ἐπαίρω: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0895.png Seite 895]] (vgl. [[ἐπαείρω]]), 1) erheben, emporheben, -richten; [[κρᾶτα]] Eur. Suppl. 301; ἐμέ, θύματα, Soph. Phil. 877 El. 624; σαυτόν, Eur. Ion 727 u. öfter; auch in Prosa, ἐπαρεῖς τὸν πατρῷον οἶκον, zu Ansehen bringen, Xen. Mem. 3, 6, 2; τὴν δεξιάν Eq. 12, 6; auch τὴν φωνήν Dem. 19, 336; τί [[πέρα]] τοῦ καιροῦ τοὺς ἑτέρους ἐπαίρουσιν; was erheben sie dieselben sin ihren Reden)? 16, 23. In anderen Vrbdgn, wie [[ἱστία]], aufziehen, <span class="ggns">Gegensatz</span> [[ὑφίημι]], Plut. Luc. 3; τὴν τράπεζαν, die Tafel aufheben, Com. Ath. XIV, 641 e 642 b. – 2) übertr., anregen, anreizen, verleiten sein geistiges Erheben, wie wir »überheben« sagen), [[τίς]] σ' ἐπῆρε δαιμόνων Soph. O. R. 1328, Schol. ἔπεισε; μ' ἐπάρας [[ἔργον]] ἐς ἀνοσιώτατον Eur. Or. 286; τινὰ ὥςτε Suppl. 581; τινὰ θερμότερον Antiph. 2 α 7; ἐπῆρε ἡμᾶς ἐξαμαρτάνειν Isocr. 4, 108; ἐπαρεῖ πολλοὺς ἁμαρτάνειν Aesch. 1, 192; oft pass. sich verleiten lassen, ἐπαρθέντες κιβδήλοισι μαντηΐοισι Her. 5, 91; ἐπαιρόμενος πλούτῳ καὶ πλήθει Plat. Rep. IV, 434 a; [[οὔτε]] τιμῇ ἐπαρθεὶς [[οὔτε]] χρήμασι X, 608 b; τοῖς κακοῖς Andoc. 1, 37; ὑπὸ τῆς τύχης Lys. 2, 10; ἐλπίδι 9, 21; ὑπὸ μεγάλο υ μισθοῦ Thuc. 7, 13; μισθῷ Aesch. 1, 137; ἐπήρθην γράφειν Isocr. 5, 10; Dem. vrbdt ἐπᾶραι καὶ θρασεῖς ποιῆσαι 18, 175; mit προάγεσθαι 298; mit φυσᾶν 59, 38; übh. stolz werden, groß thun, Ar. Nub. 810; Thuc. 4, 18; ἐπηρμένος, hochmütig, 8, 2 u. Folgde; νίκῃ, auf einen Sieg, Her. 9, 49; ἐπί τινι, Xen. Mem. 1, 2, 25; [[πρός]] τι, Thuc. 6, 11; ἔκ τινος, Pol. 1, 29, 4. – 3) Med. sich erheben, wie Her. auch das act. braucht, ἐπάρας ἀπεματάϊσε 2, 162; für sich erheben, στάσιν γλώσσης ἐπάρασθε Soph. O. R. 635; λόγχην ἐπαίρομαι ξένοις, seine Lanze erheben, Eur. I. T. 1484; ὅπλα θεῷ Bacch. 788; πόλεμόν τινι, Krieg gegen Einen anfangen, Plut.; manche Vrbdgn wie im act., z. B. ἱστούς Pol. 1, 61, 7; λόγους Dem. 18, 222.

|elrutext='''ἐπαίρω:''' и эп.-ион.-поэт. ἐπ-αείρω (fut. ἐπᾰρῶ, aor. [[ἐπῆρα]], aor. pass. ἐπήρθην - part. ἐπαρθείς)<br /><b class="num">1</b> [[поднимать]] (κεφαλήν Hom.; βλέφαρα Soph.; ὀφρύν Plut.; med. λόγχην Eur.; χεῖρα Arst.; ἱστούς Polyb.; [[ἱστίον]] Plut.): ἔπαιρε σαυτόν Arph. встань; ἐπαίρω τὴν φωνήν Dem. возвышать голос; ἐπαρθέντος τοῦ ἡλίου Arst. когда солнце высоко; στάσιν γλώσσης ἐπάρασθαι Soph. вступить в пререкания; θρασεῖς λόγους ἐπάρασθαί τινι Dem. выступить против кого-л. с дерзкими речами; ἐπαίρω πόλεμόν τινι Plut. начинать войну против кого-л.;<br /><b class="num">2</b> [[превозносить]], [[возвеличивать]], [[прославлять]] (τὸν πατρῷον οἶκον Xen.; τινὰ [[πέρα]] τοῦ καιροῦ Dem.);<br /><b class="num">3</b> (подняв), [[взваливать]], [[класть]], (ἀμαξάων, ''[[sc.]]'' τινά Hom.);<br /><b class="num">4</b> (''[[sc.]]'' ἑαυτόν) (при)подниматься Her.;<br /><b class="num">5</b> [[побуждать]], [[поощрять]] (τινὰ ποιεῖν τι Isocr., Aeschin. и εἴς τι Eur.): τίς σ᾽ ἐπῆρε δαιμόνων; Soph. какое божество подвигло тебя (на это)?; ἐπαίρω ψυχήν τινι Eur. придавать духу кому-л., поддерживать бодрость в ком-л.;<br /><b class="num">6</b> возбуждать, pass. быть возбуждаемым, подстрекаемым, движимым (ὑπὸ μισθοῦ Thuc. и μισθῷ Aeschin.; ἐλπίδι τινί Lys.): ἡ Ἑλλὰς [[πᾶσα]] τῇ ὁρμῇ ἐπῆρται Thuc. вся Эллада была в напряженном ожидании;<br /><b class="num">7</b> внушать гордость, pass. гордиться, кичиться (τινί Her., πρός τι Thuc., [[ὑπό]] τινος Lys., ἐπί τινι Xen. и ἔκ τινος Polyb.): [[ἐπηρμένος]] Thuc. надменный, высокомерный.

|mltxt=και (ε)[[παίρνω]] (AM [[ἐπαίρω]], Μ και (ἐ)[[παίρνω]]) [[αίρω]]<br /><b>μέσ.</b> [[υπερηφανεύομαι]], [[καυχιέμαι]] («ἐπαιρόμενος ή πλούτῳ ἤ ἰσχύι», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>ναυτ.</b> η προστ. <i>έπαρον</i> ως παρακελευσματικό [[μόριο]] για ύψωση τών μεγάλων ιστίων<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />(η μτχ. παρακμ. ως επίθ.) [[επηρμένος]] και <i>επαρμένος</i><br /><b>1.</b> [[φαντασμένος]], [[αλαζονικός]], [[υπεροπτικός]]<br /><b>2.</b> (για θρόνο) [[υψηλός]], [[μεγαλοπρεπής]]<br /><b>αρχ.-μσν.</b><br /><b>1.</b> [[σηκώνω]] στα χέρια, [[σηκώνω]] [[ψηλά]]<br /><b>2.</b> [[αφαιρώ]], [[παίρνω]] [[μακριά]] («αὐτόν... ἔσφαξαν και ἐπῆραν τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ», Πασχ. Χρον.)<br /><b>3.</b> [[υψώνω]], [[σηκώνω]] («ὀρθωθεὶς δ' ἄρ' ἐπ' ἀγκῶνος, κεφαλὴν ἐπαείρας», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>4.</b> (για [[κτίσμα]]) [[ανυψώνω]]<br /><b>5.</b> [[σηκώνω]] και [[τοποθετώ]] [[πάνω]] μου («τὸν σὸν ἐπάρας σταυρόν», Μηναία)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σηκώνω]] και [[τοποθετώ]] [[κάπου]] («δάκρυα θερμά χέοντες, ἀμαξάων ἐπάειραν», σήκωσαν και απόθεσαν [[πάνω]] στις άμαξες, <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (για φρύδια) [[ανασύρω]], [[ανασηκώνω]]<br /><b>3.</b> [[υψώνω]] τον τόνο της φωνής<br /><b>4.</b> <b>μέσ.</b> (για ιστούς και [[ιστία]] πλοίου) [[σηκώνω]] και [[στυλώνω]] το [[κατάρτι]], [[σηκώνω]] τα [[ιστία]] του πλοίου<br /><b>5.</b> [[εξυψώνω]], [[μεγαλύνω]] («ἐπαρεῖς δὲ τὸν πατρῷον οἶκον», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>6.</b> σηκώνομαι ή [[σηκώνω]] το [[πόδι]]<br /><b>7.</b> [[διεγείρω]], [[εξεγείρω]], [[ερεθίζω]], [[παρακινώ]] («τίς σ' ἐπῆρε [[δαίμων]];», <b>Σοφ.</b>)<br /><b>8.</b> [[παρακινώ]], [[παρασύρω]], [[πείθω]] κάποιον να ενεργήσει («ἐπαείρας Κροῖσον στρατεύεσθαι ἐπὶ Πέρσας», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>9.</b> ερεθίζομαι, διογκώνομαι<br /><b>10.</b> [[μεγαλοποιώ]]<br /><b>11.</b> [[εκθειάζω]]<br /><b>12.</b> <b>(μετρ.)</b> <b>φρ.</b> [[ἐπαίρω]] τήν προσῳδίαν</i><br />[[δίνω]] οξύ τόνο.