βίος: Difference between revisions

|mltxt=ο και βιος, το (AM [[βίος]], ο)<br /><b>1.</b> η ανθρώπινη ζωή<br /><b>2.</b> ο [[τρόπος]] που ζει [[κανείς]] («[[αμέριμνος]] [[βίος]]», «[[ταλαίπωρος]] [[βίος]]»)<br /><b>3.</b> ο [[χρόνος]], η [[διάρκεια]] της ζωής<br /><b>4.</b> η εξιστόρηση της ζωής κάποιου, η [[βιογραφία]]<br /><b>5.</b> τα [[αγαθά]], τα [[υπάρχοντα]]<br /><b>6.</b> ο [[πλούτος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> η [[παρουσία]] του ανθρώπου σε κάποιον τομέα της ζωής («[[πολιτικός]] [[βίος]]», «[[δημόσιος]] [[βίος]]») κ.λπ.<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[βίος]] και [[πολιτεία]]» — για ανθρώπους με περιπετειώδη, όχι πολύ καθαρή ζωή<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> ο [[κόσμος]] της καθημερινότητας<br /><b>2.</b> [[κατοικία]], [[διαμονή]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[βίος]] [[καθώς]] και οι παράλληλοι τ. [[βίοτος]] και [[βιοτή]] προέρχονται από την ινδοευρωπαϊκή δισύλλαβη [[ρίζα]] g^wiy(∂)-, ενώ η υποτεθείσα για το [[βίος]] [[ρίζα]] g^wiwo- (δηλ. [[βίος]] <span style="color: red;"><</span> βίFος), από την οποία σχηματίστηκαν τα γοτθ. qius, αρχ. ιρλ. beo «[[ζωντανός]]», δεν [[είναι]] πιθανή. Από μορφολογικής απόψεως ο τ. [[βίοτος]] ίσως [[είναι]] [[νεώτερος]] [[σχηματισμός]] [[κατά]] το [[θάνατος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>βλ.</b> βιο-. (Β' συνθετικό) [[αιωνόβιος]], [[αμφίβιος]], [[βραχύβιος]], [[έμβιος]], [[ημερόβιος]], [[θαλασσόβιος]], [[ισόβιος]], [[κοινόβιος]], [[λιμνόβιος]], [[λιτόβιος]], [[μακρόβιος]], [[νυκτόβιος]], [[ολιγόβιος]], [[ορεσίβιος]], [[σύμβιος]], [[σωσίβιος]], [[υγρόβιος]], [[φαυλόβιος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[άβιος]], [[αβρόβιος]], αγχίβιος, [[αεξίβιος]], [[αθεσμόβιος]], [[αλειφόβιος]], [[αλιτρόβιος]], [[αλκίβιος]], [[αμαξόβιος]], [[αμαυρόβιος]], [[αμετρόβιος]], [[αμιμητόβιος]], αναπηρόβιος, ανδρόβιος, απειρόβιος, [[αποχειρόβιος]], αργόβιος, [[αργυρόβιος]], αριστόβιος, αρπαξίβιος, αυξόβιος, αυχμηρόβιος, [[δηρόβιος]], [[δύσβιος]], [[δωσίβιος]], [[έκβιος]], ενυγρόβιος, [[ενυδρόβιος]], [[εξαμηνόβιος]], [[επίβιος]], [[ερυθίβιος]], [[ερυσίβιος]], [[εύβιος]], [[εφημερόβιος]], [[ηδύβιος]], [[ημίβιος]], [[ιθύβιος]], [[κακόβιος]], [[καλόβιος]], [[κτησίβιος]], [[λαμπρόβιος]], [[λιπόβιος]], [[λυπρόβιος]], [[λυχνόβιος]], [[μεγαλόβιος]], [[μελάμβιος]], [[μελλέβιος]], [[μεσόβιος]], [[μιμόβιος]], [[μυρμηκόβιος]], [[ναυσίβιος]], [[νυκτερόβιος]], [[νυκτίβιος]], [[οικόβιος]], [[οικτρόβιος]], [[οιόβιος]], [[ολβιόβιος]], [[ομόβιος]], [[ομοιόβιος]], [[ορέσβιος]], [[παλίμβιος]], [[πυρίβιος]], [[ριγεσίβιος]], [[ρυπαρόβιος]], [[σκληρόβιος]], [[συκόβιος]], [[τηθίβιος]], [[τηλέβιος]], τρυγύβιος, [[τρυσίβιος]], [[τρυφερόβιος]], [[υλόβιος]], [[υπηνόβιος]], [[φερέσβιος]], φοιόβιος, [[χειρόβιος]], [[χερσόβιος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[αγελόβιος]], [[αερόβιος]], [[αισχρόβιος]], [[ακανθόβιος]], [[αναερόβιος]], [[βαθύβιος]], [[δασόβιος]], [[δενδρόβιος]], [[ελόβιος]], [[θαμνόβιος]], [[καφενόβιος]], [[λαθρόβιος]], [[μηχανόβιος]], [[μονόβιος]], ντισκόβιος, [[πλανόβιος]]. Απαντούν [[ακόμη]] τα ανθρωπωνύμια: Αθηνόβιος, Ανχίβιος, Αριστόβιος, Αρχέβιος, Αυτόβιος, Δεξίβιος, Δωρόβιος, Ελκεβία, Εργόβιος, Ερμόβιος, Εύβιος, Ευθύβιος, Ευρησίβιος, Ζηλόβιος, Ζηνόβιος, Ζώβιος, Ηδύβιος, Θαρσύβιος, Θεόβιος, Καλλίβιος, Καϋοτρόβιος, Κλειτόβιος, Κτησίβιος, Μελάμβιος, Μηλόβιος, Μητρόβιος, Ονησίβιος, Ορόβιος, Πατρόβιος, [[Πολύβιος]], Σώβιος, Σωσίβιος, Φανόβιος, Χαιρέβιος].