βρίθω: Difference between revisions

|dgtxt=<b class="num">• Prosodia:</b> [-ῑ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [pres. part. βρίθοισαι Theoc.15.119; impf. [[βρῖθον]] <i>Od</i>.9.219; fut. inf. βρισέμεν <i>h.Cer</i>.456; perf. βέβριθε <i>Il</i>.16.384]<br /><b class="num">A</b> intr.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>c. suj. de n. concr. o abstr. [[ser pesado]], [[pesar]] βρίθειν Δημήτερος ἱερὸν [[ἀκτήν]] que el sagrado grano de Deméter sea pesado e.d. que esté bien granado</i> Hes.<i>Op</i>.466, βεβρίθασιν οἱ τιτθοί los pechos están pesados</i> Hp.<i>Mul</i>.2.133, βρίθει ... ὁ ... ἵππος el caballo (que participa del mal) es pesado</i> Pl.<i>Phdr</i>.247b<br /><b class="num">•</b>fís. [[ejercer el peso]] de la sangre en las venas ᾗ ἂν βρίσῃ por donde presione</i> Hp.<i>Flat</i>.10, οὐθαμῆ βρίθειν δυνήσεσθαι Epicur.<i>Ep</i>.[26.43] 3<br /><b class="num">•</b>fig. ὑπὸ λαίλαπι πᾶσα κελαινὴ βέβριθε χθών a causa de la tormenta toda la tierra ennegrecida se apesanta</i>, <i>Il</i>.16.384<br /><b class="num">•</b>c. suj. de abstr. ἔρις ... βεβριθυῖα la penosa discordia</i>, <i>Il</i>.21.385, [[δύναμις]] M.Ant.10.26, οἷον βρίθοντα εἰς αὐτούς (la ley) por cuanto pesa sobre ellos</i> Plot.4.3.13, οὐδὲ ἔβριθε τὸ κατανοοῦν αὐτῷ y su pensamiento no era pesado</i> Eun.<i>VS</i> 504.<br /><b class="num">2</b> c. suj. de pers. [[mostrar su peso o fuerza]], [[prevalecer]], [[triunfar]] c. adv. modal o dat. instrum. ὧδε γὰρ ἔβρισαν Λυκίων ἀγοί pues así triunfaron los caudillos licios</i>, <i>Il</i>.12.346, τῇδε γὰρ ἔβρισαν ... Ἕκτωρ [[Αἰνείας]] θ' <i>Il</i>.17.512, βρίσαντες ἔβησαν avanzaron triunfantes</i>, <i>Il</i>.17.233, ἐέδνοισι βρίσας triunfando por medio de regalos</i>, <i>Od</i>.6.159, εὐδοξίᾳ ... βρίθει Pi.<i>N</i>.3.40, ἢ χειρὶ βρίθεις ἢ μακροῦ πλούτου βάθει S.<i>Ai</i>.130.<br /><b class="num">3</b> gener. c. alguna indicación de direcc. [[inclinarse]] bajo el peso κύκλος ... ὅταν δὲ βρίσῃ ἐπὶ θάτερον μέρος Arist.<i>Pr</i>.915^b3, οὐχὶ κάτω βρῖσεν [[βαρύς]] <i>AP</i> 11.91 (Lucill.), πῶς τὸ πλῆρες καὶ ναστὸν καὶ τῶν ὄντων βαρύτατον οὐ βρίθει ταλαντεῦον ...; ¿cómo lo lleno y lo denso y lo más pesado de las cosas no se hunde por su peso?</i> Ph.1.330, εἰς γόνατα ἡ κεφαλὴ βρίθει la cabeza se inclina hacia las rodillas</i> Philostr.<i>Im</i>.1.18.3, [[δεσπότης]] βρίσας εἰς τὸν αὐχένα Philostr.<i>VA</i> 2.36<br /><b class="num">•</b>fig. πᾶ τύχα βρίσει hacia dónde se inclinará la fortuna</i> B.10.47, (ἐπιζήτησις) κάτω βρίθουσα περὶ τὴν ὕλην καὶ τὴν γένεσιν Iambl.<i>Myst</i>.5.11.<br /><b class="num">II</b> esp. c. dat. o gen.<br /><b class="num">1</b> [[estar cargado o lleno de]]<br /><b class="num">a)</b> c. dat., de suj. vegetales σταφυλῇσι ... βρίθουσαν ἀλωήν viña cargada de uvas</i>, <i>Il</i>.18.561, βρίθῃσι δὲ δένδρεα καρπῷ <i>Od</i>.19.112<br /><b class="num">•</b>de otros suj. βεβρίθει δὲ σάκεσσι καὶ ἔγχεσιν ἀμφιγύοισι está cargada (una nave) de escudos y lanzas de doble filo e.d. de guerreros</i>, <i>Od</i>.16.474, τὰν ... χώραν ... ὄλβῳ βρίθειν E.<i>Tr</i>.216, σώμασιν ἐβρίθοντο δ' ἀϊόνες Tim.15.97, χλωραὶ δὲ σκιάδες μαλακῷ βρίθοισαι ἀνήθῳ Theoc.l.c., (ὁδοῦ) καρποῖς βριθούσης Iul.<i>Or</i>.7.230d, τύμβον ἔτευξαν ἐφημερίσιν βρείθοντα construyeron un sepulcro cargado de racimos e.d. adornado con racimos</i>, <i>Bithynische St</i>.3.10.6 (I a.C.), c. suj. de pers. πίνῳ θ' ὅσῳ βέβριθ' de cuanta suciedad estoy cargada</i> E.<i>El</i>.305, σὸς ἀλάστωρ ξίφεσιν βρίθων E.<i>Ph</i>.1557, καρποῖς βρίθουσα θερείοις de Deméter, Orph.<i>H</i>.40.18<br /><b class="num">•</b>tb. en v. med. μήκων ... καρπῷ βριθομένη <i>Il</i>.8.307, μόροισι ... βρίθεται de una zarzamora, A.<i>Fr</i>.116, τῷ δ' οὐ βρίθεται; de una mesa, E.<i>Fr</i>.467, ἡμερὶς ... βριθομένη τοῖς βότρυσι Iul.<i>Or</i>.2.113a, (φυταλιῆς βασίλεια) βριθομένη γεράεσσι Pamprepius 3.97, ἀγαπᾷ δὲ πλοῦτον, οὔτι τὸν χρυσῷ καὶ ἀργύρῳ βριθόμενον ama la riqueza, pero no la cargada de oro y plata</i> Iul.<i>Or</i>.3.86a;<br /><b class="num">b)</b> c. gen. ταρσοὶ μὲν τυρῶν [[βρῖθον]] los cestos estaban llenos de quesos</i>, <i>Od</i>.9.219, τράπεζαι σίτου καὶ κρειῶν ἠδ' οἴνου βεβρίθασιν <i>Od</i>.15.334, βρισέμεν ἀσταχύων de los surcos <i>h.Cer</i>.l.c., πάντα δ' ἐρίθων ἀραχνᾶν βρίθει todo se llena de laboriosas arañas</i> S.<i>Fr</i>.286, πεδιάδα βρίθουσαν ζῴων καὶ φυτῶν Ph.2.217<br /><b class="num">•</b>tb. en v. med. πέτηλα βριθόμενα σταχύων Hes.<i>Sc</i>.290, συμποσίων δ' ἐρατῶν βρίθοντ' ἀγυιαί las casas estaban llenas de banquetes amables</i> B.<i>Fr</i>.4.79, βριθομένης ἀγαθῶν ἐπίμεστα τραπέζης Pherecr.203, [[Εἰρήνιον]] ... παρθενίων βριθομένην χαρίτων Irenion llena de gracias virginales</i> Posidipp.<i>Epigr</i>.23.4<br /><b class="num">•</b>abs. ἔλακον ἀξόνων βριθομένων χνόαι los cubos de los cargados ejes chirriaron (por el peso de los hombres)</i>, A.<i>Th</i>.153.<br /><b class="num">2</b> abs., en v. med. [[estar preñada]] νηδύι βριθομένην δάμαλιν <i>AP</i> 9.22.1 (Philipp.Thess.).<br /><b class="num">B</b> [[tr]].<br /><b class="num">1</b> [[cargar]] τάλαντα βρίσας A.<i>Pers</i>.346<br /><b class="num">•</b>fig. c. ac. de pers. y dat. de cosa [[cargar de]] Κινύραν ἔβρισε πλούτῳ cargó a Ciniras de riqueza</i> Pi.<i>N</i>.8.18.<br /><b class="num">2</b> fig. [[cargar]], [[oprimir con el peso]] βρίθει τὸ γεῶδες σκῆνος νοῦν πολυφρόντιδα la envoltura terrestre (e.d. el cuerpo) oprime un alma llena de inquietud</i> [[LXX]] <i>Sap</i>.9.15<br /><b class="num">•</b>[[llenar de]] βούβρωστις ... φόνον βρείθουσα <i>MAMA</i> 4.140.4 (Frigia III d.C.).<br /><b class="num">• Etimología:</b> De la r. <i>g^u̯erHi̯</i>2- como [[βριαρός]], etc.