γένος: Difference between revisions

|dgtxt=-εος, τό<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. contr. -ους, γένιος <i>ICr</i>.2.5.35.20 (Axos I a.C.), γένευς <i>IHadrian</i>.132.8 (II d.C.)]<br /><b class="num">A</b> ref. al origen<br /><b class="num">I</b> [[abstr]].<br /><b class="num">1</b> [[nacimiento]], [[origen]] en dat. γένει [[ὕστερος]] [[ἦεν]] = <i>era el último por nacimiento</i>, <i>Il</i>.3.215, οἱ γένει πολῖται = <i>los ciudadanos de nacimiento</i> D.23.24, γένει τε προσήκων βασιλεῖ = <i>pariente del rey por nacimiento</i> X.<i>An</i>.1.6.1<br /><b class="num">•</b> en la expresión [[ἕνεκα]] γένους [[por nacimiento]] οὐ τῶν ἐπιτυχόντων [[ἕνεκα]] γένους D.H.5.29<br /><b class="num">•</b> para expresar el lugar de [[nacimiento]] u [[origen]] en dat. δοῦλον ... γένει Ποντικόν <i>BGU</i> 937.9 (III d.C.)<br /><b class="num">•</b> como ac. de rel. ἐξ Ἰθάκης γ. [[εἰμί]] = <i>soy oriundo de Ítaca</i>, <i>Od</i>.15.267, ἐγὼ γ. [[μέν]] εἰμι τῆς περιρρύτου Σκύρου S.<i>Ph</i>.239, Θουκυδίδην ... Κεκροπίδην τὸ γ. <i>AP</i> 9.583, cf. <i>Od</i>.6.35, Ar.<i>Pax</i> 186, Pl.<i>Sph</i>.216a, Colluth.266.<br /><b class="num">2</b> [[ascendencia]], [[estirpe]], [[linaje]] ἐκ γὰρ [[ἐμεῦ]] γ. [[ἐσσί]] <i>Il</i>.5.896, cf. 14.113, B.1.140, Orác. en <i>ZPE</i> 1.1967.185 (Hierápolis II d.C.), [[θεῖον]] γ. = <i>estirpe de los dioses</i>, <i>Il</i>.6.180, βασιλήϊον Hdt.1.35, ἀρχιερατικόν I.<i>AI</i> 15.40, c. gen. [[ἀνδρῶν]] γ. ἐστὲ διοτρεφέων βασιλήων <i>Od</i>.4.63, Ὀλυμπίων [[θεῶν]] Ar.<i>Th</i>.960, πατέρων <i>Il</i>.6.209, <i>Od</i>.4.62, τοῦ Λαΐου S.<i>OT</i> 1383, γ. [[οὖν]] ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ <i>Act.Ap</i>.17.29, [[ἐγώ]] εἰμι ἡ [[ῥίζα]] καὶ τὸ γ. Δαυειδ <i>Apoc</i>.22.16<br /><b class="num">•</b> [[familia]], [[parentesco]] αἷμά τε καὶ γ. <i>Od</i>.8.583, γ. καὶ [[οἰκία]] D.19.71, οἱ ἐν γένει = <i>los familiares</i> S.<i>OT</i> 1430, ἐγγύτατα γένους [[εἶναι]] = <i>ser los parientes más próximos</i> A.<i>Supp</i>.388, γένει τε [[ἀπωτέρω]] ἐστίν = <i>es un pariente más lejano</i> D.44.13, cf. Is.8.33, Aen.Tact.10.23, <i>PMonac</i>.62.20 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b> κατὰ γένους, διὰ γένους, ἀπὸ γένους [[por línea familiar]], [[por ascendencia]], [[hereditariamente]] αἱ βασιλεῖαι κατὰ γ. = <i>monarquías hereditarias</i> op. αἱρεταί Arist.<i>Pol</i>.1285^a16, ἱερεὺς κατὰ γ. <i>IG</i> 5(1).497.11 (II d.C.), [[ἱέρεια]] ἀπὸ γένους <i>IG</i> 5(1).607.29, [[μάντις]] ἀπὸ γένους <i>IG</i> 5(1).60.1, [[ἱέρεια]] ... διὰ γένους <i>IG</i> 5(1).602.4, cf. 1414 (Mesenia II d.C.), <i>FAmyzon</i> 3.16 (III a.C.).<br /><b class="num">II</b> concr.<br /><b class="num">1</b> [[prole]], [[descendencia]], [[vástago]] Εὐρυσθεύς ..., σὸν γ. <i>Il</i>.19.124, Κρονίδα βασίληος γ. Αἴαν Alc.387, ἐγὼ γ. [[εἰμὶ]] Σελήνης Epimenid.B 2, Διὸς ... γ. S.<i>Ant</i>.1117<br /><b class="num">•</b> c. sent. colect. ἄτιμον [[εἶναι]] καὶ αὐτὸν καὶ γ. Sol.<i>Lg</i>.37a, [[ὅθεν]] δὴ γ. ἡμέτερον τετέλεσται A.<i>Supp</i>.16, τὸ γ. τὸ ἀπ' ἐκείνων Th.1.126, [[ἔλλετε]] Βασκανίης ὀλοὸν γ. Call.<i>Fr</i>.1.17, Τημενίδος χρύσεον γ. Call.<i>Fr</i>.780.<br /><b class="num">2</b> [[conjunto de descendientes que viven una misma época]], [[edad]], [[generación]] τρὶς ... γένε' [[ἀνδρῶν]] <i>Od</i>.3.245, χρύσεον ... γ. μερόπων ἀνθρώπων Hes.<i>Op</i>.109, ἐξ Ὠκεανοῦ γ. [[ἥρως]] [[δεύτερος]] Pi.<i>P</i>.9.14, Χρυσοῦν Γένος = <i>Raza de oro</i> tít. de una comedia de Éupolis, Sch.Ar.<i>Th</i>.162, πρεσβύτατός εἰμι τοῦ γένους Men.<i>Asp</i>.172.<br /><b class="num">3</b> [[raza]], [[nación]], [[pueblo]] τὸ Δωρικόν Hdt.1.56, τὸ Σκυθικόν Hp.<i>Aër</i>.19, ἐκ γένους Ισραηλ <i>Ep.Phil</i>.3.5, τὸ γ. τὸ ἐκλεκτόν = <i>el pueblo elegido</i> [[LXX]] <i>Is</i>.43.20, cf. 3<i>Ma</i>.7.10, οἱ ἀπὸ γένους op. ἐξωτικοί <i>TAM</i> 3.425.2 (Termeso)<br /><b class="num">•</b> analóg. [[raza]], [[género]] τἀνθρώπων γ. = <i>el género humano</i> Men.<i>Mon</i>.77, ἀθανάτων Orph.<i>H</i>.27.7, θνητῶν μερόπων Orph.<i>H</i>.78.7, cf. <i>SB</i> 3924.40 (I d.C.), [[τρία]] γένη εἰσὶν ἀνθρώπων = <i>tres son las razas humanas</i> Aristid.<i>Apol</i>.2.2, [[θεῖον]] Orph.<i>H</i>.55.15, τὸ ἀνθρώπινον Aristid.<i>Apol</i>.2.1<br /><b class="num">•</b> de anim. [[raza]], [[casta]] [[βοῶν]] ... εὐρυμετώπων <i>Od</i>.20.212, cf. Hdt.4.29, ἱππεῖον S.<i>Ant</i>.341.<br /><b class="num">4</b> sent. técnico [[clan]], [[grupo familiar]] como subdivisión de una fratría en Atenas τούτων δὲ (φρατρίων) ἑκάστη συνειστήκει ἐκ [[τριάκοντα]] γενῶν Arist.<i>Ath</i>.fr.5, cf. Pl.<i>Alc</i>.1.120e<br /><b class="num">•</b> lat. <i>[[gens]]</i> κτιστικὸν γ. <i>IHadrian</i>.l.c., τὰ [[πρῶτα]] γένη Plu.<i>Num</i>.1, cf. <i>Rom</i>.21, D.S.4.21<br /><b class="num">•</b> [[casta]] o [[clase]] en Egipto ἔστι δὲ Αἰγυπτίων ἑπτὰ γένεα, καὶ τούτων οἱ μὲν ἱρέες Hdt.2.164, ἱερατικόν γ. = <i>casta sacerdotal</i> Wilcken <i>Chr</i>.77.16 (II d.C.).<br /><b class="num">5</b> fig. [[casta]] como sinón. de [[abolengo]], [[rancia nobleza]] μειρακίων δυοῖν ἀπὸ γένους Plu.<i>Rom</i>.21.<br /><b class="num">III</b> sólo plu. econ.<br /><b class="num">1</b> [[género]], [[mercancía]], [[productos]] sujetos al pago de tasas, de donde equiv. a [[cultivo]] σπείρων [[τὰς]] ἀρούρας ... [[οἷς]] ἐὰν αἱρῶμαι γένεσι <i>PAmh</i>.91.15 (II d.C.), γένη ἀναπαύματος = <i>cultivos de barbecho</i> (esp. plantas forrajeras) <i>PAmh</i>.91.16 (II d.C.), cf. Mitteis <i>Chr</i>.149.16 (II d.C.), <i>PLips</i>.22.12 (IV d.C.), γένη διαπωλεῖν <i>POxy</i>.727.20 (II d.C.), cf. <i>PFlor</i>.18.20 (II d.C.), εἴτ' ἐν γένεσιν εἴτ' ἐν ἀργυρίῳ = <i>(contribución) en especie o en metálico</i>, <i>PFay</i>.21.10 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b> [[gastos de alimentación]], <i>PBerl.Leihg</i>.39.62 (II d.C.).<br /><b class="num">2</b> plu. [[materiales]] de construcción, <i>POxy</i>.54.16 (III d.C.).<br /><b class="num">B</b> como término de distintos niveles de clasificación<br /><b class="num">I</b> [[elemento original]] o [[raíz]] τὰ τέτταρα γένη ref. a cada uno de los cuatro elementos básicos, Pl.<i>Ti</i>.54b.<br /><b class="num">II</b> lógica<br /><b class="num">1</b> [[género]] que comprende al [[εἶδος]] (especie): τὰ γένη τε καὶ εἴδη Pl.<i>Prm</i>.129c, οὐσίαι ... εἴδη ... γένη Ps.Democr.B 300.18, γ. δ' ἐστὶ τὸ κατὰ πλειόνων καὶ διαφερόντων Arist.<i>Top</i>.102^a31, γ. δέ ἐστι πλειόνων καὶ ἀναφαιρέτων ἐννοημάτων [[σύλληψις]] Diog.Bab.<i>Stoic</i>.3.214.<br /><b class="num">2</b> [[género]], [[clase]] aplicado a grupos de seres o cosas homogéneos y distintos de otros, Arist.<i>Rh</i>.1408^a27, [[πᾶν]] τὸ τοιοῦτον γ. Mnesith.Ath.25.7, 30.9, ταὐτοῦ γένους = <i>de la misma clase</i> Porph.<i>Sent</i>.19.<br /><b class="num">3</b> [[género literario]] o [[musical]] Phld.<i>Mus</i>.4.5.32, cf. <i>Cont</i>.20.5<br /><b class="num">•</b> [[tipo]] o [[clase]] τῶν ἁρμονιῶν ... καὶ τῶν ὀργάνων Phld.<i>Mus</i>.4.27.2.<br /><b class="num">III</b> concr.<br /><b class="num">1</b> entre los seres anim. [[sexo]] τὸ θῆλυ [[τᾶν]] ἀλεκτορίδων γ. Epich.154.3, [[τρία]] ἦν τὰ γένη τὰ τῶν ἀνθρώπων Pl.<i>Smp</i>.189d<br /><b class="num">•</b> de donde en gram. [[género gramatical]] τὰ γένη τῶν ὀνομάτων Arist.<i>Rh</i>.1407^b7 (= Protag.A 27), Diog.Bab.<i>Stoic</i>.3.214, γένη μὲν εἰσὶ [[τρία]] D.T.634.17, cf. <i>Gramm.Pap</i>.15.33.<br /><b class="num">2</b> en la organización social [[clase]], [[gremio]] τὸ μαντικόν S.<i>Ant</i>.1055, τὸ φιλόσοφον Pl.<i>R</i>.501e, τῶν γεωργῶν Pl.<i>Ti</i>.17c, τῶν ἱερέων Arist.<i>Pol</i>.1329^a27, cf. 41, uso cóm. τῶν παρασίτων Nicol.Com.1.1, cf. Timocl.8.3<br /><b class="num">•</b> de donde [[oficio]] ἐκ γένους [[βαλανεύς]] <i>PSI</i> 584.6 (III a.C.).<br /><b class="num">3</b> en distintas cien.:<br /><b class="num">a)</b> zool. [[clase]] de las grandes subdivisiones en que se divide el reino animal γένη δὲ μέγιστα τῶν ζῴων Arist.<i>HA</i> 490^b7, τὰ θηρία τῆς γῆς κατὰ γ. [[LXX]] <i>Ge</i>.1.25, cf. 6.20, 7.14<br /><b class="num">•</b> [[especie]] γένη ... [[πλεῖστα]] πτηνῶν D.P.<i>Au</i>.1.1, cf. 1.3, Orib.2.68.7<br /><b class="num">•</b> [[familia]] τὸ τῶν καρκίνων γ. Arist.<i>HA</i> 487^b17, cf. Mnesith.Ath.38.2;<br /><b class="num">b)</b> bot. [[clase]] [[δύο]] δὲ αὐτοῦ γένη τὰ μέγιστα ref. a cereales y leguminosas, Thphr.<i>HP</i> 8.1.1<br /><b class="num">•</b> [[familia]] [[πίτυς]] ... ἔστι δὲ τοῦ αὐτοῦ γένους καὶ ἡ λεγομένη [[πεύκη]], εἴδει διαφέρουσα Dsc.1.69<br /><b class="num">•</b> [[especie]] ἓν δέ τι γ. ... φύεται διαφέρον Thphr.<i>HP</i> 4.8.13;<br /><b class="num">c)</b> medic. [[tipo]] καύσου γ. [[ἄλλο]] Hp.<i>Acut.(Sp.)</i> 2;<br /><b class="num">d)</b> mús. [[género]], [[modo]] ἀοιδάων ... γ. Ἑλλαδικόν Xenoph.5.4, cf. Aristox.<i>Harm</i>.6.15, 17, 91.17.<br /><b class="num">4</b> raro ref. a un abstr. [[especie]] πονηρόν ἐστι καὶ ἄδικον γ. [[φθόνος]] Men.<i>Mon</i>.679.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>genH^u̯</i>1- ‘[[nacer]]’ en grado P/ø &gt; lat. <i>[[genus]]</i>, ai. <i>jánas</i>, cf. [[γίγνομαι]].