πάλαι: Difference between revisions

|Definition=[ᾰ], Adv.<br><span class="bld">A</span> [[long ago]], πάλαι οὔ τι νέον γε Il.9.527; πάλαι κοὐ νεωστί S. ''El.''1049; πάλαι πολλὰ ἤδη ἔτη Pl.''Ap.''18b; [[πάλαι ποτέ]] = [[once upon a time]], Ar. ''Pl.''1002, Pl.''Criti.''110a: freq. with pres. of an act lasting to the pres., <b class="b3">ὁρῶ… πάλαι</b> I have [[long]] [[see]]n, [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''5; <b class="b3">ἰχνεύω πάλαι</b> ib.20, cf. ''Ph.''589, Pl. ''Men.''91a, Ar.''Pl.''257, etc.; but, <b class="b3">πάλαι ποτ' ὄντες</b> ye who were [[long ago]], Id.''V.''1060: also with pf., τέθνηχ' ὑμῖν πάλαι S.''Ph.''1030, cf. [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''998, Ar.''Nu.''556: with impf. of an act lasting to a past time, <b class="b3">ἔχεν πάλαι</b> had [[long]] been [[hold]]ing it, Il.23.871, cf. Eup.11; ἔχεις πάλαι ὧν ἐπεθύμεις Theoc.10.17: with Art., τὸ πάλαι [[Herodotus|Hdt.]]1.5, 7.74,95,142, Th.1.5, etc.; ἀπὸ πάλαι ''BGU''1036.24 (ii A. D.).<br><span class="bld">2</span> like an Adj. with Art. and Noun, <b class="b3">οἱ πάλαι φῶτες</b> men [[of old]], Pi.''I.''2.1; Κάδμου τοῦ πάλαι νέα τροφή [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''1; <b class="b3">τοῦ πρόσθε Κάδμου τοῦ πάλαι τ' Ἀγήνορος</b> ib.268; <b class="b3">τὰ καινὰ τοῖς πάλαι τεκμαίρεται</b> ib.916, cf. ''Tr.''1165, ''El.''1490, etc.; τὰ πάλαι D.19.276 ([[nisi legendum|nisi leg.]] παλαί); [[οἱ πάλαι]] = the [[ancient]]s, opp. <b class="b3">οἱ νῦν</b>, [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]''1069a29.<br><span class="bld">II</span> [[before]], opp. [[the present]], sometimes of time [[just past]], ἠμὲν πάλαι ἠδ' ἔτι καὶ νῦν Il.9.105, cf. [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''181: hence, [[not long ago]], [[just now]], like [[ἄρτι]], οἱ πάλαι λόγοι [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''845; <b class="b3">ὁ πάλαι λόγος</b> the [[reason]] [[just]] given, Arist.''Pol.''1282a15, cf. 1282b7; πάλαι σοὶ ἔλεγον X.''Oec.''19.17, cf. 18.10; but opp. [[ἄρτι]], Pl. ''Tht.''142a.

|btext=<i>adv.</i><br /><b>1</b> [[depuis longtemps]], [[autrefois]], [[jadis]] ; τὸ [[πάλαι]] HDT, ATT <i>m. sign.</i> ; οἱ [[πάλαι]] LUC les hommes d'autrefois, les anciens;<br /><b>2</b> [[avant le temps d'aujourd'hui]] ; il n'y a pas longtemps, récemment, dernièrement, <i>c.</i> [[ἄρτι]].<br />'''Étymologie:''' DELG pas d'étym. incontestable.

|sltr=<b>πᾰλαι</b> <br />&nnbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> in [[ancient]] times. ἐδόκησέν τε τῶν [[πάλαι]] γενεᾷ ὁπλοτέροισιν [[ὕπατος]] ἀμφὶ τοκεῦσιν [[ἔμμεν]] πρὸς ἀρετάν (P. 6.40) τὰ μὲν ἐν ἅρμασι καλλίνικοι [[πάλαι]] (P. 11.46) ἐχθρὰ δ' [[ἄρα]] [[πάρφασις]] ἦν καὶ [[πάλαι]] (N. 8.32) ἦν γε μὰν [[ἐπικώμιος]] [[ὕμνος]] δὴ [[πάλαι]] (N. 8.51) συμβαλεῖν μὰν εὐμαρὲς ἦν τό τε Πεισάνδρου [[πάλαι]] αἷμ' ἀπὸ Σπάρτας (N. 11.33) οἱ μὲν [[πάλαι]], ὦ Θρασύβουλε, φῶτες (I. 2.1) ὁ δ' ἐχθρὰ νοήσαις [[ἤδη]] [[φθόνος]] οἴχεται τῶν [[πάλαι]] προθανόντων (Pae. 2.56) τίμαθεν γὰρ τὰ [[πάλαι]] τὰ [[νῦν]] τ Παρθ. 2. 42.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[since]] [[ancient]] times καὶ γυναιξὶν καλλικόμοισιν ἀριστεύει [[πάλαι]] (N. 10.10) τετείχισται δὲ [[πάλαι]] [[πύργος]] ὑψηλαῖς ἀρεταῖς ἀναβαίνειν (I. 5.44) καλέοντί μιν Ὀρτυγίαν ναῦται [[πάλαι]] Πα. 7B. 48.

|mltxt=(ΑΜ [[πάλαι]])<br /><b>επιρρ.</b><br /><b>1.</b> προ πολλού, [[κατά]] τον παλαιό καιρό («μέμνημαι [[τόδε]] [[ἔργον]] ἐγὼ [[πάλαι]], οὔ τι [[νέον]] γε», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[πάλαι]] [[ποτέ]]» — μια [[φορά]] κι έναν καιρό, [[κάποτε]] («[[πάλαι]] ποτ' ἧσαν ἄλκιμοι Μιλήσιοι», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[μόλις]] προ ολίγου, [[μόλις]] [[τώρα]]<br /><b>2.</b> (με άρθρ. ως επίθ.) ὁ [[πάλαι]]<br />ο [[παλαιός]] («Κάδμου τοῦ [[πάλαι]] νέα [[τροφή]]», <b>Σοφ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Επίρρ., αβέβαιης ετυμολ., που εμφανίζει τη δυσερμήνευτη επιρρμ. κατάλ. -<i>αι</i> ([[πρβλ]]. [[καταί]], [[παραί]], [[χαμαί]]), η οποία δεν μπορεί να εξηγηθεί ως κατάλ. τοπικής. Έχει διατυπωθεί, όμως, η [[άποψη]] ότι το επίρρ. [[πάλαι]] ανάγεται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας <i>k</i>^w<i>el</i>- «[[μακριά]]» (με τοπική και χρονική σημ.) με χειλοϋπερωικό αρκτικό φθόγγο και συνδέεται με το επίρρ. [[τῆλε]] «[[μακριά]]», το βοιωτ. [[πήλυι]] «[[μακριά]]» και το αρχ. ινδ. <i>carama</i>- «[[έσχατος]], [[τελευταίος]]». Το παρ. επίθ. [[παλαιός]] έχει σχηματιστεί από το [[πάλαι]] πιθ. με την κατάλ. -<i>Fός</i>. Ωστόσο, [[πρόβλημα]] γεννά η ύπαρξη του μυκηναϊκού τ. <i>parajo</i>. Αν γίνει αποδεκτό ότι ο τ. αυτός αντιστοιχεί στο επίθ. [[παλαιός]], οδηγείται [[κανείς]] στο [[συμπέρασμα]], ότι αφ' ενός μεν το [[παλαιός]] εμφανίζει κατάλ. <i>joς</i> και όχι -<i>Foς</i> και αφ' ετέρου ότι ο χειλοϋπερωικός [[φθόγγος]] στη λ. αυτή έχει αντικατασταθεί, ήδη στη Μυκηναϊκή, με χειλικό. Τέλος, το επίθ. [[παλαιός]] έχει ευρύτερο σημασιολογικό [[περιεχόμενο]] από τα επίθ. [[γεραιός]] και [[γηραιός]] [[καθώς]] και από το [[ἀρχαῖος]] (<b>βλ.</b> και λ. [[αρχαίος]])].

|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> [[long]] ago, in [[olden]] [[time]], in days of [[yore]], in [[time]] [[gone]] by Il., Soph., etc.; [[πάλαι]] [[ποτέ]] [[once]] [[upon]] a [[time]], Ar.:—often used with a pres. in the [[sense]] of a perf., ὁρῶ [[πάλαι]], Lat. [[dudum]] [[video]], I [[have]] [[long]] [[seen]], Soph.; [[πάλαι]] ποτ' ὄντες ye who [[have]] [[long]] ago been, Ar.;—also with the Art., τὸ [[πάλαι]] Hdt., Thuc., etc.<br /><b class="num">2.</b> [[πάλαι]] is often used like an adj. with the Art. and a Noun, οἱ [[πάλαι]] φῶτες men of old, Pind.; Κάδμου τοῦ [[πάλαι]] Soph.; τὰ πάλαι Dem.<br /><b class="num">II.</b> of [[time]] [[just]] [[past]], ἠμὲν [[πάλαι]] ἠδ' ἔτι καὶ νῦν Il.: [[hence]] [[πάλαι]] [[comes]] to [[mean]] not [[long]] ago, but now, [[just]] now, [[much]] like [[ἄρτι]], Aesch., Plat.

|ftr='''πάλαι''': {pálai}<br />'''Grammar''': Adv.<br />'''Meaning''': [[vor alters]], [[ehedem]], [[schon lange]], [[längst]], [[früher]] (seit Il.; [[Vermutung]]en über die Bed.entw. bei Treu Von Hom. zur Lyrik 127).<br />'''Composita''': Kompp., z.B. [[παλαιγενής]] ‘vor langer Zeit ge- boren, hochbejahrt’ (ep. poet. seit Il.). [[ἔκπαλαι]] ‘seit od. vor langer Zeit’ (hell. u. sp.).<br />'''Derivative''': Davon [[παλαιός]] [[alt]], [[altertümlich]], [[ehemalig]] (seit Il.) mit [[παλαιότης]] f. [[Alter]], [[Altertümlichkeit]] (att.), -όομαι, -όω [[altern]], [[alt machen]], [[für veraltet erklären]] (Hp., Pl., Arist. usw.); davon [[παλαίωσις]] f. [[das Altern]] (Hp., LXX, Str. u.a.), -ώματα pl. [[das Altertum]] (LXX). Steigerungsformen [[παλαίτερος]], -τατος (Pi. usw.), auch παλαιότερος (Ψ 788 [metr. bedingt] usw.; Schwyzer 534 m. A.6), -τατος (Pl. usw.).<br />'''Etymology''': Bildung (bis auf den Akz.) wie [[χαμαί]], [[παραί]]; somit eig. eine erstarrte Kasusform (Dat.?, s. Schwyzer 548 m. Lit.). Damit ablautend [[τῆλε]] [[in der Ferne]], [[weit]] (s. d.), böot [[πήλυι]] ib.; die örtliche Bed. ist selbstredend die ältere. Das damit verbundene aind. ''caramá''- [[der äußerste]], [[der letzte]] schlägt eine Brücke zu [[τέλος]] [[Ende]], [[Ziel]]; [[πάλαι]] somit urspr. [[am Ende]] (eig. [[am Wendepunkt der Laufbahn]]), [[in der Ferne]], [[in ferner Zeit]]. Ein besonderes ''qʷel''- [[fern]] anzunehmen (WP. 1, 517, Pok. 640) ist nicht notwendig. — Vgl. [[πάλιν]] und [[πέλομαι]].<br />'''Page''' 2,465