3,274,816
edits
πταίω: Difference between revisions
From LSJ
CSV import
(CSV import) |
|||
| (9 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=ptaio | |Transliteration C=ptaio | ||
|Beta Code=ptai/w | |Beta Code=ptai/w | ||
|Definition= | |Definition=Th.1.122, etc.: <span class="bld">A</span> fut. πταίσω D.2.20: aor. ἔπταισα [[Herodotus|Hdt.]]9.101, etc.: pf. ἔπταικα Men.675, Bato 1, Plb.3.48.4, (προσ-) Isoc.6.82:—Pass., v. infr.1:<br><span class="bld">I</span> trans., [[cause to stumble]] or [[cause to fall]], σύνθεσιν ποτὶ ψεύδει Pi.''Fr.''205, cf.[[LXX]] ''1 Ki.''4.3:—Pass., to [[be missed]], of things, Ael. ''NA''2.15; [[τὰ πταισθέντα]] = [[failure]]s, [[error]]s, Luc.''Demon.''7; [[ἃ ἐπταίσθη]] his [[failure]]s, Plu.''Comp.Dion.Brut.''3.<br><span class="bld">II</span> intr., [[stumble]], [[trip]], [[fall]], <b class="b3">πταίω πρός τινι</b> [[stumble against]], [[fall over]], πταίω, ὥσπερ πρὸς ἕρματι, πρὸς τῇ πόλει [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 553b, cf. [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''926, Theoc.7.26; <b class="b3">πρὸς τὰς πέτρας</b> cj. in X. ''An.''4.2.3; [[proverb|prov.]], [[μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίειν]] = [[do not stumble twice on the same stone]] Plb.31.11.5; also <b class="b3">π. περί τινι, μὴ περὶ Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ Ἑλλάς</b> lest Hellas should get a [[fall over]] him, i.e. [[be defeated]] by him, [[Herodotus|Hdt.]]9.101.<br><span class="bld">2</span> metaph., [[make a false step]] or [[make a mistake]], Th.2.43, D.2.20, Men.672, etc.; <b class="b3">ἐὰν πταίωσί τι</b> when they [[make a blunder]], of medical men, Philem.75.5; <b class="b3">οὐκ ἐλάττω, ἐλάχιστα, τὰ πλείω πταίω</b>, Th.1.122, 4.18, 6.33; ἔν τισι D. 18.286; λογισμοῖς Men.380; <b class="b3">τῇ μάχῃ, τοῖς ὅλοις, τοῖς πράγμασι</b>, etc., Plb.18.14.13, 3.48.4, 1.10.1, etc.; ἀψευδὴς ὢν καὶ μὴ π. τῇ διανοίᾳ περὶ τὰ ὄντα [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''160d; also π. ὑπ' ἀνάγκας S.''Ph.''215 (lyr.); ὑπό τινος π. τῇ πατρίδι Plb.5.93.2; ἐκ τύχης Id.2.7.3.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">π. τῆς ἐλπίδος</b> to [[be baulked]] of.., Hdn.8.5.1.<br><span class="bld">4</span> <b class="b3">ἡ γλῶττα π.</b> [[stutter]]s, Arist.''Pr.''875b19. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0807.png Seite 807]] πταίσω, perf. pass. ἔπταισμαι, – 1) trans. anstoßen, machen, daß Etwas fallt, ausgleitet; μὴ πταίσῃς ἐμὰν σύνθεσιν ποτὶ ψεύδει, Pind. frg. 221; τινὰ τῆς ἐλπίδος, machen, daß Einer seine Hoffnungen aufgiebt, ihn in seinen Hoffnungen täuschen, Hdn. 8, 5, 1; pass. τὰ πταισθέντα, Fehler, Irrthümer, Luc. Demon. 7. – Gew. 2) intrans., anstoßen, anschlagen; vom Steine, πταίοντες πρὸς τὰς πέτρας διεσφενδονῶντο, Xen. An. 4, 2, 3; sprichwörtlich μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίειν, Pol. 31, 19, 5; anrennen, straucheln, fallen, πταίσας δὲ τῷδε πρὸς κακῷ, Aesch. Prom. 928; μὴ πταίσας μογῇς, Ag. 1607; ἦ που πταίων βοᾷ, Soph. Phil. 215; u. in Prosa: Thuc. 4, 18 n. öfter; einen Unfall haben, in Unglück | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0807.png Seite 807]] πταίσω, perf. pass. ἔπταισμαι, – 1) trans. anstoßen, machen, daß Etwas fallt, ausgleitet; μὴ πταίσῃς ἐμὰν σύνθεσιν ποτὶ ψεύδει, Pind. frg. 221; τινὰ τῆς ἐλπίδος, machen, daß Einer seine Hoffnungen aufgiebt, ihn in seinen Hoffnungen täuschen, Hdn. 8, 5, 1; pass. τὰ πταισθέντα, Fehler, Irrthümer, Luc. Demon. 7. – Gew. 2) intrans., anstoßen, anschlagen; vom Steine, πταίοντες πρὸς τὰς πέτρας διεσφενδονῶντο, Xen. An. 4, 2, 3; sprichwörtlich μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίειν, Pol. 31, 19, 5; anrennen, straucheln, fallen, πταίσας δὲ τῷδε πρὸς κακῷ, Aesch. Prom. 928; μὴ πταίσας μογῇς, Ag. 1607; ἦ που πταίων βοᾷ, Soph. Phil. 215; u. in Prosa: Thuc. 4, 18 n. öfter; einen Unfall haben, in Unglück geraten, μὴ περὶ Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ [[Ἑλλάς]], daß Griechenland nicht im Kampfe mit Mardonius unterliege, Her. 9, 101; μὴ πταίων τῇ διανοίᾳ περὶ τὰ [[ὄντα]], Plat. Theaet. 160 d; fehlen, irren, εὐλαβηθῶμεν, μὴ προπετῶς ἀποκρινόμενοι πταίσωμεν, Phil. 45 a; πρὸς ἕρματα, Rep. VIII, 553 a; <span class="ggns">Gegensatz</span> von εὐτυχεῖν, Xen. Cyr. 3, 1, 26; εἰ δέ τι πταίσει Φίλιππος, Dem. 2, 20; ταῦτ' ἐν οἷς ἔπταισεν ἡ [[πόλις]], 18, 286, u. öfter; Folgde; im <span class="ggns">Gegensatz</span> von κατορθοῦν, Pol. 11, 14, 4; πταίειν τῇ μάχῃ, 17, 14, 13; τοῖς πράγμασι, 1, 10, 1; τοῖς ὅλοις, Alles verlieren, 3, 48, 4, u. öfter; auch vom Exil, τῇ πατρίδι, 1, 12, 7; ὑπό τινος, von Einem vertrieben werden, 5, 93, 2 u. Sp. – Über den Zusammenhang mit [[πίπτω]], [[πτῶσις]] s. Buttm. Lexil. I p. 295. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
| Line 20: | Line 20: | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''πταίω:''' (pf. ἔπταικα; pass.: aor. ἐπταίσθην, pf. ἔπταισμαι)<br /><b class="num">1</b> [[сталкивать]], [[ударять]], [[опрокидывать]] (τι [[ποτί]] τινι Pind.);<br /><b class="num">2</b> [[наталкиваться]], [[натыкаться]], [[спотыкаться]] (πρὸς τὰς πέτρας Xen.);<br /><b class="num">3</b> [[терпеть поражение]] (τῄ μάχῃ или περὶ τὴν μάχην Polyb.): π. περί τινι Her. терпеть поражение от кого-л.; τοῖς ὅλοις ἐπταικότες Polyb. лишившись всего; πταίσας [[τῷδε]] πρὸς κακῷ Aesch. попав в эту беду;<br /><b class="num">4</b> [[заплетаться]] (ἡ [[γλῶττα]] πταίει Arst.);<br /><b class="num">5</b> делать промах | |elrutext='''πταίω:''' (pf. ἔπταικα; pass.: aor. ἐπταίσθην, pf. ἔπταισμαι)<br /><b class="num">1</b> [[сталкивать]], [[ударять]], [[опрокидывать]] (τι [[ποτί]] τινι Pind.);<br /><b class="num">2</b> [[наталкиваться]], [[натыкаться]], [[спотыкаться]] (πρὸς τὰς πέτρας Xen.);<br /><b class="num">3</b> [[терпеть поражение]] (τῄ μάχῃ или περὶ τὴν μάχην Polyb.): π. περί τινι Her. терпеть поражение от кого-л.; τοῖς ὅλοις ἐπταικότες Polyb. лишившись всего; πταίσας [[τῷδε]] πρὸς κακῷ Aesch. попав в эту беду;<br /><b class="num">4</b> [[заплетаться]] (ἡ [[γλῶττα]] πταίει Arst.);<br /><b class="num">5</b> [[делать промах]], [[делать промахи]], [[ошибаться]] (ἔν τινι и τινί Dem., Men., Polyb.; [[πολλά]] NT): ἀψευδὴς ὢν καὶ μὴ πταίων τῇ διανοίᾳ περί τι Plat. если я не заблуждаюсь и не ошибаюсь в своем рассуждении относительно чего-л.; τὰ πταισθέντα Luc. промахи; ἃ ἐπταίσθη δι᾽ ἑτέρους Plut. допущенные другими ошибки. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
| Line 32: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=ΝΜΑ<br /><b> | |mltxt=[[φταίω]], [[πταίω]], ΝΜΑ, και [[λόγιος]] τ. [[πταίω]] και διαλ. τ. [[φταίγω]] Ν<br />[[υποπίπτω]] σε [[σφάλμα]], [[κάνω]] [[λάθος]], [[σφάλλω]] (α. «έφταιξε και [[πρέπει]] να πληρώσει» β. «ἐὰν πταίσωσί τι», Φιλήμ.)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[είμαι]] [[ένοχος]], [[υπαίτιος]] για [[κάτι]], ευθύνομαι για [[κάτι]] («αυτός φταίει για το [[κακό]] που μάς βρήκε»)<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>(αμτβ.)</b><br /><b>1.</b> [[προσκόπτω]], [[σκοντάφτω]]<br /><b>2.</b> [[πέφτω]] («οἳ φερόμενοι πρὸς τὰς πέτρας πταίοντες διεσφενδονῶντο», <b>Θεόκρ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>(μτβ.)</b> [[κάνω]] [[κάτι]] να πέσει ή να σκοντάψει<br /><b>2.</b> <b>(αμτβ.)</b> α) [[περιπίπτω]] σε [[ατυχία]], [[ατυχώ]] («μὴ περὶ Μαρδονίῳ πταίσῃ ἡ [[Ἑλλάς]]», <b>Ηρόδ.</b>)<br />β) (για [[ελπίδα]]) διαψεύδομαι<br /><b>3.</b> <b>παθ.</b> <i>πταίομαι</i><br />(<b>για πράγμ.</b>) [[αποτυγχάνω]]<br /><b>4.</b> (η μτχ. παθ. αορ. στον πληθ. ως ουσ.) <i>τὰ πταισθέντα</i><br />οι αποτυχίες, τα σφάλματα<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «ἅ ἐπταίσθη» — οι αποτυχίες του (<b>Πλούτ.</b>)<br />β) «ἡ [[γλῶσσα]] πταίει» — η [[γλώσσα]] σκοντάφτει (<b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>6.</b> <b>παροιμ.</b> «μὴ δὶς πρὸς τὸν αὐτὸν λίθον πταίει» — δεν [[πρέπει]] να κάνει [[κανείς]] το ίδιο [[λάθος]] δύο φορές.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Άγνωστης ετυμολ. εκφραστικό ρ. το οποίο εμφανίζει την [[ίδια]] κατάλ. με τα ρ. [[παίω]], [[ῥαίω]] και φωνηεντισμό -<i>α</i>-, αναμενόμενο για έναν εκφραστικό τ. Τα παρ. του ρ. [[πταίω]] εμφανίζουν θ. σε -<i>σ</i>- (<b>πρβλ.</b> <i>πταῖ</i>-<i>σ</i>-<i>μα</i>, <i>πταί</i>-<i>σ</i>-<i>της</i>) <i>το</i> οποίο δεν βοηθά, όμως, στην ετυμολόγηση του ρ. Στη Νέα Ελληνική χρησιμοποείται ο τ. [[φταίω]], με ανομοιωτική [[τροπή]] του κλειστού -<i>π</i>- σε διαρκές -<i>φ</i>- (<b>πρβλ.</b> [[κτίζω]]: [[χτίζω]], [[πτερόν]]: [[φτερό]])]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
| Line 44: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt= | |mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> [[transitive|trans.]] to make to [[stumble]] or [[fall]], τινὰ πρός τινι Pind.:—Pass., τὰ πταισθέντα failures, Luc.<br /><b class="num">II.</b> intr. to [[stumble]], [[trip]], [[fall]], Soph., etc.; πτ. πρός τινι to [[stumble]] [[against]], [[fall]] [[over]], Aesch., Plat.; πρός τι Xen.; also, μὴ περὶ Μαρδονίωι πταίσηι ἡ [[Ἑλλάς]] [[lest]] [[Hellas]] should get a [[fall]] [[over]] him, i.e. be defeated by him, Hdt.<br /><b class="num">2.</b> metaph. to make a false [[step]], to [[fail]], Thuc., Dem.; so, ἐλάχιστα, τὰ [[πλείω]] πτ. Thuc. etc. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
| Line 54: | Line 54: | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=(=[[σκοντάφτω]], [[φταίω]]). Θέμα πταϝ + j + ω → πτάjω → [[πταίω]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[πταῖσμα]], [[πταιστός]], [[ἄπταιστος]]. | |mantxt=(=[[σκοντάφτω]], [[φταίω]]). Θέμα πταϝ + j + ω → πτάjω → [[πταίω]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[πταῖσμα]], [[πταιστός]], [[ἄπταιστος]]. | ||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[offendere]], [[labi]]'', to [[strike against]], [[stumble]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.122.1/ 1.122.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.43.5/ 2.43.5], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:4.18.4/ 4.18.4]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:5.16.1/ 5.16.1]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.12.1/ 6.12.1], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:6.33.5/ 6.33.5], [<i>boni codd.</i> <i>good manuscripts</i> πταίωσιν]. [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:8.11.3/ 8.11.3]. | |||
}} | }} | ||
