coorior: Difference between revisions

{{Georges

|georg=co-[[orior]], [[ortus]] [[sum]], īrī, [[sich]] ins [[Dasein]] od. zu [[einer]] [[Tätigkeit]] [[erheben]], I) ins [[Dasein]]: a) ([[bei]] Lucr.) v. Naturkörpern, ins [[Dasein]] [[treten]], ins [[Leben]] [[treten]], [[erstehen]], cooriuntur portenta mira facie membrisque, Lucr.: [[coortus]] [[umor]], Lucr.: [[ubi]] material ex [[infinito]] sunt corpora plura coorta, Lucr. – b) v. Erscheinungen im [[Natur]]- u. [[Menschenleben]], [[sich]] [[erheben]], [[ausbrechen]], [[losbrechen]], [[aufsteigen]], [[aufgehen]], α) vom [[Unwetter]], [[Sturm]], [[Wind]], [[Regen]] usw.: tum [[subito]] tempestates sunt coortae maximae, Cic.: [[subito]] coorta [[tempestas]] cum magno fragore tonitribusque, Liv.: [[atrox]] cum [[vento]] [[tempestas]] coorta, Liv.: tempestatibus procellisque [[subito]] coortis, Curt.: si cooriatur [[procella]], Plin.: tanta [[violentia]] ventorum coorta est, ut etc., [[Flor]].: [[ventus]] [[coortus]] arenam [[humo]] excitavit, Sall.: maximo coorto [[vento]], Caes.: magno coorto imbre, Caes.: [[subito]] [[coortus]] [[imber]], Val. Max.: ut ex ea parte truces venti cooriantur, Plin. – β) v. [[Feuer]] u. [[Rauch]]: [[quod]] pluribus [[simul]] locis ignes coorti essent, Liv.: fumi e ture coorti, Ov. – γ) v. [[Schiffbruch]], [[entstehen]], [[quasi]] naufragiis magnis multisque coortis, Lucr. 2, 552. – δ) v. [[Krankheit]] u. dgl., [[pestilentia]] coorta, minacior [[quam]] periculosior, Liv.: [[ubi]] [[cui]] [[febris]] bili superante coorta est, Lucr.: [[ubi]] [[quis]] malā tangit (vomicam) manu, dolores cooriuntur, Plaut.: in ea [[cena]] dicitur [[venenum]] [[datum]]; et [[mox]] coortis doloribus etc., Liv. – ε) v. polit. Ereignissen, [[wie]] [[Krieg]], [[Kampf]], [[Aufruhr]] usw.: his rebus gestis [[subitum]] [[bellum]] in [[Gallia]] coortum est, Caes.: acrius de [[integro]] coortum est [[bellum]], Liv. (vgl. Drak. u. Fabri Liv. 21, 8, 2). – [[inde]] foedum [[certamen]] coortum a [[satis]] miti [[principio]], Liv.: est [[statim]] [[vis]] (Gewalttätigkeit) coorta, Liv. – [[seditio]] tum [[inter]] Antiates Latinosque coorta, Liv.: [[seditio]] [[intestina]] maiore mole coorta, Liv.: magno in [[populo]] cum [[saepe]] coorta est [[seditio]], Verg. (vgl. Drak. Liv. 5, 12, 7). – ζ) v. [[Tönen]] der [[Freude]] u. [[Klage]]: [[haec]] cum dixisset, [[risus]] omnium cum hilaritate [[coortus]] est, Nep.: [[libero]] conquestu coortae voces sunt, ut [[neque]] lamentis [[neque]] exsecrationibus parceretur, Liv. – II) zu [[einer]] [[Tätigkeit]] [[sich]] [[erheben]], [[auftreten]], [[hervor]]- od. [[losbrechen]], a) zum polit. [[Handeln]]: [[sed]] [[adeo]] infensa erat coorta [[plebs]], ut etc., Liv.: ferociores [[iterum]] coorti [[Valerius]] Curiatiusque vociferari, Liv. – [[mit]] in ([[gegen]]) u. Akk., omnibus in [[eum]] tribunis [[plebis]] coortis, Liv.: [[quod]] [[adeo]] atroces in has rogationes [[nostras]] coorti sunt (patres), Liv. – [[mit]] ad u. Akk., coortis ad perferendam legem tribunis, Liv. – b) zum Waffenkampf: coorti pugnam integram ediderunt, Liv.: coorti et [[undique]] effusi trudunt adversos, Tac.: [[donec]] [[insidiae]] coorerentur, Tac. – m. Adv., [[hinc]] legionum [[agmen]], [[hinc]] equites coortos, Tac. – m. in ([[gegen]]) od. [[adversus]] u. Akk., coortae in [[nos]] Sarmatarum ac Sueborum gentes, Tac.: [[adversus]] quos infestior coorta optimatium [[acies]], Liv. – [[mit]] ad u. Akk., montani coorti ad pugnam [[repente]], Liv.: Volscos summā vi ad [[bellum]] coortos, Liv. – / Imperf. coni. 3. coniug. coorerentur, Tac. hist. 2, 24; vgl. [[orior]] a. E.

}}