Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

μανθάνω: Difference between revisions

From LSJ

μανθάνω (view source)

Revision as of 12:34, 30 November 2022

No change in size ,  30 November 2022
m
Text replacement - "(?s)({{elru\n\|elrutext.*}}\n)({{.*}}\n)({{pape.*}})" to "$3 $1$2"
m (Text replacement - "(sc. " to "(''sc.'' ")
m (Text replacement - "(?s)({{elru\n\|elrutext.*}}\n)({{.*}}\n)({{pape.*}})" to "$3 $1$2")
Line 12: Line 12:
{{bailly
{{bailly
|btext=<i>f.</i> [[μαθήσομαι]], <i>ao.2</i> [[ἔμαθον]], <i>pf.</i> [[μεμάθηκα]];<br /><i>Pass. seul. prés.</i> et pf. μεμάθημαι;<br /><b>I.</b> apprendre, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> étudier, s'instruire ; οἱ μανθάνοντες XÉN les écoliers ; μ. [[τι]], apprendre qch ; <i>particul. à l'ao.</i> avoir appris, avoir reçu une leçon, <i>càd</i> avoir été châtié ; <i>à l'ao. et au pf.</i> avoir appris, <i>d'où</i> s'être habitué à, avoir coutume de : ἂν [[ἅπαξ]] μαθῶμεν ἀργοὶ [[ζῆν]] XÉN si une fois nous avons pris l'habitude de vivre en paresseux;<br /><b>2</b> [[apprendre par cœur]];<br /><b>3</b> s'informer de, <i>à l'ao.</i> être informé de, avoir appris, savoir : [[τι]], qch ; [[τι]] ἔκ τινος, [[τι]] [[παρά]] τινος, [[τι]] [[πρός]] τινος, [[τί]] τινος, apprendre <i>ou</i> savoir qch de qqn, être informé de qch par qqn;<br /><b>II.</b> [[s'apercevoir de]] :<br /><b>1</b> remarquer : τινα, qqn ; ἀλλήλους μ. ὁπόσοι [[εἴησαν]] XÉN s'apercevoir, en se voyant les uns les autres, combien ils étaient nombreux;<br /><b>2</b> <i>à l'ao.</i> avoir remarqué ; se rendre compte ; reconnaître : τινα, qqn ; [[μαθεῖν]] [[οὐ]] δυσπατής SOPH non difficile à reconnaître;<br /><b>III.</b> comprendre : [[τι]], qch ; τινος, qqn ; avec une conj. : μ. [[ὅτι]], comprendre <i>ou</i> s'apercevoir que ; avec un part. : [[ἵνα]] μαθῇ [[ὤν]] ESCHL afin qu’il comprenne qu’il est ; διαβεβλημένος [[οὐ]] μανθάνεις ; HDT ne comprends-tu pas que tu as été calomnié ?;<br /><b>IV.</b> [[τί]] [[μαθών]] <i>forme un idiotisme impliquant une idée de reproche</i> : [[τί]] μαθὼν φαίνεις ; AR que t’est-il venu à l'esprit que tu montres… ? à quoi penses-tu de montrer ? pourquoi montres-tu ?<br />'''Étymologie:''' R. Μαθ, savoir.
|btext=<i>f.</i> [[μαθήσομαι]], <i>ao.2</i> [[ἔμαθον]], <i>pf.</i> [[μεμάθηκα]];<br /><i>Pass. seul. prés.</i> et pf. μεμάθημαι;<br /><b>I.</b> apprendre, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> étudier, s'instruire ; οἱ μανθάνοντες XÉN les écoliers ; μ. [[τι]], apprendre qch ; <i>particul. à l'ao.</i> avoir appris, avoir reçu une leçon, <i>càd</i> avoir été châtié ; <i>à l'ao. et au pf.</i> avoir appris, <i>d'où</i> s'être habitué à, avoir coutume de : ἂν [[ἅπαξ]] μαθῶμεν ἀργοὶ [[ζῆν]] XÉN si une fois nous avons pris l'habitude de vivre en paresseux;<br /><b>2</b> [[apprendre par cœur]];<br /><b>3</b> s'informer de, <i>à l'ao.</i> être informé de, avoir appris, savoir : [[τι]], qch ; [[τι]] ἔκ τινος, [[τι]] [[παρά]] τινος, [[τι]] [[πρός]] τινος, [[τί]] τινος, apprendre <i>ou</i> savoir qch de qqn, être informé de qch par qqn;<br /><b>II.</b> [[s'apercevoir de]] :<br /><b>1</b> remarquer : τινα, qqn ; ἀλλήλους μ. ὁπόσοι [[εἴησαν]] XÉN s'apercevoir, en se voyant les uns les autres, combien ils étaient nombreux;<br /><b>2</b> <i>à l'ao.</i> avoir remarqué ; se rendre compte ; reconnaître : τινα, qqn ; [[μαθεῖν]] [[οὐ]] δυσπατής SOPH non difficile à reconnaître;<br /><b>III.</b> comprendre : [[τι]], qch ; τινος, qqn ; avec une conj. : μ. [[ὅτι]], comprendre <i>ou</i> s'apercevoir que ; avec un part. : [[ἵνα]] μαθῇ [[ὤν]] ESCHL afin qu’il comprenne qu’il est ; διαβεβλημένος [[οὐ]] μανθάνεις ; HDT ne comprends-tu pas que tu as été calomnié ?;<br /><b>IV.</b> [[τί]] [[μαθών]] <i>forme un idiotisme impliquant une idée de reproche</i> : [[τί]] μαθὼν φαίνεις ; AR que t’est-il venu à l'esprit que tu montres… ? à quoi penses-tu de montrer ? pourquoi montres-tu ?<br />'''Étymologie:''' R. Μαθ, savoir.
}}
{{pape
|ptext=(ΜΑΘ, viell. mit *[[μάω]] [[zusammenhangend]]), fut. [[μαθήσομαι]], dor. μαθεῦμαι, Theocr. 11.62, aor. [[ἔμαθον]], ep. [[ἔμμαθον]], [[μαθεῖν]], perf. [[μεμάθηκα]],<br><i>[[lernen]]</i>, und aor. <i>[[gelernt]] haben, [[verstehen]]</i>; ἔργα κάκ' ἔμμαθεν, <i>Od</i>. 17.226, 18.362, und c. inf., μάθον [[ἔμμεναι]] [[ἐσθλός]], <i>Il</i>. 6.444, wie ἔμαθε μισεῖν, Pind. <i>P</i>. 4.284; auch μέλλοντ' ἄνεμον [[ἔμαθον]], <i>N</i>. 7.18; [[οἷος]] ἐσσὶ [[μαθών]] <i>P</i>. 2.72; ὡς μάθητε διὰ τέλους τὸ [[πᾶν]], Aesch. <i>Prom</i>. 273; ὡς μάθῃ τί χρὴ δρῶντ' ἢ λέγοντα δαίμοσιν πράττειν φίλα, 662; ἀγγέλου λόγου [[μαθεῖν]], <i>[[vernehmen]], [[erfahren]], Spt</i>. 355; παρά τινος, <i>Ag</i>. 833, <i>Ch</i>. 169, wie Soph. <i>O.R</i>. 704 und [[öfter]]; Eur. <i>Rhes</i>. 206; Plat. <i>[[Euthyphr]]</i>. 14c, und so [[gewöhnlich]]; – πρός τινος, Soph. <i>Phil</i>. 959, <i>O.C</i>. 12; ἔκ τινος, <i>[[Trach]]</i>. 449; vgl. Plat. <i>Theaet</i>. 192c, <i>Ion</i> 541c; mit dem bloßen gen., Soph. <i>El</i>. 877; τί [[βούλει]] [[μαθεῖν]] [[ἐμοῦ]], Eur. <i>Hec</i>. 991; τί [[μου]] μανθάνεις, Plat. <i>Phil</i>. 51c; [[ἴσως]] οὐ μανθάνετέ [[μου]] ὅτι [[λέγω]], <i>Lach</i>. 189e, vgl. <i>Gorg</i>. 488c; μάθε δέ [[μου]] καὶ [[ταῦτα]], Xen. <i>Cyr</i>. 1.6.44, <i>An</i>. 4.8.5 und [[sonst]]; λέγ' [[αὖθις]] ὡς [[μᾶλλον]] μάθω, Soph. <i>O.R</i>. 359; μαθησόμεσθα δ' Ἀτρείδας σέβειν, <i>Aj</i>. 652; <i>[[erfahren]], [[hören]]</i>, c. partic., μὴ καὶ μάθῃ μ' ἥκοντα, phil. 13; πρὶν [[μαθεῖν]] [[ἐμοῦ]], ehe ihr von mir [[gehört]] habt, 370; auch vom [[Wahrnehmen]] durch das [[Gesicht]], <i>Aj</i>. 1025; – c. partic., ἵνα μάθῃ σοφιστὴς ὢν Διὸς νωθέστερος, Aesch. <i>Prom</i>. 62; ἐπεί σε [[μανθάνω]] θνητὴν φρονοῦσαν θνητά, Soph. <i>[[Trach]]</i>. 472, <i>da ich merke, daß du</i>…; vgl. Her. 1.5, 68, 4.164 und [[öfter]], bei dem es auch »zu [[erlernen]]« od. »zu [[erfahren]] [[suchen]]«, »sich [[wonach]] [[erkundigen]]« [[bedeutet]], τί, Her. 7.208. – Absol. [[μανθάνω]], <i>ich verstehe</i>, Plat. <i>Gorg</i>. 447d, und oft bei Ar.; auch oft [[gebraucht]] wie audio, wenn man auf das von dem Andern [[Gesagte]] eingeht, [[εἶεν]], [[μανθάνω]], <i>gut, das wohl</i>, Plat. <i>Rep</i>. II.372c, vgl. <i>Gorg</i>. 490d, <i>Phaed</i>. 117c; εἰ δ' ἀληθὲς οὐκ ἔμαθεν, das weiß er nicht, <i>Epinom</i>. 975c. Auch im pass., ὅταν μαθήματα ἰατικὰ ἐκ [[νέων]] μανθάνηται, Plat. <i>Tim</i>. 87b. Adj. verb. [[μαθητέον]], <i>Crat</i>. 439b. – Οἱ μανθάνοντες, <i>die [[Schüler]]</i>, Xen. <i>Mem</i>. 1.2.17 und bes. Sp. – Häufig fängt bei den Attikern τί [[μαθών]]; einen [[Fragesatz]] an, eigtl. <i>aus welchem vernünftigen Grunde konntest du so [[handeln]] ?</i> d.i. [[geradezu]]: <i>wie konntest du so [[unverständig]], so [[unklug]] [[handeln]]</i>, [[immer]] mit einem [[Vorwurf]] [[gesagt]], vgl. [[unter]] [[πάσχω]], τί παθών; so sagt Ar. <i>Vesp</i>. 251 τί δὴ μαθὼν τῷ δακτύλῳ τὴν θρυαλλίδ' ὠθεῖς – ὦ 'νόητε; <i>was fiel dir ein ? wie konntest du das tun ?</i> vgl. bes. Wolf zu Dem. <i>Lept</i>. p. 348 ff. Ähnl. ist bei Plat. <i>Apol</i>. 36b τί ἄξιός εἰμι [[παθεῖν]] ἢ ἀποτῖσαι ὅτι μαθὼν ἐν τῷ βίῳ οὐχ ἡσυχίαν [[ἦγον]], daß ich, [[obwohl]] ich es doch [[gelernt]] hatte, hätte [[einsehen]] [[sollen]], fast = zur [[Strafe]] [[dafür]], daß ich nicht Ruhe hielt; vgl. <i>[[Euthyd]]</i>. 283e, [[εἶπον]] ἂν σοὶ εἰς κεφαλὴν ὅτι [[μαθών]] [[μου]] καὶ τῶν ἄλλων καταψεύδει [[τοιοῦτο]] [[πρᾶγμα]], [[komme]] es auf deinen Kopf [[darum]], daß du (so unverständiger [[Weise]]) mir und Anderen [[solche]] [[Dinge]] [[angedichtet]] hast, wo Heindorf zu vgl., s. auch 299a.
}}
}}
{{elru
{{elru
Line 51: Line 54:
{{mantoulidis
{{mantoulidis
|mantxt=(=[[μαθαίνω]], [[καταλαβαίνω]]). Ἀπό ρίζα μαθ- πού εἶναι ἐπιτεταμένος [[τύπος]] τῆς ρίζας ματοῦ [[μάω]] (=[[ἐπιθυμῶ]]). Θέμα μαθ + προσφύματα ν καί αν πρίν ἀπό τό χαρακτήρα καί [[μετά]] ἀπό αὐτόν → μανθ+άν+ω=[[μανθάνω]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[μάθημα]], [[μαθηματικός]] (=αὐτός πού ἀγαπάει τή μάθηση), [[μάθησις]], [[μαθητής]], [[μαθητεία]], [[μαθητέος]], [[μαθητεύω]], [[μαθητιάω]] (ἐφετικό), [[μαθητικός]], [[μαθητός]], μαθητιῶσα ([[νεολαία]]), τό [[μάθος]] (=[[μάθηση]]), [[δυσκαταμάθητος]], [[δυσκαταμαθήτως]], μαθητέον, [[προσμαθητέον]], [[ἀμαθής]], [[ὀψιμαθής]], [[πολυμαθής]], [[ἀρτιμαθής]].
|mantxt=(=[[μαθαίνω]], [[καταλαβαίνω]]). Ἀπό ρίζα μαθ- πού εἶναι ἐπιτεταμένος [[τύπος]] τῆς ρίζας ματοῦ [[μάω]] (=[[ἐπιθυμῶ]]). Θέμα μαθ + προσφύματα ν καί αν πρίν ἀπό τό χαρακτήρα καί [[μετά]] ἀπό αὐτόν → μανθ+άν+ω=[[μανθάνω]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[μάθημα]], [[μαθηματικός]] (=αὐτός πού ἀγαπάει τή μάθηση), [[μάθησις]], [[μαθητής]], [[μαθητεία]], [[μαθητέος]], [[μαθητεύω]], [[μαθητιάω]] (ἐφετικό), [[μαθητικός]], [[μαθητός]], μαθητιῶσα ([[νεολαία]]), τό [[μάθος]] (=[[μάθηση]]), [[δυσκαταμάθητος]], [[δυσκαταμαθήτως]], μαθητέον, [[προσμαθητέον]], [[ἀμαθής]], [[ὀψιμαθής]], [[πολυμαθής]], [[ἀρτιμαθής]].
}}
{{pape
|ptext=(ΜΑΘ, viell. mit *[[μάω]] [[zusammenhangend]]), fut. [[μαθήσομαι]], dor. μαθεῦμαι, Theocr. 11.62, aor. [[ἔμαθον]], ep. [[ἔμμαθον]], [[μαθεῖν]], perf. [[μεμάθηκα]],<br><i>[[lernen]]</i>, und aor. <i>[[gelernt]] haben, [[verstehen]]</i>; ἔργα κάκ' ἔμμαθεν, <i>Od</i>. 17.226, 18.362, und c. inf., μάθον [[ἔμμεναι]] [[ἐσθλός]], <i>Il</i>. 6.444, wie ἔμαθε μισεῖν, Pind. <i>P</i>. 4.284; auch μέλλοντ' ἄνεμον [[ἔμαθον]], <i>N</i>. 7.18; [[οἷος]] ἐσσὶ [[μαθών]] <i>P</i>. 2.72; ὡς μάθητε διὰ τέλους τὸ [[πᾶν]], Aesch. <i>Prom</i>. 273; ὡς μάθῃ τί χρὴ δρῶντ' ἢ λέγοντα δαίμοσιν πράττειν φίλα, 662; ἀγγέλου λόγου [[μαθεῖν]], <i>[[vernehmen]], [[erfahren]], Spt</i>. 355; παρά τινος, <i>Ag</i>. 833, <i>Ch</i>. 169, wie Soph. <i>O.R</i>. 704 und [[öfter]]; Eur. <i>Rhes</i>. 206; Plat. <i>[[Euthyphr]]</i>. 14c, und so [[gewöhnlich]]; – πρός τινος, Soph. <i>Phil</i>. 959, <i>O.C</i>. 12; ἔκ τινος, <i>[[Trach]]</i>. 449; vgl. Plat. <i>Theaet</i>. 192c, <i>Ion</i> 541c; mit dem bloßen gen., Soph. <i>El</i>. 877; τί [[βούλει]] [[μαθεῖν]] [[ἐμοῦ]], Eur. <i>Hec</i>. 991; τί [[μου]] μανθάνεις, Plat. <i>Phil</i>. 51c; [[ἴσως]] οὐ μανθάνετέ [[μου]] ὅτι [[λέγω]], <i>Lach</i>. 189e, vgl. <i>Gorg</i>. 488c; μάθε δέ [[μου]] καὶ [[ταῦτα]], Xen. <i>Cyr</i>. 1.6.44, <i>An</i>. 4.8.5 und [[sonst]]; λέγ' [[αὖθις]] ὡς [[μᾶλλον]] μάθω, Soph. <i>O.R</i>. 359; μαθησόμεσθα δ' Ἀτρείδας σέβειν, <i>Aj</i>. 652; <i>[[erfahren]], [[hören]]</i>, c. partic., μὴ καὶ μάθῃ μ' ἥκοντα, phil. 13; πρὶν [[μαθεῖν]] [[ἐμοῦ]], ehe ihr von mir [[gehört]] habt, 370; auch vom [[Wahrnehmen]] durch das [[Gesicht]], <i>Aj</i>. 1025; – c. partic., ἵνα μάθῃ σοφιστὴς ὢν Διὸς νωθέστερος, Aesch. <i>Prom</i>. 62; ἐπεί σε [[μανθάνω]] θνητὴν φρονοῦσαν θνητά, Soph. <i>[[Trach]]</i>. 472, <i>da ich merke, daß du</i>…; vgl. Her. 1.5, 68, 4.164 und [[öfter]], bei dem es auch »zu [[erlernen]]« od. »zu [[erfahren]] [[suchen]]«, »sich [[wonach]] [[erkundigen]]« [[bedeutet]], τί, Her. 7.208. – Absol. [[μανθάνω]], <i>ich verstehe</i>, Plat. <i>Gorg</i>. 447d, und oft bei Ar.; auch oft [[gebraucht]] wie audio, wenn man auf das von dem Andern [[Gesagte]] eingeht, [[εἶεν]], [[μανθάνω]], <i>gut, das wohl</i>, Plat. <i>Rep</i>. II.372c, vgl. <i>Gorg</i>. 490d, <i>Phaed</i>. 117c; εἰ δ' ἀληθὲς οὐκ ἔμαθεν, das weiß er nicht, <i>Epinom</i>. 975c. Auch im pass., ὅταν μαθήματα ἰατικὰ ἐκ [[νέων]] μανθάνηται, Plat. <i>Tim</i>. 87b. Adj. verb. [[μαθητέον]], <i>Crat</i>. 439b. – Οἱ μανθάνοντες, <i>die [[Schüler]]</i>, Xen. <i>Mem</i>. 1.2.17 und bes. Sp. – Häufig fängt bei den Attikern τί [[μαθών]]; einen [[Fragesatz]] an, eigtl. <i>aus welchem vernünftigen Grunde konntest du so [[handeln]] ?</i> d.i. [[geradezu]]: <i>wie konntest du so [[unverständig]], so [[unklug]] [[handeln]]</i>, [[immer]] mit einem [[Vorwurf]] [[gesagt]], vgl. [[unter]] [[πάσχω]], τί παθών; so sagt Ar. <i>Vesp</i>. 251 τί δὴ μαθὼν τῷ δακτύλῳ τὴν θρυαλλίδ' ὠθεῖς – ὦ 'νόητε; <i>was fiel dir ein ? wie konntest du das tun ?</i> vgl. bes. Wolf zu Dem. <i>Lept</i>. p. 348 ff. Ähnl. ist bei Plat. <i>Apol</i>. 36b τί ἄξιός εἰμι [[παθεῖν]] ἢ ἀποτῖσαι ὅτι μαθὼν ἐν τῷ βίῳ οὐχ ἡσυχίαν [[ἦγον]], daß ich, [[obwohl]] ich es doch [[gelernt]] hatte, hätte [[einsehen]] [[sollen]], fast = zur [[Strafe]] [[dafür]], daß ich nicht Ruhe hielt; vgl. <i>[[Euthyd]]</i>. 283e, [[εἶπον]] ἂν σοὶ εἰς κεφαλὴν ὅτι [[μαθών]] [[μου]] καὶ τῶν ἄλλων καταψεύδει [[τοιοῦτο]] [[πρᾶγμα]], [[komme]] es auf deinen Kopf [[darum]], daß du (so unverständiger [[Weise]]) mir und Anderen [[solche]] [[Dinge]] [[angedichtet]] hast, wo Heindorf zu vgl., s. auch 299a.
}}
}}
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2864304"