ἐξηγέομαι: Difference between revisions

|Definition=<span class="bld">A</span> to [[be leader of]], c. gen. pers., τῶν δ' ἐξηγείσθω Il.2.806 (for And.1.116, v. 11.3).<br><span class="bld">2</span> c. acc. pers., [[lead]], [[govern]], in Th., τὰς πόλεις 1.76; <b class="b3">τὴν Πελοπόννησον</b> ib.71.<br><span class="bld">b</span> abs., Hdt.1.151, 9.11.<br><span class="bld">3</span> c. dat. pers. et acc. rei, [[show one the way to]], τοῖσι ἐχθροῖσι τῆς πατρίδος ἅλωσιν Hdt.6.135; ἃ δ' ἐξηγεῖσθε τοῖς ξυμμάχοις Th.3.55: c. dat. pers. only, [[go before]], [[lead]], ἡμῖν S.''OC''1589, etc.: c. acc. loci only, [[lead the way to]], χῶρον ib.1520.<br><span class="bld">4</span> c. gen. rei, ἐξηγέομαι τῆς πράξεως X.''Cyr.''2.1.29; with dat. pers. added, πᾶσι κάλλους τε καὶ τελειότητος Jul.''Or.''4.132d.<br><span class="bld">5</span> <b class="b3">ἐξηγέομαι εἰς τὴν Ἑλλάδα</b> [[lead]] an [[army]] into [[Greece]], X.''An.''6.6.34.<br><span class="bld">II</span> [[dictate]] a form of words, ἐξηγέομαι τὸν νόμον τῷ κήρυκι D.19.70; <b class="b3">ἐξηγοῦ θεούς</b> [[dictate]], [[name]] them, E.''Med.''745.<br><span class="bld">2</span> generally, [[prescribe]], [[order]], ποιήσουσι τοῦτο τὸ ἂν κεῖνος ἐξηγέηται Hdt. 5.23; ὅ τι χρὴ ποιέειν ἐξηγέο σύ Id.4.9, cf. 7.234; ᾗ ὁ νόμος ἐξηγεῖται Pl.''R.''604b: of a diviner, c. inf., [[order]] one to [[do]], A.''Eu.''595; τἄλλα δ' ἐξηγοῦ φίλοις Id.''Ch.''552; esp. freq. of religious forms and ceremonies, <b class="b3">οἷς τῶν ἄλλων θεῶν οἱ Μάγοι ἐξηγοῦντο</b>, = τοῖς ἄλλοις θεοῖς [[οὕς]] . . X.''Cyr.''8.3.11, cf. 4.5.51,7.3.1; τί φῶ; δίδασκ' ἄπειρον ἐξηγουμένη A.''Ch.''118, cf. S.''OC''1284, etc.; οὗτος ὁ θεὸς περὶ τὰ τοιαῦτα . . ἐ. Pl.''R.'' 427c, cf. 469a.<br><span class="bld">3</span> [[expound]], [[interpret]], ἐξηγέομαι τὸ οὔνομα καὶ τὴν θυσίην Hdt.2.49; τὸν ποιητήν Pl.''Cra.''407a; ἃ [[Ὅμηρος]] λέγει Id.''Ion''531a; ὁ τὸν Ἡράκλειτον . . [[ἐξηγούμενος]] Antiph.113.3; τὰ νόμιμα D.47.69: abs., <b class="b3">ἄγραφοι νόμοι καθ' οὓς Εὐμολπίδαι ἐξηγοῦνται</b> according to which they [[expound]] things, Lys.6.10, cf. And.1.116 (leg. <b class="b3">κηρύκων ὤν</b>); cf. [[ἐξηγητής]] ''ΙΙ''.<br><span class="bld">III</span> [[tell at length]], [[relate in full]], Hdt.2.3, A.''Pr.''216, 702, Th.5.26; [[set forth]], [[explain]], <b class="b3">τὴν ἔλασιν</b> the [[line]] of [[march]], Hdt. 3.4, 7.6; ἃ μετὰ χεῖρας ἔχοι καὶ ἐξηγήσασθαι οἷός τε Th.1.138; τὰ τοῦ νομοθέτου βουλήματα Pl.''Lg.''802c, cf. ''R.''474c: c. acc. et inf., [[explain]] that... S.''Aj.''320: followed by relat., ἐ. ὁτέῳ τρόπῳ . . Hdt.3.72. etc.; ἐ. περί τινος X.''Lac.''2.1.

|btext=-οῦμαι;<br /><b>I. 1</b> conduire, guider, τινός <i>ou</i> τινί ; ἃ ἐξηγεῖσθε τοῖς ξυμμάχοις THC quant aux entreprises où vous engagez vos alliés ; [[ἐξ]]. τινι τῆς πράξεως XÉN montrer à qqn par son propre exemple ce qu'il faut faire ; [[ἐξ]]. [[τῷ]] κήρυκι τὸν νόμον DÉM dicter au héraut le texte de la loi;<br /><b>2</b> [[diriger]], [[gouverner]], acc.;<br /><b>3</b> <i>avec idée d'hostilité</i> conduire (une armée) : εἰς τὴν Ἑλλάδα XÉN en Grèce;<br /><b>II.</b> [[conduire pas à pas]] <i>ou</i> jusqu'au terme :<br /><b>1</b> [[exposer en détail]] : τι, [[περί]] τινος qch, donner des explications détaillées sur qch ; avec un relat. : [[ἐξ]]. [[ὅτῳ]] τρόπῳ HDT expliquer en détail de quelle manière ; avec une prop. inf., expliquer que;<br /><b>2</b> [[expliquer]], [[interpréter]] ; <i>particul.</i> expliquer la volonté des dieux, le sens d'un oracle;<br /><b>3</b> [[ordonner]], [[prescrire]] <i>en parl. des oracles, des prêtres, des dieux</i> ; avec un inf., ordonner de ; conseiller.<br />'''Étymologie:''' [[ἐξ]], [[ἡγέομαι]].

|lstext='''ἐξηγέομαι''': μέλλ. -ήσομαι, Ἀποθ., εἶμαι [[ἀρχηγός]], μετὰ γεν. προσ.. τῶν δ’ ἐξηγείσθω, «τούτων ἡγεμὼν ἔστω» (Θ. Γαζῆς). Ἰλ. Β. 806· ἐν Ἀνδοκ. 1. 116 ὁ Reiskc διώρθωσε Κηρύκων ὤν, [[ὥστε]] τὸ ἐξηγῇ καὶ ἐξηγεῖσθαι κεῖνται κατὰ τὴν σημασ. ΙΙΙ. 3. 2) ἐξυπακουομένης γενικής, ἔχω τὴν ἡγεμονίαν τινός, ὑμεῖς [[γοῦν]], ὦ Λακεδαιμόνιοι, τὰς ἐν τῇ Πελοποννήσῳ πόλεις ἐπὶ τὸ ὑμῖν ὠφέλιμον καταστησάμενοι ἐξηγεῖσθε (ἐξυπ. αὐτῶν) Θουκ. 1. 76· ἀπολύτ. 1. 95· χαλεπῶς ἐξ. 3. 93· ἴδε κατωτ. ΙΙ. 2. ΙΙ. προηγοῦμαι, προπορεύομαι, ἀπολ., Ὁμ. Ὕμν. εἰς Διόνυσ. 10· ἕπεσθαι τη ἂν οὗτοι ἐξηγέωνται Ἡρόδ. 1. 151, πρβλ. 9. 11· ἐὰν αὐτὸ ἁμή γε πῃ ἱκανῶς ἐξεγησώμεθα Πλάτ. Πολ. 474C· πρβλ. [[ἐξαιτέω]] ΙΙ. 2. 2) μετὰ δοτ. προσ. καὶ αἰτ. πράγμ., δεικνύω εἴς τινα τὴν ὁδόν, Ἡρόδ. 6. 135· ἐντέλλομαι, ἃ δ’ ἐξηγεῖσθε τοῖς ξυμμάχοις Θουκ. 3. 55· μετὰ δοτ. προσ. μόνον, προηγοῦμαι, ὁδηγῶ, ἡμῖν Σοφ. Ο. Κ. 1589, κτλ.· ἢ μετ’ αἰτ. τόπου μόνον, δεικνύω τὸν δρόμον εἴς τι [[μέρος]], χῶρον μὲν αὐτὸς αὐτίκ’ ἐξηγήσομαι [[αὐτόθι]] 1520. 3) μετὰ γεν. πράγμ., ἐξ. τῆς πράξεως Ξεν. Κύρ. 2. 1, 29. 4) ὁδηγῶ ὡς ἀρχηγὸς [[στράτευμα]] εἴς τι [[μέσος]], καὶ ἢν οἱ θεοὶ παραδιδῶσιν, ἐξηγήσομαι εἰς τὴν Ἑλλάδα, καὶ ἂν οἱ θεοὶ τὸ ἐπιτρέψωσι, θὰ σᾶς ὁδηγήσω εἰς τὴν Ἑλλάδα, Ξεν. Ἀν. 6.6, 34. ΙΙΙ. ὡς τὸ Λατ. praeïre verbis, [[ὑπαγορεύω]] εἴς τινα ὡρισμένον τινὰ τύπον λέξεων, αὐτὸς γὰρ ἐξηγεῖτο τὸν νόμον τοῦτον τῷ κήρυκι Δημ. 363. 18· ἐξηγοῦ θεούς, ὑπαγόρευσόν μοι τὰ ὀνόματα τῶν θεῶν εἰς οὓς θέλεις νὰ ὁρκισθῶ, Εὐρ. Μήδ. 745. 2) [[καθόλου]], [[παραγγέλλω]], [[κελεύω]], ποιήσουσι... τὸ ἂν [[κεῖνος]] ἐξηγέηται Ἡρόδ. 5. 23· ᾗ ὁ [[νόμος]] ἐξηγεῖται Πλάτ. Πολ. 604Α: ἐπὶ μάντεως, μετ’ αἰτ., [[παραγγέλλω]] τινὰ νὰ κάμῃ τι, διατάττω, Αἰσχύλ. Εὐμ. 595· [[τἆλλα]] δ’ ἐξηγοῦ φίλοις ὁ αὐτὸς Χο. 552· οἷς τῶν ἄλλων θεῶν οἱ Μάγοι ἐξηγοῦντο = τοῖς ἄλλοις θεοῖς οὓς... Ξεν. Κύρ. 8. 3, 11, πρβλ. 4. 5, 51., 7. 3, 1. 3) ὁδηγῶ τινα τί νὰ πράξη ἢ τί νὰ εἴπη, τί φῶ; δίδασκ’ ἄπειρον ἐξηγουμένη Αἰσχύλ. Χο. 118· παραινῶ, νουθετῶ, Σοφ. Ο. Κ. 1284, κτλ.· [[κελεύω]], ᾗ ὁ [[νόμος]] ἐξηγεῖται Πλάτ. Πολ. 604Β· [[οὗτος]] γὰρ [[δήπου]] ὁ θεὸς περὶ τὰ τοιαῦτα πᾶσιν ἀνθρώποις... ἐξηγεῖται [[αὐτόθι]] 427C, πρβλ. 469Α· ποιήσουσι τοῦτο τὸ ἂν [[κεῖνος]] ἐξηγέηται Ἡρόδ. 5. 23· ὅτι χρὴ ποιέειν, ἐξηγέεο σὺ ὁ αὐτὸς 4. 9· πρβλ. 7 234· ὁ ἐξηγησάμενος τοῦ Διονύσου τό τε [[οὔνομα]] καὶ τὴν θυσίην, ὁ ἑρμηνεύσας, ὁ αὐτὸς 2. 49· τὸν ποιητὴν Πλάτ. Κρατ. 407Α· ἃ [[Ὅμηρος]] λέγει ὁ αὐτ’ ἐν Ἴωνι 531Α· ὁ τὸν Ἡράκλειτον πᾶσιν ἐξηγούμενος Ἀντιφάνης ἐν «Καρσὶ» 1· τὰ [[νόμιμα]] Δημ. 1160. 10 ἀπολ., ἄγραφοι νόμοι καθ’ οὓς [[Εὐμολπίδαι]] ἐξηγοῦνται, καθ’ οὓς οἱ Εὐμολ. ἑρμηνεύουσι τὰ πράγματα, Λυσ. 104. 9, πρβλ. Ἀνδοκ. 15. 25: πρβλ. ἐξηγητὴς ΙΙ. IV. διηγοῦμαι λεπτομερῶς, Ἡρόδ. 2. 3, Αἰσχύλ. Πρ. 214, 702, Θουκ. 5. 26· [[ἐκτίθημι]], [[περιγράφω]], τὴν ἔλασιν Ἡρόδ. 3. 4., 7. 6, πρβλ. 6. 135, Θούκ. 1. 138· μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., [[διδάσκω]], «ἐξηγῶ», ὅτι... Σοφ. Αἴ. 320· ἑπομένης ἀναφορ. ἀντωνυμ., ἐξ. ὅτῳ τρόπῳ... Ἡρόδ. 3. 72, κτλ.· ἐξ. [[περί]] τινος Πλάτ. Ἴων 531Α, Ξέν. Λάκ. 2, 1. 2) [[ἑρμηνεύω]], [[μεταφράζω]], Ἰουστίνου Μάρτ. Διάλ. πρὸς Τρύφ. 68.