τροχήλατος: Difference between revisions

|Definition=ον, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[wheel-drawn]], σκηναί <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>1001</span> (lyr.); δίφροι <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>49</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[dragged by]] or [[at the wheels]], σφαγαὶ Ἕκτορος τροχήλατοι <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>399</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[ploughed with wheels]], κελεύθου τρίοδος <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>173</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[formed on the potter's wheel]], λύχνος <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>1</span>, cf. <span class="bibl">Xenarch.1.9</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> metaph., [[hurried along like a wheel]] or [[chariot]], <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>122</span> (lyr.); <b class="b3">τ. μανία</b> [[whirling]] madness, <span class="bibl">Id.<span class="title">IT</span>82</span>.</span>

|elnltext=τροχήλατος -ον &#91;[[τροχός]], [[ἐλαύνω]]] door wiel(en) voortgedreven:; τροχήλατος λύχνος lamp die op de pottenbakkersschijf is gemaakt Aristoph. Eccl. 1; rijdend:; σκηναὶ τροχήλατοι huifkarren Aeschl. Pers. 1001; overdr.: τροχήλατος μανία voortijlende razernij Eur. IT 82.

|ptext=<b class="num">1</b> <i>vom Rade am [[Wagen]] [[gezogen]], [[getrieben]]</i>, δίφροι, Soph. <i>El</i>. 49; σκηναί, Aesch. <i>Pers</i>. 926; auch vom Wege, der durch die [[Wagen]] [[abgerieben]] ist, frg. 161; Eur. [[μανία]], <i>I.T</i>. 82; der auch vrbdt σφαγὰς Ἕκτορος τροχηλάτους, <i>der Mord des mit dem [[Wagen]] geschleiften Hektors, Andr</i>. 399.<br><b class="num">2</b> <i>auf der [[Töpferscheibe]] [[gedreht]], [[getrieben]]</i>, [[λοπάς]] Xenarch. bei Ath. II.64, [[λύχνος]] Ar. <i>Eccl</i>. 1.

|elrutext='''τροχήλᾰτος:'''<br /><b class="num">1</b> [[движущийся на колесах]] (σκηναί Aesch.; δίφροι Soph.; [[ἀπήνη]] Luc.);<br /><b class="num">2</b> [[изборожденный колесами]] ([[τρίοδος]] Aesch.);<br /><b class="num">3</b> [[влекомый колесницей]]: σφαγαὶ Ἓκτορος τροχήλατοι Eur. влекомый колесницей (Ахилла) труп Гектора;<br /><b class="num">4</b> влекущий, т. е. впряженный в колесницу ([[πῶλος]] Eur.);<br /><b class="num">5</b> кружащий колесом, т. е. не дающий покоя, преследующий ([[μανία]] Eur.);<br /><b class="num">6</b> [[обработанный или выделанный на гончарном круге]] ([[λύχνος]] Arph.).

|mltxt=-η, -ο / [[τροχήλατος]], -ον, ΝΑ<br />αυτός που κινείται με τροχούς (α. «τροχήλατο όχημα» β. «οὐκ ἀμφὶ σκηναῑς τροχηλάτοισιν ὄπιθεν ἑπόμενοι», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>το τροχήλατο</i><br />α) παλαιότερος [[τύπος]] ατμοπλοίου που δεν το κινούσαν έλικες, όπως τα σημερινά, [[αλλά]] ένα [[ζεύγος]] μεγάλων πτερυγιοφόρων τροχών που ήταν τοποθετημένοι στο [[μέσον]] [[περίπου]] του πλοίου, εξωτερικά, ανά [[ένας]] σε [[κάθε]] [[πλευρά]], και στους οποίους η περιστροφική [[κίνηση]] μεταδιδόταν απευθείας από τη [[μηχανή]], αλλ. [[τροχοφόρο]]<br />β) μικρό τετράτροχο όχημα που κινείται [[πάνω]] σε σιδηροτροχιές, [[ντρεζίνα]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για [[πράξη]], [[ενέργεια]]) αυτός που γίνεται [[κατά]] την [[τροχηλασία]] («σφαγαὶ Ἕκτορος τροχήλατοι», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>2.</b> αυτός που ανοίγεται με τη [[χρήση]] τροχών («κελεύθου [[τρίοδος]] [[τροχήλατος]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>3.</b> αυτός που κατασκευάζεται στον κεραμεικό τροχό<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> α) (για [[πάθη]] και συναισθήματα) [[πάρα]] πολύ [[έντονος]], [[βίαιος]]<br />β) αυτός που τρέχει [[γρήγορα]] («ἅρματος [[βάρος]] φέρων τροχηλάτοιο», <b>Ευρ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[τροχός]] <span style="color: red;">+</span> -<i>ήλατος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[ἐλαύνω]]), <b>πρβλ.</b> <i>ἱππ</i>-<i>ήλατος</i>. Το -<i>η</i>- του τ. οφείλεται σε [[έκταση]] λόγω συνθέσεως].

|mdlsjtxt=τροχ-ήλᾰτος, ον, [[ἐλαύνω]]<br /><b class="num">1.</b> driven on wheels, [[wheel]]-[[drawn]], Aesch., Soph.<br /><b class="num">2.</b> [[dragged by or at the wheels]], [[Eur]].<br /><b class="num">3.</b> metaph. [[hurried]] [[along]] like a [[wheel]] or [[chariot]], Eur.; [[μανία]] τρ. whirling [[madness]], Eur.