γέφυρα: Difference between revisions

|Definition=(Boeot. βέφυρα <span class="bibl">Stratt.47.5</span>), Lacon. δίφουρα Hsch., Cret. δέφυρα <span class="title">GDI</span>5000 ii <span class="sense"><span class="bld">A</span> b 6 (Gortyn), ἡ (used by Hom. only in Il., always in plural):—[[dyke]], [[dam]], ποταμῷ πλήθοντι ἐοικὼς χειμάρρῳ, ὅς τ' ὦκα ῥέων ἐκέδασσε γεφύρας· τὸν δ' οὔτ' ἄρ τε γέφυραι ἐεργμέναι ἰσχανόωσι <span class="bibl">Il.5.88</span>; cf. [[γεφυρόω]]: metaph., <b class="b3">πολέμοιο γέφυραι</b>, expld. by Sch.Il. as <b class="b3">αἱ δίοδοι τῶν φαλάγγων</b>, i. e. the [[open space]] between hostile armies, but more prob. [[limits]] of the battlefield, <span class="bibl">Il.4.371</span>, <span class="bibl">11.160</span>, etc.; <b class="b3">πόντου γ</b>. of the Isthmus of Corinth, [[causeway]] through the sea, <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>6.39</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">I.</span> 4(3).20</span>; so, of the [[causeway]] between Athens and Eleusis, <span class="title">Carm.Pop.</span>9; at the Euripus, <span class="bibl">Str.9.2.2</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> after Hom., in sg., [[bridge]], γέφυραν ζευγνύναι <span class="bibl">Hdt.4.97</span>, cf. <span class="bibl">1.75</span> (pl.); γ. γαῖν δυοῖν ζευκτηρίαν <span class="bibl">A. <span class="title">Pers.</span>736</span>; γ. λῦσαι <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>2.4.17</span>; πόρον ὑπὲρ γεφυρῶν ἄγοντες <span class="bibl">Lib. <span class="title">Or.</span>11.243</span>; also, of [[a tunnel]], ὑποστείχει γ. <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VA</span>1.25</span>.</span>

|dgtxt=(γέφῡρα) -ας, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> cret. [[δέπυρα]] <i>ICr</i>.4.43Bb.6 (Gortina V a.C.); beoc. [[βέφυρα]] Stratt.49.5; lacon. [[δίφουρα]] Hsch.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[terraplén]], [[dique]] ποταμῷ πλήθοντι ἐοικὼς χειμάρρῳ, ὅς τ' ὦκα ῥέων ἐκέδασσε γεφύρας <i>Il</i>.5.88.<br /><b class="num">2</b> [[espacio intermedio]] πολέμοιο γέφυραι entre dos ejércitos <i>Il</i>.4.371.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[puente]] πόντου τε γέφυρ' ἀκάμαντος puente infatigable sobre el mar</i> ref. al Istmo de Corinto, Pi.<i>N</i>.6.39, del que se encuentra entre Atenas y Eleusis <i>Carm.Pop</i>.31, γ. γαῖν δυοῖν ζευκτηρία A.<i>Pers</i>.736, γέφυραν ζευγνύναι unir con un puente</i> las orillas de un río, Hdt.4.97, γεφύρᾳ συνεζευγμένος ... διπλέθρῳ Ephor.119, γέφυραν λῦσαι cortar un puente</i> X.<i>An</i>.2.4.17, πόλιν γεφύραις ... καὶ τείχεσιν περιφραγμένην [[LXX]] 2<i>Ma</i>.12.13, κεκόσμηται γεφύραις de Mitilene, Longus 1.1.1, cf. <i>Carm.Pop</i>.31, <i>IG</i> 2².1126.41 (IV a.C.), <i>PPetr</i>.2.4.11.6 (III a.C.), [[LXX]] <i>Is</i>.37.25, Luc.<i>VH</i> 2.43, <i>Hist.Cons</i>.15, <i>PRyl</i>.225.51 (II/III d.C.), Lib.<i>Or</i>.11.243<br /><b class="num">•</b>fig. del descenso de [[Cristo]] al Hades γ. πρὸς ἀναβίωσιν Procl.CP <i>Or</i>.M.65.785C.<br /><b class="num">2</b> [[túnel]] ποταμῷ ... ὃν ... ὑποστείχει γ. Philostr.<i>VA</i> 1.25.<br /><b class="num">3</b> [[acueducto]] τὴν γέφυραν ... ἀνέθηκεν <i>IEphesos</i> 3092 (I d.C.).<br /><b class="num">4</b> n. de un [[impuesto sobre los puentes]], <i>SB</i> 12834 (II/III d.C.) en <i>BL</i> 8.286.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Las formas beoc. [[βέφυρα]], cret. δέφυρα hacen pensar en una forma *<i>g^u̯ebhūra</i>, aunque [[γέφυρα]] presenta un tratamiento anómalo de <i>g^u̯</i>- inicial. Se ha supuesto que la forma antigua sería *δέφυρα y [[γέφυρα]] sería secundaria por influencia de [[γέργυρα]], [[γόργυρα]] ‘[[conducto de agua]]’: *δέφυρα procedería de *<i>g^u̯ebh</i>- <*<i>bheg^u̯</i>- por metátesis, cf. lituan. <i>bė́gu</i>, <i>bė́gti</i> ‘[[correr]]’, aisl. <i>běža</i>, <i>běžati</i> ‘[[huir]]’, gr. [[φέβομαι]]. Puede tratarse de una palabra del sustrato.

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0487.png Seite 487]] ἡ, wahrscheinl. von γῆ, γέα, und [[φύρω]], = ein künstlicher [[Erdwall]], [[ein]] [[Damm]], vgl. Etym. m. 229, 9; Hom. hat das Wort siebenmal; zweimal in eigentlichster Bedeutung, Erdwall, Damm, Iliad. 5, 88 und 89 ποταμῷ πλήθοντι ἐοικὼς χειμάρρῳ, ὅς τ' ὦκα ῥέων ἐκέδασσε γεφύρας· τὸν δ' οὔτ' ἄρ τε γέφυραι ἐεργμέναι ἰσχανόωσιν, οὔτ' ἄρα ἕρκεα ἴσχει ἀλωάων ἐριθηλέων. Mehrmals πολέμοιο γέφυραι, plur. Homerisch anstatt des sing., der Raum, durch welchen zwei feindliche Heere vor dem Beginne des Handgemenges wie durch einen Damm getrennt werden, und auf welchem sie nachher kämpfen, schlechtweg = der Wahlplatz, das Schlachtfeld; immer πολέμοιο (πτολέμοιο) γεφύρας accus. Versende: Iliad. 4, 371 τί πτώσσεις, τί δ' ὀπιπεύεις πολέμοιο γεφύρας; 11, 160 ἵπποι κείν' ὄχεα κροτάλιζον ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας; 20, 427 οὐδ' ἂν ἔτι δὴν ἀλλήλους πτώσσοιμεν ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας; 8, 378 ἢ νῶι Ἕκτωρ γηθήσει προφανείσα ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας; 8, 553 οἱ δὲ μέγα φρονέοντες ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρας [[εἵατο]] παννύχιοι, πυρὰ δέ σφισι καίετο πολλά, [[varia lectio|v.l.]] ἐπὶ πτολέμοιο γεφύρας, ἐπὶ πτολέμοιο γεφύρῃ, ἀνὰ πτολέμοιο γεφύρῃ, Scholl. Didym. γράφεται [[γεφύρῃ]], Scholl. Nicanor. [[προηγουμένως]] μὲν τοῖς [[ἑξῆς]] [[συναπτέον]]· τὸν γὰρ τόπον ἐν ᾧ ἡ τοῦ πολέμου συμβολὴ γίνεται, γέφυραν εἶπε πολέμου [ἢ τὰς διαβάσεις αὐτὰς αἷς ἐν τοῖς πολέμοις ἐχρῶντο]. λόγον δὲ ἔχει καὶ τοῖς ἄνω συνάπτειν ἵν' ᾖ [[περίφρασις]], πολέμοιο γεφύρῃ ἀντὶ τοῦ τῷ πολέμῳ· ὁ δὲ [[λόγος]], μέγα φρονοῦντες ἐπὶ τῷ πολέμῳ, [[τουτέστι]] τῷ κεκρατηκέναι κατὰ τὸν πόλεμον. Die eingeklammerken Worte sind unächt, s. Friedländer, welcher auch mit Recht annimmt, daß Nicanor im Homer ἐπὶ πτολέμοιο γεφύρῃ schrieb. – In der Bedeutung [[Erdwall]] gebraucht Pind. das Wort, N. 6, 40, wo der korinthische Isthmus πόντου [[γέφυρα]] heißt, u. I. 4, 20 (3, 38), γέφυραν ποντιάδα πρὸ Κορίνθου τειχέων. Die gewöhnliche Bed. aber nach Hom. ist = B rü che; Her. 4, 85. 97; Att.; γέφυραν ζευγνύναι, γεφύρᾳ ζευγνύναι ποταμόν, eine Brücke über den Fluß schlagen; <span class="ggns">Gegensatz</span> λύειν, sie abbrechen. [ ñ ñ ñ erst Sp., wie Ep. ad. 632 (App. 223).]

|etymtx=Grammatical information: f.<br />Meaning: [[bridge]]; on other meanings in Homer s. below (Il.)<br />Other forms: Böot. [[βέφυρα]], Cret. [[δέφυρα]], Lak. [[δίφουρα]] (H.)<br />Derivatives: <b class="b3">γεφυρίς πόρνη τις ἐπὶ γεφύρας</b>, [[ὡς]] `[[Ηρακλέων]] H. (also with another meaning); denomin. [[γεφυρόω]] [[make a bridge]] (Ion.-Att.; Il. [[dam up]] s. below', ) with [[γεφύρωσις]] (Str.), [[γεφύρωμα]] [[bridge]] (J.), [[γεφυρωτής]] <b class="b2">builder of b.</b> (Plu.); [[γεφυρίζω]] [[abuse]] (Plu.), acc. to H. "<b class="b3">ἐπεὶ ἐν Ἐλευσῖνι ἐπὶ τῆς γεφύρας τοῖς μυστηρίοις καθεζόμενοι ἔσκωπτον τοὺς παριόντας</b>"; from there [[γεφυρισμός]] (Str.), [[γεφυριστής]] (Plu.).<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: The variation of the first consonant suggests labiovelar <b class="b2">gʷ-</b>, but then the <b class="b3">γ-</b> cannot be explained. The evidently cognate Arm. <b class="b2">kamurǰ</b> [[bridge]] gives also unsurmountable problems if the word were IE. Beekes, Glotta ?? (2004), ??-?? follows Fur. 97 etc. in connecting Hattic [[hammuruwa]] [[beam]]. The word is an Anatolian loan (or Pre-Greek?). An original meaning [[beam]] fits all passages in Homer, and notably the expression <b class="b3">πολέμοιο γεφύρας</b>, where it has the same meaning as phalanx (`tree, beam'). The form with <b class="b3">-ι-</b> and <b class="b3">-ου-</b> point to Pre-Greek.

|ftr='''γέφυρα''': (ion. att.),<br />{géphūra}<br />'''Forms''': böot. [[βέφυρα]], kret. [[δέφυρα]], lak. δίφουρα (H.)<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Brücke]], in der Il. oft als [[Damm]], [[Erdwall]] erklärt (dagegen Lamer, s. unten).<br />'''Derivative''': Davon das Deminutivum [[γεφύριον]] (Ael.) und γεφυρίς· [[πόρνη]] [[τις]] ἐπὶ γεφύρας, ὡς Ἡρακλέων H. (auch mit einer anderen Deutung); ferner die Denominativa 1. [[γεφυρόω]] [[eine Brücke schlagen]] (ion. att.; Il. [[aufdämmen]]?, vgl. oben) mit [[γεφύρωσις]] [[Überbrückung]] (Str., Arr. u. a.), [[γεφύρωμα]] [[Brücke]] (J.), [[γεφυρωτής]] [[Brückenbauer]] (Plu.). 2. [[γεφυρίζω]] [[verunglimpfen]], [[verhöhnen]] (Plu.), nach H. "επεὶ ἐν [[Ἐλευσῖνι]] ἐπὶ τῆς γεφύρας τοῖς μυστηρίοις καθεζόμενοι ἔσκωπτον τοὺς παριόντας"; davon [[γεφυρισμός]] (Str.), [[γεφυριστής]] (Plu., H.).<br />'''Etymology''': In der Bildung mit dem sicher idg. [[ἄγκυρα]] übereinstimmend, macht [[γέφυρα]] auch durch den Anlautswechsel, der auf labiovelares ''g^u̯''- schließen läßt (evtl. ''gu̯''-, s. Schwyzer 298 und 301), den Eindruck eines Erbworts. Dunkel bleibt indessen γ-; gegen dissimilatorischen Verlust des labialen Elements wegen des folgenden φ (Schwyzer 298f. m. Lit.) Lejeune Traité de phonétique 38 A. 2. — Angesichts der nahen Beziehungen zwischen Griechisch und Armenisch kann die auffallende Ähnlichkeit mit arm. ''kamurǰ'' [[Brücke]] (Meillet BSL 22, 17 und 36, 122 mit Bugge; von Hübschmann Armen. Gramm. 1, 457 abgelehnt) trotz der lautlichen Unregelmäßigkeit (φ aus idg. ''bh'' wäre arm. ''w''; umgekehrt [[ἦμαρ]] gegenüber arm. ''awr'') kaum zufällig sein. — Oft als vorgriechisch erklärt, so von Lamer IF 48, 230 A. 4, PhilWoch 1932 = Festschrift Poland 123ff. (dazu Kretschmer Glotta 21, 158 und 22, 259), Krahe Die Antike 15, 181. — Verfehlt Loewenthal WuS 10, 182f. (eig. [[Flechtwerk]], zu [[γύψος]] usw.).<br />'''Page''' 1,302-303