3,273,773
edits
προβαίνω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1"
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") Tags: Mobile edit Mobile web edit |
|||
| (18 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=provaino | |Transliteration C=provaino | ||
|Beta Code=probai/nw | |Beta Code=probai/nw | ||
|Definition=fut. | |Definition=fut. προβήσομαι: pf. <b class="b3">προβέβηκα</b>: aor. 2 [[προὔβην]], imper. πρόβᾱ, [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''262, [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''872 (lyr.), pl.<br><span class="bld">A</span> πρόβᾱτε [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Coloneus|OC]]''841 (lyr.), E. ''HF''1047 (lyr.): Hom. has only pf.and pres. part. [[προβιβάς]] (as if from [[βίβημἰ]], Il.13.18, but [[προβιβῶντα]] (-τἰ (as if from [[βιβάὠ]] ib.807, al. codd. (v. infr.); imper. προβιβάσθων [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]; part. [[προβάοντε]], read by Aristarch. for [[προβοῶντε]], Il.12.277; προβῶντες Cratin.126:—[[step forward]], [[advance]], <b class="b3">κραιπνά, κοῦφα ποσὶ προβιβάς</b>, Il.13.18, 158, Od.17.27; <b class="b3">τὸν δ' ὦκα προβιβάντα</b> (<b class="b3">προβιβῶντα</b> codd.) πόδες φέρον 15.555; <b class="b3">ὑπασπίδια προβιβάντι</b> (<b class="b3">προβιβῶντι</b> codd.) Il.13.807, cf. 16.609; π. εὐθέσι τοῖς σκέλεσι [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''604b5: c. acc. cogn., οἵαν ὁδὸν ἁ δειλαιοτάτα π. [[Euripides|E.]]''[[Alcestis|Alc.]]''263 (lyr.); [[μέγα προβαίνω]] = [[take a big stride forward]], Hp.''Art.''60.<br><span class="bld">b</span> of hair, [[grow]], Lib.''Or.''64.50.<br><span class="bld">2</span> as a mark of [[time]], <b class="b3">ἄστρα προβέβηκε</b> they [[are far gone]] in heaven, i.e. it is past midnight. Il.10.252; <b class="b3">ἡ νὺξ π.</b> the night [[is wearing fast]], X.''An.''3.1.13: hence of [[time]] itself, <b class="b3">τοῦ χρόνου προβαίνοντος</b> as time [[went on]], [[Herodotus|Hdt.]]3.53, 140; ὁ μὲν χρόνος δὴ διὰ χρόνου προὔβαινέ μοι S.''Ph.''285; also <b class="b3">τὰ μὲν προβέβηκεν</b> the [[past]], Thgn.583; <b class="b3">προβαίνοντος τοῦ ἔργου, τοῦ πολέμου</b>, [[Herodotus|Hdt.]]7.23, Plb.2.47.3; τοῦ κώθωνος εὖ μάλα προβεβηκότος Hegesand.21; <b class="b3">ἐκ τοῦ προβεβηκότος</b>, [[e re nata]], [[on the spur of the moment]], Plb.7.12.2: of Age, προβήσεται ἡ ἡλικία X.''Ap.''6; of persons, <b class="b3">οἱ προβεβηκότες τῇ ἡλικίᾳ</b> [[advanced]] in age, Lys.24.16, cf. [[Diodorus Siculus|D.S.]]12.18; <b class="b3">π. τῶν ἡμερῶν, ταῖς ἡμέραις</b>, [[LXX]] ''Jo.''13.1, 23.1: abs., οἱ π. Bato 7.9, Luc.''Nigr.'' 24; ἐπεὶ προέβη τοῖς ἔτεσιν Macho ap.Ath.13.580c; προβεβηκότες ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτῶν ''Ev.Luc.''1.7, cf. 18; ἡλικίας εἰς τὸ πρόσθε π. Pl.''Ep.'' 325c; π. εἰς πεντήκοντα ἔτη D.C.68.4 ([[nisi legendum|nisi leg.]] [[προεβεβιώκεἰ]].<br><span class="bld">3</span> metaph. of narrative, argument, action, events, μὴ πέρα προβῇς λόγου Cratin.66; προβήσομαι ἐς τὸ πρόσω τοῦ λόγου [[Herodotus|Hdt.]]1.5; προβάς φησιν… [[further on]], Demetr.Lac.''Herc.''1012.12, cf. Phld.''Rh.''1.87 S.; π. ἐκ τῶν κνημέων ἐς τοὺς μηρούς [[went on]]…, [[Herodotus|Hdt.]]6.75; <b class="b3">προέβαινε τὸ ἔθνος ἄρχον καὶ ἐπιτροπεῦον</b> the nation [[was organized in a series]] of overlordships and mandates, Id.1.134; προὔβης τῶνδε καὶ περαιτέρω [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]'' 249; π. ἐπ' ἔσχατον θράσους [[Sophocles|S.]]''[[Antigone|Ant.]]''853 (lyr.); οἷ προβαίνει τὸ πρᾶγμα τοῦ βουλεύματος [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]''836; ποῖ προβήσεται λόγος; E.''Hipp.''342; πέρας δὴ ποῖ κακῶν προβήσεται; Id.''Or.''511, cf. 749; τὸ τῆς τύχης ἀφανὲς οἷ προβήσεται Id.''Alc.''785; μὴ προβαίη μεῖζον ἢ τὸ νῦν κακόν Id.''Med.''907; τὸ ἔθος ἐπὶ πολὺ προβαίνει Aeschin.1.179: impers., <b class="b3">εἰς τοῦτο προβέβηκε ὥστε .</b>. it [[has gone]] so [[far]] that...[[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''839c; <b class="b3">π. πόρρω μοχθηρίας</b> to [[be]] far [[gone]] in knavery, X.''Ap.''30; π. εἰς τοῦτο ἔχθρας ὥστε… D.12.16; εἰς ἀταξίαν Aeschin.3.38; μέχρι τίνος Plb. 2.1.3; ἐπὶ τὸ χεῖρον π. τὰ πράγματα Id.5.30.6: in good sense, [[make progress]], τοσοῦτον προβεβήκαμεν ὥστε… [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''187a; of an enterprise, [[prosper]], [[succeed]], ''BGU''1209.10 (i B.C.), etc.<br><span class="bld">II</span> [[go before]], i.e. [[be superior to]], another, πολὺ προβέβηκας ἁπάντων σῷ θάρσει Il.6.125; κράτεϊ 16.54, cf. 23.890; <b class="b3">δυνάμει τε καὶ αἰδοῖ Τρηχῖνος προβέβηκε</b> by might and awe [[he is over]], i.e. [[rules]], Trachis, Hes. ''Sc.''355, cf. Call. ''Epigr.''1.5.<br><span class="bld">III</span> c. acc. rei, [[overstep]], <b class="b3">τέρμα προβάς</b> Pi ''N.''7.71.<br><span class="bld">IV</span> with acc. of the instrum. of motion, πόδα π. Thgn.283; οὐκ ἂν προβαίην τὸν πόδα τὸν ἕτερον Ar.''Ec.''161, cf. Luc.''Hist. Conscr.''29; προβὰς δὲ κῶλον E.''Ph.''1412; ἀρβύλαν προβάς Id.''Or.''1470 (lyr.); <b class="b3">προβεβήκασι τὰ ἀριστερά</b> [[have]] their [[left legs foremost]] ([[varia lectio|v.l.]] [[προβεβλήκασι]], v. [[προβάλλω]] A. Il.1), Arist.''IA''706a7; προβὰς τὸν πόδα τὸν ἀριστερὸν καὶ τὸν δεξιὸν ὑποβάς Poll.5.23.<br><span class="bld">V</span> Causal, in fut. Act., [[move forward]], [[advance]], <b class="b3">τίς τρόπος ἄνδρα προβάσει [ᾱ];</b> Pi.''O.''8.63. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 14: | Line 14: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>impf.</i> προέβαινον, <i>p. contr.</i> [[προὔβαινον]], <i>f.</i> προβήσομαι, <i>ao.</i> προέβην, <i>par contr.</i> [[προὔβην]], <i>pf.</i> προβέβηκα;<br /><b>I. 1</b> [[marcher en avant]], [[s'avancer]] : ἐκ Κορίνθου LUC sortir de Corinthe ; ἄστρα προβέβηκε IL les astres se sont avancés dans leur course, <i>càd</i> il est minuit passé ; χρόνου προβαίνοντος HDT le temps s'avançant ; οἱ [[ἤδη]] προβεβηκότες PLUT ceux qui sont déjà avancés en âge, les vieillards;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> faire des progrès, croître : | |btext=<i>impf.</i> προέβαινον, <i>p. contr.</i> [[προὔβαινον]], <i>f.</i> προβήσομαι, <i>ao.</i> προέβην, <i>par contr.</i> [[προὔβην]], <i>pf.</i> προβέβηκα;<br /><b>I. 1</b> [[marcher en avant]], [[s'avancer]] : ἐκ Κορίνθου LUC sortir de Corinthe ; ἄστρα προβέβηκε IL les astres se sont avancés dans leur course, <i>càd</i> il est minuit passé ; χρόνου προβαίνοντος HDT le temps s'avançant ; οἱ [[ἤδη]] προβεβηκότες PLUT ceux qui sont déjà avancés en âge, les vieillards;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> faire des progrès, croître : ἐπ' ἔσχατον θράσους προβαίνειν SOPH en venir au comble de la hardiesse;<br /><b>II.</b> [[marcher avant]], [[dépasser]], [[surpasser]] : τινός τινι qqn en qch.<br />'''Étymologie:''' [[πρό]], [[βαίνω]]. | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext=προ- | |elnltext=προ-βαίνω, ep. ptc. praes. προβιβάς (alleen in nom.) en προβιβῶν (alle vormen behalve nom.); aor. imperat. πρόβᾱ, plur. πρόβᾱτε; causat. fut. 3 sing. Dor. προβᾱ́σει voortgaan, vooruit lopen:; κοῦφα ποσὶ προβιβάς lichtvoetig vooruitgaand, vooruit lopend Il. 13.158; ἄστρα προβέβηκε de sterren zijn al ver in hun baan Il. 10.252; met gen. voor iem. uitlopen:; πολὺ προβέβηκας ἁπάντων jij bent ver voor de anderen (in de slaglinie) uitgelopen Il. 6.125; perf. ook overdr. voor zijn, overtreffen:; ἴδμεν... ὅσον προβέβηκας ἁπάντων wij weten hoezeer u allen overtreft Il. 23.890; met acc. v. h. inw. obj..; οἵαν ὁδόν... προβαίνω wat een weg moet ik gaan Eur. Alc. 263; anders oortige acc. v. h. inw. obj..; οὐκ ἂν προβαίην τὸν πόδα τὸν ἕτερον ik kan de ene voet niet meer voor de andere krijgen Aristoph. Eccl. 161; Μυκηνίδ’ ἀρβύλαν προβάς een Myceense laarsstap zettend Eur. Or. 1470; van tijd voortgaan, voorbijgaan:; ἡ νὺξ προβαίνει de nacht vordert Xen. An. 3.1.13; van pers.. οἱ προβεβηκότες τῇ ἡλικίᾳ de mensen van gevorderde leeftijd Lys. 24.16 = οἱ προβεβηκότες Luc. 8.24. overdr. verdergaan, vervolgen:; προύβης τῶνδε καὶ περαιτέρω; ben je nog verder gegaan dan dit? Aeschl. PV 247; met ἐπί + acc..; προβᾶσ’ ἐπ’ ἔσχατον θράσους doorgestoten tot de hoogste mate van durf Soph. Ant. 853; met εἰς + acc..; προβήσομαι ἐς τὸ πρόσω τοῦ λόγου ik zal verdergaan met mijn verhaal Hdt. 1.5.3; ποῖ προβήσεται λόγος waar zal het gesprek op uitdraaien? Eur. Hipp. 342; μὴ προβαίη μεῖζον ἢ τὸ νῦν κακόν moge de rampspoed niet verdergaan dan hij nu al is Eur. Med. 907; ἐπιτάμνων προέβαινε ἐκ τῶν κνημέων ἐς τοὺς μηρούς al snijdend ging hij verder van zijn onderbenen naar zijn bovenbenen Hdt. 6.75.3; onpers..; εἰς τοῦτο προβέβηκε νῦν ὥστε... het is nu zo ver gekomen dat... Plat. Lg. 839c; voortgang maken:. τοσοῦτόν γε προβεβήκαμεν ὥστε μὴ ζητεῖν we zijn in ieder geval zo ver gevorderd, dat we niet hoeven te zoeken Plat. Tht. 187a. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
| Line 38: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''προβαίνω:''' μέλ. -[[βήσομαι]], παρακ. -[[βέβηκα]]· Αττ. αόρ. | |lsmtext='''προβαίνω:''' μέλ. -[[βήσομαι]], παρακ. -[[βέβηκα]]· Αττ. αόρ. βʹ <i>προὔβη</i>· επίσης, Επικ. μτχ. [[προβιβάς]] (όπως αν προερχόταν από [[βίβημι]]),<br /><b class="num">I. 1.</b> [[βαδίζω]], [[βαίνω]] [[εμπρός]], [[προχωρώ]], σε Όμηρ. κ.λπ.· λέγεται για χρόνο, <i>ἄστρα προβέβηκε</i>, έχουν προχωρήσει [[πολύ]] στον ουρανό, δηλ. είναι περασμένα [[μεσάνυχτα]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>ἡ νὺξ προβαίνει</i>, η [[νύχτα]] προχωρεί [[γρήγορα]], σε Ξεν.· [[έπειτα]], λέγεται για τον χρόνο τον ίδιο, <i>τοῦ χρόνου προβαίνοντος</i>, [[καθώς]] ο [[χρόνος]], ο [[καιρός]] προχωρεί, παρέρχεται, σε Ηρόδ.· ομοίως, <i>προβαίνοντος τοῦ ἔργου</i>, <i>τοῦ πολέμου</i>, στον ίδ.· λέγεται και για πρόσωπα, <i>τοὺς προβεβηκότας τῇ ἡλικίᾳ</i>, οι προχωρημένοι στην [[ηλικία]], σε Λυσ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., λέγεται για [[διήγηση]], [[επιχείρημα]], [[συζήτηση]], [[ενέργεια]], [[προβήσομαι]] ἐς τὸ [[πρόσω]] τοῦ λόγου, σε Ηρόδ.· [[προβαίνω]] ἐπ' ἔσχατον θράσους, σε Σοφ.· <i>τὸ τῆς τύχης ἀφανὲς οἷ προβήσεται</i>, σε Ευρ.· [[προβαίνω]] [[πόρρω]] μοχθηρίας, είμαι σε προχωρημένο βαθμό μοχθηρίας, είμαι [[μοχθηρός]] [[πολύ]], σε Ξεν.· [[προβαίνω]] εἰς [[τοῦτο]] ἔχθρας, σε Δημ.<br /><b class="num">3.</b> [[προοδεύω]], [[προχωρώ]], προέβαινε τὸ [[ἔθνος]] ἄρχον, το [[έθνος]] προόδευε αυξάνοντας την [[κυριαρχία]] του, συνέχισε επεκτείνοντας την [[επιβολή]] του, σε Ηρόδ.· μὴ προβαίη [[μεῖζον]] ἢ τὸ [[νῦν]] [[κακόν]], για να μην προχωρήσει περισσότερο, για να μην αυξηθεί, σε Ευρ.<br /><b class="num">II.</b> [[υπερβάλλω]], [[υπερτερώ]], δηλ. βρίσκομαι [[μπροστά]] ή είμαι [[ανώτερος]] από τον [[άλλο]], με γεν., <i>προβέβηκας ἁπάντων</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>Τρηχῖνος προβέβηκε</i>, ανεδείχθη [[υπέρτερος]], δηλ. νίκησε, σε Ησίοδ.<br /><b class="num">III.</b> με αιτ. πράγμ., [[υπερβαίνω]], [[τέρμα]] [[προβάς]] (αντί <i>ὑπερβάς</i>), σε Πίνδ.<br /><b class="num">IV.</b> στους Ποιητές, [[πόδα]] [[προβαίνω]], [[προχωρώ]], [[κινώ]] το [[πόδι]], σε Θέογν.· τὸν [[πόδα]], σε Αριστοφ.· προβὰς [[κῶλον]], ἀρβύλαν [[προβάς]], σε Ευρ.· βλ. [[βαίνω]] Α. II. 3.<br /><b class="num">V.</b> μτβ., σε Ενεργ. μέλ., [[τοποθετώ]] [[μπροστά]], [[προωθώ]], τίς [[τρόπος]] ἄνδρα προβάσει [ᾱ];, σε Πίνδ. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 44: | Line 44: | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=fut. -[[βήσομαι]] perf. -[[βέβηκα]] | |mdlsjtxt=fut. -[[βήσομαι]] perf. -[[βέβηκα]] Attic aor.2 [[προὔβην]] epic [[part]]. [[προβιβάς]]<br /><b class="num">I.</b> to [[step]] on, [[step]] [[forward]], [[advance]], Hom., etc.:—as a [[mark]] of [[time]], ἄστρα προβέβηκε they are far [[gone]] in [[heaven]], i. e. it is [[past]] [[midnight]], Il.; ἡ νὺξ προβαίνει the [[night]] is wearing [[fast]], Xen.; then of [[time]] itself, τοῦ χρόνου προβαίνοντος as [[time]] went on, Hdt.; so, προβαίνοντος τοῦ ἔργου, τοῦ πολέμου Hdt.; and of persons, τοὺς προβεβηκότας τῇ ἡλικίᾳ advanced in age, Lys., etc.<br /><b class="num">2.</b> metaph. of [[narrative]], [[argument]], events, [[προβήσομαι]] ἐς τὸ [[πρόσω]] τοῦ λόγου Hdt.; πρ. ἐπ' ἔσχατον θράσους Soph.; τὸ τῆς τύχης ἀφανὲς οἷ προβήσεται Eur.; πρ. [[πόρρω]] μοχθηρίας to be far [[gone]] in [[knavery]], Xen.; πρ. εἰς [[τοῦτο]] ἔχθρας Dem.<br /><b class="num">3.</b> to [[advance]], [[proceed]], προέβαινε τὸ [[ἔθνος]] ἄρχον the [[nation]] kept [[making]] advances in [[dominion]], kept extending its [[sway]], Hdt.; μὴ προβαίη [[μεῖζον]] ἢ τὸ νῦν [[κακόν]] [[lest]] it [[creep]] on, [[increase]], Eur.<br /><b class="num">II.</b> to go [[before]], i. e. to be [[before]] or [[superior]] to [[another]], c. gen., προβέβηκας ἁπάντων Il.; Τρηχῖνος προβέβηκε he was set [[over]], i. e. ruled, [[Trachis]], Hes.<br /><b class="num">III.</b> c. acc. rei, to [[overstep]], [[τέρμα]] [[προβάς]] (for ὑπερβάσ) Pind.<br /><b class="num">IV.</b> in Poets, [[πόδα]] πρ. to [[advance]] the [[foot]], Theogn.; τὸν [[πόδα]] Ar.; προβὰς [[κῶλον]], ἀρβύλαν [[προβάς]] Eur.; v. [[βαίνω]] A. II. 3.<br /><b class="num">V.</b> Causal, in fut. act., to put [[forward]], [[advance]], τίς [[τρόπος]] ἄνδρα προβάσει [ᾱ]; Pind. | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
|sngr='''原文音譯'''：proba⋯nw 普羅-白挪<br />'''詞類次數'''：動詞（5）<br />'''原文字根'''：以前-步<br />'''字義溯源'''：往前走，已上了（年紀），上了（年紀），推前；由（[[πρό]]）*=前）與（[[βάσις]]）=腳步）組成；而 （[[βάσις]]）出自（[[βαθύς]]）X*=行走）<br />'''出現次數'''：總共（5）；太（1）；可（1）；路（3）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 往前走（2） 太4:21； 可1:19；<br />2） 上了（2） 路1:7； 路1:18；<br />3） 已上了（1） 路2:36 | |sngr='''原文音譯'''：proba⋯nw 普羅-白挪<br />'''詞類次數'''：動詞（5）<br />'''原文字根'''：以前-步<br />'''字義溯源'''：往前走，已上了（年紀），上了（年紀），推前；由（[[πρό]]）*=前）與（[[βάσις]]）=腳步）組成；而 （[[βάσις]]）出自（[[βαθύς]]）X*=行走）<br />'''出現次數'''：總共（5）；太（1）；可（1）；路（3）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 往前走（2） 太4:21； 可1:19；<br />2） 上了（2） 路1:7； 路1:18；<br />3） 已上了（1） 路2:36 | ||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[procedere]]'', to [[advance]], [[proceed]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:1.23.1/ 1.23.1]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[advance]]=== | |||
Bulgarian: напредвам; Danish: avancere; Esperanto: progresi; Finnish: edetä; French: [[progresser]]; Greek: [[προχωρώ]], [[προχωράω]], [[εξελίσσομαι]]; Ancient Greek: [[προβαίνω]], [[προέρχομαι]], [[προποδίζω]], [[προχωρέω]], [[χωρέω]], [[χωρῶ]]; Hungarian: halad; Italian: [[avanzare]]; Latin: [[proficio]]; Portuguese: [[seguir]]; Romanian: progresa; Thai: ก้าวหน้า | |||
}} | }} | ||
