ἀνίστημι: Difference between revisions

|dgtxt=<b class="num">• Morfología:</b> [pres. imperat. ἀνίστω A.<i>Eu</i>.133; fut. ἀναστῶ Crates Com.44A, poét. inf. ἀνστήσεσθαι <i>Il</i>.2.694; aor. ind. 1.^a sg. ἀνέστην A.<i>Pers</i>.201, 3.^a sg. ἀνέστα S.<i>OT</i> 1201, 3.^a plu. ἀνέσταν <i>Il</i>.1.533, 3.^a du. ἀνστήτην <i>Il</i>.1.305, ép. 1.^a sg. ἄνστησα <i>Il</i>.18.358, eol. 3.^a plu. ὄστασαν Hsch., opt. ἀναστήσειεν <i>Il</i>.1.191, imperat. [[ἄστηθι]] Herod.8.1, ἄνσταθι Theoc.24.35, ἄνστησον <i>Il</i>.10.176, part. ἀναστήσας <i>IEphesos</i> 2072.21, [[ἀστάς]] <i>IG</i> 4².121.112 (Epidauro IV a.C.); perf. jón. 3.^a plu. ἀνεστέασι Hdt.3.62, tard. ἀνέστακα [[LXX]] 1<i>Re</i>.15.12, Arr.<i>Epict</i>.1.4.30, part. dór. fem. [[ἀνεστάκουσα]] Archim.<i>Con.Sph</i>.7, 20]<br /><b class="num">A</b> tr., en pres., fut., aor. sigm. y perf. act.<br /><b class="num">I</b> c. mov. hacia arriba, c. ac. de pers. y asimilados<br /><b class="num">1</b> [[levantar]] o [[hacer levantar]] γέροντα ... χειρός <i>Il</i>.24.515, μ' αὖ τάλαιναν ... ἐξ ἕδρας S.<i>Ai</i>.788, πόδα E.<i>HF</i> 78, τὸν Πρόδικον ... ἐκ τῆς κλίνης Pl.<i>Prt</i>.317e, τὴν ἀμορφεστάτην Hdt.1.196<br /><b class="num">•</b>[[hacer levantarse]] poniendo fin a la asamblea τοὺς μέν <i>Il</i>.1.191, aplazándola ἐκκλησίαν X.<i>HG</i> 2.4.42.<br /><b class="num">2</b> [[hacer subir]] ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] a la tribuna</i> Plu.2.784c, ἐὰν δέ τίς τινα ... ἀναστήσηται μάρτυρα y si alguien presenta a alguien como testigo de su causa</i> Pl.<i>Lg</i>.937a<br /><b class="num">•</b>[[hacer surgir]] προφήτην ὑμῖν ... ὁ Θεός <i>Act.Ap</i>.3.22.<br /><b class="num">3</b> [[despertar]] ἀδελφεόν <i>Il</i>.10.32, μ' Ar.<i>Ec</i>.740, Eup.108B<br /><b class="num">•</b>fig. οὐ μὴ ... ἀναστήσεις ... νόσον no despiertes ... el mal</i> S.<i>Tr</i>.979.<br /><b class="num">4</b> [[resucitar]] οὐδέ μιν ἀνστήσεις <i>Il</i>.24.551, λόγοισι τὸν θανόντ' ἀνιστάναι πάλιν A.<i>A</i>.1361, οὔτοι τόν γ' ἐξ Ἀΐδα ... πατέρ' ἀνστάσεις S.<i>El</i>.139<br /><b class="num">•</b>fig. τῶν ἐμῶν ἐχθρῶν μ' ἔνερθεν ὄντ' ἀνέστησας πέρα a mi, que estaba debajo, me has puesto por encima de mis enemigos</i> S.<i>Ph</i>.666.<br /><b class="num">5</b> de anim. [[levantar una pieza]] en la caza ὠτίδας ἄν τις ταχὺ ἀνιστῇ X.<i>An</i>.1.5.3, τὸν λαγῶ X.<i>Cyn</i>.6.23, θάμνου λαγωὸν ... ἀναστήσας κύων un perro, habiendo levantado una liebre de debajo de un matorral</i> Babr.69.1, (σκύλακες) τὸ θηρίον ἀνιστάντες D.Chr.2.2.<br /><b class="num">6</b> fig. [[levantar para la acción]], [[impulsar]] Αἴαντα ... ἄνστησον <i>Il</i>.10.176, τούτῳ δὲ πρόμον ἄλλον ἀναστήσουσιν enfrentarán a éste otro caudillo</i>, <i>Il</i>.7.116<br /><b class="num">•</b>de ahí [[reclutar]] τὸν στρατόν Th.4.93<br /><b class="num">•</b>[[mover]] πόλεμον Plu.<i>Cor</i>.21.<br /><b class="num">II</b> id., de cosas<br /><b class="num">1</b> de cosas [[erigir]], [[levantar]] ἐπὶ τοῦ ... πύργου στήλην [[LXX]] 3<i>Ma</i>.2.27, ἀνδριάντα χρυσοῦν Philipp.Maced.2.21<br /><b class="num">•</b>de ahí τυράννους ... χρυσοῦς ἀ. levantar a los tiranos estatuas de oro</i> Plu.2.170e, ἀ. στήλην τινα erigir una estela en honor de alguien</i>, <i>MAMA</i> 8.352<br /><b class="num">•</b>c. ac. de la pers. muerta [[erigir un monumento en honor de]], <i>MAMA</i> 8.87, 8.98, c. dat. <i>MAMA</i> 8.100<br /><b class="num">•</b>[[montar]] σκηνάς E.<i>Io</i> 1129<br /><b class="num">•</b>[[construir]] πύργους X.<i>Cyr</i>.7.5.12<br /><b class="num">•</b>tb. en v. med. ἀ. πόλιν construirse una ciudad</i> Hdt.1.165<br /><b class="num">•</b>[[construir]] βωμούς Call.<i>Dian</i>.199.<br /><b class="num">2</b> geom. [[construir una perpendicular a un plano o una recta]] Eucl.11.12.<br /><b class="num">III</b> c. mov. hacia atrás, c. ac. de pers. [[hacer emigrar]] Τυνδαρίδαι ... ἀνίστασαν τοὺς δήμους Hdt.9.73, Αἰγινήτας ... ἐξ Αἰγίνης Th.2.27, γαῖαν ... ἀναστήσειν A.R.1.1349, οἴκους familias</i> Plu.<i>Publ</i>.21<br /><b class="num">•</b>abs. [[ἔνθεν]] ἀναστήσας [[ἄγε]] Ναυσίθοος <i>Od</i>.6.7<br /><b class="num">•</b>[[expulsar]] αὐτὴν ἀπὸ ... τῆς ... ἐργασίας D.18.129<br /><b class="num">•</b>[[alejar]] τὸ στρατόπεδον ἐκ τῆς χώρας Plb.29.27.10<br /><b class="num">•</b>[[hacer abandonar]] el santuario a los suplicantes τούτους ἀνιστᾶσι μὲν οἱ πρυτάνιες Hdt.5.71, ἀνίστησί τε αὐτόν a Temístocles, Th.1.137, ὥσπερ με κἀνεστήσαθ', ὧδε σώσατε S.<i>OC</i> 276<br /><b class="num">•</b>[[hacer marchar]] ἀργύριόν τι προαναλώσας ἀνέστησεν αὐτόν tras pagar determinada cantidad de dinero lo sacó (de la casa de salud)</i>, Aeschin.1.41.<br /><b class="num">IV</b> c. [[ἀνά]] ‘[[de nuevo]]’ [[volver a erigir]] ἀνδριάντας Plu.2.91a<br /><b class="num">•</b>[[reedificar]] τὰ τείχη D.20.68<br /><b class="num">•</b>fig. [[volver a instaurar]] θεῶν ... τιμάς E.<i>HF</i> 852.<br /><b class="num">B</b> intr. en pres. y fut. med., aor. rad., part. perf. ἀνεστηκώς y aor. pas. ἀνεστάθην<br /><b class="num">I</b> c. mov. hacia arriba, de pers.<br /><b class="num">1</b> [[ponerse en pie]], [[levantarse para hablar]] τοῖσι δ' ἀνέστη <i>Il</i>.1.68, ἐν μέσσοισι <i>Il</i>.19.77, κῆρυξ ἀναστὰς εἶπεν E.<i>Or</i>.885, ἄνδρας ἀνισταμένους Tyrt.2.8 (vol.2, p.310), παραινέσεις ... ἐποιοῦντο ἐν σφίσιν αὐτοῖς ἀνιστάμενοι Th.8.76<br /><b class="num">•</b>c. inf. ἀνέστη μαντεύεσθαι se levantó a vaticinar</i>, <i>Od</i>.20.380<br /><b class="num">•</b>c. part. fut. ἀνέστην συμβουλεύσων Anaximen.<i>Rh</i>.1436^b2<br /><b class="num">•</b>en señal de respeto θεοὶ δ' [[ἅμα]] πάντες ἀνέσταν <i>Il</i>.1.533<br /><b class="num">•</b>en gener. ἐξαῦτις ἀνέστη ... Ἕκτωρ <i>Il</i>.15.287, ἀλλ' ἄγ' ἀναστάς Thgn.505, ἀπὸ βωμοῦ Aeschin.1.61<br /><b class="num">•</b>fig. θανάτων ... χώρᾳ πύργος ἀνέστα (Edipo) se levantó en el país como una torre contra la muerte</i> S.<i>OT</i> 1201<br /><b class="num">•</b>c. dat. [[enfrentarse a pie firme]] [[Ἀγκαῖον]] ... ὅς μοι ἀνέστη <i>Il</i>.23.635, μή τίς τοι ... [[ἄλλος]] ἀναστῇ <i>Od</i>.18.334<br /><b class="num">•</b>[[levantarse]] al fin de una asamblea τὼ ... ἀνστήτην <i>Il</i>.1.305<br /><b class="num">•</b>de un tribunal, D.21.221<br /><b class="num">•</b>de ahí [[cesar]] ἀπὸ τῆς ... πολιορκίας Plb.5.17.5<br /><b class="num">•</b>[[levantarse de la cama]] ἐξ εὐνῆς ἀνστᾶσα <i>Il</i>.14.336, Τηλέμαχος δ' εὐνῆθεν ἀνίστατο <i>Od</i>.20.124, ὄρθρου ἀνιστάμενος Hes.<i>Op</i>.577, ὀψέ Ar.<i>V</i>.217, ἐκ κλίνης And.<i>Myst</i>.64, Is.6.35<br /><b class="num">•</b>abs. οἱ νεηνίαι οὐκέτι ἀνέστησαν Hdt.1.31, ἐπεὶ δ' ἀνέστην A.<i>Pers</i>.201, εὕδεις; ἀνίστω A.l.c., cf. [[LXX]] <i>Ge</i>.19.15, 23.3<br /><b class="num">2</b> [[resucitar]] Τρῶες ... [[αὖτις]] ἀναστήσονται <i>Il</i>.21.56, οἱ τεθνεῶτες ἀνεστέασι Hdt.3.62, τοῖσι μὲν τεθνηκόσιν τὸ μήποτ' [[αὖθις]] μηδ' ἀναστῆναι μέλειν A.<i>A</i>.569, [[γραῦς]] ἀνεστηκυῖα παρὰ τῶν πλειόνων Ar.<i>Ec</i>.1073<br /><b class="num">•</b>muy frec. en escritores crist., de Cristo, Origenes <i>Cels</i>.2.16, de la resurrección del cuerpo μὴ λεγέτω τις ὑμῶν ὅτι αὕτη ἡ σὰρξ οὐ κρίνεται οὐδὲ ἀνίσταται 2<i>Ep.Clem</i>.9.1.<br /><b class="num">3</b> fig. [[cobrar ímpetu]], [[recobrarse]] [[αὐτός]] τε ἐκ τῆς νούσου ἀνέστη Hdt.1.22, cf. Pl.<i>La</i>.195c<br /><b class="num">•</b>abs. τοὺς δὲ καὶ λήθη ἐλάβετο παραυτίκα ἀναστάντας Th.2.49, ὅπως (ὁ ἵππος) μοι ἀνασταθῇ <i>PSI</i> 495.15 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. [[recuperarse]] de una derrota, Chrys.M.61.543.<br /><b class="num">II</b> id., de cosas<br /><b class="num">1</b> [[surgir]], [[erigirse]] πύργος E.<i>Ph</i>.824, templos y altares, Plb.16.1.5<br /><b class="num">•</b>fig. τι ... κακόν Pi.<i>P</i>.4.155, πόλεμος D.H.3.23.7, θόρυβος App.<i>BC</i> 1.56.<br /><b class="num">2</b> [[nacer]] de un río ἐκ τῶν Ἰβηρικῶν ὁρῶν Plu.<i>Pomp</i>.34.<br /><b class="num">3</b> part. perf. [[estar elevado]] (χώρη) γηλόφοισιν ἀνεστηκυῖα Arr.<i>Ind</i>.4.7<br /><b class="num">•</b>fig. [[altivo]] ἀ. ... τὴν ψυχὴν γενόμενος Eun.<i>Hist</i>.p.233.<br /><b class="num">4</b> geom. de rectas [[ser perpendicular]] Archim.<i>Con.Sph</i>.7, 20.<br /><b class="num">III</b> c. mov. hacia atrás, de pers. [[retirarse]] ἀπὸ τοῦ βωμοῦ Lys.13.29, ἀπὸ ... τοῦ οἰκήματος Is.6.19, ἐς [[Ἄργος]] E.<i>Heracl</i>.59, ἐς ἐκεῖνο τὸ χωρίον Th.1.87, ἐς τὴν Θάψον Th.7.49, εἰς οἴκημά τι ὡς λουσόμενος Pl.<i>Phd</i>.116a<br /><b class="num">•</b>abs. Th.7.50<br /><b class="num">•</b>[[ser forzado a emigrar, a retirarse]] Βοιωτοὶ ... ἐξ Ἄρνης ἀναστάντες ὑπὸ Θεσσαλῶν Th.1.12, οἱ γὰρ ἐκ τῶν νήσων κακοῦργοι ἀνέστησαν ὑπ' αὐτοῦ Th.1.8<br /><b class="num">•</b>de lugares [[ser despoblado]] ἐν ἀνεστηκυίῃ τῇ χώρῃ Hdt.5.29, πόλις ... πᾶσ' ἀνέστηκεν δορί E.<i>Hec</i>.494, ἡσυχάσασα ἡ Ἑλλὰς ... καὶ οὐκέτι ἀνισταμένη estando en paz la Hélade y ya no más sujeta a migraciones</i> Th.1.12.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0238.png Seite 238]] (s. [[ἵστημι]]), I. Trans., praes., impf., fut., aor. I., machen, daß Einer aufsteht, aufstehen heißen, vom Sitze, Od. 7, 163. 170; Soph. O. C. 277; ἐξ ἕδρας Ai. 775; ἐκ τῆς κλίνης Plat. Prot. 317 e; im <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[καταβάλλω]], also aufrichten, Charm. 155 b; ἐκ τῆς καθέδρας Pol. 13, 7. Vom Schlafe, also erwecken, Il. 24, 689; auch bei Attikern, obgleich Thom. Mag, u. Ammon. ἐγείρειν vorziehen; im Gegensatz von κατακοιμίζειν Xen. Cyr. 8, 8, 20; Todte erwecken, Il. 24, 551. 756; θανόντα Aesch. Ag. 1334; τεθνεῶτας Xen. Cyn. 1, 6. Bei Hom. oft zur Thätigkeit anregen, anfeuern, Il. 10, 176. 15, 64; τινί, gegen Jemand. 7, 116; auch zur Empörung aufwiegeln, 1, 191 (?). Auch bei Att., τοὺς Θρᾷκας, sie zum Kriege aufbieten, Thuc. 2, 96; ἐκ τῆς ἐνέδρας Xen. Cyr. 5, 4, 4; στόλον Aesch. Suppl. 319; [[στρατόπεδον]], aufbrechen, Pol. 29, 11; dgl. Plut. Cam. 29 Fab. M. 6; πόλεμον ἐπί τινα Coriol. 21; ἐκκλησίαν, die Versammlung aufheben, entlassen, Xen. Hell. 2, 4, 42. – Ein Volk aus einem Lande in's andere verpflanzen, eigtl. machen, daß es sich erhebt und seine Wohnsitze verläßt, Od. 6, 7; δήμους Her. 9, 73; vgl. 5, 71. Gew. πόλιν, eine Stadt durch Wegführung der Einwohner in die Gefangenschaft veröden (s. ανάστατος), Ἐρετριέας ἐκ τῆς χώρας Plut. Pericl. 23; auch Thiere aufjagen, aufscheuchen, λαγώ Xen. Cyn. 6, 23; ὠτί δας An. 1, 5, 3, wo nichts zu ändern; – aufrichten, γέροντα χειρὸς ἀνίστη Il. 24, 515; Od. 14, 319; vgl. οἱ θεοὶ ἄνθρωπον ὀρθὸν ἀνέστησαν Xen. Mem. 1, 4, 11; auch übertr., die Niedergeschlagenen aufrichten; ἀνιστάναι τινὰ χρυσοῦν, eine goldene Bildsäule Jemandes errichten, Plut. Brut. 1 De superst. 10. – Von Sachen, σκηνάς Eur. Ion 1119; τρόπαια Plat. Tim. 25 c; Eur. Phoen. 572; Plut. Alc. 29; τὰς μηχανάς Xen. Cyr. 7, 2, 2; πύργους 7, 5, 12; τείχη Dem. Lept. 64; med., πόλιν Her. 1, 165; μάρτυρα ἀναστήσασθαι, als Zeugen auftreten lassen. Vgl. noch ἀνιστάναι ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] Plut. Camill. 32; τινὰ ἐπὶ τὴν κατηγορίαν τινός, Jem. bewegen, als Ankläger gegen Einen aufzutreten, Marcell. 27. – II. Intransitio, praes. u. fut. med., u. perf. u. aor. II. act., aufstehen, sich erheben, sich aufmachen, vom Sitze, Il. 1, 305; Il. 19, 77; ἐξ εὐνῆς, Ἑλένης [[πάρα]] καλλικόμοιο Od. 15, 58; ἀπ' ἀκμοθέτοιο ἀνέστη Iliad. 18, 410; ἐπὶ [[δόρπον]] ἀνὴρ [[ἀγορῆθεν]] ἀνέστη Od. 12, 439; ἐκ θρόνων Eur. Med. 1163; bes. zum Kampfe, τινί, gegen Jemand, Il. 23, 635 Od. 18, 334. Bei Att. gew. entweder a) um fortzugehen, nicht bloß ἀνέστη ὡς ἀπιών, sondern auch ἀνίσταμαι ἀπὸ Αἰγίνης Thuc. 1, 105; ἀνέστη εἰς τὴν αὐλήν, er stand auf und ging in den Hof, Plat. Prot. 311 e; vgl. Phaed. 116 e u. Thuc. 1, 87; ἐκ τοῦ συμποσίου Plat. Theag. 129 a; auch passiv., weggebracht werden, bes. mit feindlicher Gewalt, κακοῦργοι ἀνέστησαν ὑπ' αὐτοῦ Thuc. 1, 8. 12; vgl. 6, 2; [[πόλις]] ἀνέστηκεν δορί, sie wurde verwüstet, Eur. Hec. 498: [[χώρα]] ἀνεστηκυῖα Her. 5, 29; od. – b) um zu reden, sehr häufig, schon bei Hom., τοῖσι δ' ἀνέστη Iliad. 1, 68. 101; ἀνέστη μαντεύεσθαι Od. 20, 380; vom Schlafe aufstehen, Plat. Axioch. 367 c; oft bei Xen.; von einer Krankheit aufstehen, genesen, Il. 15, 287; Thuc. 2, 49; ἐκ τῆς νόσου Plat. Lach. 195 c; Xen. An. 4, 5, 8; von Todten, auferstehen, Il. 21, 56; Her. 3, 62. 66; ἐκ σφάλματος, sich von einer Niederlage erholen, Plut. Sert. 23; – χώρη ἀνεστηκυῖα, ein Land, das aufgestanden, in Aufruhr ist, Her. 5, 29. – Seltener von leblosen Dingen, [[πύργος]] ἀνέστη, erhob sich, Eur. Phoen. 831; θορύβου ἀναστάντος, als sich Lärm erhob, App. B. C. 1, 56. Von einem Flusse, entspringen, Plut. Pomp. 34.

|txtha=[[future]] ἀναστήσω; 1st aorist ἀνέστησα; 2nd aorist ἀνέστην, [[imperative]] ἀνάστηθι and (L WH [[text]] in ἀνάστα (Winer's Grammar, § 14,1h.; (Buttmann, 47 (40))); [[middle]], [[present]] ἀνισταμαι; [[future]] ἀναστήσομαι; (from Homer down); I. Transitively, in the [[present]] 1st aorist and [[future]] [[active]], to [[cause]] to [[rise]], [[raise]] up (הֵקִים):<br /><b class="num">a.</b> [[properly]], of [[one]] [[lying]] down: to [[raise]] up from [[death]]: to [[raise]] up, [[cause]] to be [[born]]: [[σπέρμα]] [[offspring]] (Winer's Grammar, 33 (32)); [[τόν]] Χριστόν, Rec. to [[cause]] to [[appear]], [[bring]] [[forward]], τινα τίνι [[one]] for anyone's succor: προφήτην, [[τόν]] παῖδα αὐτοῦ, II. Intransitively, in the [[perfect]] pluperfect and 2nd aorist [[active]], and in the [[middle]];<br /><b class="num">1.</b> to [[rise]], [[stand]] up; used a. of persons [[lying]] down (on a [[couch]] or [[bed]]): ἀνέστη ἀναγνῶναι); R G); sich aufmachen): קוּם ([[especially]] וַיָּקָם) is [[put]] [[before]] verbs of [[going]], departing, etc., according to the [[well]] [[known]] [[oriental]] [[custom]] to [[omit]] [[nothing]] contributing to the [[full]] pictorial [[delineation]] of an [[action]] or [[event]]; [[hence]], [[formerly]] וַיָקָם and [[ἀναστάς]] were [[sometimes]] [[incorrectly]] said to be [[redundant]]; cf. Winer's Grammar, 608 (565). ἀναστῆναι [[ἀπό]] to [[rise]] up from [[something]], i. e. from [[what]] [[one]] has been doing [[while]] [[either]] [[sitting]] or [[prostrate]] on the [[ground]]: ἐκ νεκρῶν added: R G WH marginal [[reading]]; ἐκ νεκρῶν omitted: L T Tr marginal [[reading]] WH marginal [[reading]]); Rec.; so ([[without]] ἐκ νεκρῶν) in the [[future]] [[middle]] [[also]]: L WH marginal [[reading]]); R G L Tr marginal [[reading]] WH marginal [[reading]]); to [[arise]], [[appear]], [[stand]] [[forth]]; of kings, prophets, priests, leaders of [[insurgents]]: ἀναστῆναι [[ἐπί]] τινα to [[rise]] up [[against]] anyone: עַל קוּם). (Synonym: [[see]] [[ἐγείρω]], at the [[end]] Compare: [[ἐπανίστημι]], [[ἐξανίστημι]].)