δοῦλος: Difference between revisions

|btext=η, ον :<br /><b>I.</b> esclave : τινος, de qqn ; <i>p. anal.</i> [[δοῦλος]] τῶν [[πέλας]] SOPH qui est à la discrétion d'autrui ; <i>fig.</i> λιχνειῶν, λαγνειῶν [[δοῦλος]] XÉN esclave de la gourmandise, de la mollesse ; χρημάτων [[δοῦλος]] EUR esclave de l'argent;<br /><b>II.</b> [[d'esclave]] :<br /><b>1</b> servile : γνῶμαι δοῦλαι SOPH sentiments d'esclaves ; [[δοῦλος]] [[βίος]] SOPH vie d'esclave;<br /><b>2</b> [[habité par des esclaves]].<br />'''Étymologie:''' DELG <i>myc.</i> do-e-ro, mais aucune étym. i.-e. ; pê mot carien ou lydien ; ou pê dérivé de [[δίδωμι]] « oblat ».

|txtha=[[δούλη]], [[δοῦλον]] ([[derived]] by [[most]] from [[δέω]], to [[tie]], [[bind]]; by [[some]] from ΔΑΛΩ, to [[ensnare]], [[capture]] (?) others [[besides]]; cf. Vanicek, p. 322)); serving, [[subject]] to: παρεστήσατε τά [[μέλη]] [[ὑμῶν]] δοῦλα τῇ [[ἀκαθαρσία]], ἡ [[δούλη]], a [[female]] [[slave]], bondmaid, [[handmaid]]: [[τοῦ]] Θεοῦ, [[τοῦ]] κυρίου, [[one]] [[who]] worships God and submits to him, ὁ [[δοῦλος]], the Sept. for עֶבֶד;<br /><b class="num">1.</b> a [[slave]], [[bondman]], [[man]] of [[servile]] [[condition]];<br /><b class="num">a.</b> [[properly]]: opposed to [[ἐλεύθερος]], [[κύριος]], [[δεσπότης]], [[οἰκοδεσπότης]], α. [[one]] [[who]] gives [[himself]] up [[wholly]] to [[another]]'s [[will]], τῆς ἁμαρτίας, τῆς φθορᾶς, τῶν ἡδονῶν, Athen. 12, p. 531c.; τῶν χρημάτων, [[Plutarch]], Pelop c. 3; [[τοῦ]] πίνειν, Aelian v. h. 2,41). β. the δοῦλοι Χριστοῦ, [[τοῦ]] Χριστοῦ, Ἰησοῦ Χριστοῦ, are those whose [[service]] is used by Christ in extending and advancing his [[cause]] [[among]] men: used of apostles, [[κύριος]] πάντων, δοῦλοι [[τοῦ]] Θεοῦ, יְהוָה עַבְדֵי, are those whose [[agency]] God employs in executing his purposes: used of apostles, γ. [[δοῦλος]] τίνος, [[devoted]] to [[another]] to the [[disregard]] of [[one]]'s [[own]] interests: a [[servant]], [[attendant]], (of a [[king]]): [[διάκονος]].)

|ftr='''δοῦλος''': ion. att.<br />{doũlos}<br />'''Forms''': [[δῶλος]] kret.;<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Sklave]], [[Knecht]], auch als Adj. [[sklavisch]], [[knechtisch]] mit dem Komp. δουλότερος (Hdt.); [[δούλη]] f. [[Sklavin]], [[Magd]] (seit Il.); zur Verbreitung E. Kretschmer Glotta 18, 74f.<br />'''Composita''': Viele subst. und adj. Kompp.<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[δουλίς]] f. (Hyp., ''AP'' u. a.; vgl. Schwyzer 127 und 465) mit [[δουλίδιον]] (H.), [[δουλάριον]] (Ar. usw., vorw. von Sklavinnen gebraucht). — [[δουλοσύνη]] [[Knechtschaft]] (ion. poet. seit Od.; vgl. Porzig Satzinhalte 226) mit [[δουλόσυνος]] (E. ''Hek''. 448 [lyr.]); dazu Frisk Eranos 43, 220. — [[δούλιος]], -ειος [[sklavisch]], [[knechtisch]] (vorw. poet. seit Hom.), [[δούλεος]] ib. (A. R.), [[δουλικός]] ib. (att. usw.), δουλικά (σώματα) n. pl. [[Sklaven]] (''Peripl''. ''M''. ''Rubr''., Pap.). — Denominative Verba: 1. [[δουλεύω]] [[Sklave sein]], [[dienen]] (ion. att.) mit [[δουλεία]], ion. -ηΐη [[Knechtschaft]], [[δούλευμα]] [[Knechtschaft]], [[Knecht]] (Trag.; vgl. Chantraine Formation 186), [[δουλεύτρια]] [[Dienerin]] (Eust.); 2. δουλόομαι, -όω [[geknechtet werden]], [[knechten]] (ion. att.) mit [[δούλωσις]] (Th., Pl. usw.) und [[δουλωτικός]] (Plu.).<br />'''Etymology''': Ägäisch ''do''-''e''-''ro'', ''do''-''e''-''ra'', wenn richtig als ‘Sklave, -in’ gedeutet, erweist für [[δοῦλος]], [[δῶλος]] eine Grundform *δόελος. Wichtig für die Erklärung des Wortes ist eine Angabe bei H.: [[δοῦλος]]· ἡ [[οἰκία]], ἢ τὴν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνέλευσιν τῶν γυναικῶν (unklar [[δωλοδομεῖς]]· οἰκογενεῖς; verfehlt Schulze Q. 95 A. 3); die Änderung in δοῦμος (Latte nach Wackernagel) ist erwägenswert, verstößt aber gegen die Buchstabenfolge. Das Wort ist jedenfalls entlehnt, u. zw. nach Lambertz Glotta 6, 1ff. (wo ausführliche Behandlung) karisch-lydisch (ähnlich Benveniste Rev. d. ét. lat. 10, 438f.), nach Aßmann Glotta 9, 94ff. aus dem Nordsemitischen. — Unhaltbare idg. Etymologien bei Bq.<br />'''Page''' 1,412