωσιν… [[εἴτε]] [[τι]] ἄλλο χρήσωνται THC (les Platéens) délibéraient s'ils devaient faire périr (les Thébains) par le feu en incendiant l'édifice, <i>ou</i> prendre quelque autre parti ; ἤρετο εἴ [[τις]] [[ἐμοῦ]] εἴη σοφώτερος PLAT il demandait s'il y avait quelqu'un plus sage que moi ; ἐνετέλλετο εἰρωτᾶν [[εἰ]] οὔ [[τι]] ἐπαισχύνεται HDT il (leur) ordonna de demander (au dieu) s'il n’avait pas quelque honte ; σκοπῶμεν [[εἰ]] [[ἡμῖν]] πρέπει, ἢ οὔ PLAT examinons si cela nous sied ou non ; [[νῦν]] [[ἔμαθον]] ὃ λέγεις· [[εἰ]] δὲ ἀληθές, ἢ [[μή]], πειράσομαι [[μαθεῖν]] PLAT à présent je sais ce que tu dis, mais cela est-il vrai ou non ? c'est ce que je vais tâcher d'apprendre;<br />• <b>C.</b> <i>Idée d'éventualité incertaine</i> : παρέζεο καὶ λαβὲ [[γούνων]], [[αἴ]] [[κέν]] [[πως]] ἐθέλῃσιν ἐπὶ Τρώεσσιν ἀρῆξαι IL va t’asseoir près de (Zeus) et embrasse ses genoux, pour voir s'il voudrait par hasard porter secours aux Troyens ; ἔδοξεν [[οὖν]] Κλεάρχῳ συγγενέσθαι [[τῷ]] Τισσαφέρνει, εἴ [[πως]] δύναιτο παῦσαι [[τὰς]] ὑποψίας XÉN Cléarque jugea bon de s'aboucher avec Tissapherne pour tâcher, s'il le pouvait, de faire cesser ces soupçons ; ἐκπλαγεὶς ἵεται, εἴ [[τι]] δύναιτο βοηθῆσαι XÉN Cyrus consterné s'avance pour voir s'il pourrait porter quelque secours, <i>ou</i> en cas qu’il puisse porter quelque secours;<br />• <b>D.</b> [[εἰ]] <i>joint à certains pronoms ou particules forme diverses locutions</i> :<br /><b>I.</b> <i>avec</i> [[μή]] : [[εἰ]] [[μή]], si … ne pas (<i>lat.</i> nisi), <i>au sens de</i> « sinon » : οὐδὲν ἄλλο σιτέονται [[εἰ]] μὴ ιχθῦς μοῦνον HDT ils ne mangent d'autre mets que du poisson. <i>De même dans les locut.</i> [[εἰ]] μὴ [[ὅσον]], excepté seulement ; [[εἰ]] μὴ [[εἰ]] (<i>cf. lat.</i> nisi si) <i>m. sign.</i> ; [[εἰ]] δὲ [[μή]] (<i>lat.</i> si minus, sin aliter) sinon, autrement ; [[εἰ]] μὴ [[ἄρα]] (<i>lat.</i> nisi forte), [[εἰ]] [[μή]] [[πέρ]] [[γε]], à moins toutefois que;<br /><b>II.</b> <i>avec</i> δὲ : [[εἰ]] [[δέ]], sinon ; [[εἰ]] δ’ [[ἄγε]], [[εἰ]] δ’ [[ἄγετε]], <i>simpl.</i> [[εἰ]] [[δέ]], eh bien ! voyons ! [[εἰ]] δ’ ἄγ’ ἐγὼν αὐτὸς δικάσω IL eh bien ! voyons, je proposerai pour ma part une décision ; Ἀντίλοχ’, [[εἰ]] δ’ [[ἄγε]] [[δεῦρο]] IL eh bien ! voyons, Antilokhos, viens ici : [[εἰ]] δ’ [[ἄγε]] [[μήν]], πείρησαι IL eh bien ! voyons, essaie ; [[εἰ]] [[δέ]], σὺ [[μέν]] [[μευ]] ἄκουσον IL mais voyons, toi, écoute-moi ; [[εἰ]] δὲ καὶ αὐτοὶ φευγόντων IL eh bien ! qu’ils fuient, eux aussi;<br /><b>III.</b> <i>avec divers pronoms, conjonctions ou particules</i>;<br /><b>1</b> <i>avec</i> [[τις]] <i>ou</i> [[τι]] : εἴ [[τις]] (<i>lat.</i> si quis) s'il en fut jamais, ὄτλον ἄλγιστον [[ἔσχον]], εἴ [[τις]] Αἰτωλὶς [[γυνή]] SOPH (moi qui) avais à redouter, si jamais femme d'Étolie eut à le craindre, le joug (de l'hymen) le plus douloureux ; <i>particul. avec</i> [[ἄλλος]] : εἴ [[τις]] [[ἄλλος]], εἴ [[τις]] καὶ [[ἄλλος]] (v. [[ἄλλος]]) : ἔκαιον καὶ χιλὸν καὶ εἴ [[τι]] ἄλλο χρήσιμον [[ἦν]] XÉN ils brûlaient le fourrage et tout ce qui pouvait être de quelque utilité;<br /><b>2</b> εἴ ποτε, si jamais (il en fut ainsi) : εἴ [[ποτέ]] [[τοι]] ἐπὶ νηὸν [[ἔρεψα]], [[τόδε]] μοι [[κρήηνον]] [[ἐέλδωρ]] IL s'il est vrai que <i>litt.</i> si jamais je t’ai construit un temple, exauce mon désir;<br /><b>3</b> εἴ ποθι, si jamais (il en fut ainsi);<br /><b>4</b> εἴ ποθεν, si de quelque lieu;<br /><b>5</b> εἴ που, si en qqe façon ; εἴ [[τί]] που OD <i>m. sign.</i><br /><b>6</b> εἴ [[πως]] si en qqe manière, si par hasard;<br /><b>7</b> <i>avec</i> γὰρ : [[εἰ]] [[γάρ]] (<i>v. ci-dessus</i>);<br /><b>8</b> <i>avec</i> -θε (v. [[εἴθε]]);<br /><b>9</b> <i>avec</i> καὶ : [[εἰ]] [[καί]], ἐὰν [[καί]], <i>ou</i> καὶ [[εἰ]], καὶ [[ἐάν]], même si, quand bien même, alors même que, <i>etc. (cf. lat.</i> etsi, etiamsi) : πάντες ποταμοί, [[εἰ]] καὶ [[πρόσω]] [[τῶν]] πηγῶν ἄποροι εἰσι, προΐουσι πρὸς [[τὰς]] πηγὰς διαβατοὶ γίγνονται XÉN tous les fleuves, alors même qu’on ne peut les franchir loin de leur source, deviennent guéables, si l'on s'avance dans le voisinage des sources ; Μυσοῖς βασιλεὺς πολλοὺς μὲν ἡγεμόνας ἂν δοίη καὶ ὁδοιποιήσειέ γ’ ἂν αὐτοῖς, καὶ [[εἰ]] σὺν τεθρίπποις βούλοιντο [[ἀπιέναι]] XÉN le roi donnerait aux Mysiens des guides nombreux ; bien plus, il leur fraierait des routes, alors même qu’ils voudraient se retirer avec des attelages à quatre chevaux;<br /><b>10</b> <i>avec</i> [[ὡς]] <i>ou</i> [[ὥσπερ]] : [[ὡς]] [[εἰ]], [[ὡς]] εἴ [[τις]], [[ὥσπερ]] [[εἰ]] (v. [[ὡς]] <i>et</i> [[ὥσπερ]]);<br /><b>11</b> <i>avec</i> [[δή]] : [[εἰ]] [[δή]] (v. [[δή]]);<br /><b>12</b> <i>avec</i> περ : [[εἴπερ]] (<i>v. ce mot</i>);<br /><b>13</b> <i>avec</i> [[γε]] : εἴ [[γε]] (v. [[γε]]);<br /><b>14</b> <i>avec</i> [[τε]] (v. [[εἴτε]]);<br />• <b>E.</b> <i>Crases</i> : [[εἰ]] <i>se joint par crase</i>;<br /><b>1</b> <i>à</i> [[ἄν]] &gt; [[ἐάν]], <i>par contract</i>. [[ἤν]] ou [[ἄν]] (v. [[ἐάν]] <i>et ci-dessus</i>);<br /><b>2</b> <i>à</i> [[καί]] &gt; [[κεἰ]].<br />'''Étymologie:''' DELG étym. incert.
}}
{{pape
|ptext=A. Bedingungspartikel, <i>[[wenn]]</i>, vgl. [[ἐάν]].<br><b class="num">I. c. indicat., a)</b> aller [[Tempora]], die bloße [[Annahme]] als [[wirklich]] hingestellt, wenn es wahr ist, daß, – wenn [[wirklich]]; der [[Nachsatz]] wird durch den indic. oder imperat. [[ausgedrückt]], wenn die [[Folge]] als ein [[wirklich]] eintretendes oder notwendiges [[Ergebnis]] erscheint, mit dem optat. [[potent]]., wenn die bloß mögliche [[Folge]] [[angegeben]] wird; [[ἐθέλω]] [[δόμεναι]] [[πάλιν]], εἰ τόγ' [[ἄμεινον]], ''[[sc.]]'' ἐστί, <i>Il</i>. 1.116, wenn es [[wirklich]] [[besser]] ist, will ich [[zurückgeben]]; οὐδέ ἕ φημι δῆθ' [[ἀνσχήσεσθαι]] [[βέλος]], εἰ ἐτεόν με ὦρσεν [[ἄναξ]] 5.104; εἴ τι ἔχεις [[εἰπεῖν]], σήμαινε Aesch. <i>Prom</i>. 686; εἴ τι δράσεις [[τῶνδε]], μὴ σχολὴν [[τίθει]] <i>Ag</i>. 1029; εἴ τι χρῄζεις, φράζε Soph. <i>Phil</i>. 49; εἰ παρὰ τοὺς ὅρκους ἔλυε τὰς σπονδάς, τὴν [[δίκην]] [[ἔχει]] Xen. <i>An</i>. 2.6.41; und so in [[Prosa]] [[überall]]; – οὐκ ἄν με σαόφρονα μυθήσαιο [[ἔμμεναι]], εἰ δὴ σοίγε βροτῶν ἕνεκα [[πτολεμίζω]] <i>Il</i>. 21.462; εἰ εὐσεβοῦσι, οὐ θάνοιεν ἄν, so möchten sie wohl nicht [[sterben]], Aesch. <i>Ag</i>. 329; ἄγοιμ' ἄν, εἴ τις τάσδε μὴ 'ξαιρήσεται <i>Suppl</i>. 902; σιγᾶν ἂν ἁρμόζοι σε, [[εἰ μή]] τι λέξεις Soph. <i>Tr</i>. 729; εἰ εἰς χεῖρας [[ἦλθον]] πατρί, [[πῶς]] ἂν ψέγοις <i>O.C</i>. 978; ὁ [[κίνδυνος]] δόξειεν ἂν δεινὸς [[εἶναι]], εἴ τις αὐτῆς ἀμελήσει Plat. <i>Phaed</i>. 107c. Vgl. bes. [[Fälle]] wie πολλὴ ἄν τις [[εὐδαιμονία]] εἴη περὶ τοὺς νέους, εἰ [[εἷς]] μὲν [[μόνος]] αὐτοὺς διαφθείρει, es wäre ein großes [[Glück]] für die [[Jugend]], wenn [[wirklich]] (wie die [[Ankläger]] [[behaupten]]) nur [[Einer]] sie verdürbe, Plat. <i>Apol</i>. 25b, vgl. 33c. – Her. 5.78 δηλοῖ ἡ ἰσηγορίη ὡς ἐστὶ [[χρῆμα]] σπουδαῖον, εἰ καὶ Ἀθηναῖοι ἀπαλλαχθέντες τυράννων [[μακρῷ]] πρῶτοι ἐγένοντο, wenn es wahr Ist, daß sie die [[ersten]] [[geworden]] sind, was man [[gewöhnlich]] durch »da sie jene sind«, also εἰ = ἐπεί erkl., vgl. C.<br><b class="num">b</b> c. indicat. imperf. und aor., auch plusqpf., [[worauf]] im [[Nachsatz]] dieselben [[Tempora]] mit ἄν [[folgen]], die Nichtwirklichkeit oder [[Unmöglichkeit]] der [[Bedingung]] und der [[Folge]] [[auszudrücken]]. Vgl. ἄν.<br><b class="num">II. c. conj.</b>, sich von ἐάν c. conj. nicht [[wesentlich]] [[unterscheidend]], da der Conj. [[selbst]] anzeigt, daß die [[Bedingung]] als eine ungewisse, die zwar [[möglich]] ist, [[deren]] [[Eintreten]] aber dahingestellt bleibt, [[angesehen]] [[werden]] soll, εἰ also mit wenn, [[falls]] zu [[übersetzen]] ist. Hermann zu Soph. <i>O.C</i>. 1445 wie [[Schneid]]. zu Plat. <i>Legg</i>. VIII.579d haben einen [[Unterschied]] [[gemacht]], der [[schwerlich]] durchzuführen ist, vgl. auch [[Krüger]] zu Xen. <i>An</i>. 3.1.36 und Bernhardys <i>[[Syntax]]</i> p. 398 Anm. – Die Vbdg findet sich [[besonders]] bei Hom., Pind. und Tragg.; εἰ γοῦν ἕτερός γε φύγῃσιν <i>Il</i>. 5.258; εἰ δ' αὖ τις [[ῥαίῃσι]] [[θεῶν]] – τλήσομαι <i>Od</i>. 5.221; [[διδοῖ]] ψᾶφον – [[εἴ ποτε]] [[πῦρ]] ἐξίκηται Pind. <i>P</i>. 4.265, vgl. 274, <i>N</i>. 7.11, 15; εἰ προδῶ σφ' [[ἑκών]] Aesch. <i>Eum</i>. 225, vgl. <i>Pers</i>. 777, <i>Suppl</i>. 395; εἴ τι νὺξ [[ἀφῇ]] Soph. <i>O.R</i>. 198 ch., vgl. 874; δυστάλαινα [[τἄρ]]' ἐγώ, εἰ [[σοῦ]] στερηθῶ <i>O.C</i>. 1445. Bei Her. [[schwankt]] die Lesart [[gewöhnlich]], wie auch bei anderen Schriftstellern nicht [[selten]]. In attischer [[Prosa]] sind die [[verhältnismäßig]] sehr wenigen [[Beispiele]] als Archaismen zu [[betrachten]], die regelmäßige gute [[Sprache]] sagte [[immer]] [[dafür]] ἐάν; <i>B.A</i>. 144 ist aus Cratin. εἰ σοφὸς ᾖ [[angeführt]], wie 129 aus demselben εἴ τις προκριθῇ; Ar. <i>Eq</i>. 698 εἰ μήσ' ἐκφάγω, – εἰ μὴ' κφάγῃς, – εἰ μήσ' ἐκπίω; – εἴ τί που ᾖ Plat. <i>Legg</i>. VI.761c; XII.958d; εἰ δὲ ὑμεῖς φανεροὶ [[ἦτε]] Xen. <i>An</i>. 3.1.36; 3.2.22; [[ἄλλως]] τε [[καὶ εἰ]] ξυστῶσιν αἱ πόλεις Thuc. 6.21. Erst bei Späteren findet sich [[dieser]] [[Gebrauch]] [[häufiger]]; bei Byzantinern ist, wie Lobeck <i>Parerg. zu Phryn</i>. p. 724 [[bemerkt]], εἰ μάθῃ = εἰ μαθήσει.<br><b class="num">III. c. optat., a)</b> so daß die [[Bedingung]] rein [[subjektiv]] als [[möglich]] bezeichnet wird, ohne daß über die [[Wirklichkeit]] [[Etwas]] [[entschieden]] wird, [[worauf]] [[gewöhnlich]] der optat. [[potent]]. mit ἄν folgt, um [[auszudrücken]], daß sich aus der angenommenen [[Bedingung]] eine [[Folge]] [[ergeben]] könne, oder auch der indicat., wo das sichere [[Eintreten]] der [[Folge]] [[angedeutet]] [[werden]] soll, z.B. [[Τρῶες]] [[μέγα]] κεν κεχαροίατο, εἰ τάδε πάντα [[πυθοίατο]] <i>Il</i>. 1.256, sie dürften sich wohl freuen, wenn sie es [[hören]] sollten; εἴ [[μοι]] λέγοις τὴν ὄψιν, εἴποιμ' ἂν [[τότε]] Soph. <i>El</i>. 405; εἰ δ' ἴδοιμ' ὀλωλότας, δοκοῖμ' ἂν τῆς νόσου πεφευγέναι <i>Phil</i>. 1032; – κούρην οὐ [[γαμέω]], οὐδ' εἰ χρυσείῃ Ἀφροδίτῃ [[κάλλος]] ἐρίζοι <i>Il</i>. 9.388; εἴ τίς [[μοι]] ἕποιτο καὶ [[ἄλλος]], θαρσαλεώτερον [[ἔσται]] 10.222. So in [[Prosa]] [[überall]]. Der Fall, daß bei εἰ mit dem [[Optativ]] des Möglichen noch ἄν steht, ist [[unter]] ἄν [[erörtert]]; so z.B. εἰ δὲ ἐπιδεὴς λόγου τινὸς [[ἔτι]] ἂν [[εἴης]], ἐπάκουε Plat. <i>Legg</i>. X.905c.<br><b class="num">b</b> in indirekter Rede, [[sowohl]] für εἰ c. ind., als für ἐάν c. conj., z.B. εἰ δ' ἐκτὸς ἔλθοις, πημονὰς εὔχου [[λαβεῖν]] Soph. <i>Tr</i>. 1179; εἰδὼς ὅτι εἰ στρατηγοίη, λέξοιεν, dir. ἐὰν στρατηγῇ, λέξουσι, Xen. <i>Hell</i>. 5.4.13; vgl. 4.7.4, 4.8.6.<br><b class="num">c</b> einen [[Wunsch]] [[ausdrückend]], [[wofür]] [[gewöhnlich]] [[εἰ γάρ]] od. εἴθε γάρ (w. m. vgl.) steht: wenn doch; ἀλλ' εἴ τις καλέσειε [[θεῶν]] Θέτιν [[ἆσσον]] [[ἐμεῖο]] <i>Il</i>. 24.74; αἰτουμένῳ [[μοι]] κοῦφον εἰ δοίης [[τέλος]] Aesch. <i>Spt</i>. 242; εἴ [[μοι]] ξυνείη φέροντι [[μοῖρα]] Soph. <i>O.R</i>. 860; εἴ [[μοι]] γένοιτο [[φθόγγος]] Eur. <i>Hec</i>. 836.<br><b class="num">d</b> wie eine Zeitpartikel eine [[wiederholte]] [[Handlung]] in der [[Vergangenheit]] [[ausdrückend]], so oft; εἴ [[του]] [[φίλων]] βλέψειεν [[δέμας]], ἔκλαιεν Soph. <i>Tr</i>. 905; εἰ μὲν οἱ Λακωνικοὶ ὑπερβάλοιντο μικρόν, ἔλεγον ἄν Ar. <i>Pax</i> 212 ff; εἰ μὲν ἐπίοιεν οἱ Ἀθηναῖοι, ὑπεχώρουν, εἰ δὲ ἀναχωροῖεν, ἐπέκειντο Thuc. 7.79; εἴ τις [[αὐτῷ]] δοκοίη βλακεύειν, ἔπαιεν ἄν Xen. <i>An</i>. 2.3.11, vgl. 4.5.13 und [[unter]] ἄν.<br><b class="num">IV</b>. c. inf. nur in indirekter Rede bei Her. 2.172, εἰ γὰρ (ἔφη) [[πρότερον]] [[εἶναι]] [[δημότης]], ἀλλ' ἐν τῷ παρεόντι [[εἶναι]] αὐτέων [[βασιλεύς]], wie 3.105, 108 und Thuc. 4.98. – Die [[Stellen]], wo εἰ mit dem [[Partizip]] [[verbunden]] scheint, wie Soph. <i>Aj</i>. 886 Eur. <i>El</i>. 537, sind [[elliptisch]] zu [[erklären]], od., wie Plat. <i>Phaed</i>. 87b von Heindorf [[geschehen]], zu [[ändern]].<br>Es muß noch [[bemerkt]] [[werden]], daß<br><b class="num">a</b> zwei [[Sätze]] mit εἰ [[verbunden]] [[werden]]; εἰ γὰρ κτενοῦμεν ἄλλον ἀντ' [[ἄλλου]], σύ τοι πρώτη θάνοις ἄν, εἰ δίκης γε τυγχάνοις Soph. <i>El</i>. 572, vgl. <i>Aj</i>. 769; [[ὥσπερ]] ἂν εἰ ἐτύγχανόν σε ἐρωτῶν –, εἴ [[μοι]] εἶπες Plat. <i>Gorg</i>. 453c; mit [[anderer]] [[Stellung]] εἰ φοβοῖντο –, οὐ πολλὴ ἂν [[ἀλογία]] εἴη, εἰ μὴ ἄσμενοι [[ἐκεῖσε]] [[ἴοιεν]] <i>Phaed</i>. 67e.<br><b class="num">b</b> bes. bei Hom. ist der [[Nachsatz]] [[zuweilen]] zu [[ergänzen]], was [[zumal]], wenn eine [[andere]] [[Bedingung]] ([[εἰ δέ]]) [[gegenüber]] steht, [[leicht]] ist, εἰ μὲν δώσουσι [[γέρας]] – [[εἰ δέ]] κε μὴ δώωσιν, ἔγὼ δέ κεν αὐτὸς [[ἕλωμαι]], wo sich von [[selbst]] versteht, daß, wenn sie das [[Ehrengeschenk]] [[geben]] [[werden]], es gut ist; [[εἰ μέν]] τι σὺ ἔχεις πρὸς [[ἡμᾶς]] λέγειν, (''[[sc.]]'' λέγε δή,) εἰ δὲ μή, ἡμεῖς πρὸς σὲ ἔχομεν Xen. <i>An</i>. 7.7.15, wo [[Krüger]] [[viele]] [[Beispiele]] [[anführt]], [[obgleich]] [[häufiger]] im [[ersten]] Gliede ἤν steht. Bes. zu [[beachten]] ist [[dieser]] [[Gebrauch]] beim imperat., [[εἰ δέ]], σὺ μέν [[μευ]] ἄκουσον <i>Il</i>. 9.262, wo man gew. [[βούλει]] [[ergänzt]]. Vgl. [[unten]] bes. εἰ δ' [[ἄγε]].<br><b class="num">B. In indirekter [[Frage]], <i>ob</i></b>:<br><b class="num">a</b> [[mit dem Indicativ]]; [[σάφα]] οὐκ οἶδ', εἰ [[θεός]] ἐστι, ich weiß nicht, ob er ein Gott ist, <i>Il</i>. 5.183; πρὶν ἂν μάθω εἰ τέθνηχ' ὁ Πηλέως [[γόνος]] Soph. <i>Phil</i>. 333; εἰ δίκαια ποιήσω οὐκ [[οἶδα]] Xen. <i>An</i>. 1.3.5; σκέψαι, εἰ ὁ Ἑλλήνων [[νόμος]] [[κάλλιον]] [[ἔχει]] 7.3.37; [[ὅρα]], εἰ φαίνεται Aesch. <i>Prom</i>. 799; [[ὅρα]], εἰ διακωλύεις Plat. <i>Prot</i>. 331b; ἐπισκεψώμεθα, εἰ ἄρα τἀληθῆ [[λέγω]] 343c.<br><b class="num">b</b> mit dem conj.; οὐ μὰν οἶδ', εἰ – ἐπαύρηαι <i>Il</i>. 15.16; οὐκ οἶδ', [[εἰδῶ]], ob ich [[geben]] soll, Xen. <i>Cyr</i>. 8.4.16; ἐς τὰ χρηστήρια ἔπεμψε (und ließ [[fragen]]), εἰ στρατεύηται ἐπὶ τοὺς Πέρσας Her. 1.75; ἐχρηστηριάζοντο, εἰ ἀνέλωνται τὰ οὐνόματα 2.52.<br><b class="num">c</b> mit dem optat.; ἐνέβησε εὶς φροντίδα, εἴ [[κως]] δύναιτο Her. 1.46; ἐβουλεύετο, εἰ πέμποιεν, ob sie [[schicken]] sollten, Xen. <i>An</i>. 1.10.5; mit dem optat. [[potent]].; [[ἠρώτων]], εἰ [[δοῖεν]] ἄν 4.8.7, wie auch οὐκ οἶδ' ἂν εἰ πείσαιμι zu [[erklären]], s. ἄν. Wie Thuc. 2.77 sagt ἔδοξεν αὐτοῖς πειρᾶσαι, εἰ δύναιντο ἐπιφλέξαι τὴν πόλιν, zu [[versuchen]], ob sie die [[Stadt]] [[verbrennen]] könnten (vgl. πειρήθη, εἴ οἱ [[ἐφαρμόσσειε]] <i>Il</i>. 19.385), so oft mit [[Auslassung]] von πειράομαι, z.B. πρέσβεις ἔπεμψαν, [[εἴ πως]] πείσειαν, ob sie sie wohl überredeten, Thuc. 1.58. So [[schon]] Hom., [[ἀντίος]] ἤλυθεν, εἴ [[πώς]] εὑ πεφίδοιτο <i>Il</i>. 20.463; ἀναπεπταμένας [[ἔχον]] πύλας, εἴ τιν' ἑταίρων σαώσειαν 12.122; [[αὐτίκα]] κηρύκεσσι κέλευσαν ἀμφὶ πυρὶ [[στῆσαι]] τρίποδα, εἰ πεπίθοιεν Πηλείδην 23.40; ὑποφειδόμενοι, [[εἴ πως]] ἐθελήσειαν οἱ Καρδοῦχοι [[διϊέναι]] Xen. <i>An</i>. 4.1.8; ἐδόκει καλέσαι ἐκείνους, εἰ βούλοιντο συμμαχίαν ποιήσασθαι 5.4.8. – In [[einigen]] [[Stellen]] kann εἰ mit ob nicht [[übersetzt]] [[werden]]; τίς δ' οἶδ', εἴ κέ [[ποτέ]] [[σφι]] βίας ἀποτίσεται [[ἐλθών]] <i>Od</i>. 3.216; ἄδηλον νομίζων, εἰ πρὶν ἐπ' αὐτὸ [[ἐλθεῖν]] διαφθαρήσεται Thuc. 2.53; σκέψασθε, εἰ ἄρα καὶ τοῦτο μωρότατον πεποιήκασι Xen. <i>An</i>. 3.2.22, wo [[Krüger]] zu vgl.; τί γὰρ [[ᾔδειν]], εἴ τι [[κἀκεῖνος]] εἶχε [[σιδήριον]] Lys. 1.42. – In Doppelfragen εἰ – ἦ; <i>Il</i>. 2.367; Plat. <i>Prot</i>. 331b; Xen. <i>An</i>. 1.10.5 und [[sonst]]; [[δεῖ]] σκοπεῖν, εἰ δίκαια [[λέγω]] ἢ μή Plat. <i>Apol</i>. 18a; <i>Gorg</i>. 459c und [[sonst]]; [[häufig]] εἰ – εἴτε. – In [[direkter]] [[Frage]] kommt es erst im [[NT]] und <i>[[LXX]]</i>. vor, in [[guten]] [[Autoren]] sind die einzelnen [[Stellen]], wo es stand, z.B. Xen. <i>Cyr</i>. 6.3.36, <i>An</i>. 5.8.6, [[richtig]] [[geändert]] [[worden]].<br><b class="num">C</b>. [[Ebenfalls]] conditional ist [[ursprünglich]] der [[Gebrauch]] des εἰ, wo wir [[gewöhnlich]] daß [[setzen]], und man es durch ὅτι zu [[erklären]] [[gewohnt]] ist; nach [[θαυμάζω]] von Her. an sehr [[häufig]]; [[θωυμάζω]], εἴ [[μοι]] ἀπεστᾶσι, ich wundere mich, wenn (daß) sie [[abgefallen]] sind, Her. 1.155; Plat. <i>Phaedr</i>. 274a und [[sonst]] oft; θαυμάσας [[ἔχω]], εἰ Soph. <i>O.C</i>. 1139; nach den Verbis, die eine [[Gemütsbewegung]] [[bedeuten]], nicht [[selten]], [[wobei]] der [[Umstand]], der die [[Gemütsbewegung]] hervorbringt, [[eigentlich]] als ein noch zweifelhafter, angenommener erscheint; oft aber ist auch eine gemilderte, [[bescheiden]] vorgebrachte [[Behauptung]] in εἰ [[enthalten]]; ἀγανακτῶ, εἰ Plat. <i>Lach</i>. 194a; <i>Crit</i>. 43b; δεινὸν ποιεῖσθαι, εἰ Thuc. 6.60; [[χαλεπῶς]] φέρειν, εἰ Xen. <i>Cyr</i>. 5.2.12; [[ἐπαιδέομαι]], εἰ Soph. <i>Ant</i>. 510; αἰσχύνομαι, εἰ Aesch. 3.158; [[φθονέω]], εἰ Eur. <i>Ion</i> 1321.<br>[[Verbindungen]] mit andern Partikeln; [[καὶ εἰ]], ὡς εἰ s. [[unter]] καί und ὡς; die mit εἰ anfangenden [[folgen]] hier in der [[Reihe]].
}}
}}
{{elru
{{elru
Line 51: Line 54:
{{WoodhouseReversedUncategorized
{{WoodhouseReversedUncategorized
|woodrun=[[if]], [[assuming that]], [[referring to a future wish]]
|woodrun=[[if]], [[assuming that]], [[referring to a future wish]]
}}
{{pape
|ptext=A. Bedingungspartikel, <i>[[wenn]]</i>, vgl. [[ἐάν]].<br><b class="num">I. c. indicat., a)</b> aller [[Tempora]], die bloße [[Annahme]] als [[wirklich]] hingestellt, wenn es wahr ist, daß, – wenn [[wirklich]]; der [[Nachsatz]] wird durch den indic. oder imperat. [[ausgedrückt]], wenn die [[Folge]] als ein [[wirklich]] eintretendes oder notwendiges [[Ergebnis]] erscheint, mit dem optat. [[potent]]., wenn die bloß mögliche [[Folge]] [[angegeben]] wird; [[ἐθέλω]] [[δόμεναι]] [[πάλιν]], εἰ τόγ' [[ἄμεινον]], ''[[sc.]]'' ἐστί, <i>Il</i>. 1.116, wenn es [[wirklich]] [[besser]] ist, will ich [[zurückgeben]]; οὐδέ ἕ φημι δῆθ' [[ἀνσχήσεσθαι]] [[βέλος]], εἰ ἐτεόν με ὦρσεν [[ἄναξ]] 5.104; εἴ τι ἔχεις [[εἰπεῖν]], σήμαινε Aesch. <i>Prom</i>. 686; εἴ τι δράσεις [[τῶνδε]], μὴ σχολὴν [[τίθει]] <i>Ag</i>. 1029; εἴ τι χρῄζεις, φράζε Soph. <i>Phil</i>. 49; εἰ παρὰ τοὺς ὅρκους ἔλυε τὰς σπονδάς, τὴν [[δίκην]] [[ἔχει]] Xen. <i>An</i>. 2.6.41; und so in [[Prosa]] [[überall]]; – οὐκ ἄν με σαόφρονα μυθήσαιο [[ἔμμεναι]], εἰ δὴ σοίγε βροτῶν ἕνεκα [[πτολεμίζω]] <i>Il</i>. 21.462; εἰ εὐσεβοῦσι, οὐ θάνοιεν ἄν, so möchten sie wohl nicht [[sterben]], Aesch. <i>Ag</i>. 329; ἄγοιμ' ἄν, εἴ τις τάσδε μὴ 'ξαιρήσεται <i>Suppl</i>. 902; σιγᾶν ἂν ἁρμόζοι σε, [[εἰ μή]] τι λέξεις Soph. <i>Tr</i>. 729; εἰ εἰς χεῖρας [[ἦλθον]] πατρί, [[πῶς]] ἂν ψέγοις <i>O.C</i>. 978; ὁ [[κίνδυνος]] δόξειεν ἂν δεινὸς [[εἶναι]], εἴ τις αὐτῆς ἀμελήσει Plat. <i>Phaed</i>. 107c. Vgl. bes. [[Fälle]] wie πολλὴ ἄν τις [[εὐδαιμονία]] εἴη περὶ τοὺς νέους, εἰ [[εἷς]] μὲν [[μόνος]] αὐτοὺς διαφθείρει, es wäre ein großes [[Glück]] für die [[Jugend]], wenn [[wirklich]] (wie die [[Ankläger]] [[behaupten]]) nur [[Einer]] sie verdürbe, Plat. <i>Apol</i>. 25b, vgl. 33c. – Her. 5.78 δηλοῖ ἡ ἰσηγορίη ὡς ἐστὶ [[χρῆμα]] σπουδαῖον, εἰ καὶ Ἀθηναῖοι ἀπαλλαχθέντες τυράννων [[μακρῷ]] πρῶτοι ἐγένοντο, wenn es wahr Ist, daß sie die [[ersten]] [[geworden]] sind, was man [[gewöhnlich]] durch »da sie jene sind«, also εἰ = ἐπεί erkl., vgl. C.<br><b class="num">b</b> c. indicat. imperf. und aor., auch plusqpf., [[worauf]] im [[Nachsatz]] dieselben [[Tempora]] mit ἄν [[folgen]], die Nichtwirklichkeit oder [[Unmöglichkeit]] der [[Bedingung]] und der [[Folge]] [[auszudrücken]]. Vgl. ἄν.<br><b class="num">II. c. conj.</b>, sich von ἐάν c. conj. nicht [[wesentlich]] [[unterscheidend]], da der Conj. [[selbst]] anzeigt, daß die [[Bedingung]] als eine ungewisse, die zwar [[möglich]] ist, [[deren]] [[Eintreten]] aber dahingestellt bleibt, [[angesehen]] [[werden]] soll, εἰ also mit wenn, [[falls]] zu [[übersetzen]] ist. Hermann zu Soph. <i>O.C</i>. 1445 wie [[Schneid]]. zu Plat. <i>Legg</i>. VIII.579d haben einen [[Unterschied]] [[gemacht]], der [[schwerlich]] durchzuführen ist, vgl. auch [[Krüger]] zu Xen. <i>An</i>. 3.1.36 und Bernhardys <i>[[Syntax]]</i> p. 398 Anm. – Die Vbdg findet sich [[besonders]] bei Hom., Pind. und Tragg.; εἰ γοῦν ἕτερός γε φύγῃσιν <i>Il</i>. 5.258; εἰ δ' αὖ τις [[ῥαίῃσι]] [[θεῶν]] – τλήσομαι <i>Od</i>. 5.221; [[διδοῖ]] ψᾶφον – [[εἴ ποτε]] [[πῦρ]] ἐξίκηται Pind. <i>P</i>. 4.265, vgl. 274, <i>N</i>. 7.11, 15; εἰ προδῶ σφ' [[ἑκών]] Aesch. <i>Eum</i>. 225, vgl. <i>Pers</i>. 777, <i>Suppl</i>. 395; εἴ τι νὺξ [[ἀφῇ]] Soph. <i>O.R</i>. 198 ch., vgl. 874; δυστάλαινα [[τἄρ]]' ἐγώ, εἰ [[σοῦ]] στερηθῶ <i>O.C</i>. 1445. Bei Her. [[schwankt]] die Lesart [[gewöhnlich]], wie auch bei anderen Schriftstellern nicht [[selten]]. In attischer [[Prosa]] sind die [[verhältnismäßig]] sehr wenigen [[Beispiele]] als Archaismen zu [[betrachten]], die regelmäßige gute [[Sprache]] sagte [[immer]] [[dafür]] ἐάν; <i>B.A</i>. 144 ist aus Cratin. εἰ σοφὸς ᾖ [[angeführt]], wie 129 aus demselben εἴ τις προκριθῇ; Ar. <i>Eq</i>. 698 εἰ μήσ' ἐκφάγω, – εἰ μὴ' κφάγῃς, – εἰ μήσ' ἐκπίω; – εἴ τί που ᾖ Plat. <i>Legg</i>. VI.761c; XII.958d; εἰ δὲ ὑμεῖς φανεροὶ [[ἦτε]] Xen. <i>An</i>. 3.1.36; 3.2.22; [[ἄλλως]] τε [[καὶ εἰ]] ξυστῶσιν αἱ πόλεις Thuc. 6.21. Erst bei Späteren findet sich [[dieser]] [[Gebrauch]] [[häufiger]]; bei Byzantinern ist, wie Lobeck <i>Parerg. zu Phryn</i>. p. 724 [[bemerkt]], εἰ μάθῃ = εἰ μαθήσει.<br><b class="num">III. c. optat., a)</b> so daß die [[Bedingung]] rein [[subjektiv]] als [[möglich]] bezeichnet wird, ohne daß über die [[Wirklichkeit]] [[Etwas]] [[entschieden]] wird, [[worauf]] [[gewöhnlich]] der optat. [[potent]]. mit ἄν folgt, um [[auszudrücken]], daß sich aus der angenommenen [[Bedingung]] eine [[Folge]] [[ergeben]] könne, oder auch der indicat., wo das sichere [[Eintreten]] der [[Folge]] [[angedeutet]] [[werden]] soll, z.B. [[Τρῶες]] [[μέγα]] κεν κεχαροίατο, εἰ τάδε πάντα [[πυθοίατο]] <i>Il</i>. 1.256, sie dürften sich wohl freuen, wenn sie es [[hören]] sollten; εἴ [[μοι]] λέγοις τὴν ὄψιν, εἴποιμ' ἂν [[τότε]] Soph. <i>El</i>. 405; εἰ δ' ἴδοιμ' ὀλωλότας, δοκοῖμ' ἂν τῆς νόσου πεφευγέναι <i>Phil</i>. 1032; – κούρην οὐ [[γαμέω]], οὐδ' εἰ χρυσείῃ Ἀφροδίτῃ [[κάλλος]] ἐρίζοι <i>Il</i>. 9.388; εἴ τίς [[μοι]] ἕποιτο καὶ [[ἄλλος]], θαρσαλεώτερον [[ἔσται]] 10.222. So in [[Prosa]] [[überall]]. Der Fall, daß bei εἰ mit dem [[Optativ]] des Möglichen noch ἄν steht, ist [[unter]] ἄν [[erörtert]]; so z.B. εἰ δὲ ἐπιδεὴς λόγου τινὸς [[ἔτι]] ἂν [[εἴης]], ἐπάκουε Plat. <i>Legg</i>. X.905c.<br><b class="num">b</b> in indirekter Rede, [[sowohl]] für εἰ c. ind., als für ἐάν c. conj., z.B. εἰ δ' ἐκτὸς ἔλθοις, πημονὰς εὔχου [[λαβεῖν]] Soph. <i>Tr</i>. 1179; εἰδὼς ὅτι εἰ στρατηγοίη, λέξοιεν, dir. ἐὰν στρατηγῇ, λέξουσι, Xen. <i>Hell</i>. 5.4.13; vgl. 4.7.4, 4.8.6.<br><b class="num">c</b> einen [[Wunsch]] [[ausdrückend]], [[wofür]] [[gewöhnlich]] [[εἰ γάρ]] od. εἴθε γάρ (w. m. vgl.) steht: wenn doch; ἀλλ' εἴ τις καλέσειε [[θεῶν]] Θέτιν [[ἆσσον]] [[ἐμεῖο]] <i>Il</i>. 24.74; αἰτουμένῳ [[μοι]] κοῦφον εἰ δοίης [[τέλος]] Aesch. <i>Spt</i>. 242; εἴ [[μοι]] ξυνείη φέροντι [[μοῖρα]] Soph. <i>O.R</i>. 860; εἴ [[μοι]] γένοιτο [[φθόγγος]] Eur. <i>Hec</i>. 836.<br><b class="num">d</b> wie eine Zeitpartikel eine [[wiederholte]] [[Handlung]] in der [[Vergangenheit]] [[ausdrückend]], so oft; εἴ [[του]] [[φίλων]] βλέψειεν [[δέμας]], ἔκλαιεν Soph. <i>Tr</i>. 905; εἰ μὲν οἱ Λακωνικοὶ ὑπερβάλοιντο μικρόν, ἔλεγον ἄν Ar. <i>Pax</i> 212 ff; εἰ μὲν ἐπίοιεν οἱ Ἀθηναῖοι, ὑπεχώρουν, εἰ δὲ ἀναχωροῖεν, ἐπέκειντο Thuc. 7.79; εἴ τις [[αὐτῷ]] δοκοίη βλακεύειν, ἔπαιεν ἄν Xen. <i>An</i>. 2.3.11, vgl. 4.5.13 und [[unter]] ἄν.<br><b class="num">IV</b>. c. inf. nur in indirekter Rede bei Her. 2.172, εἰ γὰρ (ἔφη) [[πρότερον]] [[εἶναι]] [[δημότης]], ἀλλ' ἐν τῷ παρεόντι [[εἶναι]] αὐτέων [[βασιλεύς]], wie 3.105, 108 und Thuc. 4.98. – Die [[Stellen]], wo εἰ mit dem [[Partizip]] [[verbunden]] scheint, wie Soph. <i>Aj</i>. 886 Eur. <i>El</i>. 537, sind [[elliptisch]] zu [[erklären]], od., wie Plat. <i>Phaed</i>. 87b von Heindorf [[geschehen]], zu [[ändern]].<br>Es muß noch [[bemerkt]] [[werden]], daß<br><b class="num">a</b> zwei [[Sätze]] mit εἰ [[verbunden]] [[werden]]; εἰ γὰρ κτενοῦμεν ἄλλον ἀντ' [[ἄλλου]], σύ τοι πρώτη θάνοις ἄν, εἰ δίκης γε τυγχάνοις Soph. <i>El</i>. 572, vgl. <i>Aj</i>. 769; [[ὥσπερ]] ἂν εἰ ἐτύγχανόν σε ἐρωτῶν –, εἴ [[μοι]] εἶπες Plat. <i>Gorg</i>. 453c; mit [[anderer]] [[Stellung]] εἰ φοβοῖντο –, οὐ πολλὴ ἂν [[ἀλογία]] εἴη, εἰ μὴ ἄσμενοι [[ἐκεῖσε]] [[ἴοιεν]] <i>Phaed</i>. 67e.<br><b class="num">b</b> bes. bei Hom. ist der [[Nachsatz]] [[zuweilen]] zu [[ergänzen]], was [[zumal]], wenn eine [[andere]] [[Bedingung]] ([[εἰ δέ]]) [[gegenüber]] steht, [[leicht]] ist, εἰ μὲν δώσουσι [[γέρας]] – [[εἰ δέ]] κε μὴ δώωσιν, ἔγὼ δέ κεν αὐτὸς [[ἕλωμαι]], wo sich von [[selbst]] versteht, daß, wenn sie das [[Ehrengeschenk]] [[geben]] [[werden]], es gut ist; [[εἰ μέν]] τι σὺ ἔχεις πρὸς [[ἡμᾶς]] λέγειν, (''[[sc.]]'' λέγε δή,) εἰ δὲ μή, ἡμεῖς πρὸς σὲ ἔχομεν Xen. <i>An</i>. 7.7.15, wo [[Krüger]] [[viele]] [[Beispiele]] [[anführt]], [[obgleich]] [[häufiger]] im [[ersten]] Gliede ἤν steht. Bes. zu [[beachten]] ist [[dieser]] [[Gebrauch]] beim imperat., [[εἰ δέ]], σὺ μέν [[μευ]] ἄκουσον <i>Il</i>. 9.262, wo man gew. [[βούλει]] [[ergänzt]]. Vgl. [[unten]] bes. εἰ δ' [[ἄγε]].<br><b class="num">B. In indirekter [[Frage]], <i>ob</i></b>:<br><b class="num">a</b> [[mit dem Indicativ]]; [[σάφα]] οὐκ οἶδ', εἰ [[θεός]] ἐστι, ich weiß nicht, ob er ein Gott ist, <i>Il</i>. 5.183; πρὶν ἂν μάθω εἰ τέθνηχ' ὁ Πηλέως [[γόνος]] Soph. <i>Phil</i>. 333; εἰ δίκαια ποιήσω οὐκ [[οἶδα]] Xen. <i>An</i>. 1.3.5; σκέψαι, εἰ ὁ Ἑλλήνων [[νόμος]] [[κάλλιον]] [[ἔχει]] 7.3.37; [[ὅρα]], εἰ φαίνεται Aesch. <i>Prom</i>. 799; [[ὅρα]], εἰ διακωλύεις Plat. <i>Prot</i>. 331b; ἐπισκεψώμεθα, εἰ ἄρα τἀληθῆ [[λέγω]] 343c.<br><b class="num">b</b> mit dem conj.; οὐ μὰν οἶδ', εἰ – ἐπαύρηαι <i>Il</i>. 15.16; οὐκ οἶδ', [[εἰδῶ]], ob ich [[geben]] soll, Xen. <i>Cyr</i>. 8.4.16; ἐς τὰ χρηστήρια ἔπεμψε (und ließ [[fragen]]), εἰ στρατεύηται ἐπὶ τοὺς Πέρσας Her. 1.75; ἐχρηστηριάζοντο, εἰ ἀνέλωνται τὰ οὐνόματα 2.52.<br><b class="num">c</b> mit dem optat.; ἐνέβησε εὶς φροντίδα, εἴ [[κως]] δύναιτο Her. 1.46; ἐβουλεύετο, εἰ πέμποιεν, ob sie [[schicken]] sollten, Xen. <i>An</i>. 1.10.5; mit dem optat. [[potent]].; [[ἠρώτων]], εἰ [[δοῖεν]] ἄν 4.8.7, wie auch οὐκ οἶδ' ἂν εἰ πείσαιμι zu [[erklären]], s. ἄν. Wie Thuc. 2.77 sagt ἔδοξεν αὐτοῖς πειρᾶσαι, εἰ δύναιντο ἐπιφλέξαι τὴν πόλιν, zu [[versuchen]], ob sie die [[Stadt]] [[verbrennen]] könnten (vgl. πειρήθη, εἴ οἱ [[ἐφαρμόσσειε]] <i>Il</i>. 19.385), so oft mit [[Auslassung]] von πειράομαι, z.B. πρέσβεις ἔπεμψαν, [[εἴ πως]] πείσειαν, ob sie sie wohl überredeten, Thuc. 1.58. So [[schon]] Hom., [[ἀντίος]] ἤλυθεν, εἴ [[πώς]] εὑ πεφίδοιτο <i>Il</i>. 20.463; ἀναπεπταμένας [[ἔχον]] πύλας, εἴ τιν' ἑταίρων σαώσειαν 12.122; [[αὐτίκα]] κηρύκεσσι κέλευσαν ἀμφὶ πυρὶ [[στῆσαι]] τρίποδα, εἰ πεπίθοιεν Πηλείδην 23.40; ὑποφειδόμενοι, [[εἴ πως]] ἐθελήσειαν οἱ Καρδοῦχοι [[διϊέναι]] Xen. <i>An</i>. 4.1.8; ἐδόκει καλέσαι ἐκείνους, εἰ βούλοιντο συμμαχίαν ποιήσασθαι 5.4.8. – In [[einigen]] [[Stellen]] kann εἰ mit ob nicht [[übersetzt]] [[werden]]; τίς δ' οἶδ', εἴ κέ [[ποτέ]] [[σφι]] βίας ἀποτίσεται [[ἐλθών]] <i>Od</i>. 3.216; ἄδηλον νομίζων, εἰ πρὶν ἐπ' αὐτὸ [[ἐλθεῖν]] διαφθαρήσεται Thuc. 2.53; σκέψασθε, εἰ ἄρα καὶ τοῦτο μωρότατον πεποιήκασι Xen. <i>An</i>. 3.2.22, wo [[Krüger]] zu vgl.; τί γὰρ [[ᾔδειν]], εἴ τι [[κἀκεῖνος]] εἶχε [[σιδήριον]] Lys. 1.42. – In Doppelfragen εἰ – ἦ; <i>Il</i>. 2.367; Plat. <i>Prot</i>. 331b; Xen. <i>An</i>. 1.10.5 und [[sonst]]; [[δεῖ]] σκοπεῖν, εἰ δίκαια [[λέγω]] ἢ μή Plat. <i>Apol</i>. 18a; <i>Gorg</i>. 459c und [[sonst]]; [[häufig]] εἰ – εἴτε. – In [[direkter]] [[Frage]] kommt es erst im [[NT]] und <i>[[LXX]]</i>. vor, in [[guten]] [[Autoren]] sind die einzelnen [[Stellen]], wo es stand, z.B. Xen. <i>Cyr</i>. 6.3.36, <i>An</i>. 5.8.6, [[richtig]] [[geändert]] [[worden]].<br><b class="num">C</b>. [[Ebenfalls]] conditional ist [[ursprünglich]] der [[Gebrauch]] des εἰ, wo wir [[gewöhnlich]] daß [[setzen]], und man es durch ὅτι zu [[erklären]] [[gewohnt]] ist; nach [[θαυμάζω]] von Her. an sehr [[häufig]]; [[θωυμάζω]], εἴ [[μοι]] ἀπεστᾶσι, ich wundere mich, wenn (daß) sie [[abgefallen]] sind, Her. 1.155; Plat. <i>Phaedr</i>. 274a und [[sonst]] oft; θαυμάσας [[ἔχω]], εἰ Soph. <i>O.C</i>. 1139; nach den Verbis, die eine [[Gemütsbewegung]] [[bedeuten]], nicht [[selten]], [[wobei]] der [[Umstand]], der die [[Gemütsbewegung]] hervorbringt, [[eigentlich]] als ein noch zweifelhafter, angenommener erscheint; oft aber ist auch eine gemilderte, [[bescheiden]] vorgebrachte [[Behauptung]] in εἰ [[enthalten]]; ἀγανακτῶ, εἰ Plat. <i>Lach</i>. 194a; <i>Crit</i>. 43b; δεινὸν ποιεῖσθαι, εἰ Thuc. 6.60; [[χαλεπῶς]] φέρειν, εἰ Xen. <i>Cyr</i>. 5.2.12; [[ἐπαιδέομαι]], εἰ Soph. <i>Ant</i>. 510; αἰσχύνομαι, εἰ Aesch. 3.158; [[φθονέω]], εἰ Eur. <i>Ion</i> 1321.<br>[[Verbindungen]] mit andern Partikeln; [[καὶ εἰ]], ὡς εἰ s. [[unter]] καί und ὡς; die mit εἰ anfangenden [[folgen]] hier in der [[Reihe]].
}}
}}
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2863048"