3,273,006
edits
ταχύς: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1"
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(<\/b>) ([a-zA-ZÀ-ÿŒ'œ ]+) <i>" to "$1 $2 <i>") |
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") |
||
| (27 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=tachys | |Transliteration C=tachys | ||
|Beta Code=taxu/s | |Beta Code=taxu/s | ||
|Definition=[ῠ], [[ταχεῖα]], [[ταχύ]]: < | |Definition=[ῠ], [[ταχεῖα]], [[ταχύ]]:<br><span class="bld">I</span> of motion, [[swift]], [[fleet]], opp. [[βραδύς]],<br><span class="bld">1</span> of persons and animals, either abs., Il.18.69, etc.; or more fully, πόδας ταχύς 13.249,482, 17.709, etc.; ταχὺς ἔσκε θέειν Od.17.308; <b class="b3">θείειν τ.</b> Il.16.186, Od.3.112; <b class="b3">κύνες, ἔλαφος, πτώξ, ἵππος</b>, Il.3.26, 8.248, 17.676, 23.347, etc.; οἰωνόν, ταχὺν ἄγγελον 24.292, cf. Od.15.526; <b class="b3">τ. βαδιστής</b> a [[quick]] walker, E.''Med.''1182; <b class="b3">σφοδροὶ καὶ τ.</b> [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''2.1.31.<br><span class="bld">2</span> of things, τ. πόδες Il.6.514, cf. Od.13.261, etc.; <b class="b3">τ. ἰός, ὀϊστοί</b>, Il.4.94, Od.22.3, etc.; πτερά [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Birds|Av.]]''1453; -ύτατα ἅρματα Pi.''O.''1.77; [[νῆες]], [[τριήρεις]], [[Herodotus|Hdt.]]8.23, Th.6.43, etc.; [ἴχνος] τὸ τοῦ ποδὸς μὲν βραδύ, τὸ τοῦ δὲ νοῦ ταχύ [[Euripides|E.]]''[[Ion]]''742.<br><span class="bld">II</span> of thought and purpose, [[quick]], [[hasty]], φρονεῖν γὰρ οἱ ταχεῖς οὐκ ἀσφαλεῖς [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''617: c. inf., <b class="b3">βλάπτειν τ.</b> Ar.''Ra.''1428; τ. βουλεῦσαί τι ἀνήκεστον Th.1.132, cf. 118, Luc. ''Dem.Enc.''12; also τ. πρὸς ὀργήν Plu.''Cat.Mi.''1; <b class="b3">τὸ ταχύ</b> [[speed]], [[haste]], E.''Ph.''452, X.''Eq.''7.18, etc.<br><span class="bld">2</span> of actions, events, etc., [[rapid]], [[sudden]], πήδημα [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''833; [[ᾅδης]], [[μόρος]], E.''Hipp.''1047, Mosch.3.26; πόλεμος Th.4.55, 6.45; φυγή Id.4.44; μεταβολή [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 553d; [[short]], <b class="b3">τ. ἐλπίδες</b> [[fleeting]] hopes, Pi.''P.''1.83; ἐπαυρέσεις Th.2.53; ἀτραπός Ar. ''Ra.''127; ταχεῖ σὺν χρόνῳ [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''1602; <b class="b3">τ. διήγησις</b> [[short]], [[rapid]], Arist. ''Rh.''1416b30.<br><span class="bld">B</span> Adv.,<br><span class="bld">1</span> regul. [[ταχέως]], [[quickly]], opp. [[βραδέως]], Il.23.365, Hes.''Th.''103, etc.:—rarely in sense [[perhaps]] (cf. [[τάχα]] ''ΙΙ''), Plb.16.25.8.<br><span class="bld">2</span> the Adv. is also expressed by [[periphrasis]], <b class="b3">διὰ ταχέων</b> [[in haste]], Th.1.80, 3.13, Pl.''Ap.''32d, X.''An.''1.5.9; ἐκ ταχείας S.''Tr.''395; cf. [[τάχος]] ''ΙΙ''.<br><span class="bld">3</span> neut. [[ταχύ]] as adverb, Pi.''P.''10.51, ''N.''1.51, S.''Ph.''349, E.''HF''885 (lyr.), [[Aristophanes|Ar.]]''[[The Knights|Eq.]]''109, Gal.16.665, etc.; <b class="b3">ἤδη ἤδη τ. τ.</b> ''Sammelb.'' 4321.21, ''BGU''956.3 (both iii A.D.); <b class="b3">ἄρτι ἄρτι τ. τ.</b> ''Arch.Pap.''5.393 (ii A.D.); also [[τάχα]] ([[quod vide|q.v.]]).<br><span class="bld">4</span> the Adj. [[ταχύς]] is freq. construed with Verbs, where we should use the Adv., ταχέες δ' ἱππῆες ἄγερθεν Il.23.287; ταχεῖά γ' ἦλθε χρησμῶν πρᾶξις [[Aeschylus|A.]]''[[The Persians|Pers.]]''739; ὁρμάσθω ταχύς S.''Ph.''526; <b class="b3">δεῦρ' ἀφίξεται τ.</b> Id.''OC''307; τ. χάρις διαρρεῖ Id.''Aj.'' 1266, cf. Th.2.75, 5.66.<br><span class="bld">C</span> Degrees of Comparison:<br><span class="bld">I</span> Comp.:<br><span class="bld">1</span> the form τᾰχύτερος, α, ον, is used by [[Herodotus|Hdt.]], ἐποίησα ταχύτερα ἢ σοφώτερα 3.65, cf. 7.194; also in Arist.''Mu.''394b3, Arr.''Ind.''9.6, Aret.''SD''1.16, but not in good Att.; [[ταχύτερον]] as adverb, [[Herodotus|Hdt.]]4.127, 9.101, Hp. ''Prog.''17.<br><span class="bld">2</span> the more usual form is θάσσων, neut. [[θᾶσσον]], gen. ονος, Att. [[θάττων]], neut. [[θᾶττον]], Il.15.570, 13.819 (elsewhere only neut. in Hom.), etc.:—neut. as adverb, freq. in Hom., Od.2.307, al.; <b class="b3">θᾶσσον ἂν.. κλύοιμι</b> [[sooner]], i.e. [[rather]], would I hear, S.''Ph.'' 631; [[θᾶσσον]] also often stands for the Positive, Il.2.440, Od.15.201, 16.130, Pi.''P.''4.181, Ar.''Nu.''506, ''V.''187, ''Ra.''94; <b class="b3">οὐ θᾶσσον οἴσεις</b>; i.e. make haste and bring, S.''Tr.''1183, cf. ''OT''430; <b class="b3">θᾶττον νοήματος</b> [[quicker]] than thought, [[Xenophon|X.]]''[[Memorabilia|Mem.]]''4.3.13, cf. Ar.''V.''824, etc.; with a Conj., <b class="b3">ὅτι θᾶσσον</b>, like [[ὅτι τάχιστα]], Theoc.24.48; <b class="b3">ἐπειδὴ θᾶττον συνεσκότασεν</b> as soon as.., D.54.5; ἐπειδὰν θ. συνιῇ τις [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 325c; ὅταν θ. φθέγγηται ὁ [[κόκκυξ]] [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''563b17, cf. 611a5; [[ἐὰν]] or <b class="b3">ἢν θ.</b> as soon as.., [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.3.20, ''An.''6.5.20, Pl.''Alc.''1.105a; <b class="b3">ἂν θ.</b> Men. ''Pk.''174; <b class="b3">εἰ θ.</b> Pl.''Ep.''324b; <b class="b3">ὡς θ.</b> Plb.1.66.1, 3.82.1; θ. rarely = [[sooner than]], [[before]], <b class="b3">ἐξήλαυνον μεσημβρίας οὐ πολλῷ τινι θ.</b> Aristid. ''Or.''51 (27).13 (cf. [[τάχιον]] infr. 3).<br><span class="bld">3</span> the form ταχίων [ῑ], neut. ιον, is freq. in late Prose, as [[LXX]] ''Wi.''13.9, ''1 Ma.''2.40, Ph.''Bel.''69.14, 17, 73.23, Gem.1.20, D.H.6.42, [[Diodorus Siculus|D.S.]]20.6, J. (v. infr.), Plu.2.240d, ''Ev.Jo.'' 20.4, Alciphr.3.4; also in Hp.''Mul.''1.1, Men.402.16; but condemned by Phryn.58, Hdn.''Philet.''p.436 P.; <b class="b3">τὴν ταχίονα τῆς τροφῆς παράθεσιν</b> [[earlier]], [[sooner]], Gal.19.206:—Adv. [[τάχιον]] [[earlier]], <b class="b3">πλέεται.. περὶ τὸν Σεπτέμβριον μῆνα... οὐδὲν δὲ κωλύει κἂν τ.</b> ''Peripl.M.Rubr.'' 24; <b class="b3">τ. τῆς ὑποσχέσεως</b> [[sooner]] than they had promised, ''Rev.Ét.Gr.'' 6.159 (Iasus); τ. τοῦ παραγγέλματος J.''BJ''4.4.2; εἰς μακρὸν αὐτῶν γῆρας καὶ βίου μῆκος ὅμοιον τοῖς τ. ἐπερχομένων Id.''AJ''1.3.7; ἀποπαύεται οὔτε τ. ἐτῶν τεσσαράκοντα οὔτε βράδιον ἐτῶν πεντήκοντα Sor. 1.20, cf. 48, al.; [[formerly]], ἐπεσκεύασαν τὸ παρόχιον,.. τ. γενόμενον γυμνάσιον ''IGRom.''3.639 (Lycia, ii A.D.), cf. 4.1517 (Sardis), 1632.14 (Philadelphia), 1665.5 (Tira), Keil-Premerstein ''Dritter Bericht'' p.79 (iii A.D.), ''Hermes'' 63.229 (Callatis); cf. supr. 2 fin.<br><span class="bld">II</span> Sup.:<br><span class="bld">1</span> the form ταχύτατος is rare, ταχύτατα ἅρματα Pi.''O.''1.77; [[ταχύτατα]] as adverb, X.''HG''5.1.27 codd., Antiph.87 codd.; but both passages have been corrected.<br><span class="bld">2</span> the usual form is τάχιστος, η, ον, used by Hom. only in neut. pl. [[τάχιστα]] as adverb, [[most quickly]], [[most speedily]], <b class="b3">ὅττι τάχιστα</b> [[as soon as may be]], [[as soon as possible]], Il.4.193, 9.659, al.; ὅτι τάχιστα [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1341 (lyr.), Th.3.31, etc.; so <b class="b3">ὅσον τ.</b> A.''Ch.''772, S. ''OT''1436, etc.; ᾳ (prob.) τ. Pi.''O.''13.79; <b class="b3">ὅπως τ.</b> [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''605, [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1410, Ar.''V.''167; <b class="b3">ὡς τ.</b> ''IG''12.76.23, [[Herodotus|Hdt.]]1.210, Th.4.15, E.''Rh.''147, X.''An.''1.3.14: these are ellipt. phrases, as may be seen from the foll. examples, ὡς δυνατόν ἐστι τάχιστα [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''710b, [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]'' 5.4.3; <b class="b3">ᾗ δυνατὸν τ.</b> Id.''HG''6.3.6; [[ὡς]] or <b class="b3">ᾗ ἠδύνατο τ.</b> Id.''Cyr.''3.2.14, ''An.''1.2.4; <b class="b3">ὡς δύναιτο τ.</b> [[Herodotus|Hdt.]]1.79; [[ὡς]] or <b class="b3">ᾗ ἂν δύνωμαι τ.</b> X.''HG''4.1.38, ''Cyr.''7.1.9, cf. ''IG''12.106.18.<br><span class="bld">b</span> [[τάχιστα]] after Particles of [[time]], [[as soon as]], [[ἐπεὶ]] (Ion. <b class="b3">ἐπεί τε</b>) τάχιστα [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''201, [[Herodotus|Hdt.]]1.27,75, 7.163, X.''An.''7.2.6, ''PCair.Zen.''34.12 (iii B.C.); <b class="b3">ἐπειδὴ τ.</b> [[Plato|Pl.]]''[[Protagoras|Prt.]]'' 310d, Is.9.3, D.27.16, etc.; <b class="b3">ἐπεὰν τ.</b> [[Herodotus|Hdt.]]4.134, 7.129, 8.144; <b class="b3">ἐπὰν τ.</b> X.''An.''4.6.9; <b class="b3">ἐπειδὰν τ.</b> Id.''Cyr.''1.3.14, ''An.''3.1.9; <b class="b3">ὅταν τ.</b> Id.''Cyr.''4.5.33: also <b class="b3">ὡς τ.</b> separated by one or more words, ὡς ἡμέρη τ. ἐγεγόνεε [[Herodotus|Hdt.]]1.11, cf. 19, 47,65, al., [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.3.2, ''Mem.''1.2.16, al.; ὡς δὲ τ. ἐξῆλθε.. κόρον ἔτεκε ''IG''42(1).121.4 (Epid., iv B.C.); ὡς γὰρ τ. εἰσῆλθον Men.''Pk.''287; ὡς ἂν τ. λάβῃς τὴν ἐπιστολήν ''PCair.Zen.''241.1 (iii B.C.); but <b class="b3">ὡς τ. γὰρ ἀπεδήμησας</b> ib.472.7 (iii B.C.); <b class="b3">ὅπως τ.</b> [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''230:—the same notion is sometimes expressed by the part., <b class="b3">ἀπαλλαγεὶς τάχιστα</b>, = [[ὡς ἀπηλλάγη τ]]., Plu.''Dem.''8, cf. 25.<br><span class="bld">3</span> freq. also in Prose, <b class="b3">τὴν ταχίστην</b> (in full, τὴν τ. ὁδόν X.''An.''1.2.20, Luc.''Rh.Pr.''4) as adverb, [[by the quickest way]], i.e. [[most quickly]], [[Herodotus|Hdt.]] 1.24,73,81,86, Hyp.''Eux.''7, Men. ''Pk.''75, Plb.1.33.4, etc. (Cf. Lith. (dial.) [[deñgti]], Lett. [[diêgt]], both = 'run quickly', Polish [[dążyć]] 'hurry'.) | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=εῖα, ύ;<br /><b>I.</b> <i>adj.</i> vite, rapide :<br /><b>1</b> [[vite]], [[rapide]], [[qui marche]], [[court]] <i>ou</i> vole rapidement : πόδας [[ταχύς]] IL aux pieds agiles ; θείειν [[ταχύς]] IL prompt à courir ; ταχέες πόδες IL, OD pieds agiles ; ταχὺς [[ἰός]] IL, [[ὀϊστός]] OD trait rapide ; ταχεῖαι [[νῆες]] HDT, τριήρεις THC navires bons voiliers;<br /><b>2</b> [[qui se produit]] <i>ou</i> survient rapidement <i>en parl. de choses</i> : ταχὺς [[ᾅδης]] EUR mort rapide ; ταχὺς [[πόλεμος]] THC guerre qui survient vite <i>ou</i> soudain ; [[ταχεῖα]] [[φυγή]] THC fuite hâtive;<br /><b>3</b> | |btext=εῖα, ύ;<br /><b>I.</b> <i>adj.</i> vite, rapide :<br /><b>1</b> [[vite]], [[rapide]], [[qui marche]], [[court]] <i>ou</i> vole rapidement : πόδας [[ταχύς]] IL aux pieds agiles ; θείειν [[ταχύς]] IL prompt à courir ; ταχέες πόδες IL, OD pieds agiles ; ταχὺς [[ἰός]] IL, [[ὀϊστός]] OD trait rapide ; ταχεῖαι [[νῆες]] HDT, τριήρεις THC navires bons voiliers;<br /><b>2</b> [[qui se produit]] <i>ou</i> survient rapidement <i>en parl. de choses</i> : ταχὺς [[ᾅδης]] EUR mort rapide ; ταχὺς [[πόλεμος]] THC guerre qui survient vite <i>ou</i> soudain ; [[ταχεῖα]] [[φυγή]] THC fuite hâtive;<br /><b>3</b> [[pressé]] : φρονεῖν ταχεῖς SOPH prompts à penser, à concevoir ; ταχεῖς [[ἰέναι]] ἐς τοὺς πολέμους THC prompts à se jeter dans les guerres;<br /><b>4</b> [[rapide]], [[bref]], [[court]] : τὴν ταχίστην (ὁδόν) XÉN, <i>ou abs.</i> τὴν ταχίστην HDT par le chemin le plus court, le plus rapidement possible ; διὰ ταχέων THC par les voies rapides, en hâte, vite, bientôt ; [[ταχεῖ]] σὺν χρόνῳ SOPH en peu de temps;<br /><i>Cp.</i> [[θάσσων]], <i>att.</i> [[θάττων]] (<i>p.</i> ταζίων, *τάχjων, [[θάσσων]]) ; <i>ion. et réc.</i> ταχύτερος, <i>Sp.</i> [[τάχιστος]];<br /><b>II.</b> <i>adv.</i> • [[ταχύ]] rapidement;<br /><i>Cp.</i> • θᾶσσον, <i>att.</i> θᾶττον, <i>ion. et réc.</i> ταχύτερον ; θᾶσσον <i>adv. s'emploie</i> :<br /><b>1</b> <i>au sens d'un Cp. propr. dit</i> : plus vite ; θᾶσσον νοήματος XÉN plus vite que la pensée;<br /><b>2</b> <i>au sens d'un Cp. abs.</i> : plutôt ; plus vite qu'il ne faudrait, trop vite, un peu vite;<br /><b>3</b> <i>après un relat. ou une particule, au sens d'un Sp.</i> : ἐπειδὴ θᾶσσον ATT, [[ὡς]] θᾶσσον XÉN, ἐὰν θᾶσσον XÉN, ἢν θᾶσσον XÉN aussitôt que, dès que;<br /><i>Sp.</i> • [[τάχιστα]] : [[ὡς]] δύνατόν ἐστι [[τάχιστα]] XÉN le plus promptement possible ; [[ὡς]] ἂν δύνωμαι [[τάχιστα]] XÉN, ᾗ ἂν [[δύναμαι]] [[τάχιστα]] XÉN le plus promptement que je pourrai ; [[ὡς]] ἠδύνατο [[τάχιστα]] XÉN, ᾗ ἠδύνατο [[τάχιστα]] XÉN le plus promptement qu'il pourrait ; <i>ellipt.</i> [[ὡς]] [[τάχιστα]] HDT, ATT, [[ὅπως]] [[τάχιστα]] SOPH, [[ὅσον]] [[τάχιστα]] ESCHL, ὅ τι [[τάχιστα]] IL le plus promptement possible ; <i>avec une particule de temps</i> : ἐπεὶ [[τάχιστα]] aussitôt que ; <i>de même</i> ἐπειὰν [[τάχιστα]] HDT, ἐπὰν [[τάχιστα]] XÉN, ἐπειδὰν [[τάχιστα]] HDT, [[ὅταν]] [[τάχιστα]] XÉN, [[ὡς]] [[τάχιστα]] HDT, [[ὅπως]] [[τάχιστα]] ESCHL ; avec un part. : ἀπαλλαγεὶς γὰρ αὐτῶν [[τάχιστα]] PLUT aussitôt qu'il s'en fut délivré.<br />'''Étymologie:''' R. être rapide ; cf. <i>skr.</i> takâmi « je me précipite » ; tâkus « qui se hâte ». | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[ταχεῖα]], [[ταχύ]]: wie [[θοός]] und [[ὠκύς]], <i>[[schnell]], [[rasch]], [[eilig]]</i>; Hom. gew. von der [[Geschwindigkeit]] des Gehens od. Laufens, von [[Menschen]] und Tieren; auch mit dem Zusatze πόδας [[ταχύς]], <i>Il</i>. 17.709 und [[öfter]]; ταχὺς [[θέειν]], <i>Od</i>. 17.308; Tragg. und in [[Prosa]]; <span class="ggns">Gegensatz</span> [[βραδύς]], Plat. <i>Tim</i>. 80d; Folgde [[überall]]; πρὸς ὀργήν, Plut. <i>Cat. min</i>. 1. – Übtr., [[ἐλπίς]], Pind. <i>P</i>. 1.83; auch ταχειᾶν παλαμᾶν, <i>P</i>. 4.202; κἀπὶ τοῖσδε τὴν χάριν ταχεῖαν πρόσθες, Soph. <i> | |ptext=[[ταχεῖα]], [[ταχύ]]: wie [[θοός]] und [[ὠκύς]], <i>[[schnell]], [[rasch]], [[eilig]]</i>; Hom. gew. von der [[Geschwindigkeit]] des Gehens od. Laufens, von [[Menschen]] und Tieren; auch mit dem Zusatze πόδας [[ταχύς]], <i>Il</i>. 17.709 und [[öfter]]; ταχὺς [[θέειν]], <i>Od</i>. 17.308; Tragg. und in [[Prosa]]; <span class="ggns">Gegensatz</span> [[βραδύς]], Plat. <i>Tim</i>. 80d; Folgde [[überall]]; πρὸς ὀργήν, Plut. <i>Cat. min</i>. 1. – Übtr., [[ἐλπίς]], Pind. <i>P</i>. 1.83; auch ταχειᾶν παλαμᾶν, <i>P</i>. 4.202; κἀπὶ τοῖσδε τὴν χάριν ταχεῖαν πρόσθες, Soph. <i>Trach</i>. 1245; ταχεῖαν ὡς ἐμοὶ σκέψιν ἐσιτάττεις, Plat. <i>Soph</i>. 226c. <b class="num">• Adv.</b> [[ταχέως]], <i>Il</i>. 23.365; Hes. <i>Th</i>. 103 und [[einzeln]] auch in [[Prosa]]; [[umschrieben]], διὰ ταχέων, Thuc. 1.80, 3.109; Plat. <i>Apol</i>. 32d; vgl. Jacobs Ach.Tat. p. 808.<br>Kompar. und superl.,<br><b class="num">a</b> [[regelmäßig]], aber [[unattisch]], <b>ταχύτερος, ταχύτατος</b>, [[einzeln]] bei Dichtern, wie ταχυτάτων ἁρμάτων Pind. <i>Ol</i>. 1.77; im Kompar. bei Her. die herrschende Form, vgl. Lobeck <i>Phryn</i>. 77; auch • adv. [[ταχύτερον]], Her. 4.127, 9.101; S.Emp. <i>adv.phys</i>. 2.152.<br><b class="num">b</b> gew. Kompar. [[θάσσων]], [[θᾶσσον]], und att. <b>[[θάττων]], θᾶττον</b>; Hom.; Pind. ἵππου [[θᾶσσον]] καὶ [[ναός]], <i>Ol</i>. 9.24; <i>P</i>. 4.181; Att. – Das <span class="ggns">Adverbial</span> gebrauchte neutr. [[θᾶσσον]] ist nicht [[selten]] in der Bdtg vom [[Positiv]] nicht zu [[unterscheiden]], <i>Il</i>. 2.440, 4.64, <i>Od</i>. 16.130 und [[sonst]]; οὐ [[θᾶσσον]] οἴσεις, Soph. <i>Trach</i>. 1173; οὐκ εἰς ὄλεθρον; οὐχὶ [[θᾶσσον]], <i>O.R</i>. 430, und [[öfter]]; ἐὰν θᾶττον, <i>so [[schnell]] als, [[sobald]] als</i>, bes. Sp. – Superl. [[τάχιστος]], Her. und Folgde [[überall]]; Hom. braucht nur • [[τάχιστα]] als adv. und ὅτι [[τάχιστα]], <i>so [[schnell]] wie [[möglich]], Il</i>. 4.193 und [[öfter]]; [[ὅσον]] [[τάχιστα]], Soph. <i>Ant</i>. 1090, <i>El</i>. 1425; ὡς [[τάχιστα]], Pind. <i>Ol</i>. 13.79 und Folgde; bei Her. ὡς [[τάχιστα]], [[gewöhnlich]] durch [[einige]] [[Wörter]] [[getrennt]], = <i>[[sobald]] als</i>, 1.11, 65, 80, 213 und [[sonst]]; τὴν ταχίστην, ''[[sc.]]'' ὁδόν, <i>auf dem schnellsten Wege, aufs Schnellste</i>, 1.73, 81, 86 und Sp., wie Pol. 1.33.4.<br><b class="num">c</b> bei Sp. [[häufig]] [[ταχίων]], [[τάχιον]], wie Dion.Hal., DS. 20.92, Plut.; desto [[seltener]] bei den Attikern, s. Pierson <i>Moeris</i> p. 436 Meineke <i>ökon</i>. 144. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
| Line 32: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{Thayer | {{Thayer | ||
|txtha=[[ταχεῖα]], [[ταχύ]], from Homer down, [[quick]], [[fleet]], [[speedy]]: opposed to [[βραδύς]] (as in [[Xenophon]], mem. 4,2, 25), | |txtha=[[ταχεῖα]], [[ταχύ]], from Homer down, [[quick]], [[fleet]], [[speedy]]: opposed to [[βραδύς]] (as in [[Xenophon]], mem. 4,2, 25), εἰς τό ἀκοῦσαι (A. V. [[swift]] to [[hear]]), James 1:19. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-εία, -ύ / [[ταχύς]], -εῖα, -ύ, ΝΜΑ, συγκριτ. [[ταχύτερος]], -η, -ο, υπερθ. [[ταχύτατος]], -η, -ο και [[τάχιστος]], -η, -ο, Ν, και συγκριτ. [[ταχύτερος]], -έρα, -ον και [[ταχίων]], [[τάχιον]], και [[θάσσον]], θᾱσσον, και υπερθ. [[ταχύτατος]], -άτη, -ον και [[τάχιστος]], -ίστη, -ον, ΜΑ, και αττ. τ. συγκριτ. θάττων, θᾱττον Α<br /><b>1.</b> αυτός που κινείται με [[ταχύτητα]], γρήγορος, [[γοργός]]<br /><b>2.</b> αυτός που ενεργεί [[γρήγορα]]<br /><b>3.</b> αυτός που γίνεται [[γρήγορα]], εσπευσμένος, [[βιαστικός]]<br /><b>4.</b> αυτός που διατρέχει μεγαλύτερη [[απόσταση]] από κάποιον άλλον [[κατά]] τον ίδιο χρόνο (α. «[[ταχύ]] [[πλοίο]]» β. «ταχέας δ' ἐκχεύατ' ὀιστοὺς αὐτοῦ [[πρόσθε]] ποδῶν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>5.</b> ο συχνότερος του κανονικού («[[ταχύς]] [[σφυγμός]]»)<br /><b>6.</b> [[αιφνίδιος]], [[ξαφνικός]] (α. «[[ταχεία]] [[μεταβολή]]» β. «μεταβολὴ οὕτω ταχεῖά τε καὶ ἰσχυρά», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> η [[ταχεία]]<br />(ενν. [[αμαξοστοιχία]]) [[αμαξοστοιχία]] με [[μεγάλη]] σχετικά [[ταχύτητα]], η οποία σταθμεύει μόνον σε ορισμένους σημαντικούς σταθμούς<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[ταχύ]]<br />η [[αυγή]]<br /><b>3.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) [[ταχύ]]<br />[[ταχιά]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σύντομος]], [[βραχύς]]<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> [[ταχύτητα]], [[γρηγοράδα]]<br /><b>3.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) [[ταχέως]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «[[πόδας]] [[ταχύς]]» — [[ταχύπους]] (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) «διὰ ταχέων» ή «ἐκ ταχείας» — [[ταχέως]] (<b>Θουκ.</b>-<b>Σοφ.</b>)<br />γ) «ταχὺς πρὸς ὀργήν» — αυτός που οργίζεται εύκολα, [[οξύθυμος]] (<b>Πλούτ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[ταχέως]] ΝΜΑ<br />[[κατά]] τρόπο [[ταχύ]], [[γρήγορα]], γοργά (α. «απομακρύνθηκε [[ταχέως]]» β. «[[ταχέως]] δὲ παρέτραπε δώρα θεάων», <b>Ησίοδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[σύντομα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>(σπάν.)</b> ίσως, πιθανόν.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>θαχ</i>- με [[ανομοίωση]] (<b>πρβλ.</b> [[θάπτω]]: [[τάφος]]) <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ύς</i> ( | |mltxt=-εία, -ύ / [[ταχύς]], -εῖα, -ύ, ΝΜΑ, συγκριτ. [[ταχύτερος]], -η, -ο, υπερθ. [[ταχύτατος]], -η, -ο και [[τάχιστος]], -η, -ο, Ν, και συγκριτ. [[ταχύτερος]], -έρα, -ον και [[ταχίων]], [[τάχιον]], και [[θάσσον]], θᾱσσον, και υπερθ. [[ταχύτατος]], -άτη, -ον και [[τάχιστος]], -ίστη, -ον, ΜΑ, και αττ. τ. συγκριτ. θάττων, θᾱττον Α<br /><b>1.</b> αυτός που κινείται με [[ταχύτητα]], γρήγορος, [[γοργός]]<br /><b>2.</b> αυτός που ενεργεί [[γρήγορα]]<br /><b>3.</b> αυτός που γίνεται [[γρήγορα]], εσπευσμένος, [[βιαστικός]]<br /><b>4.</b> αυτός που διατρέχει μεγαλύτερη [[απόσταση]] από κάποιον άλλον [[κατά]] τον ίδιο χρόνο (α. «[[ταχύ]] [[πλοίο]]» β. «ταχέας δ' ἐκχεύατ' ὀιστοὺς αὐτοῦ [[πρόσθε]] ποδῶν», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>5.</b> ο συχνότερος του κανονικού («[[ταχύς]] [[σφυγμός]]»)<br /><b>6.</b> [[αιφνίδιος]], [[ξαφνικός]] (α. «[[ταχεία]] [[μεταβολή]]» β. «μεταβολὴ οὕτω ταχεῖά τε καὶ ἰσχυρά», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>το θηλ. ως ουσ.</b> η [[ταχεία]]<br />(ενν. [[αμαξοστοιχία]]) [[αμαξοστοιχία]] με [[μεγάλη]] σχετικά [[ταχύτητα]], η οποία σταθμεύει μόνον σε ορισμένους σημαντικούς σταθμούς<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> το [[ταχύ]]<br />η [[αυγή]]<br /><b>3.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) [[ταχύ]]<br />[[ταχιά]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σύντομος]], [[βραχύς]]<br /><b>2.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> [[ταχύτητα]], [[γρηγοράδα]]<br /><b>3.</b> (<b>το ουδ. ως επίρρ.</b>) [[ταχέως]]<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «[[πόδας]] [[ταχύς]]» — [[ταχύπους]] (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br />β) «διὰ ταχέων» ή «ἐκ ταχείας» — [[ταχέως]] (<b>Θουκ.</b>-<b>Σοφ.</b>)<br />γ) «ταχὺς πρὸς ὀργήν» — αυτός που οργίζεται εύκολα, [[οξύθυμος]] (<b>Πλούτ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[ταχέως]] ΝΜΑ<br />[[κατά]] τρόπο [[ταχύ]], [[γρήγορα]], γοργά (α. «απομακρύνθηκε [[ταχέως]]» β. «[[ταχέως]] δὲ παρέτραπε δώρα θεάων», <b>Ησίοδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[σύντομα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>(σπάν.)</b> ίσως, πιθανόν.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> θ. <i>θαχ</i>- με [[ανομοίωση]] (<b>πρβλ.</b> [[θάπτω]]: [[τάφος]]) <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>ύς</i> ([[πρβλ]]. [[παχύς]]). Ωστόσο, το επί θ. παραμένει άγνωστης ετυμολ., [[αφού]] οι συνδέσεις του με τα λιθουαν. <i>dengti</i> «[[τρέχω]] [[γρήγορα]], βιάζομαι», αρχ. ινδ. <i>daghnoti</i> «[[φθάνω]]» [[καθώς]] και η [[αναγωγή]] του στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>t</i>(<i>h</i>)<i>ngh</i>- της ΙΕ ρίζας <i>t</i>(<i>h</i>)<i>engh</i>- «συρω, [[τραβώ]]» δεν θεωρούνται πιθανές. Εξάλλου, [[αντικείμενο]] ευρύτερης μελέτης έχει αποτελέσει ο [[συγκριτικός]] [[βαθμός]] του επιθ. [[θάσσων]] (<span style="color: red;"><</span> <i>θαχ</i>-<i>jων</i>), λόγω του δυσερμήνευτου μακρού -<i>ᾱ</i>- που εμφανίζει (<b>πρβλ.</b> ουδ. [[θᾶσσον]]). Πρόκειται πιθανότατα για αναλογικό σχηματισμό [[κατά]] τα [[ἆσσον]], [[μᾶλλον]]. Τέλος, σύμφωνα με [[άλλη]] [[άποψη]], λιγότερη πιθανή, ο τ. [[θάσσων]] έχει σχηματιστεί από έναν αμάρτυρο τ. <i>θήσσων</i> (για το -<i>η</i>- του τ., <b>πρβλ.</b> το σύνθ. ανθρωπωνύμιο <i>Τήχιππος</i> <span style="color: red;"><</span> <i>τῆχος</i> [[αντί]] του [[τάχος]] <span style="color: red;">+</span> [[ἵππος]]), διατήρησε όμως το -<i>α</i>- κατ' [[επίδραση]] του θετικού βαθμού [[ταχύς]]. Σημασιολογικά, το επίθ. [[ταχύς]] παραμέρισε το συνώνυμό του [[ὠκύς]], το οποίο περιορίστηκε τελικά μόνον σε ποιητ. [[κείμενα]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
| Line 41: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt= | |mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> of [[motion]], [[quick]], [[swift]], [[fleet]], opp. to [[βραδύς]], Hom., etc.; ταχὺς πόδας Il.; ταχὺς θείειν Hom.<br /><b class="num">II.</b> of [[thought]] and [[purpose]], [[quick]], [[rapid]], [[hasty]], φρονεῖν γὰρ οἱ ταχεῖς οὐκ ἀσφαλεῖς Soph.; c. inf., βλάπτειν τ. Ar.; τὸ [[ταχύ]] [[speed]], [[haste]], Eur.<br /><b class="num">2.</b> so of actions, events, [[quick]], [[rapid]], [[sudden]], [[πήδημα]] Soph.; [[πόλεμος]] Thuc.; τ. ἐλπίδες fleeting hopes, Pind.<br />B. adv.,<br /><b class="num">1.</b> regul. [[form]] τᾰχέως, [[quickly]], Il., [[Attic]]<br /><b class="num">2.</b> the adv. is also expressed by [[periphrasis]], διὰ ταχέων in [[haste]], Thuc., etc.; ἐκ ταχείας Soph.; cf. [[τάχος]] II.<br /><b class="num">3.</b> neut. [[ταχύ]] as adv., Soph., etc.; [[more]] often [[τάχα]] ([[quod vide|q.v.]]).<br />C. Degrees of Comparison:<br /><b class="num">I.</b> comp.:<br /><b class="num">1.</b> regul. [[form]] τᾰχύτερος, η, ον, Hdt.<br /><b class="num">2.</b> [[θάσσων]], neut. [[θᾶσσον]], gen. ονος, new Attic [[θάττων]], neut. [[θᾶττον]], Hom., Attic:—neut. as adv., Hom., etc.; [[θᾶσσον]] ἂν κλύοιμι [[sooner]], i. e. [[rather]], would I [[hear]], Soph.; [[θᾶσσον]] also, like Lat. [[ocius]], often stands for the Positive, οὐ [[θᾶσσον]] οἴσεις; i. e. make [[haste]] and [[bring]], Soph.; [[ὅ τι]] [[θᾶσσον]], like [[ὅ τι]] [[τάχιστα]], Theocr.; [[ἐπειδὰν]] θ. Plat.<br /><b class="num">3.</b> the [[form]] [[ταχίων]] [ῑ], neut. ιον, is [[rare]] in [[good]] [[Attic]]<br /><b class="num">II.</b> the [[regular]] Sup. ταχύτατος, is [[rare]], Pind.; ταχύτατα as adv., Xen.<br /><b class="num">2.</b> the [[usual]] [[form]] is [[τάχιστος]], η, ον, [[mostly]] in neut. pl. [[τάχιστα]] as adv., [[ὅττι]] [[τάχιστα]] as [[soon]] as [[possible]], Lat. [[quam]] celerrime, Il.; Attic [[ὅ τι]] [[τάχιστα]] Soph., etc.:—so, [[ὅσον]] τ. Aesch.; ὡς τ. Hdt., Attic; [[ὅπως]] τ. Aesch., etc.:—these are ellipt. phrases, for ὡς δυνατὸν τ. Hdt.; ὡς or ᾗ ἂν δύνωμαι τ. Xen., etc.:—also [[after]] Particles of [[time]], like Lat. [[quum]] [[primum]], [[ἐπεί]] (ionic [[ἐπεί]] τἐ [[τάχιστα]] Hdt., Attic; [[ἐπειδὴ]] τ. Plat., etc.; [[ἐπεάν]] or [[ἐπήν]], [[ἐπάν]], [[ἐπειδὰν]] τ. Hdt., etc.; [[ὅταν]] τ. Xen.<br /><b class="num">3.</b> often also in Prose, τὴν ταχίστην (''[[sc.]]'' ὁδόν), as adv. by the quickest way, i. e. [[most]] [[quickly]], Hdt., etc. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
| Line 54: | Line 54: | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=(=[[γρήγορος]]). Σκοτεινή ἡ [[ἐτυμολογία]] του. Παράγωγα ἀπό τήν ἴδια ρίζα: [[τάχα]] (=[[ἀμέσως]]), [[ταχέως]], [[τάχος]], τό (=[[γρηγοράδα]]), [[ταχύνω]], [[ἐπιτάχυνσις]], [[ταχυδρόμος]], [[ταχύπους]]. | |mantxt=(=[[γρήγορος]]). Σκοτεινή ἡ [[ἐτυμολογία]] του. Παράγωγα ἀπό τήν ἴδια ρίζα: [[τάχα]] (=[[ἀμέσως]]), [[ταχέως]], [[τάχος]], τό (=[[γρηγοράδα]]), [[ταχύνω]], [[ἐπιτάχυνσις]], [[ταχυδρόμος]], [[ταχύπους]]. | ||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[citus]]'', [[swift]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.23.1/ 1.23.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.70.6/ 1.70.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.4.4/ 2.4.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.53.2/ 2.53.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.44.2/ 4.44.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.55.1/ 4.55.1], [<i>nonnulli codd.</i> <i>several manuscripts</i> ταχέως] [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.66.4/ 5.66.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.10.2/ 6.10.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.45.1/ 6.45.1],<br>''[[nimis festinans]]'', [[too hasty]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.118.2/ 1.118.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.132.5/ 1.132.5],<br>''[[naves veloces]]'', [[swift ships]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.31.3/ 6.31.3]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.43.1/ 6.43.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:7.4.5/ 7.4.5].<br>''[[celeriter]], [[brevi tempore]]'', [[quickly]], [[in a short time]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.80.3/ 1.80.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.13.2/ 3.13.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.8.4/ 4.8.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.96.1/ 4.96.1],<br><i>item</i> <i>likewise</i> [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%204.125.4/ 4.125.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.66.2/ 6.66.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.101.1/ 8.101.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%208.101.3/ 8.101.3],<br><i>adv.</i> <i>adverbially</i> ''[[celeriter]]'', [[quickly]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.81.6/ 1.81.6], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.83.1/ 1.83.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.77.3/ 2.77.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.46.2/ 3.46.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.69.2/ 4.69.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:Thuc.%204.69.3/ 4.69.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.17.4/ 6.17.4], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.96.3/ 6.96.3], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.15.1/ 8.15.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.24.5/ 8.24.5],<br>''[[citissimus]]'', [[very swift]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.75.1/ 2.75.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.10.1/ 4.10.1]. | |||
}} | }} | ||
{{trml | {{trml | ||
|trtx=Afrikaans: vinnig; Andi: ххеххи; Arabic: سَرِيع; Egyptian Arabic: سريع; Armenian: արագ; Assyrian Neo-Aramaic: ܓ̰ܲܠܕܹܐ; Asturian: rápidu; Avar: хехаб; Azerbaijani: yeyin, çapıq, iti, sürətli; Bashkir: тиҙ, шәп; Basque: azkar; Belarusian: хуткі, быстры; Bulgarian: бърз; Burmese: မြန်; Buryat: хурдан; Catalan: ràpid, veloç; Chechen: сиха; Chinese Cantonese: 快; Mandarin: 快; Czech: rychlý; Danish: hurtig; Dutch: [[snel]], [[vlug]], [[rap]], [[kwiek]], [[gezwind]]; Esperanto: rapida; Even: хинма; Evenki: хима, химамэ; Faroese: skjótur; Finnish: nopea; French: [[rapide]]; Galician: rápido; Georgian: სწრაფი, ჩქარი, ცქვიტი, მარდი; German: [[schnell]], [[geschwind]], [[pfeilschnell]], [[pfeilgeschwind]], [[behend]], flink; Alemannic German: gaach, trawig, schnëll, gschwind, gleitig, hurtig, gnoot; Greek: [[γρήγορος]], [[ταχύς]]; Ancient Greek: [[ταχύς]], [[θοός]]; Greenlandic: sukkavoq; Guaraní: pya'e; Hebrew: מהיר; Higaonon: madali; Hindi: तेज़, तीव्र; Hungarian: gyors, sebes; Icelandic: hraður, hraðskreiður, skjótur, snöggur, kvikur, fljótur, ör; Ido: rapida; Indonesian: cepat; Ingush: сиха; Irish: luath, mear; Italian: [[veloce]], [[rapido]], [[rapida]]; Japanese: 速い; Kabardian: псынщӏэ; Kalmyk: хурдн; Khmer: លឿន, ឆាប់; Korean: 빠르다; Kurdish Central Kurdish: خێرا; Northern Kurdish: lezgîn, zû, bilez; Laboya: yayarri, ngattana, ngingata, payarta, geha, giggara; Ladino: presto, prestozo; Lao: ເລວ, ໄວ, ຮັນ; Latin: [[celer]], [[celox]], [[velox]], [[rapidus]]; Latvian: ātrs, ašs, straujš, knašs, žigls, nasks; Lithuanian: greitas, greita; Low German: snell, swind, swinn, dallig; Luxembourgish: séier; Macedonian: брз; Malay: laju; Manchu: ᡥᡡᡩᡠᠨ; Maori: tere; Mongolian: хурдан; Nepali: तेज, छिटो, द्रुत, तीव्र; Norman: rapide, vite; Norwegian: rask, kjapp; Bokmål: hurtiggående; Occitan: rapid, velòç; Old English: hræd; Persian: تند, فرز, تیز; Plautdietsch: schwind, flinkj, flott; Polish: szybki, prędki, błyskawiczny, bystry, chyży; Portuguese: [[rápido]], [[veloz]]; Romanian: rapid, iute, grăbit, repede; Russian: [[быстрый]], [[скорый]], [[скоростной]]; Sanskrit: आशु, रघु, जव, ऋज्र; Scottish Gaelic: luath; Serbo-Croatian Croatian: бр̑з; Roman: bȓz; Slovak: rýchly; Slovene: híter; Spanish: [[rápido]]; Swabian: schleunig, dapferle; Swahili: haraka; Swedish: snabb, kvick; Tagalog: mabilis; Tajik: тез, зуд, тунд; Tamil: வேகமான; Telugu: త్వరగా; Thai: เร็ว; Tibetan: མགྱོགས་པོ; Tok Pisin: kwik; Turkish: hızlı; Tuvan: дүрген; Ukrainian: швидкий, прудкий, бистрий; Urdu: تیز; Vietnamese: mau, nhanh, lẹ, chóng; Volapük: vifik, sagitavifik; Welsh: buan, cyflym, clau; White Hmong: ceev; Yiddish: גיך, פֿלינק; Zazaki: pêt | |trtx=Afrikaans: vinnig; Andi: ххеххи; Arabic: سَرِيع; Egyptian Arabic: سريع; Armenian: արագ; Assyrian Neo-Aramaic: ܓ̰ܲܠܕܹܐ; Asturian: rápidu; Avar: хехаб; Azerbaijani: yeyin, çapıq, iti, sürətli; Bashkir: тиҙ, шәп; Basque: azkar; Belarusian: хуткі, быстры; Bulgarian: бърз; Burmese: မြန်; Buryat: хурдан; Catalan: ràpid, veloç; Chechen: сиха; Chinese Cantonese: 快; Mandarin: 快; Czech: rychlý; Danish: hurtig; Dutch: [[snel]], [[vlug]], [[rap]], [[kwiek]], [[gezwind]]; Esperanto: rapida; Even: хинма; Evenki: хима, химамэ; Faroese: skjótur; Finnish: nopea; French: [[rapide]]; Galician: rápido; Georgian: სწრაფი, ჩქარი, ცქვიტი, მარდი; German: [[schnell]], [[geschwind]], [[pfeilschnell]], [[pfeilgeschwind]], [[behend]], flink; Alemannic German: gaach, trawig, schnëll, gschwind, gleitig, hurtig, gnoot; Greek: [[γρήγορος]], [[ταχύς]]; Ancient Greek: [[ταχύς]], [[θοός]]; Greenlandic: sukkavoq; Guaraní: pya'e; Hebrew: מהיר; Higaonon: madali; Hindi: तेज़, तीव्र; Hungarian: gyors, sebes; Icelandic: hraður, hraðskreiður, skjótur, snöggur, kvikur, fljótur, ör; Ido: rapida; Indonesian: cepat; Ingush: сиха; Irish: luath, mear; Italian: [[veloce]], [[rapido]], [[rapida]]; Japanese: 速い; Kabardian: псынщӏэ; Kalmyk: хурдн; Khmer: លឿន, ឆាប់; Korean: 빠르다; Kurdish Central Kurdish: خێرا; Northern Kurdish: lezgîn, zû, bilez; Laboya: yayarri, ngattana, ngingata, payarta, geha, giggara; Ladino: presto, prestozo; Lao: ເລວ, ໄວ, ຮັນ; Latin: [[celer]], [[celox]], [[velox]], [[rapidus]]; Latvian: ātrs, ašs, straujš, knašs, žigls, nasks; Lithuanian: greitas, greita; Low German: snell, swind, swinn, dallig; Luxembourgish: séier; Macedonian: брз; Malay: laju; Manchu: ᡥᡡᡩᡠᠨ; Maori: tere; Mongolian: хурдан; Nepali: तेज, छिटो, द्रुत, तीव्र; Norman: rapide, vite; Norwegian: rask, kjapp; Bokmål: hurtiggående; Occitan: rapid, velòç; Old English: hræd; Persian: تند, فرز, تیز; Plautdietsch: schwind, flinkj, flott; Polish: szybki, prędki, błyskawiczny, bystry, chyży; Portuguese: [[rápido]], [[veloz]]; Romanian: rapid, iute, grăbit, repede; Russian: [[быстрый]], [[скорый]], [[скоростной]]; Sanskrit: आशु, रघु, जव, ऋज्र; Scottish Gaelic: luath; Serbo-Croatian Croatian: бр̑з; Roman: bȓz; Slovak: rýchly; Slovene: híter; Spanish: [[rápido]]; Swabian: schleunig, dapferle; Swahili: haraka; Swedish: snabb, kvick; Tagalog: mabilis; Tajik: тез, зуд, тунд; Tamil: வேகமான; Telugu: త్వరగా; Thai: เร็ว; Tibetan: མགྱོགས་པོ; Tok Pisin: kwik; Turkish: hızlı; Tuvan: дүрген; Ukrainian: швидкий, прудкий, бистрий; Urdu: تیز; Vietnamese: mau, nhanh, lẹ, chóng; Volapük: vifik, sagitavifik; Welsh: buan, cyflym, clau; White Hmong: ceev; Yiddish: גיך, פֿלינק; Zazaki: pêt | ||
}} | }} | ||
