ἀπολείπω: Difference between revisions

|btext=<i>f.</i> ἀπολείψω, <i>ao.2</i> ἀπέλιπον, <i>pf.</i> ἀπολέλοιπα;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> laisser en place, laisser : οὐδ’ ἀπέλειπεν OD il ne laissa rien, <i>càd</i> il dévora tout;<br /><b>II.</b> laisser en partant, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> [[laisser]], [[quitter]], [[abandonner]];<br /><b>2</b> laisser derrière soi, dépasser : τινά qqn ; <i>fig.</i> τοσοῦτον ἀπ. τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους περὶ τὸ φρονεῖν [[ὥστε]] ISOCR surpasser tellement les autres hommes en sagesse que … ; laisser une distance, un intervalle ; ἀπ. [[ὡς]] [[πλέθρον]] XÉN laisser une distance d'un plèthre environ ; [[μέγαθος]] ἀπὸ τεσσέρων πήχεων ἀπολείπειν [[τρεῖς]] δακτύλους HDT avoir une taille de quatre coudées moins trois doigts ; βραχὺ ἀπέλιπον διακόσιαι [[γενέσθαι]] THC il s'en fallut de peu qu’elles ne fussent deux cents ; <i>fig.</i> μικρόν, [[ὀλίγον]] [[ἀπολείπω]] avec l'inf., peu s'en faut que je ne … ; οὐδὲν ἀπολείπετε avec l'inf. DÉM il ne s'en faut de rien que vous ne …;<br /><b>B.</b> <i>intr.</i> <b>I.</b> [[laisser derrière soi]], [[abandonner]] ; s'éloigner : ἐκ τῶν Συρακουσῶν THC de Syracuse;<br /><b>II.</b> [[faire défaut]], [[manquer]] <i>en parl. de fruits, de récoltes</i> : ὁ ποταμὸς ἀπολείπει HDT le fleuve baisse ; <i>en parl. de pers.</i> s'abandonner, perdre courage;<br /><b>C.</b> <i>Pass. (f.</i> ἀπολειγθήσομαι, <i>etc.)</i> être laissé en arrière, rester en arrière : ἀπολείπεσθαί τινος DÉM être distancé par qqn, être inférieur à qqn ; ἔν τινι en qch ; <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> être éloigné de, gén. : τῆς ἀληθηΐης HDT de la vérité;<br /><b>2</b> être privé de, manquer de, gén. : τάφου SOPH d'un tombeau ; παιδείας DÉM d'instruction;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ἀπολείπομαι]] laisser après soi, laisser à la postérité.<br />'''Étymologie:''' [[ἀπό]], [[λείπω]].

|lsmtext='''ἀπολείπω:''' μέλ. <i>-ψω</i>, αόρ. βʹ <i>ἀπέλῐπον</i>·<br /><b class="num">Α. I. 1.</b> [[αφήνω]] [[μέρος]] ή [[περίσσευμα]] από [[κάτι]], λέγεται για μισοφαγωμένα κομμάτια κρέατος, σε Ομήρ. Οδ. — Μέσ., [[καταλείπω]], [[κληροδοτώ]] κάποιον, [[μετά]] τον θάνατο, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[αφήνω]], [[καταλείπω]], <i>βίον</i>, σε Σοφ.· επίσης, [[βίοτος]] ἀπολείπει τινά, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[αφήνω]] [[πίσω]] μου όπως σε αγώνα δρόμου, [[αφήνω]] [[πίσω]] σε [[απόσταση]] και, γενικά, [[υπερβαίνω]], σε Ξεν. βλ. κατωτ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[αφήνω]] εντελώς, [[παρατώ]], [[εγκαταλείπω]], λέγεται για στρατιωτικές θέσεις τις οποίες θα όφειλε [[κάποιος]] να υπερασπιστεί, σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ. κ.λπ.· «[[αφήνω]] κάποιον στα [[κρύα]] του λουτρού», σε Ηρόδ., Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> λέγεται για πράγματα, [[εξαιρώ]], [[παραλείπω]], [[αφήνω]] [[κάτι]] ανεκτέλεστο ή ανείπωτο, σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">III.</b> [[αφήνω]] ένα [[μέρος]] ανοιχτό, [[αφήνω]] [[κενό]] [[διάστημα]], σε Ηρόδ., Ξεν.<br /><b class="num">IV.</b> αμτβ.,<br /><b class="num">1.</b> [[παύω]] να [[υπάρχω]], [[εκλείπω]], σε Ομήρ. Οδ.· λέγεται για ποταμούς, ελαττώνομαι, [[λιγοστεύω]], σε Ηρόδ.· λέγεται για [[άνθη]], [[αρχίζω]] να μαραίνομαι, σε Ξεν.· επίσης, όπως το <i>ἀπειπεῖν</i>, [[εξασθενώ]], καταπονούμαι, χάνω το [[θάρρος]] μου, σε Ηρόδ., Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> είμαι [[ελλιπής]] σε [[κάτι]] ή έχω [[έλλειψη]] σε, με γεν., σε Θουκ.· λέγεται για [[μέτρα]] ή μετρικές μονάδες, ἀπὸ τεσσέρων πηχέων [[ἀπολείπω]] [[τρεῖς]] δακτύλους, μου λείπουν [[τρία]] δάχτυλα για να συμπληρωθούν [[τέσσερις]] πήχεις, σε Ηρόδ.· με απαρ., [[ὀλίγον]] ἀπέλιπον ἀπικέσθαι, παρολίγο να έρθω, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> με μτχ., [[σταματώ]] να κάνω [[κάτι]], σε Πλάτ.<br /><b class="num">4.</b> [[αναχωρώ]], [[απέρχομαι]] από, ἐκ τῶν Συρακουσῶν, σε Θουκ., Πλάτ. <b>Β.</b> Παθ.,<br /><b class="num">I. 1.</b> εγκαταλείπομαι [[πίσω]], [[μένω]] [[πίσω]], σε Θουκ., Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> βρίσκομαι σε [[απόσταση]] από, είμαι [[κατώτερος]] σε [[σχέση]] με, από, <i>τινος</i>, σε Δημ.<br /><b class="num">II. 1.</b> έχω αποχωριστεί από, [[απουσιάζω]] ή βρίσκομαι [[μακριά]] από, με γεν., σε Ηρόδ.· στερούμαι [[κάτι]], <i>τάφου</i>, σε Σοφ.· <i>φρενῶν</i>, σε Ευρ.· είμαι [[ελλιπής]] σε [[κάτι]], [[μειονεκτώ]], [[μένω]] [[πίσω]] σε, <i>παιδείας</i>, σε Δημ.· ἀπολειφθεὶς [[ἡμῶν]], [[χωρίς]] να το γνωρίζουμε, εν αγνοία μας, στον ίδ.· <i>ἀπολείπομαι φρενῶν</i>, στερούμαι τα λογικά μου, [[παραλογίζομαι]], σε Ευρ.