δύναμις: Difference between revisions

|dgtxt=(δύνᾰμις) -εως, ἡ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῠ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [sg. gen. -ιος Hp.<i>Nat.Puer</i>.22, -ιως Gal.12.341, dat. δυνάμι Hdt.1.192; plu. nom. δυνάμιες Hp.<i>VM</i> 14, ac. δυνάμιας Hp.<i>Morb</i>.4.34, gen. δυναμίων Hp.<i>VM</i> 24]<br /><b class="num">A</b> gener. ref. pers. o divinidades<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[fuerza física]], [[vigor para la lucha guerrera o la competición]] ὅση δύναμις γε πάρεστι <i>Il</i>.8.294, 13.786, <i>Od</i>.23.128, εἴ μοι δύναμις γε παρείη si me asiste la fuerza</i>, <i>Il</i>.22.20, <i>Od</i>.2.62, γνοίης χ', οἵη ἐμὴ δύναμις <i>Od</i>.20.237, 21.202, cf. <i>Il</i>.23.891, <i>h.Merc</i>.117, διεφθείροντο ... ἔτι ἔχοντές τι δυνάμεως Th.2.49, δύναμις τῶν νέων Antipho 4.3.2, ἡ τῶν ἵππων δύναμις D.61.28, εἰ ... ἐγὼ ἔτι ἐν δυνάμει ἦν τοῦ ... πορεύεσθαι πρὸς τὸ [[ἄστυ]] Pl.<i>R</i>.328c<br /><b class="num">•</b>ἡ ζωτικὴ δύναμις [[la fuerza vital]] ὡς ἐγχεῖται τὸ [[αἷμα]] καὶ ἡ δύναμις ἡ ζωτικὴ τῆς ψυχῆς Origenes <i>Dial</i>.22.25<br /><b class="num">•</b>en giro prep. [[παρὰ δύναμιν]], [[ὑπὲρ δύναμιν]] = [[más allá de las fuerzas]] πὰρ δύναμιν δ' οὐκ ἔστι ... πολεμίζειν <i>Il</i>.13.787, οἱ ... παρὰ δύναμιν τολμηταί Th.1.70, φιλοπόνως ὑπὲρ δύναμιν D.18.193, ὑπὲρ δύναμίν τι ποιεῖν D.21.69.<br /><b class="num">2</b> [[poder]]<br /><b class="num">a)</b> gener. ὃ γὰρ δυνάμει τε καὶ αἰδοῖ Τρηχῖνος προβέβηκε pues éste en Traquis sobresale en poder y dignidad</i> Hes.<i>Sc</i>.354, ἅνδανε τοῖσ', ὧν μεγάλη δύναμις Thgn.34, cf. 412, διείργει δὲ πᾶσα κεκριμένα δύναμις un poder muy diferente nos separa a la raza de los hombres y de los dioses, e.e., la inmortalidad</i>, Pi.<i>N</i>.6.2<br /><b class="num">•</b>[[dominio]], [[control]] τὴν δὲ ταύτης (τῆς ὑγιείης) δύναμιν ἐν ἑαυτοῖς ἔχοντες οὐκ ἴσασιν pero ignoran que poseen en sí mismos el control sobre su salud</i> ref. los hombres, Democr.B 234<br /><b class="num">•</b>[[influencia]], [[autoridad]] εἴ τι μείζω δύναμιν ἢ μήτηρ ἔχεις si tienes en algo mayor influencia que tu madre</i> E.<i>Hec</i>.336, δύναμις καὶ [[ἀξίωμα]] Th.8.73, σοφίας ... δύναμις Gorg.B 11.4, αἱ δυνάμεις ... ἐκ τῶν διδασκαλείων Epicur.<i>Fr</i>.[20.2] 8;<br /><b class="num">b)</b> esp. [[poder]], [[poderío]] político αἲ γὰρ ἐμοὶ τοσσήνδε θεοὶ δύναμιν περιθεῖεν [[ojalá]] los dioses me procuraran tanto poder</i>, <i>Od</i>.3.205, οἳ δ' εἶχον δύναμιν Sol.5.3, cf. App.<i>Hisp</i>.8, οἱ ... ἐν Σικελίᾳ (τύραννοι) ἐπὶ πλεῖστον ἐχώρησαν δυνάμεως Th.1.17, ἐτύγχανον ... δυνάμει οἱ ... πρῶτοι ὄντες τῆς πόλεως Th.1.55, οἱ ἐν δυνάμει ὄντες X.<i>HG</i> 4.4.5, οἱ ἐν δυνάμει γενόμενοι D.13.29, οὐ γὰρ ἔσται δ., οὐδ' ἢν ἑπτάκις σὺ ψηφίσῃ pues no podrás conmigo, aunque promulgues siete decretos</i> Ar.<i>Lys</i>.698, cf. D.23.104, δύναμις βασιλέων Pl.<i>Ti</i>.25a, δύναμις ... πολιτικὴ καὶ φιλοσοφία Pl.<i>R</i>.473d, ἡ τῆς βουλῆς [[δύναμις]] Isoc.7.51, esp. del poder ateniense, Ar.<i>Eq</i>.584.<br /><b class="num">3</b> [[poderío]], [[potencia]] militar Ἀθηναῖοι Μαραθῶνι ... Μήδων ἐστόρεσαν δύναμιν Simon.<i>FGE</i> 164, ὡς καταπαύσοντα τὴν Κύρου δύναμιν Hdt.1.90, cf. 2.102, δυνάμει ... προύχοντες Th.7.21, ποίοισι ὅπλοις ἢ δυνάμει πεποιθότε; Ar.<i>Pl</i>.449, ἡ Μακεδονικὴ δύναμις D.2.14, 11.8, πλείστην δύναμιν ἁπάντων ἔχοντες, τριήρεις, ὁπλίτας, ἱππέας ... D.4.40, ἡ [[εὐώνυμος]] τῆς ὅλης δυνάμεως τάξις Plb.1.50.5.<br /><b class="num">4</b> [[poder]], [[poderío]] [[económico]] [[πλοῦτος]] πλείστην πᾶσιν ἔχει δύναμιν la riqueza tiene en todas las cosas el mayor poderío</i> Thgn.718, cf. B.15.59, A.<i>A</i>.780, χρημάτων δύναμις Hdt.7.9α, τριτημορίη ἡ Ἀσσυρίη χώρη τῇ δυνάμι τῆς ἄλλης Ἀσίης Asiria constituye por sus recursos una tercera parte del total de Asia</i> Hdt.1.192, εἴ ποθέν τινα ἢ ναυτικοῦ ἢ χρημάτων δύναμιν προσληψόμεθα Th.1.82, cf. Ar.<i>Pl</i>.200, Men.<i>Fr</i>.769, Ph.2.78, 79.<br /><b class="num">5</b> relig. y mag. [[poder]] [[sobrenatural]]:<br /><b class="num">a)</b> de los dioses τοῦ Διὸς ἡ δύναμις Ar.<i>Pl</i>.142, ἡ τῶν θεῶν δύναμις D.61.24, κἂν ὀλίγῳ μο[ι] μειζοτέρα δύναμις γίνεται habla Eros <i>ISide</i> 3.6 (I a./d.C.), πολυώνυμος δύναμις (ὁ θεός) Secund.<i>Sent</i>.3, ἐπικαλοῦμαί σε, τὴν μεγίστην δύναμιν τὴν ἐν τῷ οὐρανῷ <i>PMag</i>.4.1276, εὐχαριστῶ τῇ δυνάμει αὐτοῦ (τοῦ θεοῦ) <i>SEG</i> 39.1275.8 (Lidia II d.C.), cf. Herm.<i>Mand</i>.5.2.1, Clem.Al.<i>Paed</i>.2.8.75, ἡ πίστις δύναμις τις τοῦ θεοῦ Clem.Al.<i>Strom</i>.2.11.48, de la inspiración profética como fuerza divina, Iust.Phil.<i>Dial</i>.87.4<br /><b class="num">•</b>tb. en plu., de los dioses concebidos como fuerzas de la naturaleza θύσομεν ... ὡς ἂν διαφόροις δυνάμεσι προσάγοντες Porph.<i>Abst</i>.2.34, en Lidia ἐστηλλογράφησεν τὰς δυνάμις (<i>sic</i>) τοῦ θεοῦ <i>SEG</i> 39.1278.12, cf. 38.1233.10 (ambas II d.C.), 33.1013 (III d.C.), Μεγάλη Μήτηρ Ἀναεῖτις ... καὶ Μεὶς Τιάμου καὶ αἱ δυνάμεις αὐτῶν <i>TAM</i> 6.137 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>crist., de Jesucristo ἐπιγνοὺς ἐν ἑαυτῷ τὴν ἐξ αὐτοῦ δύναμιν ἐξελθοῦσαν <i>Eu.Marc</i>.5.30, ἡ δύναμις τοῦ θεοῦ <i>Eu.Matt</i>.22.29, <i>Act.Ap</i>.8.10, ἡ δύναμις τοῦ πνεύματος <i>Eu.Luc</i>.4.14<br /><b class="num">•</b>ἡ δύναμις por hipóstasis [[Dios Padre]] ὄψεσθε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως <i>Eu.Matt</i>.26.64, <i>Eu.Marc</i>.14.62<br /><b class="num">•</b>en plu. δυνάμεις como hipóstasis del poder divino en seres comparables a los ángeles llamados [[poderes]] o [[virtudes]] ἀγγέλων καὶ ἐξουσιῶν καὶ δυνάμεων 1<i>Ep.Petr</i>.3.22, cf. <i>Ep.Rom</i>.8.38, Clem.Al.<i>Strom</i>.1.17.81, en sg. <i>Mart.Pol</i>.14.1;<br /><b class="num">b)</b> plu. [[poderes]] mágicos τὰς τρίχας δυνάμεσί τισι χρίσασαν D.S.4.51, ὀχλεῖται γὰρ ὑπὸ δυνάμεων ἃς αὐτὸς κατέπεμψα está poseída por unos poderes mágicos que yo mismo le envié</i> Hld.4.7.12, δυνάμεις ποιήσας μαγικάς Iust.Phil.1<i>Apol</i>.26.2, tb. en sg. ἡ δύναμις τῆς θείας [[αὑτοῦ]] μαγείας <i>PMag</i>.4.2449, cf. 12.260<br /><b class="num">•</b>[[poderes]] sobrenaturales, del Bautista <i>Eu.Marc</i>.6.14, de Satanás, Ign.<i>Eph</i>.13.1<br /><b class="num">•</b>crist., en plu. [[prodigios]], [[milagros]] αἱ δυνάμεις αἱ γενόμεναι ἐν ὑμῖν <i>Eu.Matt</i>.11.21, de Jesús <i>Eu.Matt</i>.13.54, 58;<br /><b class="num">c)</b> de la palabra [[especial fuerza]], [[poder]] ἡ ... τοῦ λόγου δύναμις el poder de la palabra</i> Gorg.B 11.14, cf. S.<i>OT</i> 938, Alex.99, ἡ τῶν λόγων δύναμις la fuerza de las palabras</i> D.61.33, Ph.2.78, 79<br /><b class="num">•</b>casi como [[efecto mágico]] por medio de la palabra ἡ δύναμις τῆς ἐπῳδῆς Gorg.B 11.10, de ciertas imágenes oníricas οὔκουν χρὴ κενὰ λέγειν ταῦτα ὡς καὶ δύναμις τοσαύτη πρόσεσ[τ] ιν Diog.Oen.10.4.9.<br /><b class="num">II</b> como facultad o posibilidad<br /><b class="num">1</b> [[poder]], [[posibilidad]] δύναμις γὰρ ἐν ὑμῖν está en vuestra mano</i>, e.d. podéis hacerlo</i>, <i>Od</i>.10.69, ἐπεὶ δύναμις γε πάρεστιν puesto que está en vuestra mano</i> de Hécate, el conceder prosperidad a quien la implora, Hes.<i>Th</i>.420, ὧν ἂν δύναμις ἡγεῖσθαι θέλῃ A.<i>Pers</i>.174<br /><b class="num">•</b>en giro prep. κατὰ δύναμιν [[en la medida de lo posible]] κὰδ δύναμιν δ' ἔρδειν ἱέρ' Hes.<i>Op</i>.336, ἀδικουμένοισι τιμωρεῖν κατὰ δύναμιν χρή hay que asistir en lo posible a los que son injustamente tratados</i> Democr.B 261, cf. Hdt.3.142, <i>TAM</i> 3(1).2.16 (II a.C.), 2<i>Ep.Cor</i>.8.3, εἰς δύναμιν mismo sent., Cratin.184, D.19.172, Pl.<i>R</i>.458e, πρὸς τὴν δύναμιν τὴν αὑτῶν εὖ ποιοῦσιν hacen el bien de acuerdo con sus posibilidades</i> Pl.<i>Phdr</i>.231a, ὁ θεὸς ἀνέχεται κατὰ δύναμιν λαμβάνων τὰς θυσίας Arist.<i>EE</i> 1243^b12, κατὰ δύναμιν τῶν ὑπαρχόντων en la medida de sus posibilidades económicas</i>, <i>BGU</i> 1051.17 (I a.C./I d.C.), παρὰ τὴν δύναμιν ... λέγειν Luc.<i>Dom</i>.10<br /><b class="num">•</b>[[posibilidad]], [[potencialidad]] τὴν τούτων (τῶν ἀργυρείων) δύναμιν δηλῶσαι mostrar las posibilidades que éstas (las minas de plata) ofrecen</i> X.<i>Vect</i>.4.1.<br /><b class="num">2</b> [[capacidad]], [[propiedad]], [[facultad]]<br /><b class="num">a)</b> de pers., dioses μηδὲ ὑπέρ τε δύναμιν αἱρεῖσθαι τὴν ἑωυτοῦ y no elegir lo que exceda la propia capacidad</i> Democr.B 3, (τὸ ἄλγεον) οὐδὲ ἔχει ἴσην δύναμιν τῷ ὑγιεῖ Meliss.B 7.4, πᾶσα δύναμις τῶν αἱρετῶν toda capacidad está entre las cosas deseables</i> Arist.<i>Top</i>.126^a36, cf. <i>MM</i> 1183^b28, ἐν ταῖς μεγίσταις δυνάμεσι ... αὐτῆς οὔσης de la dialéctica, Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.38, op. [[βούλησις]] ‘[[voluntad]]’ y [[προθυμία]] ‘[[empeño]]’, Phld.<i>Cont</i>.fr.90.9, στρατηγικὴ δύναμις capacidad de mando</i> Plb.1.84.6, ὁ ... νοῦς ... πολλὰς ἔχει δυνάμεις Ph.1.71, ἡ σκεπτικὴ δύναμις S.E.<i>M</i>.7.1, ἐποπτικὴ ... δύναμις [[capacidad]] de [[ver]] todo</i> Didym.<i>Gen</i>.56.23, cf. 167.9, ἡ δημιουργικὴ δύναμις la [[capacidad]] creadora de Dios</i>, Eun.Cyz.<i>Apol</i>.15, 25<br /><b class="num">•</b>tb. c. gen. o giro prep. [[capacidad para]] ἔχει τοι δύναμιν εἰς οἶκτον E.<i>IT</i> 1054, εἴτ' εἰς τὸ ποιεῖν ... εἴτ' εἰς τὸ παθεῖν Pl.<i>Sph</i>.247d, cf. <i>Phdr</i>.270d, δύναμις ἐν τῇ πραγματείᾳ Plb.2.56.5, cf. D.H.<i>Lys</i>.3.10, δύναμις τοῦ [[λέγειν]], τοῦ [[πράττειν]] Arist.<i>Rh</i>.1362^b22, δύναμις μεγίστη τῶν ἔργων τῆς ἀρχῆς Arist.<i>Pol</i>.1309^a35<br /><b class="num">•</b>[[capacidad]] [[intelectual]], equiv. [[talento]] τίς (ἦν) ἡ δύναμις ἐν τῇ πρὸ ταύτης δεδήλωται γραφῇ cuál (era) su [[talento]] ya ha quedado [[expuesto]] en la [[obra]] [[anterior]]</i> D.H.<i>Dem</i>.2.3, cf. <i>Th</i>.1.1, 24.12, <i>Pomp</i>.5.6<br /><b class="num">•</b>[[facultad]] c. gen. ἡ τῆς ὄψεως δύναμις Pl.<i>R</i>.532a, cf. 507c, ἡ τοῦ [[διαλέγεσθαι]] δύναμις Pl.<i>R</i>.533a, ἡ τοῦ πολιτικοῦ δύναμις ref. la [[persuasión]], Pl.<i>Plt</i>.304d, (ἐπιστήμη) πασῶν γε δυνάμεων ἐρρωμενεστάτη Pl.<i>R</i>.477d, cf. Arr.<i>Epict</i>.1.1.1, αἱ συνθετικαὶ δυνάμεις D.H.<i>Comp</i>.2.8, διεξοδικὴ δύναμις = [[capacidad]] expositiva</i> Ph.1.523<br /><b class="num">•</b>[[propiedad]] τῶν φυομένων ἐκ τῆς γῆς τὰς δυνάμεις las propiedades de los vegetales</i> X.<i>Cyr</i>.8.8.14, ἡ ἑαυτῆς (τῆς γῆς) δύναμις X.<i>Oec</i>.16.4, πέφυκεν ἡ πτεροῦ δύναμις τὸ ἐμβριθὲς [[ἄγειν]] = la [[propiedad]] natural del ala es la de [[levantar]] lo [[pesado]]</i> Pl.<i>Phdr</i>.246d;<br /><b class="num">b)</b> [[capacidad]], [[facultad]], [[propiedad de las cosas]] θαλάσσης δύναμις ... σελήνης δύναμις ... ἄστρων δύναμις Hp.<i>Vict</i>.1.10, τῶν δὲ σπερμάτων οὐχ ἡ αὐτὴ δύναμις ἐστιν εἴς τε τὴν βλάστησιν καὶ εἰς θησαυρισμόν no es la misma la capacidad de las semillas para germinar y almacenarse</i> Thphr.<i>HP</i> 8.11.1, δυνάμεις αὐτῶν (τῶν πολιτειῶν) Plb.6.47.1.<br /><b class="num">3</b> [[habilidad]] τί ποτ' οὖν ἂν εἴη τὸ τῆς σοφιστικῆς δυνάμεως θαῦμα; entonces, ¿a qué puede deberse el deslumbramiento que produce la habilidad sofística?</i> Pl.<i>Sph</i>.233a<br /><b class="num">•</b>[[oficio]], [[arte]], [[ciencia]] ὅσαι δ' εἰσὶ ... ὑπὸ μίαν τινὰ δύναμιν, καθάπερ ὑπὸ τὴν ἱππικὴν ἡ χαλινοποιική Arist.<i>EN</i> 1094^a10, τὰς τέχνας καὶ τὰς δυνάμεις Plu.2.403a<br /><b class="num">•</b>[[eficacia]] τὸ γὰρ πράττειν ... ὕστερον ... τῇ τάξει, πρότερον τῇ δυνάμει D.3.15.<br /><b class="num">III</b> c. sent. de valor y equivalencia<br /><b class="num">1</b> ref. conceptos y palabras [[valor]], [[significado]], [[sentido]] τὴν δύναμιν ἔχειν tener el valor de</i>, equivaler</i>, significar</i> Th.5.20, ὀνόματα ... ὅσα τὴν αὐτὴν δύναμιν ἔχει Lys.10.7, cf. Pl.<i>Cra</i>.394b, anón. en <i>POxy</i>.1012.16.1.4, A.D.<i>Synt</i>.9.21, οἱ δὲ φάσκοντες ... κἂν ταὐτὸ τῇ δυνάμει λέγωσιν ἡμῖν Phld.<i>Sign</i>.31.12, cf. Demetr.Lac.<i>Herc</i>.1012.42.10, βραχεῖα μὲν ἡ λέξις, πολλὴ δὲ ἡ δύναμις Ph.1.487, ἡ δύναμις τῆς φωνῆς 1<i>Ep.Cor</i>.14.11<br /><b class="num">•</b>de letras o sonidos [[valor]] fónico <[[δεῖ]]> πρῶτον ἐπὶ τὰς ὄψεις ... τῶν γραμμάτων ἐπιστῆσαι τὸν ἀναγινώσκοντα, δεύτερον ἐπὶ τὰς δυνάμεις Plb.10.47.8, cf. Luc.<i>Iud.Voc</i>.5<br /><b class="num">•</b>de ahí [[efecto]] ἥ τε τῶν γραμμάτων φύσις ... πολλὰς καὶ διαφόρους ἔχουσα δυνάμεις y la naturaleza de los sonidos que tiene muchos y diversos efectos</i> en el oído, D.H.<i>Comp</i>.12.2.<br /><b class="num">2</b> jur. [[fuerza legal]], [[validez]] (τὴν διαθήκην) ἔχειν τὴν ἰδίαν δύναμιν <i>Stud.Pal</i>.1.p.6 (V d.C.), στοιχεῖ μοι ἡ παροῦσα πρᾶσις καὶ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῆς <i>Stud.Pal</i>.20.145.10 (VI d.C.), [[βούλομαι]] αὐτὸν (<i>[[sc.]]</i> τὸν κωδίκιλλον) τὴν ἰδίαν δύναμιν καὶ βεβαίωσιν ἔχειν <i>PMasp</i>.151.65, cf. <i>PLond</i>.1319.6 (ambos VI d.C.).<br /><b class="num">3</b> econ. δύναμις χρημάτων = [[valor del dinero]] Th.6.46, cf. 2.97, Plu.<i>Lyc</i>.9, <i>Sol</i>.15.<br /><b class="num">B</b> milit. [[fuerza militar]], [[tropa]], [[contingente]] τὴν ἀκρόπολιν ἐρρύετο ... ἔχων ἀνδρῶν δύναμιν οὐκ ὀλίγην Hdt.5.100, Ἀθηναίων ἡ δύναμις Th.1.121, ἡ τῶν βαρβάρων δύναμις Pl.<i>Mx</i>.240d, cf. <i>Criti</i>.109a, δύναμις καὶ πεζὴ καὶ ἱππικὴ καὶ ναυτική X.<i>An</i>.1.3.12, cf. Plb.1.51.2, <i>ISyène</i> 190.3 (II a.C.), ναυτικὴν παρέχεσθαι δύναμιν Pl.<i>Lg</i>.706b, cf. D.4.22, Plb.1.41.2, ἡ βοηθήσουσα δύναμις = la [[tropa]] de [[refuerzo]]</i> D.18.177, ὁ [[ἀρχιστράτηγος]] τῆς δυνάμεως [[LXX]] <i>Ge</i>.21.22, cf. 1<i>Ma</i>.5.11, ἀναπλεῖν ... μετὰ δυνάμεων ἱκανῶν Wilcken <i>Chr</i>.10.9 (II a.C.), αἱ ἀκολουθοῦσαι δυνάμεις las tropas acompañantes</i> de comitivas oficiales <i>IPh</i>.19.26 (II a.C.), τῶν λοχαγῶν ἕκαστον ... πέντε δυνάμεσι πεφρουρημένον Ascl.<i>Tact</i>.5.2, στρατιωτικὴ δύναμις destacamento militar</i>, <i>PThmouis</i> 1.99.10 (II d.C.).<br /><b class="num">C</b> usos esp. en cien.<br /><b class="num">I</b> [[fil]].<br /><b class="num">1</b> [[potencia]] δυνάμεις εἶναι γένος τι τῶν ὄντων, αἷς δὴ καὶ ἡμεῖς δυνάμεθα ἃ δυνάμεθα Pl.<i>R</i>.477b, αἱ τοῦ σώματος δυνάμεις Pl.<i>Tht</i>.185e, δυνάμεις ... ἀσώματοι Ph.1.587, cf. <i>Corp.Herm</i>.1.26, ἡ ψυχὴ ... δύο ἔχει ... δυνάμεις, ὧν ἡ μέν ἐστι λογικὴ ἡ δὲ [[ἄλογος]] Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.230, ἡ δύναμις τῆς ὕλης ἔστι ὁ θεός Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.308<br /><b class="num">•</b>esp. en Aristóteles [[potencia pasiva]] τῶν δυνάμεων ... τῶν μὲν συγγενῶν οἷον τῶν αἰσθήσεων Arist.<i>Metaph</i>.1047^b31, cf. Ocell.22, τὸ μὴ ὂν καὶ τὸ κατὰ δύναμιν Arist.<i>Metaph</i>.1089^a28, op. ἡ [[ἐνέργεια]] ‘[[el acto]]’ no necesariamente culminado, Arist.<i>Metaph</i>.1051^a5, <i>APo</i>.86^a28, op. ἡ [[ἐντελέχεια]] el acto</i> culminado y eficaz, Arist.<i>Ph</i>.193^b8, ἐναντία λέγεται ... καὶ τὰ πλεῖστον διαφέροντα τῶν ὑπὸ τὴν αὐτὴν δύναμιν Arist.<i>Metaph</i>.1018^a30<br /><b class="num">•</b>δυνάμει [[en potencia]] τὸ δυνάμει ὂν Arist.<i>Metaph</i>.1071^b19, cf. <i>GC</i> 317^b23, Ocell.25, 30, op. [[συντελείᾳ]] Ocell.21, op. [[ἐνεργείᾳ]]: αὕτη ἡ ζωὴ παρ' οἷς μὲν δυνάμει καὶ οὐκ ἐνεργείᾳ φῶς ἐστι de la vida eterna, Origenes <i>Io</i>.2.24<br /><b class="num">•</b>en los estoicos [[fuerza creadora]] que da [[forma]] y mueve la [[materia]] [[ἀΐδιος]] τοίνυν ἐστὶν ἡ κινοῦσα τὴν ὕλην δύναμις Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.113, δύναμίς ἐστιν ἡ πλειόνων ἐποιστικὴ συμπτωμάτων, ὡς ἡ φρόνησις ... τοῦ φρονίμως διαλέγεσθαι Chrysipp.<i>Stoic</i>.3.49<br /><b class="num">•</b>de las [[potencias]] divinas identificadas con las ideas de Platón, Ph.2.219<br /><b class="num">•</b>en los neoplatónicos [[potencia activa]] [[γόνιμος]] τῶν ὅλων δύναμις Procl.<i>in Euc</i>.p.88.24, ἡ [[γόνιμος]] δύναμις τῆς ἐπιστήμης Procl.<i>in Euc</i>.p.303.15, δυνάμεις (τῆς μαθηματικῆς) Procl.<i>in Euc</i>.p.18.8, αἱ διαλεκτικαὶ δυνάμεις Procl.<i>in Euc</i>.p.44.16, los νοητά o inteligibles son δυνάμεις universales con [[capacidad]] infinita, Plot.5.8.9, derivadas del ser superior, Plot.6.4.9, cada una un [[εἶδος]] en [[potencia]] y una [[δύναμις]] individual, Plot.5.9.6, operativa tanto en el mundo noético como en el sensible, Plot.4.4.36, τὸ δέ ἐστι -τὸ πᾶν- δύναμις πᾶσα, εἰς ἄπειρον μὲν ἰοῦσα, εἰς ἄπειρον δέ δυναμένη del Uno, Plot.5.8.9, δ., ἡ ψυχὴ τούτων el alma es su potencia</i> de las cosas, Plot.2.5.3, ἡ γὰρ δύναμις [[ἐκεῖ]] ὑπόστασις καὶ οὐσία ἢ μεῖζον οὐσίας pues allá arriba la potencia es hipóstasis y substancia o algo superior a la substancia</i> Plot.6.4.9, τὸ δυνάμει el ser en potencia</i> Plot.4.7.8³, como μεσότης entre el Uno y el ser es χύσις καὶ [[ἀπειρία]] τοῦ ἑνός Dam.<i>Pr</i>.121<br /><b class="num">•</b>como una de las tres partes integradoras del alma equiv. a ζωή op. [[οὐσία]] y [[ἐνέργεια]] Dam.<i>Pr</i>.71, op. [[νοῦς]] Dam.<i>Pr</i>.285<br /><b class="num">•</b>δ. δυνάμεων [[potencia de potencias]] o [[potencia perfecta]] que cohesiona el [[universo]] por medio del [[alma]], Dam.<i>Pr</i>.122.<br /><b class="num">2</b> esp., en el [[platonismo]] [[alma]] διοικοῦσι τὸ ζῷον ... τρεῖς ... δυνάμεις ... καλεῖ δ' αὐτὰς ὁ Πλάτων ψυχάς Gal.10.635.<br /><b class="num">II</b> fisiol., medic., farm.<br /><b class="num">1</b> en teorías fisiol. de la filosofía natural jonia y en teorías biológicas posteriores αἱ δυνάμεις [[cualidades]] de los primeros elementos πάντα φάος καὶ νὺξ ὀνόμασται καὶ τὰ κατὰ σφετέρας δυνάμεις Parm.B 9.2, ἰσονομία τῶν δυνάμεων, ὑγροῦ, ξηροῦ ... como def. de la salud, Alcmaeo B 4<br /><b class="num">•</b>equiv. [[principios activos componentes del ser vivo]] αἱ ἀμφὶ τὸ σῶμα δυνάμιες Hp.<i>VM</i> 14, αἱ δυνάμιες δὲ μεγάλαι τε ἑκάστου καὶ οὐδὲν ἡ ἑτέρη τῇ ἑτέρῃ ἐοικυῖα hay en cada cosa grandes principios activos muy distintos entre sí</i> Hp.<i>VM</i> 14, χρὴ ... πάντα ... τὰ σημεῖα ... κρίνειν λογιζόμενον τὰς δυνάμιας αὐτῶν Hp.<i>Prog</i>.25, cuasi sinón. de στοιχεῖα Arist.<i>PA</i> 646^a14<br /><b class="num">•</b>tb. sg. [[cualidad]] [[inherente]] a [[alimento]]s y [[componente]]s de los organismos naturales ὧν ἕκαστον ἰδίην δύναμιν καὶ φύσιν ἔχει en la elaboración del pan, Hp.<i>VM</i> 13, αὕτη ἡ δύναμις οἴνου ésa es la cualidad del vino (la que provoca dolor de cabeza)</i>, Hp.<i>VM</i> 20, a veces representada como [[concreción]] ἡ δύναμις, ἥ ἐστι κουφοτάτη ἐν τῷ σπέρματι Hp.<i>Nat.Puer</i>.22, τοῦτο μεταλλάσσειν τὴν ἰδέην καὶ τὴν δύναμιν que esa substancia cambia de aspecto y de cualidad</i> ref. humores corporales, Hp.<i>Nat.Hom</i>.2, cf. 5, δυνάμει θερμά calientes por su cualidad</i> de ciertas sustancias según su acción en el cuerpo, Gal.1.672.<br /><b class="num">2</b> de ahí en dietética y farm. [[poder]], [[acción]], [[virtud]], [[propiedad]] de [[alimento]]s, [[planta]]s, [[fármaco]]s ἡ δύναμις τῶν φαρμάκων Pl.<i>Cra</i>.394b, πλείστην δ' ἀφίασι δύναμιν οἱ ἄρτοι ὡς θερμότατοι Dieuch.15.11, ἐλαίῳ ... ἐν τῷ στόματι μηδεμίαν δύναμιν ἐμφαίνοντι un aceite que en la boca no deje destacar ninguna propiedad especial</i>, e.e. de ninguno de sus componentes, Dieuch.17.2, θερμαντικὴ ... ἢ ψυκτικὴ δύναμις del vino, Epicur.<i>Fr</i>.[21] 3, cf. Dsc.1.1.2, 2.2, ἡ καθαρτικὴ δύναμις Orib.14.43.1, ἡ δύναμις ... δριμεῖα Gal.3.356, περὶ τῆς τῶν ἁπλῶν φαρμάκων δυνάμεως tít. de una obra de Galeno, Gal.13.365, cf. Orib.14.8 tít.<br /><b class="num">•</b>meton. [[remedio]], [[medicamento]] φάρμακά τε καὶ δυνάμιες ἁπλαῖ καὶ ἀναγεγραμμέναι Hp.<i>Decent</i>.9, κεφαλικὴ δύναμις <i>Ophth.Fr.Pap</i>.6.1.5, περὶ τῶν βηχικῶν δυνάμεων Orib.14.44 tít., πολυφάρμακοι δυνάμεις Plu.2.408b, cf. s. cont., Timostr.7.<br /><b class="num">3</b> medic. [[poder]], [[facultad de la que están dotados órganos y partes del cuerpo para realizar sus funciones naturales]] παντὶ τῷ δύναμιν ἑλκτικὴν ἔχοντι σώματι para cualquier [[cuerpo]] que posea la [[facultad]] [[atractivo|atractiva]]</i>, e.e. que esté hecho para [[atraer]], Gal.3.368, ἡ ἀλλοιωτικὴ δύναμις Gal.3.275, ἡ ζωτικὴ δύναμις = la [[facultad]] [[vital]]</i> Gal.1.294, op. ἡ [[κινητική δύναμις]] ‘[[facultad del movimiento]]’ en los irracionales, Steph.<i>in Hp.Progn</i>.162.20, αἱ φυσικαὶ δυνάμεις (τοῦ ἥπατος) Steph.<i>in Hp.Progn</i>.148.18, περὶ δυνάμεων φυσικῶν tít. de otra [[obra]] de [[Galeno]], Gal.19.38.<br /><b class="num">4</b> cien., en la expl. de otros fenóm. naturales [[poder]], [[influencia]], [[importancia]] (ἀφομοιοῦν) τὸ δὲ τοῦ πυρὸς ... φῶς τῇ τοῦ ἠλίου δυνάμει Pl.<i>R</i>.517b, ἀναγομένου δὲ τοῦ ὑγροῦ ἀεὶ διὰ τὴν τοῦ θερμοῦ δύναμιν Arist.<i>Mete</i>.347^a8, ἡ πέψις γίνεται ... διὰ τῆς τοῦ θερμοῦ δυνάμεως Arist.<i>PA</i> 650^a5, medic. de síntomas τῶν κατὰ τὸ πρόσωπον σημείων ... μεγάλην ἐχόντων δύναμιν teniendo los signos del rostro una gran importancia</i> para la diagnosis, Gal.18(2).23, astrol., de los astros sobre la vida terrestre, Gem.2.6, 17.10.<br /><b class="num">III</b> mat. y geom.<br /><b class="num">1</b> [[potencia]] del [[número]], en [[principio]] entre los pitagoróricos καττὰν δύναμιν ἅτις ἐστὶν ἐν τᾷ δεκάδι en [[virtud]] de la [[potencia]] que subyace en la [[década]]</i> Philol.B 11, ἴδοις δέ κα ... τὰν τῶ ἀριθμῶ φύσιν καὶ τὰν δύναμιν ἰσχύουσαν Philol.<i>ib</i>, περὶ δυνάμεων ... Θεόδωρος ... ἔγραφε Pl.<i>Tht</i>.147d, cf. 148b, κατὰ μεταφορὰν δὲ ἡ ἐν γεωμετρίᾳ λέγεται δύναμις Arist.<i>Metaph</i>.1019^b34, εὐθεῖαι δυνάμει σύμμετροί εἰσιν, ὅταν ... las rectas son conmensurables en potencia, cuando ...</i> Euc.10 <i>Def</i>.2, [[δυνάμει]] = [[en potencia]]</i> Eudem.140<br /><b class="num">•</b>op. [[μήκει]] ‘[[en longitud]]’ Euc.10.10, cf. 21, διὰ τὸ τὰ μήκει διπλάσια εἶναι δυνάμει τετραπλάσια Simp.<i>in Ph</i>.67.36, cf. Hippocr.Ch.3.145<br /><b class="num">•</b>esp. [[segunda potencia]] e.e. [[cuadrado]] κατὰ δύναμιν al cuadrado</i> Pl.<i>Ti</i>.54b, <i>Theol.Ar</i>.11, op. [[τρίτη αὔξη]] ‘[[elevación al cubo]]’, Pl.<i>R</i>.587d, καλεῖται ... ὁ μὲν τετράγωνος δύναμις Dioph.4.15, cf. 16, plu. mismo sent. ἀριθμῶν τριῶν, [[εἴτε]] ὄγκων, [[εἴτε]] δυνάμεων de tres números, bien elevados al cubo, bien al [[cuadrado]]</i> Pl.<i>Ti</i>.32a, tb. dat. ἡ ΒΑ ([[εὐθεῖα]]) [[ἐλάσσων]] ἐστὶν ἢ [[διπλασίων]] δυνάμει τῆς ΑΚ la [[recta]] BA es [[menor]] que el [[doble]] de la [[línea]] AK al cuadrado</i> Archim.<i>Sph.Cyl</i>.2.9, cf. Hippocr.Ch.3.75, Hero <i>Metr</i>.1.15.<br /><b class="num">2</b> [[producto de dos números]] ἡ δ' ἀμφοῖν (τριάδος καὶ δυάδος) δύναμις [[ἑξάς]] Ph.1.3, ἡ δύναμις τῶν ἄκρων Iambl.<i>in Nic</i>.108, ἡ δεκὰς γεννᾶται δυνάμει ἐξ ἀρτίου καὶ περιττοῦ· πεντάκις γὰρ δύο [[δέκα]] <i>Theol.Ar</i>.63, cf. 33.<br /><b class="num">3</b> [[propiedad]] δύναμις ... τετράδος = [[propiedad]] de la [[tétrada]]</i> hablando de números, Ph.1.11.<br /><b class="num">4</b> [[progresión geométrica]] ὁ δὲ τπεʹ (ἀριθμὸς) τῆς δυνάμει δεκάδος en la progresión 1²+2²+...+10² <i>Theol.Ar</i>.64.<br /><b class="num">IV</b> [[mús]].<br /><b class="num">1</b> [[función tonal de una gradación en la escala]] τῇ δὲ διανοίᾳ θεωροῦμεν τὰς (τῶν διαστημάτων) δυνάμεις Aristox.<i>Harm</i>.42.13, cf. 86.11, δύναμις δέ ἐστι τάξις φθόγγου ἐν συστήματι Cleonid.<i>Harm</i>.14.<br /><b class="num">2</b> [[tensión de la voz o de las cuerdas]], de donde [[tono real de las notas emitidas]] [[κατὰ δύναμιν]] = según la [[tensión]]</i> en [[altura]] [[real]], op. [[κατὰ θέσιν]] = ‘[[según la tesis]]’, o [[estructura]] teórica en tono [[relativo]], Ptol.<i>Harm</i>.51.18.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Nombre de acción en -ις sobre el verbo [[δύναμαι]], q.u.

|txtha=δυνάμεως, ἡ; (from Homer down); the Sept. for חַיִל, גְּבוּרָה, עֹז, כֹּחַ, צָבָא (an [[army]], a [[host]]); [[strength]], [[ability]], [[power]];<br /><b class="num">a.</b> [[universally]], "[[inherent]] [[power]], [[power]] residing in a [[thing]] by [[virtue]] of its [[nature]], or [[which]] a [[person]] or [[thing]] exerts and puts [[forth]]": ἡ [[δύναμις]] ἐν [[ἀσθένεια]] τελεῖται (R G τελειοῦται)); [[ἰδίᾳ]] δυνάμει, [[μεγάλη]] δυνάμει, ἑκάστῳ [[κατά]] [[τήν]] ἰδίαν δύναμιν, [[ὑπέρ]] δύναμιν, [[beyond]] [[our]] [[power]], ἐν δυνάμει [[namely]], ὤν, endued [[with]] [[power]], ἔρχεσθαι ἐν δυνάμει, [[powerfully]], [[evidently]], ἐν δυνάμει σημείων [[καί]] τεράτων, [[through]] the [[power]] [[which]] I exerted [[upon]] [[their]] souls by performing miracles, [[δύναμις]] εἰς τί, [[δύναμις]] [[ἐπί]] τά δαιμόνια [[καί]] νόσους θεραπεύειν, ἡ [[δύναμις]] τῆς ἁμαρτίας ὁ [[νόμος]], [[sin]] exercises its [[power]] ([[upon]] the [[soul]]) [[through]] the [[law]], i. e. [[through]] the [[abuse]] of the [[law]], τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, the [[power]] [[which]] the [[resurrection]] of Christ has, for instructing, reforming, elevating, tranquilizing, the [[soul]], τῆς εὐσεβείας, inhering in [[godliness]] and operating [[upon]] souls, δυνάμεις μέλλοντος αἰῶνος ([[see]] [[αἰών]], 3), τό [[πνεῦμα]] τῆς δυνάμεως ([[see]] [[πνεῦμα]], 5), [[δύναμις]] is used of the [[power]] of angels: τοῦ ἐχθροῦ, i. e. of the [[devil]], τοῦ δράκοντος, δυνάμεις (cf. ([[Philo]] de mutat. nora. § 8 δυνάμεις ἀσωματοι) Meyer as [[above]]; Lightfoot on [[ἄγγελος]]): ἡ [[δύναμις]] τοῦ Θεοῦ, [[universally]], the [[power]] of God: [[δύναμις]] ὑψίστου, ἡ [[δύναμις]], [[especially]] in doxologies, the [[kingly]] [[power]] of God, הַגְּבוּרָה in Jewish writings; cf. Buxtorf Lex. talm. Colossians 385 (p. 201f, Fischer edition)) equivalent to ὁ [[δυνατός]], [[δύναμις]] τοῦ Θεοῦ is used of the [[divine]] [[power]] considered as acting [[upon]] the minds of men, εἰς τινα, WH in brackets); ἐνδύεσθαι δύναμιν ἐξ ὕψους, δυνάμεις Θεοῦ: [[thus]], ὁ [[Χριστός]], ὁ [[λόγος]] τοῦ σταυροῦ, τό [[εὐαγγέλιον]], [[with]] the [[addition]] εἰς σωτηρίαν παντί, etc. Winer's Grammar, § 36,3b.). [[δύναμις]] is ascribed to Christ, [[now]] in [[one]] [[sense]] and [[now]] in [[another]]: a [[power]] to [[heal]] [[disease]] [[proceeds]] from him, ἄγγελοι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ ([[see]] [[ἄγγελος]], 2), [[ministering]] to his [[power]], Winer's Grammar, § 34,3b. [[note]]); [[metaphysical]] (or [[essential]]) [[power]], viz. [[that]] [[which]] belongs to him as ὁ [[θεῖος]] [[λόγος]], in the [[expression]] τό ῤῆμα τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, the [[word]] uttered by his [[power]], equivalent to his [[most]] [[powerful]] [[will]] and [[energy]], R G; and called ἡ [[θεία]] αὐτοῦ [[δύναμις]] in ἡ [[δύναμις]] τοῦ κυρίου, the [[power]] of Christ [[invisibly]] [[present]] and [[operative]] in Christian [[church]] [[formally]] [[assembled]], [[δύναμις]] τοῦ ἁγίου πνεύματος: Winer's Grammar, 125 (119)); [[πνεῦμα]] [[ἅγιον]] [[καί]] [[δύναμις]], [[ἀπόδειξις]] πνεύματος [[καί]] δυνάμεως ([[see]] [[ἀπόδειξις]], b.), ἐν τῇ δυνάμει τοῦ πνεύματος, [[under]] or [[full]] of the [[power]] of the [[Holy Spirit]], ἐν δυνάμει πνεύματος ἁγίου, by the [[power]] and [[influence]] of the [[Holy Spirit]], the [[power]] of performing miracles: [[πᾶσα]] [[δύναμις]], [[every]] [[kind]] of [[power]] of [[working]] miracles ([[with]] the [[addition]] of [[καί]] σημείοις [[καί]] τέρασι), ἐνεργήματα δυνάμεων, a [[mighty]] [[work]] (cf. Winer's Grammar, 32; Trench, § xci.): δύναμιν ποιεῖν, σημεῖα, σημεῖα [[καί]] τέρατα, ποιεῖν δυνάμεις, γίνονται δυνάμεις, [[moral]] [[power]] and [[excellence]] of [[soul]]: the [[power]] and [[influence]] [[which]] belong to [[riches]]; ([[pecuniary]] [[ability]]), [[wealth]]: τοῦ στρήνους, '[[riches]] [[ministering]] to [[luxury]]' (Grotius), [[κατά]] δύναμιν [[καί]] [[ὑπέρ]] (others, δύναμιν, according to [[their]] [[means]], [[yea]], [[beyond]] [[their]] [[means]], חַיִל, the Sept. [[Xenophon]], Cyril 8,4, 34; an. 7,7, 21 (36)).<br /><b class="num">e.</b> [[power]] and [[resources]] arising from numbers: [[power]] consisting in or resting [[upon]] armies, forces, hosts, (Song of Solomon, [[both]] in [[singular]] and in plural, [[often]] in Greek writings from [[Herodotus]], [[Thucydides]], [[Xenophon]], on; in the Sept. and in Apocrypha); [[hence]], δυνάμεις τοῦ οὐρανοῦ, the [[host]] of [[heaven]], Hebraistically the stars: δυνάμεις ἐν τοῖς οὐρανοῖς, הַשָּׁמַיִם צְבָא, [[σαβαώθ]]).<br /><b class="num">g.</b> Like the Latin vis and potestas, equivalent to the ([[force]] i. e.) [[meaning]] of a [[word]] or [[expression]]: [[Plato]], Crat., p. 394h.; [[Polybius]] 20,9, 11; [[Dionysius]] [[Halicarnassus]] 1,68; [[Dio]] Cuss. 55,3; others). [ SYNONYMS: [[βία]], [[δύναμις]], [[ἐνέργεια]], [[ἐξουσία]], [[ἰσχύς]], [[κράτος]] [[βία]], [[force]], [[effective]], [[often]] [[oppressive]] [[power]], exhibiting itself in [[single]] deeds of [[violence]]; [[δύναμις]], [[power]], [[natural]] [[ability]], [[general]] and [[inherent]]; [[ἐνέργεια]], [[working]], [[power]] in [[exercise]], [[operative]] [[power]]; [[ἐξουσία]], [[primarily]] [[liberty]] of [[action]]; [[then]], [[authority]] — [[either]] as delegated [[power]], or as [[unrestrained]], [[arbitrary]] [[power]]; [[ἰσχύς]], [[strength]], [[power]] ([[especially]] [[physical]]) as an [[endowment]] [[κράτος]], [[might]], [[relative]] and manifested [[power]] — in the N. T. [[chiefly]] of God; τῷ [[κράτει]] τῆς ἰσχύος, [[τήν]] ἐνέργειαν τῆς δυναμμεως, [[τήν]] ἐνέργειαν τοῦ κράτους τῆς ἰσχύος, Schmidt, [[chapter]] 148; Lightfoot on Ephesians 1:19.]