προΐστημι: Difference between revisions

|Definition=fut. <b class="b3">προστήσω</b>: aor. 1 [[προὔστησα]], part. [[προστήσας]], inf. [[προστῆσαι]]. <span class="sense"><span class="bld">A</span> Causal in these tenses, as also in pres. and aor. 1 Med., [[set before]], once in Hom., προστήσας [σε] πρὸ Ἀχαιῶν Τρωσὶ μάχεσθαι <span class="bibl">Il.4.156</span>: c. gen., <b class="b3">π. τὸ σῶμα τοῦ σκοποῦ</b> [[put]] his body [[in the way]], <span class="bibl">Antipho 3.2.4</span> (dub. l.), cf. <span class="bibl">Plb.1.33.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[set over]], <b class="b3">ὃν ἡ πόλις ἀξιοῖ αὑτῆς προϊστάναι</b>, [[varia lectio|v.l.]] for [[προεστάναι]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">La.</span>197d</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[exhibit publicly]], [[prostitute]], π. ἐπ' οἰκημάτων <span class="bibl">D.Chr.7.133</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Med., mostly aor. 1, [[put another before oneself]], [[choose as one's leader]], <span class="bibl">Hdt.1.123</span>, <span class="bibl">4.80</span>: c. gen., προΐστασθαι τουτονὶ ἑαυτοῦ [[take as one's guardian]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>565c</span>, cf. <span class="bibl">442a</span> (cj.), <span class="bibl">599a</span>, <span class="bibl">D.59.37</span>; σφῶν αὐτῶν προὐστήσαντο τιμωρὸν γενέσθαι Κηφίσιον <span class="bibl">And.1.139</span>; στρατηγόν τινα τοῦ πολέμου π. <span class="bibl">D.<span class="title">Prooem.</span> 21</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[put before one]], [[put in front]], σκίπωνα προστήσασθαι <span class="bibl">Hdt.4.172</span>; τὰ ἅρματα <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>4.1.18</span>; <b class="b3">τὴν χεῖρα</b>, so as to shade the eyes, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>960a21</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> metaph., [[put forward as an excuse]] or [[put forward as a pretence]], [[use as a screen]], τί τάδε προὐστήσω λόγῳ; <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>319</span>; τὰ τῶν Ἀμφικτυόνωνδόγματα προστήσασθαι <span class="bibl">D.5.19</span>, etc.: c. gen., [τὴν ἀτυχίαν] τῆς κακουργίας προϊστάμενος <span class="bibl">Antipho 2.3.1</span>; τοῦ ἀγῶνος τὴν πρὸς ἔμ' ἔχθραν προΐσταται <span class="bibl">D.18.15</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> <b class="b3">προστησώμεθα Τύρταιον</b> [[put]] him [[forward]], [[cite]] him as an [[authority]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>629a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> [[prefer]], [[value above]], ὦτα τοῦ νοῦ προστησάμενοι <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>531b</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> [[establish]] a thing [[before]] another, <b class="b3">τοὺς ἀριθμοὺς τῆς ὑποστάσεως αὐτῶν</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τῶν ὄντων</b>) <span class="bibl">Plot.6.6.15</span>, cf. <span class="bibl">Procl.<span class="title">Inst.</span>133</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> [[manifest]], ib.<span class="bibl">195</span>, al. </span><span class="sense"><span class="bld">B</span> Pass., with aor. 2 Act. [[προὔστην]]: pf. [[προέστηκα]], 2pl. προέστατε <span class="bibl">Hdt.5.49</span>; inf. [[προεστάναι]], part. [[προεστώς]] (v. infr.): fut. pf. [[προεστήξομαι]], v. infr. <span class="bibl">11.2</span>:—aor. Pass. [[προεστάθην]], v. infr.<span class="bibl">11.3</span>:—[[come forward]], [[varia lectio|v.l.]] for προσ- in <span class="bibl">D.60.15</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c.acc., [[approach]] as a [[suppliant]], ἥ σε… λιπαρεῖ προὔστην χερί <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1378</span>; <b class="b3">προστῆναι μέσην τράπεζαν</b> dub. in <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>660.1</span> (fort. [[προσβῆναι]]):—in <span class="bibl">Hdt.1.86</span>, [[προσστῆναι]] is restored. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> c. dat., [[stand so as to face]] another, σοὶ γὰρ αἴας πολέμιος προὔστη ποτέ <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1133</span>:—in <span class="bibl">Hdt.1.129</span>, [[προσστάς]] is restored. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[stand in public]], [[be a prostitute]], <span class="bibl">Aeschin.<span class="title">Ep.</span>7.3</span>, Vett. Val.<span class="bibl">16.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> c. gen., to [[be set over]], [[be at the head of]], τῆς Ἑλλάδος <span class="bibl">Hdt.1.69</span>, <span class="bibl">5.49</span>; τῶν Ἀρκάδων τοὺς προεστεῶτας <span class="bibl">Id.6.74</span>; esp. to [[be chief of a party]] or [[be leader of a party]], <b class="b3">τῶν παράλων, τῶν ἐκ τοῦ πεδίου</b>, <span class="bibl">Id.1.59</span>; τοῦ δήμου <span class="bibl">Id.3.82</span>, <span class="bibl">Th.3.70</span>, <span class="bibl">Lys. 13.7</span>; ἡμῶν <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>419</span>; τῆς πόλεως <span class="bibl">Th.2.65</span>; <b class="b3">π. αὐτῶν</b> to be their [[ringleader]], <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>6.2.9</span>; <b class="b3">π. χοροῦ, στρατεύματος</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Mem.</span>3.4.3</span>; <b class="b3">π. τῶν πολιτειῶν</b> [[head]] the respective parties in the state, <span class="bibl">Lys.25.9</span>, etc.: abs., οἱ [[προεστῶτες]], Ion. [[προεστεῶτες]], the [[leading men]], τῶν σκυθέων <span class="bibl">Hdt.4.79</span>, cf. <span class="bibl">Th.3.11</span>, etc.; οἱ προεστηκότες ἐν ταῖς πόλεσι <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span> 3.5.1</span>; <b class="b3">οἱ ἐν ταῖς</b> πόλεσι προστάντες <span class="bibl">Th.3.82</span>; τῷ προεστῶτι καὶ ἄρχοντι <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>428e</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> in various relations, [[govern]], [[direct]], <b class="b3">οὐκ ὀρθῶς σεωυτοῦ προέστηκας</b> [[you]] do not [[manage]] yourself well, <span class="bibl">Hdt.2.173</span>; π. τῆς μεταβολῆς <span class="bibl">Th.8.75</span>; τοῦ ἱεροῦ <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>3.2.31</span>; τοῦ ἑαυτοῦ βίου <span class="bibl">Id.<span class="title">Mem.</span>3.2.2</span>; τοῦ πράγματος <span class="bibl">D.30.18</span>; προεστήξομαι τῆς χωνεύσεως <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>481.9</span> (iii B. C.); [[ἐργασία]]ς, [[τέχνη]]ς, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Per.</span>24</span>, <span class="bibl">Ath.13.612a</span>; π. ἐνδόξου καὶ καλῆς αἱρέσεως <span class="title">OGI</span>219.3 (Ilium, iii B. C.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[stand before]] so as to [[guard]], οἱ δορυφόροι Μασίστεω προέστησαν <span class="bibl">Hdt.9.107</span>, cf. <span class="bibl">E. <span class="title">Heracl.</span>306</span>, etc.: hence, [[support]], [[succour]], πρόστητ' ἀναγκαίας τύχης <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>803</span>; <b class="b3">ὁ προστὰς τῆς εἰρήνης</b> the [[champion]] of [[peace]], <span class="bibl">Aeschin.2.161</span>; <b class="b3">πάντων προστᾶσα [δύναμις</b>] <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>25b</span>; <b class="b3">π. τινός</b> to [[be]] his [[protector]], <span class="title">GDI</span>1726.6 (Delph., ii B. C.), <span class="bibl"><span class="title">PFay.</span>13.5</span> (ii B. C.); τῆς ἐναντίας π. γνώμης <span class="bibl">Plb.5.5.8</span>; τοῖσιν ἐχθροῖς προὐστήτην φόνου were the [[author]]s of…, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>980</span>; <b class="b3">π. [νόσου</b>] <span class="bibl">E.<span class="title">Andr.</span>221</span>: abs., βέλεα… ἀρωγὰ προσταθέντα <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>206</span>(lyr.).</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0726.png Seite 726]] (s. [[ἵστημι]]), vorstellen, [[an die Spitze stellen]], als Anführer zur Vertheidigung voranstellen, τινά, Il. 4, 156; ὃν ἡ [[πόλις]] ἀξιοῖ αὑτῆς προϊστάναι, Plat. Lach. 197 d; – τοὺς εὐκινητοτάτους ἑκατέρου τοῦ κέρατος προέστησε, Pol. 1, 33, 7, er stellte sie voran. – Im med. u. in den intrans. tempp. sich [[vorstellen]]; προστῆναί τινα, vor Einen, zu ihm herantreten, Soph. El. 1370; τινί, Her. 1, 129; auch geistig, vor die Seele treten, ὥς μιν προστῆναι τοῦτο, 1, 86; häufiger sich an die Spitze stellen, als Vörsteher, Anführer über Etwas gesetzt sein, [[vorstehen]], regieren, verwalten, τινός, Her. 5, 49; οὐκ ὀρθῶς σεωυτοῦ προέστηκας, nicht recht beherrschest du dich selbst, 2, 173; οἱ προεστῶτες, die Vorgesetzten, Vorsteher, 4, 79; τοῦ δήμου προεστάναι, Thuc. 6, 28. 8, 65 u. öfter. Vgl. noch Plat. οἱ φάσκοντες προεστάναι τῆς πόλεως καὶ ἐπιμελεῖσθαι, Gorg. 520 a; τῷ προεστῶτι καὶ ἄρχοντι, Rep. IV, 428 e; Folgende überall. Auch sich vor Einen zum Schutze hinstellen, ihn vertheidigen, sich seiner annehmen, τινός, Her. 9, 107; τὸν προστάντα τῆς εἰρήνης, Aesch. 2, 161; [[φίλων]], Plut. Dio 26; φίλοι, πρόστητ' ἀναγκαίας τύχης, Soph. Ai. 790, helfet gegen (aber ὣ τοῖσιν ἐχθροῖς προὐστήτην φόνου ist = den Mord bereiten, El. 968; u. Ai. 1112, ἦ σοὶ γὰρ [[Αἴας]] [[πολέμιος]] προὔστη [[ποτέ]], ist es = stand dir feindlich gegenüber); vgl. Eur. Androm. 221. – Das pass. προσταθέντα = προστάντα, Soph. O. R. 206. – Das med. auch im praes. u. aor. vor sich hinstellen, z. B. σκίπωνα, Her. 4, 172; für sich zum Vorsteher machen, προστησώμεθα Τύρταιον Plat. Legg. I, 629 a, u. Sp., wie Luc. Pisc. 23; προΐστασθαι τέχνης, Ath. XIII, 612 a, einer Kunst vorstehen, sie betreiben; προέστασαν τῆς ἐναντίας γνώμης, Pol. 5, 5, 8, sie standen an der Spitze der Meinung, vertraten diese, προΐσταται τουτονὶ αὑτῆς, sie macht diesen zu ihrem Vormunde, Dem. 59, 38; dah. [[vorziehen]], Plat. Rep. VII, 531 b; aber προστησάμενος τούτους, Dem. 46, 9, ist = nachdem er diese hat vor sich hintreten lassen, sich hinter sie gesteckt hat, also [[vorschieben]]; daher auch vorschützen, τὸ τῶν Ἀμφικτυόνων [[δόγμα]] προστησάμενοι, 5, 19; τοῦ ἀγῶνος τὴν πρὸς ἐμὲ ἔχθραν προΐσταται, 18, 15, u. sonst; προΐστασθαι ἀτυχίαν τῆς κακουργίας, Antiph. 2 γ 1.

|btext=<b>I.</b> <i>tr. (aux temps suiv. : prés., impf.</i> προΐστην, <i>f.</i> προστήσω, <i>ao.</i> προέστησα, <i>p. contr.</i> [[προὔστησα]] ; <i>pf.</i> προέστηκα, <i>p. contr.</i> [[προὔστηκα]]) mettre en avant, placer en tête : τινα μάχεσθαι IL mettre qqn en avant pour combattre;<br /><b>II.</b> <i>intr. (aux temps suiv. : ao.2</i> προέστην, <i>p. contr.</i> [[προὔστην]], <i>pf.</i> προέστηκα, <i>pqp.</i> προειστήκειν);<br /><b>1</b> se placer en face de : τινί <i>ou</i> τινα, se placer devant qqn ; <i>avec idée d'hostilité</i> se dresser en face de, τινι ; <i>fig.</i> se présenter (à l'esprit);<br /><b>2</b> se placer devant pour protéger, protéger, défendre : τινός qqn ; <i>ou avec le gén. de l'objet contre lequel on protège</i> : ἀναγκαίας τύχης SOPH protéger contre les rigueurs de la fortune;<br /><b>3</b> [[se placer à la tête de]] ; <i>à l'ao. et au pf.</i> être à la tête de : [[τοῦ]] δήμου THC du peuple ; οἱ [[τοῦ]] δήμου προεστηκότες THC les premiers de la cité ; οἱ [[ἐν]] ταῖς πόλεσι προστάντες THC les premiers citoyens dans les villes ; <i>en mauv. part</i> être le meneur, le chef d'un parti de conjurés ; présider à : τῆς εἰρήνης ESCHN à la paix ; φόνου SOPH à un meurtre ; <i>fig.</i> gouverner (sa vie, <i>etc.</i>) gén.;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[προΐσταμαι]] (<i>impf.</i> προϊστάμην, <i>f.</i> προστήσομαι, <i>ao.</i> προεστησάμην);<br /><b>I.</b> placer devant soi, acc. ; <i>fig.</i> :<br /><b>1</b> mettre à sa tête, acc.;<br /><b>2</b> mettre devant soi pour se protéger : τὰ [[τῶν]] Ἀμφικτυόνων δόγματα LUC alléguer les décrets des Amphictyons;<br /><b>3</b> se proposer : τινα [[παράδειγμα]] LUC qqn comme modèle;<br /><b>II.</b> mettre en avant, mettre en relief, en évidence : [[τοῦ]] ἀγῶνος τὴν πρὸς ἐμὲ ἐχθρὰν προΐσταται DÉM il met ainsi en évidence comme motif réel de cette lutte sa haine contre moi.<br />'''Étymologie:''' [[πρό]], [[ἵστημι]].

|elnltext=προ-ΐστημι, sigm. aor. προύστησα en προέστησα, med. προυστησάμην en προεστησάμην, stamaor. προύστην en προέστην; aor. pass. προεστάθην; perf. προέστηκα, plqperf. προειστήκειν met acc., causat. ( praes., fut., en sigm. aor. προύστησα, προυστησάμην, en aor. pass. προυστάθην ) vooraan stellen, vooraan plaatsen ( act. en med. ):; οἶον προστήσας πρὸ Ἀχαιῶν Τρωσὶ μάχεσθαι omdat ik je in je eentje vooraan heb opgesteld om als voorvechter van de Grieken met de Trojanen te strijden Il. 4.156; π. τὰ ἅρματα de strijdwagens vooraan opstellen Xen. Hell. 4.1.18; ter bescherming, pass..; βέλεα... ἀρωγὰ προσταθέντα pijlen die als hulp ter bescherming geboden worden Soph. OT 206; ervoor plaatsen:; σκίπωνα π. een staf voor (de deur) zetten Hdt. 4.172.2; naar voren brengen:. προστησώμεθα... Τύρταιον laten we Tyrtaeus als voorbeeld nemen Plat. Lg. 629a; τί τάδε προυστήσω λόγῳ; waarom heb je dat naar voren gebracht in je betoog? Eur. Cycl. 319. aan het hoofd stellen (van), als leider kiezen (van) ( med. ): met acc. en gen..; ἕνα τινὰ ἀεὶ δῆμος εἴωθεν... προίστασθαι ἑαυτοῦ het volk heeft de gewoonte steeds één enkele figuur als zijn leider aan te stellen Plat. Resp. 565c; προΐσταται Στέφανον... αὐτῆς zij kiest Stephanos als haar legale beschermheer Apollod. [Dem.] 59.37; overdr..; ὦτα τοῦ νοῦ προστησάμενοι omdat ze hun oren de leiding geven over hun verstand (d.w.z. wat ze horen stellen boven wat ze denken) Plat. Resp. 531b; overdr. voorop stellen (in), het belangrijkste maken (van):. τοῦτο προστήσασθαι τοῦ ἑαυτοῦ βίου dat in zijn leven vooropstellen Plat. Resp. 599a; τοῦ μὲν ἀγῶνος ὅλου τὴν πρὸς ἔμ’ ἔχθραν προΐσταται zijn persoonlijke vijandschap jegens mij laat hij de boventoon voeren in dit hele proces Dem. 18.15. med.-pass. ( praes., stamaor. προέστην, perf. προέστηκα ), meestal met dat. voor... gaan staan:; ἦ σοὶ γὰρ Αἴας πολέμιος προὔστη ποτέ; heeft Aias zich dan ooit vijandig opgesteld tegenover jou? Soph. Ai. 1133; met acc. smeken:; ἡ σε πολλά... προυστην ik die u vaak gesmeekt heb Soph. El. 1378; overdr. beschermen: met gen.. πρόστητ’ ἀναγκαίας τύχης bescherm mij tegen het onafwendbare lot Soph. Ai. 803. aan het hoofd gaan staan: abs. subst. ptc..; οἱ ἐν ταῖς πόλεσι προστάντες degenen die in de steden aan de macht waren gekomen Thuc. 3.82.8; meestal perf. aan het hoofd staan (van), de leiding hebben (over); met gen..; τῶν Σκυθέων οἱ προεστεῶτες de leiders van de Skythen Hdt. 4.79.5; οὐδὲν ὅμοιόν ἐστι χοροῦ τε καὶ στρατεύματος προεστάναι het is zeker niet hetzelfde leider van een koor of van een leger te zijn Xen. Mem. 3.4.3; οὐκ ὀρθῶς σεωυτοῦ προέστηκας u leidt uzelf niet op de juiste manier Hdt. 2.173.2; τοῦ ἑαυτοῦ βίου καλῶς προεστηκέναι goed leiding geven aan zijn eigen leven Xen. Mem. 3.2.2; abs..; οἱ προεστηκότες ἐν ταῖς πόλεσι de leidende figuren in de stad Xen. Hell. 3.5.1; overdr. overtreffen:. πάντων... προστᾶσα εὐψυχίᾳ allen in dapperheid overtreffend Plat. Tim. 25b.

|elrutext='''προΐστημι:'''<br /><b class="num">1</b> (impf. προΐστην, fut. προστήσω, aor. 1 προέστησα - стяж. [[προὔστησα]], pf. [[προέστηκα]] - стяж. [[προὔστηκα]]; med.: impf. προϊστάμην, fut. προστήσομαι, aor. 1 προεστησάμην) ставить впереди или во главе (τινὰ τοῦ κέρατος Polyb.; τινὰ τῆς πόλεως Plat.; τινὰ Τρωσὶ μάχεσθαι Hom.);<br /><b class="num">2</b> (формы как в 1) выставлять вперед, выдвигать: προστησάμενος τὰ ἅρματα Xen. расставив впереди колесницы; π. τῆς ἐναντίας γνώμης Polyb. выдвигать противоположное мнение; [[καλῶν]] ἔργων προΐστασθαι NT творить добрые дела; προΐστασθαί τινα στρατηγόν Dem. назначать кого-л. своим полководцем;<br /><b class="num">3</b> (aor. 2 προέστην, pf. [[προέστηκα]], ppf. προειστήκειν) становиться впереди, представать (τινί Her. и τινά Soph.): ἦ σοὶ [[πολέμιος]] προὔστη [[ποτέ]]; Soph. разве (Эант) представал когда-л. перед тобой как враг?; ὡς δέ μιν προστῆναι [[τοῦτο]] Her. (говорят, что) когда это вспомнилось ему;<br /><b class="num">4</b> (формы как в 1) заслонять собой, становиться на защиту, защищать: π. τινός Her., Plut. защищать кого-л.; π. ἀναγκαίας τύχης Soph. защищать от роковой судьбы; πρὸ τοῦ φωτὸς προστησάμενος τὸν χεῖρα Arst. заслонившись рукой от света; προστήσασθαί τινα [[αὑτοῦ]] Dem. взять кого-л. себе в заступники (опекуном); τὰ τῶν Ἀμφικτυόνων δόγματα προστήσασθαι Dem. сослаться в свою защиту на амфиктионийские положения;<br /><b class="num">5</b> (формы как в 3) становиться во главе (τῆς πόλεως Plat.): οἱ ἐν ταῖς πόλεσι προστάντες Thuc. первые граждане (руководящие лица) городов; οἱ προεστῶτες, ион. προεστεῶτες Her., Thuc. руководители, старейшины; οἱ τοῦ δήμου προεστηκότες Thuc. и προϊστάμενοι Plut. вожди народа; τοῖς ἐχθροῖς π. φόνου Soph. нести смерть врагам; προειστήκει (τῶν ταραξάντων) [[Καλλίμαχος]] Xen. во главе мятежников стал Каллимах; π. [[ἑαυτοῦ]] [[ὀρθῶς]] Her. или [[καλῶς]] Xen. хорошо вести себя;<br /><b class="num">6</b> (формы как в 3) ставить впереди или выше, предпочитать (τὰ [[ὦτα]] τοῦ νοῦ Plat.);<br /><b class="num">7</b> (формы как в 3) опережать, превосходить (τινὸς εὐψυχίᾳ Plat.).

|mltxt=ΝΜΑ [[ἵστημι]]<br /><b>μέσ.</b> [[προΐσταμαι]]<br />[[είμαι]] επικεφαλής, [[αρχηγεύω]] (α. «προΐσταται στις ανασκαφές» β. «οὗτοι γὰρ [[μάλιστα]] προειστήκεισαν τῆς μεταβολῆς», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />α) (η μτχ. αρσ. και θηλ. μέσ. ενεστ. ως ουσ.) ο [[προϊστάμενος]], <i>η προϊσταμένη</i><br />ο επικεφαλής, αυτός που διευθύνει («[[προϊστάμενος]] υπηρεσίας»)<br />β) <b>το θηλ. ως ουσ.</b> η επικεφαλής του βοηθητικού προσωπικού τμήματος νοσοκομείου ή άλλου νοσηλευτικού ιδρύματος<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>παθ.</b> [[υπερασπίζω]], [[προστατεύω]] («χηρῶν καὶ ὀρφανῶν πρόστητε», Μηναί.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[στήνω]] [[μπροστά]] ως πρόμαχο («τοὺς εὐκινητοτάτους ἑκατέρου τοῦ κέρατος προέστηκε», <b>Πολ.</b>)<br /><b>2.</b> [[κάνω]] κάποιον αρχηγό («ὅν ἡ [[πόλις]] ἀξιοῑ αὑτῆς προϊστάναι», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>3.</b> [[εκθέτω]] [[δημόσια]]<br /><b>4.</b> (το ενεργ. με παθ. σημ.) [[είμαι]] [[αρχηγός]] πολιτικής μερίδας<br /><b>5.</b> <b>μέσ.</b> α) [[εκλέγω]] κάποιον ως αρχηγό («ὡς χρὴ Κῡρον προστησαμένους τὸν Ἀστυάγεα παῦσαι τῆς βασιληΐης», <b>Ηρόδ.</b>)<br />β) [[θέτω]] ενώπιόν μου («προστησάμενος τὰ ἅρματα», <b>Ξεν.</b>)<br />γ) [[προβάλλω]] ως [[δικαιολογία]], [[προφασίζομαι]] («τὰ τῶν Ἀμφικτυόνων δόγματα προστήσασθαι», <b>Δημοσθ.</b>)<br />δ) [[θεωρώ]] ανώτερο, [[προτιμώ]] («ὦτα τοῦ νοῦ προστησάμενοι», <b>Πλάτ.</b>)<br />ε) [[ιδρύω]] [[κάτι]] [[πριν]] από [[άλλο]]<br />στ) [[δηλώνω]], [[φανερώνω]]<br />ζ) [[φέρω]] ως [[παράδειγμα]] για να στηρίξω τους λόγους μου («προστησώμεθα γοῦν Τυρταῖον», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>παθ.</b> α) [[κυβερνώ]], [[διοικώ]]<br />β) [[υπερτερώ]], [[υπερβαίνω]] («πάντων... προστᾱσα εὐψυχίᾳ καὶ τέχναις ὅσαι κατὰ πόλεμον», <b>Πλάτ.</b>)<br />γ) [[προσέρχομαι]], [[παρουσιάζομαι]]<br />δ) [[πλησιάζω]] («ἤ σε... λιπαρεῖ προύστην χερί», <b>Σοφ.</b>)<br />ε) [[στέκομαι]] ενώπιον κάποιου ως [[εχθρός]]<br />στ) [[είμαι]] [[πόρνη]]<br /><b>7.</b> (το αρσ. πληθ. μτχ. παρακμ. ή αορ. β' ως ουσ.) <i>οἱ προεστῶτες</i>, ιων. τ. <i>προειστεῶτες</i> και <i>οἱ προστάντες</i><br />οι πολιτικοί αρχηγοί<br /><b>8.</b> <b>φρ.</b> α) «[[προΐστημι]] φόνου» — [[προετοιμάζω]] τον φόνο κάποιου<br />β) «[[προΐστημι]] ἐναντίαν γνώμην» — [[εκπροσωπώ]] την αντίθετη [[γνώμη]].

|lsmtext='''προΐστημι:''' μέλ. <i>-στήσω</i>, αόρ. αʹ [[προὔστησα]], μτχ. <i>προστήσας</i>, απαρ. <i>προστῆσαι</i>·<br /><b class="num">Α.</b> Μτβ. σε αυτούς τους χρόνους, [[καθώς]] επίσης σε ενεστ. και Μέσ. αόρ. αʹ,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[στήνω]] από [[πριν]] ή [[εμπρός]], <i>προστήσας</i> (<i>σε</i>) <i>Τρωσὶ μάχεσθαι</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[στήνω]], [[τοποθετώ]] πάνω από τους άλλους, με γεν., σε Πλάτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Μέσ., [[κυρίως]] στον αόρ. αʹ, [[τοποθετώ]] κάποιον [[μπροστά]] μου, [[εκλέγω]] κάποιον ως αρχηγό, σε Ηρόδ.· με γεν., προΐσασθαι τουτονὶ [[ἑαυτοῦ]], [[θέτω]] κάποιον ως οδηγό μου, σε Πλάτ.<br /><b class="num">2.</b> [[τοποθετώ]] [[εμπρός]] μου, [[τοποθετώ]] [[μπροστά]], σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> μεταφ., [[τοποθετώ]] [[μπροστά]], [[προβάλλω]] ως [[δικαιολογία]], [[προφασίζομαι]], τὰ [[τῶν]] Ἀμφικτυόνων δόγματα προστήσασθαι, σε Δημ.· με γεν., [[χρησιμοποιώ]] ένα [[πράγμα]] ως [[πρόφαση]] για [[κάτι]] [[άλλο]], στον ίδ.<br /><b class="num">4.</b> [[προτιμώ]], [[εκτιμώ]] κάποιον ανώτερο από κάποιον [[άλλο]], <i>τινά τινος</i>, σε Πλάτ. <b>Β.</b> Παθ., με Ενεργ. αόρ. βʹ [[προὔστην]], παρακ. <i>προέστηκα</i>, Ιων. βʹ πληθ. [[προέστατε]], απαρ. <i>προεστάναι</i>, μτχ. [[προεστώς]], Παθ. αόρ. αʹ <i>προεστάθην</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[τοποθετώ]] τον εαυτό μου [[μπροστά]], [[στέκομαι]] [[μπροστά]], σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ., [[πλησιάζω]], σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> με δοτ., [[στέκομαι]] [[μπροστά]], [[απέναντι]], ή [[αντιμετωπίζω]] τον [[άλλο]], στον ίδ.<br /><b class="num">II.</b> με γεν., είμαι τοποθετημένος [[επάνω]], είμαι η κύρια [[δύναμη]], <i>τῆς Ἑλλάδος</i>, [[τῶν]] Ἀρκάδων, σε Ηρόδ.· είμαι στην [[κορυφή]] της συντροφιάς, [[ενεργώ]] ως [[αρχηγός]] ή [[οδηγός]], <i>τῶνπαράλων</i>, [[τῶν]] ἐκ τοῦ πεδίου, στον ίδ.· <i>τοῦ δήμου</i>, σε Θουκ.· απ' όπου απόλ., <i>οἱ προεστῶτες</i>, Ιων. <i>-εῶτες</i>, οδηγοί, αρχηγοί, ηγέτες, σε Ηρόδ., Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> δηλώνει ποικίλες σχέσεις, [[κυβερνώ]], [[διευθύνω]], [[διοικώ]], οὐκ [[ὀρθῶς]] [[σεωυτοῦ]] προέστηκας, δεν κυβερνάς [[καλά]] τον εαυτό [[σου]], σε Ηρόδ.· προέστηκα τοῦ [[ἑαυτοῦ]] βίου, σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> [[στέκομαι]] [[μπροστά]] έτσι ώστε να [[οδηγώ]] αυτόν, σε Ηρόδ.· <i>πρόστητε τύχης</i>, ο [[υπερασπιστής]] μας ενάντια στη [[μοίρα]], σε Σοφ.· <i>ὁ προστὰς τῆς εἰρήνης</i>, [[προστάτης]] της ειρήνης, σε Αισχίν.· επίσης, <i>προὐστήτην φόνου</i>, ήταν πρωτεργάτες του φονικού, σε Σοφ.· απόλ., <i>βέλεα ἀρωγὰ προσταθέντα</i>, στον ίδ.