δράκων: Difference between revisions

|dgtxt=-οντος, ὁ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> lat. [[draco]]</i> Plin.<i>HN</i> 32.148 <br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ᾰ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [plu. gen. δρακώνον (<i>sic</i>) <i>IPrusias</i> 120.5 (crist.)]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b> [[serpiente]] el mismo suborden de reptil que [[ὄφις]], gener. connotando un carácter [[extraordinario]], frec. [[fantástico]]: en signos portentosos, orác., presagios, etc. φοινήεντα δράκοντα φέρων [[ὀνύχεσσι]] [[πέλωρον]] ζωὸν ἔτ' ἀσπαίροντα <i>Il</i>.12.202, cf. 2.308, γλαυκοὶ δὲ δράκοντες ... πύργον ἐσαλλόμενοι en la fundación de Troya, Pi.<i>O</i>.8.37, [[τεκεῖν]] δράκοντ' ἔδοξεν del sueño de Clitemnestra, A.<i>Ch</i>.527, cf. Ar.<i>Eq</i>.198, <i>IG</i> 4².121.116, 122.130 (ambas Epidauro IV a.C.), Luc.<i>Astr</i>.23, Philostr.<i>VA</i> 1.20<br /><b class="num">•</b> como animal sagrado o cercano a la [[divinidad]]: de la serpiente de Asclepio εἵποντο δὲ [[αὐτῷ]] (Asclepio) δράκοντες σχήματι ἑρπετῶν ὑπερφυεῖς Hp.<i>Ep</i>.15, cf. S.<i>Fr</i>.701.2, <i>ICr</i>.1.17.10A.4 (Lebena II a.C.), Orác. en <i>IG</i> 2².4997.2 (I/II d.C.), 4².88.10 (Epidauro II d.C.), <i>IP</i> 8(3).71.4 (imper.), Paus.2.28.1<br /><b class="num">•</b> rel. otras divinidades δ. ἱερὸς κατακαθίδρυται Plu.<i>Caes</i>.9, cf. Paus.9.39.3, [[Σελήνη]] ... ἰοβόλοις ταρσοῖσι κατωμαδίοισι δρακόντων <i>Hymn.Mag</i>.18.14<br /><b class="num">•</b> de las serpientes que habitan junto a los templos ἐξῃξάτην [[οὖν]] [[δύο]] δράκοντ' ἐκ τοῦ [[νεώ]] Ar.<i>Pl</i>.733<br /><b class="num">•</b> considerados sagrados δ. δέ [[τις]] τῶν ἱαρῶν <i>IG</i> 4².122.70 (Epidauro IV a.C.), δράκοντες ἱεροί <i>Suppl.Mag</i>.42.4<br /><b class="num">•</b> del dios oracular Glicón, Luc.<i>Alex</i>.16, 17<br /><b class="num">•</b> puede ser mortífero o [[causar]] [[terror]] ὡς δὲ δ. ἐπὶ χειῇ [[ὀρέστερος]] ἄνδρα [[μένῃσι]], βεβρωκὼς κακὰ φάρμακ' <i>Il</i>.22.93, cf. 3.33, στίγματα δ' ὣς [[ἐπέφαντο]] [[ἰδεῖν]] δεινοῖσι δράκουσι Hes.<i>Sc</i>.166, δράκοντος δ' εἴχετο λαβροτατᾶν γενύων Pi.<i>P</i>.4.243, cf. A.<i>Pers</i>.82, D.60.30<br /><b class="num">•</b> c. rasgos fís. dist. a los de cualquier serpiente conocida δράκοντος εἶχέ ποτ' [[εὐπώγων]] τόνδε λίθον [[κεφαλή]] = <i>una cabeza barbada de serpiente tuvo esta piedra</i> dicho de la [[piedra]] [[δρακονίτις]] o [[δρακοντίτης]] q.u., Posidipp.Epigr.20.1, τὸν δράκοντα πεπτωκότα ὁραθῆναι νεκρόν, [[μῆκος]] [[σχεδόν]] τι καὶ πλεθριαῖον Posidon.244, cf. Luc.<i>Hist.Consc</i>.29, Philostr.<i>VA</i> 3.6<br /><b class="num">•</b> [[en transformaciones portentosas]] <i>Od</i>.4.457, ὁ [[Ζεὺς]] ... ἑαυτὸν ... εἰς δράκοντα μετεμόρφωσε Sch.Arat.46, del bastón de Moisés, Ph.2.95, cf. Plu.<i>Fluu</i>.3.4<br /><b class="num">•</b> en otro tipo de portentos o facultades extraordinarias, Pi.<i>O</i>.6.46, <i>N</i>.1.40, Luc.<i>Alex</i>.7, Plu.2.972e, <i>Alex</i>.2, Ael.<i>NA</i> 11.2, D.S.4.10, Porph.<i>Abst</i>.3.8, en una fórmula mágica ἀνδριὰς ... κρατῶν τῇ δεξιᾷ ῥάβδον, ἐφ' ᾗ [[ἔστω]] δ. <i>PMag</i>.4.2114<br /><b class="num">•</b> como mera variante estilística de [[ὄφις]] Arist.<i>HA</i> 609^a4, 612^a30, Plu.2.974b, Aesop.291<br /><b class="num">•</b> usado como epít. aplicado a personas temibles, dañinas o indignas δυοῖν δρακόντοιν (Egisto y Clitemnestra) [[εὐπετῶς]] τεμὼν [[κάρα]] A.<i>Ch</i>.1047, de Orestes [[μητροφόντης]] ... δ. E.<i>Or</i>.479, (ἐκάλει) Δράκοντα τὸν νομοθέτην, [[ὅτι]] [[οὐκ]] ἀνθρώπου οἱ νόμοι ἀλλὰ δράκοντος Arist.<i>Rh</i>.1400^b22, [[ὅτι]] δ., τὸ [[θηρίον]], διπλῆν [[ἔχει]] τὴν γλῶσσαν, [[ὁμοίως]] καὶ ὁ [[ῥήτωρ]] Sud.δ 1497<br /><b class="num">•</b> del diablo ἐκράτησεν τὸν δράκοντα, ὁ [[ὄφις]] ὁ [[ἀρχαῖος]], ὅς ἐστιν [[διάβολος]] <i>Apoc</i>.20.2, δ. καλεῖται διὰ τὸ ἀποδεδρακέναι αὐτὸν ἀπὸ τοῦ θεοῦ Thphl.Ant.<i>Autol</i>.2.28.<br /><b class="num">2</b> zool. [[serpiente]] designando varias especies no bien identificadas: quizás de una serpiente marina no identificable οἱ γλάνεις ... ὑπὸ δράκοντος τοῦ ὄφεος τυπτόμενοι ἀπόλλυνται Arist.<i>HA</i> 602^b25; de una especie que tiene un veneno no letal χλοάοντα δαεὶς κύανόν τε δράκοντα Nic.<i>Th</i>.438<br /><b class="num">•</b> prob. de varias especies de la subfamilia <i>pythoninae</i> ἀλκῇ δὲ καὶ δυνάμει ἀναιρεῖ Philum.<i>Ven</i>.30.1, παντοδαπῶν ὄφεων ... καὶ δρακόντων ἐξηλλαγμένων τοῖς τε μεγέθεσι καὶ ταῖς ἀλκαῖς D.S.2.51, cf. Str.17.3.4, Luc.<i>Philops</i>.12, <i>Peripl.M.Rubri</i> 50, Sud.η 461<br /><b class="num">•</b> de otras especies no identificables [[γένος]] μὲν γὰρ ὁ [[ὄφις]], [[εἶδος]] δὲ ὁ δ. Sch.E.<i>Or</i>.479, cf. Aristid.<i>Apol</i>.12.7, Epiph.Const.<i>Gemm</i>.M.43.301A, Heph.Astr.<i>Epit</i>.2.2.92<br /><b class="num">•</b> [[serpiente]] [[macho]], op. [[δράκαινα]] Theodos.<i>Can</i>.20.1.<br /><b class="num">3</b> como anim. de una fauna fantástica o mítica [[serpiente]] formando parte del cuerpo de varios seres mitológicos con aspecto aterrador: de Tifón ἦν ἑκατὸν κεφαλαὶ ὄφιος, δεινοῖο δράκοντος Hes.<i>Th</i>.825, de la Quimera [[τρεῖς]] κεφαλαὶ ... ἣ δ' ὄφιος, κρατεροῖο δράκοντος Hes.<i>Th</i>.322, de la Gorgona ἐπὶ δὲ ζώνῃσι δράκοντε [[δοιώ]] Hes.<i>Sc</i>.233, [[Τισιφόνη]] ... ἐκ τῶν πλοκάμων ἕνα τῶν δρακόντων ἀπέσπασεν Plu.<i>Fluu</i>.2.2, ἀντὶ τῆς [[κόμης]] τοὺς δράκοντας βοστρυχηδὸν καθεῖτο εἰλουμένους περὶ τὸν αὐχένα Luc.<i>Philops</i>.22, en la égida Παλλάδος αἰγὶς μυρίων φθογγάζεται κλαγγαῖς δρακόντων Pi.<i>Fr</i>.70b.18.<br /><b class="num">4</b> [[dragón]] ser mítico serpentiforme que puede vivir bien sobre la tierra, bien en el agua, frec. guardián de un tesoro, un oráculo, etc. (cf. [[Δράκων]]): del [[dragón]] de [[Tebas]], muerto por [[Cadmo]] ἐπὶ σπορᾷ δράκοντος S.<i>Ant</i>.1125, cf. Apollod.3.4.1, Paus.9.10.1<br /><b class="num">•</b> del que mató Apolo en Delfos [[ποικιλόνωτος]] οἰνωπὸς δ. E.<i>IT</i> 1245, de género fem. y distinto de Pitón δράκοντος Δελφύνης ... [[ὁλκός]] D.P.441<br /><b class="num">•</b> de la hidra de Lerna, S.<i>Tr</i>.834<br /><b class="num">•</b> del que guardaba el jardín de las Hespérides [[τόν]] τε χρυσέων δράκοντα μήλων φύλακ' S.<i>Tr</i>.1100, cf. D.S.4.26<br /><b class="num">•</b> del que cuidaba el vellocino de oro, E.<i>Med</i>.480, cf. D.S.4.48, Lib.<i>Eth</i>.1.4<br /><b class="num">•</b> otros κεραυνὸς γὰρ καὶ αἰγὶς ... καὶ δράκοντες ... μῦθοι καὶ [[πᾶσα]] [[θεολογία]] ἀρχαϊκή Str.1.2.8<br /><b class="num">•</b> pueden volar ἀπεφαίνετο γὰρ ἐπὶ δρακόντων ὀχουμένην τὴν Ἄρτεμιν D.S.4.51, [[Τριπτόλεμος]] δὲ τοὺς ἱεροὺς δράκοντάς [[σου]] καταζεύξας <i>Hymn.Is</i>.37 (Maronea), cf. Luc.<i>Philops</i>.3, Lib.<i>Enc</i>.7.14.<br /><b class="num">5</b> como motivo artístico [[dragón]] frec. como decoración de un escudo [[κυάνεος]] [[ἐλέλικτο]] δ. <i>Il</i>.11.39, [[ποικίλος]] δ. [[παγχρύσιος]] Alcm.1.66, cf. Pi.<i>P</i>.8.46<br /><b class="num">•</b> otros ξεναγὸς ... [[ὅστις]] ἂν θώρακ' ἔχῃ φολιδωτὸν ἢ δράκοντα σεσιδηρωμένον Posidipp.28.8, γλύφουσιν ἐν [[αὐτῷ]] (δακτυλίῳ) τὸν τὰς ἀκτῖνας ἔχοντα δράκοντα Gal.12.207, λεόντων καὶ ταύρων καὶ δρακόντων προτομάς D.S.1.62, cf. 17.115, <i>IG</i> 2².1425.254 (Atenas IV a.C.), <i>ID</i> 1429B.2.13 (II a.C.), Sud.s.u. Ἐπαμινώνδας<br /><b class="num">•</b> [[como guardián de la tumba de un soldado]] <i>IRhod.Per</i>.209.1, 7 (III/II a.C.)<br /><b class="num">•</b> [[como marca de hierro para los caballos]] <i>Bleistreifen</i> 54, <i>Arch.Ath.Cavalry</i> 36 (ambas Atenas IV a.C.).<br /><b class="num">6</b> milit., plu. [[dragones]] cierto cuerpo del ejército rom. μαγίστερος δρακώνον (<i>sic</i>) <i>IPrusias</i> [[l.c.]] (pero quizá l. -ν&lt;αρί&gt;ων)<br /><b class="num">•</b> [[estandartes con la figura de un dragón]] τὰ Σκυθικὰ δὲ σημεῖά ἐστιν ἐπὶ κοντῶν ἐν μήκει ξυμμέτρῳ δράκοντες ἀπαιωρούμενοι Arr.<i>Tact</i>.35.3, τοὺς δράκοντας ... τῶν Παρθυαίων Luc.<i>Hist.Cons</i>.29, τὴν αἰγλὴν ... τὴν ἀπὸ τῶν δρακόντων Lib.<i>Or</i>.1.144, ᾄδουσιν ... δράκοντας λεπτῶν ὑφασμάτων Them.<i>Or</i>.1.2a, cf. 18.219a.<br /><b class="num">7</b> medic., un tipo de [[lazo]] usado para la extensión del tobillo [[βρόχος]] ὁ καλούμενος δ. Heracl. en Orib.48.5 (tít.).<br /><b class="num">8</b> mec. [[dragón]] pieza de una máquina de tracción, en plu. χαλκοὶ δράκοντες Heliod. en Orib.49.8.7, cf. 8.<br /><b class="num">II</b> zool., de otros anim.<br /><b class="num">1</b> ict., frec. δ. [[θαλάσσιος]] [[pez araña]] n. de varios peces de la familia de los traquínidos, incl. el [[escorpión]], [[Trachinus draco]] L., el [[salvariego]], [[faneca brava]], [[Trachinus vipera]] Cuvier, y el [[Trachinus araneus]] Cuvier εἰσὶ δὲ πρόσγειοι [[σινόδων]], ... [[κίχλη]], δ. Arist.<i>HA</i> 598^a11, [[ἁλιρραίστης]] Nic.<i>Th</i>.828, ὑπονύξαντες ἰὸν ἀφιᾶσιν ἰχθύων κωβιὸς καὶ δ. Ael.<i>NA</i> 2.50, cf. Hp.<i>Vict</i>.2.48.1, <i>Int</i>.21, Gal.12.365, <i>Cyran</i>.4.14.2<br /><b class="num">•</b> consumido como pescado barato κίχλαι, λαγοὶ δράκοντές τ' ἄλκιμοι Epich.53.2, αἰγιαλῆα δράκοντα Numen.Her.<i>SHell</i>.586, δράκοντές τε καὶ κόκκυγες ... καὶ πάντες οἱ σκληρόσαρκοι δυσκατέργαστοί τ' [[εἰσί]] Phylotim.15<br /><b class="num">•</b> quizá una especie dist., de la familia <i>Scorpaenidae</i> (<i>Scorpaeniformes</i>): <i>draco, quidam aliud uolunt esse dracunculum</i> Plin.<i>HN</i> 32.148<br /><b class="num">•</b> denominación de otro [[pez]] quizá fantástico δ. θαλάσσιός ἐστιν [[ἰχθὺς]] ἀλέπιδος <i>Cyran</i>.1.4.13.<br /><b class="num">2</b> entre los judíos [[dragón]] en plu., designando varias especies de mamíferos terrestres, ref. un león [[γαυρίαμα]] δὲ δρακόντων ἐσβέσθη [[LXX]] <i>Ib</i>.4.10, cf. 38.39, un macho cabrío γένεσθε [[ὥσπερ]] δράκοντες [[LXX]] <i>Ie</i>.27.8, ref. al chacal ποιήσεται κοπετὸν ὡς δρακόντων [[LXX]] <i>Mi</i>.1.8, δράκοντες ἐξέδυσαν μαστούς [[LXX]] <i>La</i>.4.3.<br /><b class="num">• Diccionario Micénico:</b> <i>da-ra-ko</i> (?).<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>dr̥k</i>-, grado ø de la r. que da lugar a [[δέρκομαι]] q.u., e. e. ‘[[el de mirada fija]]’, quizá designación tabú en su origen.