ἀναβαίνω: Difference between revisions

|Definition=impf. [[ἀνέβαινον]]: fut. <b class="b3">-βήσομαι</b>: (for aor. 1 v. infr. B): aor. 2 [[ἀνέβην]], imper. <b class="b3">ἀνάβηθι, -βῶ, -βῆναι, -βάς</b>: pf. <b class="b3">-βέβηκα</b>:— Med., aor. 1 <b class="b3">-εβησάμην</b>, Ep. 3sg. <b class="b3">-εβήσετο</b>, v. infr. B:—Pass., v. infr. 11.2:—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[go up]], [[mount]], c. acc. loci, <b class="b3">οὐρανόν, ὑπερώϊα ἀ</b>. [[go up to]] heaven, [[to]] the upper rooms, <span class="bibl">Il.1.497</span>, <span class="bibl">Od.18.302</span>; <b class="b3">φάτις ἀνθρώπους</b> [[ἀναβαίνει]] [[goes up among]], ib.<span class="bibl">6.29</span>; more freq. with Prep., <b class="b3">ἀ. εἰς ἐλάτην, ἐς δίφρον</b>, <span class="bibl">Il.14.287</span>, <span class="bibl">16.657</span>; rarely with [[ἀνά]] repeated, ἀν' ὀρσοθύρην ἀ. <span class="bibl">Od.22.132</span>; after Hom., most. freq. with ἐπί, ἀ. ἐπὶ τὰ ὑψηλότατα τῶν ὀρέων <span class="bibl">Hdt.1.131</span>: c. dat., <b class="b3">νεκροῖς ἀ</b>. [[to trample on]] the dead, <span class="bibl">Il.10.493</span>: metaph., ἐπειδὴ ἐνταῦθα ἀναβεβήκαμεν τοῦ λόγου <span class="bibl">Pl. <span class="title">R.</span>445c</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Special usages: </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> [[mount]] a ship, [[go on board]], in Hom. mostly abs.; <b class="b3">ἐς Τροίην ἀ</b>. [[embark]] for Troy, <span class="bibl">Od.1.210</span>; ἀπὸ Κρήτης ἀ. <span class="bibl">14.252</span>; ἐπὶ τὰς ναῦς <span class="bibl">Th.4.44</span>, etc.: metaph., <b class="b3">ἀναβάσομαι στόλον</b> I [[will mount]] a prow, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>2.62</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[mount]] on horse-back (cf. [[ἀναβάτης]]), ἀ. ἐφ' ἵππον <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>4.1.7</span>, cf. <span class="bibl">7.1.3</span>: abs., [[ἀναβεβηκώς]] <b class="b2">mounted;</b> [[ἀναβάντες]] (abs.) ἐφ' ἵππων ἐλάσαι <span class="bibl">3.3.27</span>; <b class="b3">ἀ. ἐπὶ τροχόν</b> [[mount]] on the wheel of torture, <span class="bibl">Antipho 5.40</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> c. acc., <b class="b3">ἀ. ἵππον</b> [[mount]] a horse, <span class="bibl">Theopomp.Hist.2</span>:—Pass., [<b class="b3">ἵππος] ὁ μήπω ἀναβαινόμενος</b> that [[has]] not yet [[been mounted]], <span class="bibl">X.<span class="title">Eq.</span>1.1</span>; [[ἀναβαθείς]] [[when mounted]], ib.<span class="bibl">3.4</span>; ἐν ἵππῳ ἀναβεβαμένῳ <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.Mag.</span> 3.4</span>, cf. <span class="bibl">1.4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> of land-journeys, [[go up]] from the coast into Central Asia, <span class="bibl">Hdt.5.100</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>1.1.2</span>; ἀ. παρὰ βασιλέα Pl.<span class="title">Alc.</span>1.123b. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> [[go up]] to a temple, <span class="bibl"><span class="title">PPar.</span>47.19</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>18.10</span>; to a town, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Matt.</span>20.18</span>, al., cf. <span class="bibl"><span class="title">PLond.</span>3.1170b</span>.<span class="bibl">46</span> (iii A. D.), etc.; in curses, ἀ. παρὰ Δάματρα πεπρημένος <span class="title">GDI</span>3536.19 (Cnidus), cf. <span class="title">SIG</span> 1180.9 (ibid.). </span><span class="sense"><span class="bld">c</span> [[ascend]] to heaven, <span class="title">Ascens.Is.</span>2.16. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> of rivers in flood, [[rise]], <span class="bibl">Hdt.2.13</span>; <b class="b3">ἀ. ἐς τὰς ἀρούρας</b> [[overflow]] the fields, <span class="bibl">Id.1.193</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> of plants, [[shoot up]], ἐπὶ δένδρα <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>19.18</span>; [[climb]] on sticks, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>8.3.2</span>; generally, [[shoot]], [[spring up]], Ev.Matt.13.7; of hair, <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.23</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> in Att., <b class="b3">ἀ. ἐπὶ τὸ βῆμα</b>, or [[ἀ]]. alone, [[mount the tribune]], [[rise to speak]], <span class="bibl">D.18.66</span>, <span class="bibl">21.205</span>, <span class="bibl"><span class="title">Prooem.</span>56</span>; <b class="b3">ἀ. εἰς τὸ πλῆθος, εἰς</b> or <b class="b3">ἐπὶ τὸ δικαστήριον</b> [[come before]] the people, [[before]] the court, <span class="bibl">Pl. <span class="title">Ap.</span>31c</span>, <span class="bibl">40b</span>, <span class="bibl"><span class="title">Grg.</span>486b</span>; <b class="b3">ἀ. ἐπὶ τὸν ὀκρίβαντα</b> [[mount]] the stage, <span class="bibl">Id.<span class="title">Smp.</span>194b</span>: abs., ἀνάβαινε <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>149</span>; ἀνάβηθι <span class="bibl">Id.<span class="title">V.</span>963</span>; of witnesses in court, <span class="bibl">Lys.1.29</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> of the male, [[mount]], [[cover]], ἀ. τὰς θηλέας <span class="bibl">Hdt.1.192</span>, cf.<span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>329</span>; ἀ. ἐπί <span class="bibl">Ph.1.651</span>, cf. <span class="bibl">Moer.3</span>:—Pass., <span class="title">Milet.</span>3.31 (a).6 (vi B. C.). </span><span class="sense"><span class="bld">8</span> of age, <b class="b3">δύο ἀναβεβηκὼς ἔτη τῆς ἡλικίας τῆς ἐμῆς</b> two years [[older]]... Ach. Tat.1.7. </span><span class="sense"><span class="bld">9</span> [[ascend to higher knowledge]], ἡ ἀναβεβηκυῖα ἐπιστήμη <span class="bibl">Simp.<span class="title">in Ph.</span>15.34</span>, cf. <span class="bibl">9.30</span>; τὰ ἀναβεβηκότα [[generalities]], <span class="bibl">Sor.2.5</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">10</span> c. acc., [[surpass]], κάλλει τὴν πᾶσαν διακόσμησιν <span class="bibl">Lyd.<span class="title">Ost.</span>22</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> of things and events, [[come to an end]], [[turn out]], <span class="bibl">Hdt.7.10</span>.θ; ἀπό τινος ἀ. [[result from]], <span class="bibl">X.<span class="title">Ath.</span> 2.17</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> <b class="b3">ἀ. ἐπὶ καρδίαν</b> [[enter]] into one's heart, of thoughts, <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">4 Ki.</span>12.4</span>, <span class="bibl"><span class="title">Je.</span>3.16</span>, <span class="bibl"><span class="title">1 Ep.Cor.</span>2.9</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>24.38</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[come to]], [[pass over to]], ἐς Αεωνίδην ἀνέβαινεν ἡ βασιληΐη <span class="bibl">Hdt.7.205</span>, cf. <span class="bibl">1.109</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> [[return to the beginning]], of discourse, <span class="bibl">Democr.144a</span>; [[go back]], ἀναβήσεται ἐπὶ τὰς κτίσεις τῶν προγόνων <span class="bibl">Hermog.<span class="title">Inv.</span>2.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">B</span> aor. [[ἀνέβησα]] in causal sense, [[make to go up]], esp. [[put on shipboard]], <span class="bibl">Il.1.143</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.191</span>; so in aor. Med., <b class="b3">νὼ ἀναβησάμενοι</b> [[having taken]] us [[on board]] with them, <span class="bibl">Od.15.475</span>: rare in Prose, <b class="b3">ἄνδρας ἐπὶ καμήλους ἀνέβησε</b> [[he mounted]] men on camels, <span class="bibl">Hdt.1.80</span>.</span>

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> dór. ἀμβ- Pi.<i>P</i>.4.191<br /><b class="num">• Morfología:</b> [fut. ἀναβάσομαι Pi.<i>P</i>.2.62; aor. sigmático ind. ἄμβᾱσε Pi.<i>P</i>.4.191, ἀνέβησε Hdt.1.80, ἀνέβησαν Th.4.115, subj. ἂν ... βήσομεν <i>Il</i>.1.142-3, ind. med. ἀνεβήσετο <i>Od</i>.23.1, aor. atem. imperat. ἀνάβα <i>SB</i> 9120.12 (I a.C.), ἀνάβηθι Lys.12.24, inf. act. ἀναβῆναι Lys.14.10, subj. ἀναβῶσι X.<i>Cyr</i>.7.5.22, opt. 3^a sg. analóg. ἀναβαῖ <i>SIG</i> 1180.9 (Cnido), aor. pas. part. ἀναβαθείς X.<i>Eq</i>.3.4; perf. inf. graf. ἀναιβηκέναι <i>PPrincet</i>.16.16 (II a.C.), perf. part. pas. ἀναβεβαμένος X.<i>Eq.Mag</i>.3.4; plusperf. ἀνεβεβήκεε Hdt.1.84, ἀνεβεβήκεσαν Hdt.7.6]<br /><b class="num">A</b> de pers. y seres vivos<br /><b class="num">I</b> c. ac. de dirección o prep. y ac. o abs.<br /><b class="num">1</b> en gener. [[subir]], [[ascender]] οὐρανὸν Οὔλυμπόν τε <i>Il</i>.1.497, φερέοικος ... ἂμ φυτὰ βαίνῃ Hes.<i>Op</i>.571, cf. <i>Ascens.Is</i>.2.9, εἰς χορὸν ἄστρων Nonn.<i>D</i>.35.337, εἰς ἐλάτην <i>Il</i>.14.287, ἐς δίφρον <i>Il</i>.16.657, ἀν' ὀρσοθύρην <i>Od</i>.22.132, ἐπὶ τὰ ὑψηλότατα τῶν ὀρέων Hdt.1.131, τέττιγες ... ἐπὶ τὸν [[δάκτυλον]] Arist.<i>HA</i> 556^b19, εἰς τὸ ὄρος <i>Eu.Marc</i>.3.13, εἰς τὴν οἰκίαν <i>BGU</i> 22.29, ἐς ἀργυρόκυκλον ἀπήνην Nonn.<i>D</i>.20.124<br /><b class="num">•</b>c. παρά y ac. en maldiciones ἀναβαῖ ... πὰ [[Δάματρα]] πεπρημένα que suba al lado de Deméter, abrasada</i>, <i>GDI</i> 3536.19 (Cnido), cf. <i>SIG</i> 1180.9 (Cnido)<br /><b class="num">•</b>[[subir]] a [[ciudad]] o construcciones en terrenos elevados, [[ir]] Πέργαμονδ' ἀνέβα ταλαπείριον ἄ τα Ibyc.1(a).8, εἰς Ἱεροσόλυμα <i>Eu.Matt</i>.20.18, cf. I.<i>BI</i> 2.40, εἰς τὸ ἱερόν <i>Eu.Luc</i>.18.10, εἰς τὴν πόλιν <i>PLond</i>.3.1170.ue.46 (III a.C.), εἰς τὸ Σαραπιῆν <i>PPar</i>.47.19, εἰς θεάτρον Hermog.<i>Prog</i>.1<br /><b class="num">•</b>a la tribuna ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] D.18.66<br /><b class="num">•</b>de ahí [[subir a hablar]] ante el pueblo, los jurados, Ar.<i>V</i>.963, D.21.205, <i>Proem</i>.56, cf. Ar.<i>Eq</i>.149, ἀ. εἰς τὸ πλῆθος hablar ante el pueblo</i> Pl.<i>Ap</i>.31c, ἀ. ἐπὶ τὸ [[δικαστήριον]] hablar ante el tribunal</i> Pl.<i>Ap</i>.40b, cf. <i>Grg</i>.486b, <i>Euthd</i>.305c, ἐπὶ τὸν τροχόν subir a la rueda del tormento</i> Antipho 5.40<br /><b class="num">•</b>abs. [[subir]] ἀνάβαινε [[δεῦρο]] Ar.<i>V</i>.1341 ref. a los peldaños de la casa, ἄμβατε ποττὰν μάδδαν subid, venid por la comida</i> Ar.<i>Ach</i>.732, ἐτοῖμον καταβάντι μὴ ἀναβῆναι es inexorable para quien baja no subir</i> (del Hades), Anacr.36.12<br /><b class="num">•</b>gener. [[subir]], [[ir hacia arriba]], [[ascender]] ἀναβαίνοντες μὲν τὰ γόνατα πονοῦμεν Arist.<i>Pr</i>.882^b25, a un lugar cualquiera καὶ σπούδασον ἀναβῆναι ἵνα τὰ ἐπιδόσιμα δοθῇ <i>PPetaus</i> 26.15, cf. 27.20, 39.15, <i>POxy</i>.2719.7, ὥστε ... τὸ πνεῦμα σου ... ἀναβαίνειν de suerte que ... (por la visión mística) ascienda tu espíritu</i>, <i>PMag</i>.4.629.<br /><b class="num">2</b> en rel. c. barcos [[subir a bordo]], [[embarcarse]] ἐπὶ τὰς ναῦς Th.4.44, esp. abs. ἐς Τροίην ἀναβήμεναι embarcarse para Troya</i>, <i>Od</i>.1.210, ἀναβάντες ἀπὸ Κρήτης <i>Od</i>.14.252<br /><b class="num">•</b>fig. ἀναβάσομαι στόλον iniciaré una navegación</i> Pi.<i>P</i>.2.62.<br /><b class="num">3</b> en rel. c. caballos [[montar]] ἀναβὰς ἐπὶ τὸν ἵππον montando a caballo</i> X.<i>Cyr</i>.4.1.7, ἀναβάντας δ' ἐφ' ἵππων X.<i>Cyr</i>.3.3.27, ἀναβῆναι τὸν ἵππον Theopomp.Hist.1<br /><b class="num">•</b>pas. ἐν ἵππῳ ἀναβεβαμένῳ en un caballo montado</i> X.<i>Eq.Mag</i>.3.4, (ἵππος) ὁ μήπω ἀναβαινόμενος (caballo) nunca montado</i> X.<i>Eq</i>.1.1<br /><b class="num">•</b>abs. X.<i>Cyr</i>.7.1.3.<br /><b class="num">4</b> [[marchar tierra adentro]], [[adentrarse]] en el continente, esp. desde la costa al Asia Central, Persia ἀνέβαινον χειρὶ πολλῇ Hdt.5.100, cf. X.<i>An</i>.1.1.2, τῶν ἀναβεβηκότων παρὰ βασιλέα Pl.<i>Alc</i>.1.123b<br /><b class="num">•</b>fig. [[remontarse]] ἐπειδὴ [[ἐνταῦθα]] ἀναβεβήκαμεν τοῦ λόγου una vez que hemos llegado a este punto de la discusión</i> Pl.<i>R</i>.445c.<br /><b class="num">5</b> del macho [[montar]], [[cubrir]] οἱ μὲν ἀναβαίνοντες τὰς θηλέας los sementales</i> Hdt.1.192, ἀναβῆναι τὴν γυναῖκα [[βούλομαι]] Ar.<i>Fr</i>.329, cf. Moer.3, Luc.<i>Asin</i>.51, ἐπὶ τὴν γυναῖκα Luc.<i>Asin</i>.52, [[Ἁβρότονον]] ... δύνασαί τ' ἀναβαίνειν Men.<i>Pc</i>.484, del ganado ἀναβαίνουσιν οὐκ ἄλογον ἡδονὴν διώκοντες Ph.1.651.<br /><b class="num">6</b> de peces [[salir]], [[emerger]] τὸν ἀναβάντα πρῶτον ἰχθὺν ἆρον el primer pez que salga, cógelo</i>, <i>Eu.Matt</i>.17.21.<br /><b class="num">II</b> c. ac. y dat. [[superar]], [[sobrepasar]] ἥλιον κάλλει καὶ δυνάμει τὴν πᾶσαν διακόσμησιν ἀναβεβηκότα Lyd.<i>Ost</i>.22<br /><b class="num">•</b>c. gen. δύο ἀναβεβηκὼς ἔτη τῆς ἡλικίας τῆς ἐμῆς Ach.Tat.1.7.1.<br /><b class="num">III</b> c. dat. fig. [[flotar sobre]], [[proteger]] ισιην φιλῖ σε καὶ ἀναβαίνι ... τῷ φιλοπολίτῃ Isis (?) te ama y protege, a ti que amas a tu ciudad</i>, <i>POxy</i>.41.5 (III/IV a.C.).<br /><b class="num">IV</b> adv. sobre el part. de perf. [[ἀναβεβηκότως]] q.u.<br /><b class="num">B</b> de inanimados y plantas, tb. de abstr.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[subir]], [[crecer]] de ríos, esp. del Nilo, Hdt.2.13, <i>PPetr</i>.2.13.11.1 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>de otras cosas, del θυμός de una persona, Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.242.20<br /><b class="num">•</b>del humo [[subir]], [[elevarse]] [[LXX]] <i>Ex</i>.19.18<br /><b class="num">•</b>de una construcción, Plu.<i>Per</i>.13.<br /><b class="num">2</b> [[subir a]], [[inundar]] ποταμοῦ ἀναβαίνοντος ἐς τὰς ἀρούρας Hdt.1.193.<br /><b class="num">3</b> astrol. [[ascender]] Ach.Tat.<i>Intr.Arat</i>.23, Palch. en <i>Cat.Cod.Astr</i>.6.63.8.<br /><b class="num">II</b> de ciertas plantas [[trepar]] Thphr.<i>HP</i> 8.3.2, [[ἄμπελος]] ἀναβαίνουσα μὲν ἐπὶ τὰ δένδρα X.<i>Oec</i>.19.18<br /><b class="num">•</b>[[crecer]], [[brotar]] ἀνέβησαν αἱ ἄκανθαι <i>Eu.Matt</i>.13.7<br /><b class="num">•</b>de las patillas, X.<i>Smp</i>.4.23.<br /><b class="num">III</b> <b class="num">1</b>de abstr. [[correr hacia arriba]], [[crecer]], [[extenderse]] φάτις ἀνθρώπους ἀναβαίνει ἐσθλή <i>Od</i>.6.29, ζητούντων τε αὐτὸν ἀποκτεῖναι ἀνέβη φάσις <i>Act.Ap</i>.21.31<br /><b class="num">•</b>[[pasar a]] ἐς Λεωνίδην ἀνέβαινε ἡ βασιληίη Hdt.7.205<br /><b class="num">•</b>ref. a los pensamientos πᾶν [[ἀργύριον]], ὃ ἐὰν ἀναβῇ ἐπὶ καρδίαν [[LXX]] 4<i>Re</i>.12.5, διὰ τί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν τῇ καρδίᾳ ...; <i>Eu.Luc</i>.24.38, cf. <i>Act.Ap</i>.7.23<br /><b class="num">•</b>de plegarias [[subir]], [[llegar a]] αἱ προσευχαί σου ... ἀνέβησαν ... [[ἔμπροσθεν]] τοῦ Θεοῦ <i>Act.Ap</i>.10.4.<br /><b class="num">2</b> [[suceder]], [[resultar]] ἢν ... ἀναβαίνῃ βασιλέϊ τὰ πρήγματα Hdt.7.10θ, κακόν X.<i>Ath</i>.2.17, ἐξ οὖ μοι [ἀ] νέβαινεν ἔχειν ... χρηστὰς τὰς ἐλπίδας <i>PLeit</i>.7.13 (III a.C.).<br /><b class="num">3</b> fig. [[avanzar]], [[progresar]], [[perfeccionarse]] ἀναβεβηκυίας ... ἐπιστήμης Simp.<i>in Ph</i>.15.34.<br /><b class="num">4</b> fig. τὰ ἀναβεβηκότα generalidades</i> op. exposiciones κατὰ μέρος Sor.96.26.<br /><b class="num">C</b> med. [[volver]], [[regresar]] Democr.B 144a, ἀναβήσεται ἐπὶ τὰς κτίσεις τῶν προγόνων Hermog.<i>Inu</i>.2.2 (p.110).<br /><b class="num">D</b> factitivo en aor. sigmático [[hacer embarcar]], [[embarcar]] Μόψος ἄμβασε στρατόν Pi.<i>P</i>.4.191, en v. med. νὼ ἀναβησάμενοι habiéndonos hecho subir a bordo</i>, <i>Od</i>.15.475<br /><b class="num">•</b>[[hacer montar]] ἄνδρας ἐπ' αὐτὰς (καμήλους) ἀνέβησε Hdt.1.80.<br /><b class="num">E</b> part. subst. como n. propio Ἀναβαίνων antiguo n. del río Meandro, Plu.<i>Fluu</i>.9.1.

|btext=<i>f.</i> ἀναβήσομαι, <i>ao.2</i> [[ἀνέβην]], <i>pf.</i> ἀναβέβηκα;<br /><b>A.</b> <i>intr.</i><br /><b>I.</b> <i>en parl. de pers.</i> monter : οὐρανόν IL vers le ciel ; ὑπερώϊα OD aux appartements d'en haut ; [[ἅρμα]] XÉN, ἐς δίφρον IL sur un char ; ἐς θαλάμους OD dans la chambre ; <i>abs.</i> monter au lit ; <i>rar. avec le dat.</i> ἀ. νεκροῖς IL fouler les morts sous ses pieds ; <i>particul.</i><br /><b>1</b> [[monter à cheval]];<br /><b>2</b> [[monter sur un navire]], [[monter à bord]], [[s'embarquer]];<br /><b>3</b> partir pour une expédition à l'intérieur, <i>particul.</i> à l'intérieur de l'Asie ; <i>en gén.</i> remonter dans l'intérieur d'un pays;<br /><b>4</b> (<i>avec ou sans</i> ἐπὶ τὸ [[βῆμα]]) monter à la tribune;<br /><b>II.</b> <i>en parl. de choses</i> :<br /><b>1</b> monter, s'élever;<br /><b>2</b> <i>en parl. d'événements</i> se produire, arriver ; <i>avec idée de succession</i> parvenir à;<br /><b>B.</b> <i>tr. (à l'ao.</i> ἀνέβησα) faire monter : ἄνδρας ἐπὶ καμήλους HDT des hommes sur des chameaux;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ἀναβαίνομαι]] (<i>ao. 3ᵉ sg.</i> ἀνεβήσατο) <i>m. sign. tr.</i><br />'''Étymologie:''' [[ἀνά]], [[βαίνω]].<br /><b>[[NT]]</b>: croître, pousser

|elrutext='''ἀναβαίνω:''' поэт. тж. [[ἀμβαίνω]]<br /><b class="num">1</b> [[всходить]], [[подниматься]] или [[влезать]] (τι Hom., Xen., εἴς или ἔς τι Hom., Plat., Plut., Arst., и ἐπί τι Xen., Arst., Dem.): ἀ. ἐπὶ τὸν ἵππον или ἐφ᾽ ἵππον Xen. садиться на коня; [[ἵππος]] ἀναβαινόμενος или ἀναβεβαμένος Xen. лошадь под всадником, т. е. верховая;<br /><b class="num">2</b> [[подниматься]], [[вздыматься]]: ἢν ἐπ᾽ [[ἑκκαίδεκα]] πήχεας ἀναβῇ ὁ [[ποταμός]] Her. если уровень реки поднимается на 16 пехиев; ἀναβαινόντων τῶν ἔργων Plut. когда воздвигались строения;<br /><b class="num">3</b> [[всходить на ложе]], [[ложиться в постель]]: καθεῦδ᾽ ἀναβάς Hom. улегшись, он уснул;<br /><b class="num">4</b> [[садиться на корабль]]: ἀναβάντες ἐπέπλεον Hom. или ἔπλεον Xen. погрузившись на судно (или суда), они поплыли; ἐς Τροίην ἀ. Hom. отправляться на кораблях в Трою; ἀ. ἀπὸ Κρήτης Hom. отплывать от (берегов) Крита;<br /><b class="num">5</b> (''[[sc.]]'' ἐπὶ τὸ [[βῆμα]]) выступать с речью: ἀ. εἰς τὸ [[πλῆθος]] Plat. говорить публично;<br /><b class="num">6</b> [[являться]], [[приходить]] (ἐπὶ или εἰς τὸ [[δικαστήριον]] Plat.; εἰς ἐκκλησἰαν Dem.; εἰς τὴν οἰκίαν Polyb.): ἀνάβητε τούτων μάρτυρες Lys. пусть придут свидетели этого;<br /><b class="num">7</b> [[отправляться]] (преимущ. от побережья вглубь страны) (ἐς τοὺς Βακτρίους Her.; ἐς τὴν Λυκίαν Thuc.): ἀναβεβηκότες [[παρά]] τινα Plat. отправившиеся к кому-л.;<br /><b class="num">8</b> [[ступать]] (по чему-л.), топтать, попирать (νεκροῖς Hom.);<br /><b class="num">9</b> [[доходить]], [[достигать]]: ὁ ποταμὸς ἀναβαίνει ἐς τὰς ἀρούρας Her. река залила пашни; [[ἐπειδὴ]] [[ἐνταῦθα]] ἀναβεβήκαμεν τοῦ λόγου Plat. поскольку мы в своей беседе дошли до этого;<br /><b class="num">10</b> [[переходить]]: ἀναβῆναι ἔς τινα Her. (о царской власти) перейти к кому-л.;<br /><b class="num">11</b> [[происходить]], [[совершаться]]: ἀ. [[ἀπό]] τινος Xen. быть последствием чего-л.; ἢν μὲν τῇ σὺ λέγεις ἀναβαίνῃ τὰ πρήγματα Her. если дела закончатся так, как ты говоришь; [[φάτις]] ἀνθρώπους ἀναβαίνει ἐσθλή Hom. среди людей идет добрая слава (о ком-л.);<br /><b class="num">12</b> (о животных), [[покрывать]] (τὰς θηλέας Her.);<br /><b class="num">13</b> [[сажать]]: ἀ. ἄνδρας ἐπὶ καμήλους Her. (приказывать) посадить людей на верблюдов; νὼ ἀναβησάμενοι Hom. посадив нас обоих (на корабль).

|sltr=[[ἀναβαίνω]] (ἀναβαίνει; -βαίνων; -βαίνειν: fut. -[[βάσομαι]]: aor. 1. [[ἄμβασε]]; aor. 2. ἀνέβαν; ἀναβαίς coni.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[intrans]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[climb]], go up καὶ τοὶ γὰρ ἀνέβαν ''[[sc.]]'' to the [[acropolis]] (O. 7.48) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[mount]] (up) ἀναβαὶς δ' εὐθὺς ἐνόπλια χαλκωθεὶς ἔπαιζεν (Turyn: ἀναβὰς codd.) (O. 13.86) τὸ κρατήσιππον γὰρ ἐς ἅρμ' ἀναβαίνων ματέρι καὶ διδύμοις παίδεσσιν αὐδὰν μανύει (N. 9.4) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>c</b> met. εὐανθέα δ' ἀναβάσομαι στόλον ἀμφ ἀρετᾷ κελαδέων (ἡ δὲ μεταφορὰ ἀπὸ τῶν πλεόντων [[ἡδέως]]. Σ.) (P. 2.62) τέτειχισται δὲ [[πάλαι]] [[πύργος]] ὑψηλαῖς ἀρεταῖς ἀναβαίνειν (''[[sc.]]'' τοῖς Αἰακίδαις) (I. 5.45) πότερον δίκᾳ [[τεῖχος]] ὕψιον ἢ σκολιαῖς ἀπάταις ἀναβαίνει ἐπιχθόνιον [[γένος]] [[ἀνδρῶν]], [[δίχα]] μοι [[νόος]] ἀτρέκειαν [[εἰπεῖν]] fr. 213. 2.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> trans., causal, [[make]] to [[embark]] καί ῥά οἱ [[μάντις]] [[Μόψος]] [[ἄμβασε]] στρατὸν [[πρόφρων]] (P. 4.191)

|lsmtext='''ἀναβαίνω:''' μέλ. -[[βήσομαι]]· (αντί αορ. αʹ βλ. παρακ. Β), αόρ. βʹ [[ἀνέβην]], παρακ. -[[βέβηκα]] — Μέσ. αόρ. αʹ <i>-εβησάμην</i>, Επικ. γʹ ενικ. <i>-εβήσετο</i>, βλ. παρακ. Β·<br /><b class="num">Α. I. 1.</b> [[ανεβαίνω]], [[ανηφορίζω]], [[πηγαίνω]] προς τα πάνω, με αιτ. τόπου, σε Όμηρ.· [[φάτις]] ἀνθρώπους ἀναβαίνει, η [[φήμη]] ακολουθεί τους ανθρώπους, σε Ομήρ. Οδ.· με πρόθ., ἀν. ἐς [[δίφρον]], σε Ομήρ. Ιλ.· ἀν. ἐπὶ [[οὔρεα]], σε Ηρόδ.· με δοτ., [[ποδοπατώ]], [[ποδοβολώ]], σε Ομήρ. Ιλ.· με σύστ. αντ., <i>ἀν. στόλον</i>, [[εξέρχομαι]] σε [[εκστρατεία]], σε Πίνδ.<br /><b class="num">II.</b> Ειδικές χρήσεις:<br /><b class="num">1.</b> [[ανεβαίνω]] σε [[πλοίο]], [[εισέρχομαι]], [[επιβαίνω]], σε Όμηρ.· <i>ἐς Τροίην ἀν</i>., [[εισέρχομαι]] σε [[πλοίο]] για τη [[Τροία]], σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[ανεβαίνω]] σε [[πλάτη]] αλόγου, <i>ἀν. ἐφ' ἵππον</i>, <i>ἐφ' ἵππου</i>, σε Ξεν.· απόλ., <i>ἀναβεβηκώς</i>, επιβιβασμένος, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> λέγεται για [[πορεία]] στην [[ξηρά]], [[ανεβαίνω]] από τα παράλια στην Κεντρική Ασία, σε Ηρόδ., Ξεν.· πρβλ. [[ἀνάβασις]] I. 2.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για ποτάμια, [[φουσκώνω]], [[αυξάνω]], σηκώνομαι, σε Ηρόδ.· ἂν ἐς τὰς ἀρούρας, [[υπερχειλίζω]] την [[ξηρά]], στον ίδ.<br /><b class="num">5.</b> στην Αττ., ἀν. ἐπὶ τὸ [[βῆμα]] ή <i>ἀναβαίνειν</i> μόνο του, [[ανέρχομαι]] στο [[βήμα]], σε Δημ.· <i>ἀν. ἐπὶ</i> ή εἰς τὸ [[πλῆθος]], τὸ [[δικαστήριον]], [[έρχομαι]] ενώπιον του λαού, [[παρουσιάζομαι]] στο δικαστήριο, σε Πλάτ.<br /><b class="num">III. 1.</b> λέγεται για πράγματα και γεγονότα, [[καταλήγω]], αποδεικνύομαι, [[τελειώνω]], όπως το [[ἀποβαίνω]], [[ἐκβαίνω]], σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[έρχομαι]] σε, [[καταντώ]], <i>εἴς τινα</i>, στον ίδ. <b>Β.</b> Ο αόρ. αʹ <i>ἀνέβησα</i> χρησιμοποιείται ως αόρ. του [[ἀναβιβάζω]] με μεταβατική [[σημασία]], κάνω κάποιον να ανέβει, [[ιδίως]] [[επιβιβάζω]] σε [[πλοίο]], σε Ομήρ. Ιλ., Πίνδ.· ομοίως Μέσ., <i>ἀνεβήσετο</i>, σε Ομήρ. Οδ.