βάσανος: Difference between revisions

|Definition=ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[touchstone]], on which pure gold leaves a yellow streak, ἐς βάσανον δ' ἐλθὼν παρατρίβομαι ὥστε μολύβδῳ χρυσός <span class="bibl">Thgn.417</span>; χρυσὸν τριβόμενον βασάνῳ <span class="bibl">Id.450</span>, cf. <span class="bibl">1105</span>; παρατρίβεσθαι πρὸς τὰς β. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Col.</span>793b1</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">HA</span> 597b2</span>: metaph., <b class="b3">βάσανος τοῦ ἀρώματος</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τοῦ κινναμώμου</b>) τὴν αἶγα εἶναι <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VA</span>3.4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> the [[use of a touchstone as a test]], χρυσὸς ἐν β. πρέπει <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>10.67</span>: generally, [[test]], [[trial of genuineness]], <b class="b3">οὐκ ἔστιν μείζων βάσανος χρόνου</b> [Simon.]<span class="bibl">175.1</span>; δόμεν τι βασάνῳ ἐς ἔλεγχον <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>8.20</span>; σοφὸς ὤφθη βασάνῳ θ' ἁδύπολις <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>510</span> (lyr.), cf. <span class="bibl">494</span>; βάσανον λαμβάνειν περί τινος <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>648b</span>; <b class="b3">εἰς β. εἶ χερῶν</b> wilt come to a [[trial]] of [[strength]], <span class="bibl">S. <span class="title">OC</span>835</span>; πλοῦτος β. ἀνθρώπου τρόπων <span class="bibl">Antiph.232.5</span>; [<b class="b3">νόσου] ἔσχ' ἐπὶ σοὶ βάσανον</b> had [[experienced]] it in you, i. e. you had had it first, <span class="title">IG</span>14.1320; <b class="b3">βάσανον ὑποκείσονται</b> will be subjected to a [[test]], of [[candidate]]s, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>58.25</span> (iii A. D.). </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[inquiry by torture]], ἐς πᾶσαν β. ἀπικνέεσθαι <span class="bibl">Hdt.8.110</span>; εἰς βάσανον [[αἰτεῖν]] <span class="bibl">Herod.2.88</span>; ἐξετάσαι διὰ βασάνων <span class="title">SIG</span>780.12 (Astypalaea, Aug.); esp. at Athens, used to extort evidence from slaves, εἰς β. δέχεσθαι <span class="bibl">Antipho1.12</span>; εἰς βάσανον παραδοῦναι <span class="bibl">Is.8.17</span>; <b class="b3">ἐκ βασάνων εἰπεῖν</b> ib.<span class="bibl">12</span>: in plural, [[confession upon torture]], <span class="bibl">D. 53.24</span>, <span class="bibl">Hyp.<span class="title">Fr.</span>5</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1355b37</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[agony]] of [[battle]], ἡ κατὰ τὸ ἔργον β. <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>6.24</span>; [[torture]]s of [[disease]], <span class="bibl"><span class="title">Ev.Matt.</span>4.24</span>; cf. [[ἐπάγρυπνος]] β. <span class="bibl">Vett.Val.211.28</span>; also ψυχικαί <span class="bibl">Id.182.19</span>; [[torment]]s of [[hell]], <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>16.23</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[trespass-offering]], <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">1 Ki.</span>6.17</span>.—Oriental word.</span>

|dgtxt=(βάσᾰνος) -ου, ἡ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [βᾰ-]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[piedra de toque]] χρυσὸς ἐν βασάνῳ πρέπει el oro se distingue en la piedra de toque</i> Pi.<i>P</i>.10.67, ἐς βάσανον δ' ἐλθὼν παρατρίβομαι ὥστε μολίβδῳ χρυσός Thgn.417, παρατρίβεσθαι πρὸς τὰς βασάνους Arist.<i>Col</i>.793^b1, cf. Thgn.450, 1105, Pi.<i>Fr</i>.122.16, Antipho Soph.B 88, Antipho <i>Fr</i>.157, Hsch.s.u. [[βασανίτης]], fig. νεαρὰ ... δόμεν βασάνῳ ἐς ἔλεγχον someter a prueba lo nuevo en la piedra de toque</i> Pi.<i>N</i>.8.20.<br /><b class="num">2</b> fig. [[comprobación]], [[prueba]] c. gen. obj. οὐκ ἔστιν μείζων β. χρόνου οὐδενὸς ἔργου <i>Lyr.Eleg.Adesp</i>.22W., τῶν πολιτῶν ... βάσανον ... λαμβάνειν ἀνδρείας τε πέρι Pl.<i>Lg</i>.648b, βάσανον εἰληφέναι ἀπὸ τοῦ πατρὸς ... τῆς εἰς αὑτὸν εὐνοίας Is.9.29, τοῦ χρυσίου μὲν β. ... πῦρ <i>Com.Adesp</i>.306Au., β. του ἀρώματος ... ἡ αἴξ la prueba de que es la especia la da la cabra</i> Philostr.<i>VA</i> 3.4, cf. Antiph.232b.1, X.<i>Cyr</i>.7.5.64, Plb.6.2.6, Plu.2.109c, c. gen. subjet. β. χερῶν una prueba de fuerza</i> S.<i>OC</i> 835, pero ἐκ πυρὸς β. la prueba del fuego</i> Plb.21.20.7, βάσανον ἐπὶ τῶν ὁμοίων ἔργων λαβεῖν presentar una prueba basada en hechos similares</i> D.H.<i>Dem</i>.16, abs. σοφὸς ὤφθη βασάνῳ se le vio sabio ante la prueba</i> S.<i>OT</i> 510, β. δὲ πάρεστιν ἰδέσθαι Ar.<i>Th</i>.800, cf. 801, B.9.58, μετὰ πολλῆς βασάνου ἀγωνιστικῶς διήλεγχε Marin.<i>Procl</i>.22, διδόναι βάσανον φανεράν ofrecer una prueba fehaciente</i> Chilo <i>SHell</i>.523.3, de los candidatos a un puesto βασάνοις ὑποκείσεσθαι someterse a las pruebas</i>, <i>POxy</i>.58.25 (III d.C.)<br /><b class="num">•</b>en el sent. de [[obstáculo]] δώσω τὴν βάσανον εἰς πρόσωπον αὐτοῦ pondré ante él una prueba e.d. un obstáculo</i> [[LXX]] <i>Ez</i>.3.20<br /><b class="num">•</b>[[indagación]] ἀκρίβειάν τινα ... ἔχειν εἰς βασάνου κρίσιν Poll.7proem.<br /><b class="num">•</b>[[experiencia]] ἧς (νόσου) ἔσχ' ἐπί σοι βά<σα>νον <i>IUrb.Rom</i>.1167.2 (III d.C.).<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[interrogatorio hecho con tortura]] τοῖσι ἐπίστευε σιγᾶν ἐς πᾶσαν βάσανον ἀπικομένοισι Hdt.8.110, διὰ τῶν βασάνων ἐλεγχόμενος ἀνθωμολογεῖτο Plb.30.8.7, cf. 15.27.7, 9, <i>IG</i> 12(3).174.12 (Astipalea I a.C.)<br /><b class="num">•</b>jur., como procedimiento formal, en un proceso, aplicado a esclavos y servidores παραδοῦναι εἰς βάσανον Is.8.17, διδόναι εἰς βάσανον Antipho 1.12, φεύγειν τὴν βάσανον D.29.12, 13, εἰς βάσανον αἰτεῖν Herod.2.88, cf. Is.8.12, D.29.14, 30.35, <i>PLille</i> 29.1.22 (III a.C.)<br /><b class="num">•</b>en plu. [[confesiones bajo tortura]] τὰ ἐν ταῖς βασάνοις εἰρημένα ὑπὸ τῶν βασανιζομένων καὶ ἀναγραφέντα βασάνους ὠνόμασε Hyp.<i>Fr</i>.5, cf. D.53.54, Arist.<i>Rh</i>.1355^b37<br /><b class="num">•</b>[[tortura]], [[tormento]] como castigo αἰσχίσταις βασάνοις ἀποτυμπανισθήσεται [[LXX]] 3<i>Ma</i>.3.27, μετὰ πῦρ καὶ σίδηρον καὶ τὰς πολλὰς βασάνους Alciphr.3.16.3, de los tormentos del infierno <i>Eu.Luc</i>.16.23, <i>MAMA</i> 4.36 (Frigia VI d.C.).<br /><b class="num">2</b> fig. [[tortura]], [[sufrimiento]] físico o moral ἀπέθανεν ... μετὰ βασάνου μεγάλης [[LXX]] 1<i>Ma</i>.9.56, de enfermos βασάνοις συνεχομένους <i>Eu.Matt</i>.4.24, τῆς κατὰ τὸ ἔργον βασάνου S.E.<i>M</i>.6.24, ψυχικαὶ βάσανοι Vett.Val.173.7, cf. 273.22, ret. del uso impropio del orden de palabras βάσανον τῷ τε λέγοντι αὐτῷ καὶ τῷ ἀκούοντι Demetr.<i>Eloc</i>.201.<br /><b class="num">III</b> usos especiales en el AT<br /><b class="num">1</b> trad. del hebr. k^elimah, [[ignominia]], [[insulto]] κομίσαι βάσανόν σου [[LXX]] <i>Ez</i>.16.52, cf. 32.24.<br /><b class="num">2</b> trad. del hebr. rag^ezah, [[agitación]] τὸ ὕδωρ σου μετὰ βασάνου καὶ θλίψεως πίεσαι [[LXX]] <i>Ez</i>.12.18.<br /><b class="num">3</b> trad. del hebr. ’ašam, [[expiación]] αἱ ἕδραι αἱ χρυσαῖ, ἃς ἀπέδωκαν οἱ ἀλλόφυλοι τῆς βασάνου τῷ κυρίῳ [[LXX]] 1<i>Re</i>.6.17, cf. 6.3, 4, 8.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Prést. del egipcio <i>baḫan</i> a través del lidio.

|btext=ου (ἡ) :<br /><b>I.</b> [[pierre de touche]];<br /><b>II.</b> <i>fig.</i> <b>1</b> [[moyen d'éprouver]], [[épreuve]];<br /><b>2</b> [[épreuve par la torture]], [[mise à la question]];<br /><b>[[NT]]</b>: tourment.<br />'''Étymologie:''' DELG mot <i>égyptien</i> bahan, désignant une espèce de schiste utilisé comme pierre de touche.

|elnltext=[[βάσανος]] -ου, ἡ<br /><b class="num">1.</b> toetssteen (om zuiverheid v. e. edelmetaal vast te stellen).<br /><b class="num">2.</b> uitbr. onderzoeking, toetsing:. σοφὸς ὤφθη βασάνῳ θ’ [[ἡδύπολις]] hij werd gezien als een wijs man en onder beproeving dierbaar aan de stad Soph. OT 510 (lyr.); τῶν πολιτῶν βάσανον λαμβάνειν de proef nemen van de medeburgers Plat. Lg. 648b.<br /><b class="num">3.</b> ondervraging (m. n. onder foltering); vandaar ook foltering:; ἐς πᾶσαν βάσανον ἀπικνεομένοισι ook al moesten ze elke vorm van foltering doorstaan Hdt. 8.110.2; ὑπάρχων ἐν βασάνοις gekweld door folteringen (in de Hades) NT Luc. 16.23; bewijs verkregen door foltering. Aristot. Rh. 1355b37.