νόμος: Difference between revisions

|Definition=ὁ, ([[νέμω]])<br><span class="bld">A</span> that which is in [[habitual]] [[practice]], [[use]] or [[possession]], not in Hom. (cf. J.''Ap.''2.15), though read by Zenod. in Od.1.3.<br><span class="bld">I</span> [[usage]], [[custom]], [Μοῦσαι] μέλπονται πάντων τε νόμους καὶ ἤθεα κεδνά Hes.''Th.''66; νόμος [[ἀρχαῖος]] [[ἄριστος]] Id.''Fr.''221; <b class="b3">ἔνθα νόμος</b> (''[[sc.]]'' [[ἐστί]]) c. inf., [[where]] it is the [[custom]]... Alc.''Supp.''25.5; <b class="b3">νόμος πάντων βασιλεύς</b> [[custom]] is [[lord]] of [[all]], Pi.''Fr.''169.1; νόμος δεσπότης [[Herodotus|Hdt.]]7.104, Pl. ''Lg.''715d; νόμος [[τύραννος]] τῶν ἀνθρώπων Id.''Prt.''337d; ἴησις ὀθονίοισι κατὰ τὸν νόμον τὸν [[ἀρθριτικός|ἀρθριτικόν]] Hp.''Art.''18; ὡς νόμος Id.''Mochl.''37: hence, [[law]], [[ordinance]], τόνδε… ν. διέταξε Κρονίων… θηρσὶ… ἐσθέμεν ἀλλήλους Hes. ''Op.''276; τρέφονται πάντες οἱ [[ἀνθρώπειος|ἀνθρώπειοι]] νόμοι ὑπὸ τοῦ θείου Heraclit. 114; [[ἄφθογγον]] εἶναι τὸν [[παλαμναῖον]] νόμον [ἐστί] A.''Eu.''448; νόμον κάλλιστον ἐξευρόντα, [[πειθαρχεῖν]] πατρί S.''Tr.''1177; [[νόμος κοινός]] = [[ὀρθὸς λόγος]], Zeno Stoic.1.43: pl., ἔργων… ὧν νόμοι πρόκεινται ὑψίποδες [[Sophocles|S.]]''[[Oedipus Tyrannus|OT]]''865 (lyr.); [[νεοχμός|νεοχμοῖς]] ν. Ζεὺς κρατύνει A.''Pr.''150 (lyr.).<br><span class="bld">b</span> in [[VT]], of the [[law]] of [[God]], ἐν τῷ νόμῳ Κυρίου τὸ [[θέλημα]] αὐτοῦ [[LXX]] ''Ps.''1.2, al., cf. ''Is.''2.3; <b class="b3">νόμον ὃν ἐνετείλατο ὑμῖν Μωϋσῆς</b> ib.''De.''33.4; so in [[NT]], ὁ νόμος Μωϋσέως ''Ev.Luc.''2.22, etc.; but also ὁ νόμος τοῦ Χριστοῦ ''Ep.Gal.''6.2; <b class="b3">ὁ νόμος τοῦ Πνεύματος τῆς ζωῆς</b> = the [[law]] of the Spirit of [[life]], opp. ὁ νόμος τῆς [[ἁμαρτία]]ς καὶ τοῦ θανάτου = the [[law]] of [[sin]] and [[death]], ''Ep.Rom.''8.2; νόμος [[τέλειος]] ὁ τῆς [[ἐλευθερία]]ς ''Ep.Jac.''1.25.<br><span class="bld">c</span> with Preps., [[κατὰ νόμον]] = [[according to custom]] or [[according to law]], Hes.''Th.''417, [[Herodotus|Hdt.]]1.61, etc.; κὰν νόμον Pi.''O.''8.78; <b class="b3">οἱ κατὰ νόμον ὄντες θεοί</b> the [[established]] [[deity|deities]], Pl.''Lg.''904a; κατὰ νόμους A.''Supp.''241; <b class="b3">παρὰ νόμον</b> [[contrary]] to... Id.''Eu.''171 (lyr.); παρὰ τοὺς τῆς φύσεως νόμους Pl.''Ti.''83e; ἐν Πανελλάνων νόμῳ Pi.''I.''2.38; <b class="b3">ἐν Ἀδραστείῳ νόμῳ</b> by the [[law]] of [[Adrastus]], i.e. at the [[Nemean Games]], Id.''N.''10.28: especially in dat. [[νόμῳ]] = [[by custom]], [[conventionally]], opp. [[φύσει]], [[Herodotus|Hdt.]] 4.39, Philol.9, [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1094b16, etc.; <b class="b3"> νόμῳ γλυκύ, νόμῳ πικρόν</b>, Democr.9; εἰ μή τις λέγοι ν. [[ὁρᾶν]] καὶ τὰς λεγομένας [[ποιότητα]]ς μὴ ἐν τοῖς ὑποκειμένοις εἶναι Plot.4.4.29; <b class="b3">ὅσον νόμου χάριν</b> just for [[form]]'s [[sake]], Diph.43.14, [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]''1076a27.<br><span class="bld">d</span> [[statute]], [[ordinance]] made by [[authority]], [Σόλων] νόμους ἔθηκεν ἄλλους, τοῖς δὲ Δράκοντος θεσμοῖς ἐπαύσαντο χρώμενοι πλὴν τῶν φονικῶν Id.''Ath.''7.1 (but τὸν Δράκοντος νόμον τὸν περὶ τοῦ φόνου ''IG''12.115.5), etc.; νόμον [[τιθέναι]], [[τίθεσθαι]], v. [[τίθημι]]; [[βασιλικός|βασιλικὸς]] νόμος ''OGI''483.1 (Pergam., ii A.D.), ''Ep.Jac.''2.8: freq. of [[general laws]], opp. [[ψηφίσματα]] (special decrees), [[Plato|Pl.]]''[[Theaetetus|Tht.]]''173d, etc.; ὅταν τὰ [[ψήφισμα|ψηφίσματα]] κύρια ᾖ ἀλλὰ μὴ ὁ νόμος Arist.''Pol.''1292a7: generally, [[law]], ἄνευ [[ὄρεξις|ὀρέξεως]] [[νοῦς]] ὁ νόμος ἐστίν ib. 1287a32; [[ἄγραφος]] [[νόμος]] = [[unwritten law]] Lex ap. And.1.85, etc.; opp. [[γεγραμμένος]], Arist.''Rh.''1373b6; νόμος [[ἴδιος]], opp. [[κοινός]], ib.4; <b class="b3">ὁ νόμος</b> freq. as subject, οἱ νόμοι διδόασι τιμωρίας D.18.12; [[ὧν]] ὁ νόμος ἀγορεύει ''Inscr.Magn.'' 92b16 (ii B.C.); <b class="b3">μὴ ὁ νόμος κρίνει τὸν ἄνθρωπον ἐὰν μὴ ἀκούσῃ πρῶτον</b> = [[law]] doesn't [[judge]] a [[man]] before it [[hear]]s from him; ''Ev.Jo.''7.51.<br><span class="bld">e</span> c. gen. rei, οὗτός τοι πεδίων πέλεται ν. Hes.''Op.''388; Ὑλλίδος στάθμας ἐν νόμοις Pi.''P.''1.62; τὸν φαρμάκων δίδαξε [[μαλακόχειρ|μαλακόχειρα]] ν. Id.''N.''3.55; νόμος [[ἐμβολή|ἐμβολῆς]] καὶ διορθώσιος Hp.''Mochl.''38; <b class="b3">ὁ νόμος τοῦ κριοῦ, ὁ νόμος τοῦ ἀνδρός, τῶν ἐρανιστῶν</b>, [[LXX]] ''Le.''6.31 (7.1), ''Ep.Rom.''7.2, ''SIG'' 1198.14 (Arcesine, iii B.C.); <b class="b3">ἐς χειρῶν νόμον ἀπικέσθαι</b> to [[come to blows]], [[come into action]], [[Herodotus|Hdt.]]9.48; ἐν χειρῶν νόμῳ [[ἀπόλλυσθαι]], [[περιπεσεῖν]], [[die]] [[in action]], Id.8.89, Plb.1.57.8; μεταλλάξαι τὸν βίον ἐν χειρῶν νόμῳ Id.3.63.5, cf. 3.116.9; Ἀσδρούβας… ἐν χειρῶν νόμῳ κατέστρεψε τὸν βίον Id.11.2.1; τοὺς μὲν ἐν χειρῶν νόμῳ διέφθειρε Id.1.82.2; <b class="b3">τοὺς ἐν χειρῶν νόμῳ τὰς πολιτείας καταλύοντας</b> = those who [[attempt]] [[revolution]] by the [[law]] of [[force]] (by '[[direct]] [[action]]'), Aeschin.1.5; but [[κτεῖναι]] ἐν ταῖς πολεμικαῖς ἐξόδοις ἐν χειρὸς νόμῳ = [[under]] [[martial]] [[law]], Arist.''Pol.''1285a10; τῷ τοῦ πολέμου νόμῳ κτησάμενος Aeschin.2.33.<br><span class="bld">2</span> [[Νόμος]] personified, <b class="b3">οἱ θεοὶ σθένουσι χὡ κείνων κρατῶν Νόμος</b> = the [[god]]s have [[force]] and so does the [[law]] that [[rule]]s over them E.''Hec.''800, cf. Orph.''Fr.''105, 160.<br><span class="bld">II</span> [[melody]], [[strain]], οἶδα δ' ὀρνίχων νόμως πάντων Alcm.67; νόμος [[ἵππιος]] Pi.''O.'' 1.101; Ἀπόλλων ἁγεῖτο παντοίων ν. <span [[class]]="bibl">Id.''N.''5.25; νόμοι [[πολεμικός|πολεμικοί]] Th.5.69; ἐπηλάλαξαν Ἀραὶ τὸν ὀξὺν νόμον A.''Th.''952 (lyr.); [[κρεκτός|κρεκτοὶ]] νόμοι S.''Fr.'' 463, cf. ''AP''9.584: metaph., τοὺς Ἅιδου νόμους S.''Fr.''861.<br><span class="bld">2</span> esp. a type of early [[melody]] created by [[Terpander]] for the [[lyre]] as an [[accompaniment]] to Epic texts, [[νόμος]] [[ὄρθιος]] [[Herodotus|Hdt.]]1.24; [[νόμος]] [[Βοιώτιος]] S.''Fr.''966; νόμοι [[κιθαρῳδικός|κιθαρῳδικοί]] Ar.''Ra.''1282, cf. Pl.''Lg.''700d, Arist.''Po.''1447b26, ''Pr.''918b13, etc.; also for the [[flute]], [[νόμος]] [[αὐλῳδικός]] Plu.2.1132d; without sung [[text]], νόμος [[αὐλητικός]] ib.1133d, cf. 138b, Poll.4.79; later, [[composition]] including both [[word]]s and [[melody]], e.g. Tim.''Pers.''<br><span class="bld">III</span> = [[νοῦμμος]] ([[quod vide|q.v.]]), Epich.136, Sophr.162, ''Inscr.Délos''407.21 (ii B.C.); [[νόμοι σηστέρτιοι]] = Lat. [[nummi sestertii]], Inscr.Prien.41.13 (ii B.C.).<br><span class="bld">IV</span> Archit., [[course]] of [[masonry]], ''IG''12(2).11.17 (Mytil.).