λείπω: Difference between revisions

|btext=<i>f.</i> λείψω, <i>ao.2</i> [[ἔλιπον]], <i>postér.</i> ao. [[ἔλειψα]], <i>pf.</i> [[λέλοιπα]];<br /><i>Pass. f.</i> λειφθήσομαι, <i>ao.</i> [[ἐλείφθην]], <i>pf.</i> [[λέλειμμαι]], <i>f. antér. au sens du f. simple</i> λελείψομαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> laisser, quitter, abandonner : τινά, quitter qqn ; βίον SOPH quitter, perdre la vie ; <i>avec un suj. de ch.</i> ψυχὴ λέλοιπεν OD la vie (l')a abandonné ; τὸν μὲν λίπε [[θυμός]] IL le souffle, <i>càd</i> la vie l'abandonna;<br /><b>2</b> [[laisser derrière soi]] <i>ou</i> après soi ; <i>particul.</i> laisser en souvenir, en dépôt : τινί [[τι]], qch à qqn ; <i>fig.</i> εὔκλειαν [[ἐν]] δόμοισι ESCHL un renom glorieux dans sa maison ; ἀνίας καὶ γόους τινί SOPH laisser (à d'autres, en mourant) le chagrin et les gémissements (tandis que le mort est délivré des maux);<br /><b>3</b> <i>en mauv. part</i> abandonner par faiblesse <i>ou</i> trahison, délaisser : τινά, abandonner qqn lâchement ; τὴν τάξιν ESCHN abandonner son poste ; φοράν XÉN négliger de payer un tribut ; <i>avec un suj. de ch.</i> λίπον ἰοὶ ἄνακτα OD les traits firent défaut au roi;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> <b>1</b> [[faire défaut]] ; être insuffisant οu incomplet;<br /><b>2</b> [[cesser]];<br /><i><b>Pass.-Moy.</b></i> [[λείπομαι]] (<i>f.</i> λείψομαι, <i>ao.2</i> ἐλιπόμην <i>ou ao. Pass.</i> [[ἐλείφθην]], <i>pf.</i> [[λέλειμμαι]]) être laissé en arrière, <i>d'où</i><br /><b>1</b> rester en arrière : ἐγὼ λιπόμην ἀκαχήμενος [[ἦτορ]] OD je demeurai là, le cœur triste ; ἐλείποντο τῶν στρατιωτῶν οἱ διεφθαρμένοι ὑπὸ τῆς χιόνος τοὺς ὀφθαλμούς XÉN ceux des soldats qui avaient les yeux abîmés par la neige demeuraient en arrière ; λείπεσθαι βασιλέος HDT rester en arrière du roi, ne pas le suivre, l'abandonner ; <i>particul.</i> rester en arrière dans une lutte, dans une course : [[ἀπό]] τινος, rester en arrière de qqn, être distancé, <i>càd</i> être vaincu par qqn ; <i>fig.</i> être vaincu, être inférieur : τινός, à qqn ; λόγου SOPH rester en arrière d'un discours, d'un propos, <i>càd</i> n’en pas entendre une parole ; ξύνεσιν οὐδενὸς λ. THC ne le céder en intelligence à personne ; πλήθει τινός XÉN être inférieur en nombre à qqn ; <i>abs.</i> λείπεσθαι μάχῃ ESCHL être vaincu dans un combat <i>ou</i> être inférieur en forces dans un combat ; <i>avec un part.</i> : [[ταῦτα]] οὐδὲν [[ἐμοῦ]] λείπει γιγνώσκων XÉN tu sais cela aussi bien que moi;<br /><b>2</b> [[être laissé en arrière]], [[survivre]];<br /><b>3</b> être dépourvu de, être privé de, gén. : <i>fig.</i> γνώμας σοφᾶς SOPH manquer de jugement, de sagesse, <i>etc. ; abs.</i> être insuffisant, incomplet : ὀλιγέων [[γάρ]] [[σφι]] ἡμερέων λείπεται σιτία HDT car il s'en faut de qqes jours qu’ils aient assez de vivres, ils n’ont plus de vivres que pour qqes jours ; <i>abs. avec un suj. de pers.</i> être insuffisant, être incapable de faire qch;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[λείπομαι]] (<i>f.</i> λείψομαι, <i>ao.</i> ἐλειψάμην) laisser après soi : μνημόσυνα HDT des souvenirs ; διαδόχους ἑαυτῷ PLUT laisser après soi des successeurs.<br />'''Étymologie:''' R. Λιπ, laisser = <i>lat.</i> liq- de reliquus, linquo.

|lsmtext='''λείπω:''' (από √<i>ΛΙΠ</i>), μέλ. <i>λείψω</i>, αόρ. βʹ <i>ἔλῐπον</i>, παρακ. [[λέλοιπα]], υπερσ. [[ἐλελοίπειν]] — Μέσ., αόρ. βʹ <i>ἐλιπόμην</i> — Παθ., Μέσ. μέλ. με Παθ. [[σημασία]], <i>λείψομαι</i>· επίσης <i>λειφθήσομαι</i> και <i>λελείψομαι</i>, αόρ. [[ἐλείφθην]], γʹ ενικ. Επικ. <i>ἔλειφθεν</i>, παρακ. [[λέλειμμαι]], υπερσ. <i>ἐλελείμμην</i>, Επικ. <i>λελείμμην</i>.<br /><b class="num">Α. I.</b> μτβ.,<br /><b class="num">1.</b> [[αφήνω]], [[εγκαταλείπω]], σε Όμηρ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[αφήνω]] [[πίσω]] μου, [[αφήνω]] στο [[σπίτι]] μου, στον ίδ., κ.λπ.· [[ιδίως]], λέγεται για ανθρώπους που πεθαίνουν, [[αφήνω]] σαν [[κληρονομιά]], σε Ομήρ. Ιλ., κ.λπ.· ομοίως, στη Μέσ., [[αφήνω]] [[πίσω]] μου ως [[ενθύμιο]] στους μεταγενέστερους, σε Ηρόδ., κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[αφήνω]], [[ξεχνώ]], [[εγκαταλείπω]], «[[αφήνω]] στους δρόμους», σε Ομήρ. Ιλ., κ.λπ.· [[λείπω]] ἐράνους, δεν [[πληρώνω]]..., σε Δημ.· ομοίως, [[λείπω]] δασμόν, <i>φοράν</i>, σε Ξεν.· αντιστρόφως, <i>λίπον ἰοὶ ἄνακτα</i>, εξαντλήθηκαν, δεν του έμειναν άλλα βέλη, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">II.</b> αμτβ., [[ελλείπω]], δεν [[υπάρχω]], δεν [[φαίνομαι]], Λατ. [[deficio]], σε Σοφ., Ευρ., κ.λπ. <b>Β. I. 1.</b> Παθ., καταλείπομαι, εγκαταλείπομαι, σε Όμηρ., κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[μένω]], [[υπολείπομαι]], σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ., κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[μένω]] [[ζωντανός]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">II.</b> με γεν., [[απομένω]] [[χωρίς]] κάποιον, εγκαταλείπομαι από κάποιον, <i>σοῦ λελειμμένη</i>, σε Σοφ.· [[αλλά]] λελειμμένος [[δορός]], αυτός που αποκλείστηκε από το [[δόρυ]], δηλ. δεν σκοτώθηκε, δεν σφαγιάστηκε, σε Αισχύλ.<br /><b class="num">III. 1.</b> αφήνομαι [[πίσω]], [[υπολείπομαι]] σε αγώνα δρόμου, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>λελειμμένος οἰῶν</i>, αυτός που μένει [[πίσω]] από τα πρόβατα, σε Ομήρ. Οδ.· ἐς [[δίσκουρα]] [[λέλειπτο]], είχε μείνει [[πίσω]], υπολειπόταν κατά μια [[βολή]] δίσκου, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>τοῦκήρυκος μὴ λείπεσθαι</i>, να μην υπολείπονται του κήρυκα κατά την [[επιστροφή]], σε Θουκ.<br /><b class="num">2.</b> δεν [[φτάνω]] κάποιον, είμαι [[κατώτερος]], [[χειρότερος]], ασθενέστερος ή [[μικρότερος]] από κάποιον, <i>τινος</i>, σε Ηρόδ., Αττ.· λέλειψαι τῶν ἐμῶν βουλευμάτων, υπολείπεσαι, δεν καταλαβαίνεις τα σχέδιά μου, σε Ευρ.<br /><b class="num">3.</b> λείπεσθαι ἀπό τινος, [[κρατιέμαι]] σε [[απόσταση]] από κάποιον, αποτραβιέμαι, επιφυλάσσομαι, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>λείπεσθαι βασιλέος</i> ή <i>ἀπὸ βασιλέος</i>, [[εγκαταλείπω]] τον βασιλιά, [[λιποτακτώ]], σε Ηρόδ.· απόλ., κρατάω [[απόσταση]], είμαι [[απών]], [[απουσιάζω]], στον ίδ.<br /><b class="num">4.</b> έχω [[έλλειψη]], [[πάσχω]] από, ὀδυρμάτων ἐλείπετ' [[οὐδέν]], σε Σοφ., κ.λπ.