καλός: Difference between revisions

|elnltext=κᾰλός -ή -όν, ep. en Ion. κᾱλός, Aeol. κάλος -α -ον; comp. καλλίων -ον, n. Aeol. κάλιον, later ook καλώτερος en καλλιότερος; superl. κάλλιστος -η -ον adj. van uiterlijk mooi, fraai; met acc. resp.:; καλὸς μὲν δέμας ἐστιν hij (de hond) is mooi van bouw Od. 17.307; κ. τὸ σῶμα met een mooi lichaam Xen. Mem. 2.6.30; met inf.:; κ. εἰσοράασθαι mooi om te zien Od. 10.396; Att. bij persoonsnamen als teken van genegenheid:. Ἀθηναῖοι καλοί Atheners zijn top Aristoph. Ach. 144; Ἰσοκράτης ὁ κ. die lieve Isocrates Plat. Phaedr. 278e. van kwaliteit / functioneel mooi, goed:; καλὸς λιμήν een mooie haven Od. 6.263; κ. ἀργύριον echt zilver Xen. Mem. 3.1.9; κ. γῆ goede aarde NT Luc. 8.15; met prep.:; ( τὸ σῶμα ) καλὸν τὸ μὲν πρός δρόμον, το δὲ πρὸς πάλην het lichaam is soms geschikt om hard te lopen, soms om te worstelen Plat. HpMa 295c; καλὸν... ἐς στρατίαν een voordeel voor het leger Xen. 3.3.6; met inf.: οὗτος ὁ λόφος... κάλλιστος τρέχειν die heuvel is heel geschikt om er te lopen Xen. An. 4.8.26; ἰέναι... πάνυ καλὰ ἡμῖν τὰ ἰερὰ ἦν de offers waren heel gunstig voor ons om te gaan Xen. An. 2.2.3. moreel mooi, eervol, goed:; κλέος κάλλιον een mooiere roem Od. 18.255; n. καλόν met inf..;: οὐ... καλὸν ἀτέμβειν... ξείνους het is niet fraai gasten tekort te doen Od. 20.294; καλόν μοι... θανεῖν het is eervol voor mij om te sterven Soph. Ant. 72; οὐ ταὐτὸν ἡγῇ... καλόν τε καὶ ἀγαθὸν καὶ κακὸν καὶ αἰσχρόν; is volgens jou mooi en goed niet hetzelfde, net als slecht en lelijk? Plat. Grg. 474d; iron. fraai:; γέρας καλόν een fraai voorrecht Aeschl. Eum. 209; καλὸς γὰρ οὑμὸς βίοτος ὥστε θαυμάσαι mijn leven is verbazingwekkend fraai Soph. El. 393; christ. (geestelijk) mooi, goed, deugdzaam:. καλὰ ἔργα goede daden NT Mt. 5.16; ὁ ποιμὴν ὁ καλός de goede herder (Christus) NT Io. 10.11; καλὴ ὁμολογία goede belijdenis NT 1 Tim. 6.12. sociaal edel, van hoge afkomst; vaak met ἀγαθός, zie καλοκἀγαθός. subst. τὸ καλόν het schone, schoonheid:; Ἔρως δ’ ἐστιν ἔρως περὶ το καλόν Eros is liefde voor het schone Plat. Smp. 204b; in morele zin fatsoen, deugd:. πάλαι δὲ τὰ καλὰ ἀνθρώποισι ἐξεύρηται lang geleden zijn de goede zeden door mensen uitgevonden Hdt. 1.8.4; τὸ καλὸν ποιοῦντες μὴ ἐγκακῶμεν laten we niet moe worden het goede te doen NT Gal. 6.9. adv. acc. n. καλόν en plur. καλά mooi, op fraaie wijze:. καλὸν ἀείδειν mooi zingen Od. 1.155; οὐ μὲν καλὰ χόλον τόνδ’ ἔνθεο θυμῷ het is niet fraai dat je deze wrok hebt opgevat Il. 6.326; εἰς καλόν op een geschikt moment Soph. OT 78; νῦν γὰρ ἐν καλῷ φρονεῖν nu hebben we de kans om goed na te denken Soph. El. 384; ἐν καλῷ ἐδόκει ἡ μάχη ἔσεσθαι het leek dat het gevecht onder goede omstandigheden zou plaatsvinden Thuc. 5.59.4; ποῦ καθίζωμ’ ἐν καλῷ waar vind ik een goede plaats om te zitten? Aristoph. Th. 292. adv. καλῶς; comp. κάλλιον en καλλιόνως; superl. κάλλιστα goed, eervol, juist:; καλῶς ζῆν ἢ καλῶς τεθνηκέναι τὸν εὐγενὴ χρή eervol leven of eervol sterven past een edel man Soph. Ai. 479; οὐ κ. ταρβεῖς uw vrees is ongepast Soph. Tr. 457; καλῶς τε καὶ εὖ goed en degelijk Plat. Prot. 319e; καλῶς ποιεῖν goed doen NT Mt. 12.12; κ. ποιεῖν, met nom. en ptc.:;: κ. ἐποίησας παραγενόμενος je hebt er goed aan gedaan te komen NT Act. Ap. 10.33; iron.: fraai:. καλῶς ἐρήμης γ’ ἂν σὺ γῆς ἄρχοις μόνος je zou het prachtig doen als alleenheerser over een verlaten land Soph. Ant. 739; καλῶς γ’ ἄν οὖν δέξαιντό μ’ οἴκοις ze zouden mij zeker hartelijk ontvangen in hun huis! Eur. Med. 504. geslaagd, succesvol, gunstig:; καλῶς πράσσειν succes hebben Aeschl. PV 979; καλῶς δ’ ἔχει τὰ πλεῖστα het meeste is een succes Aeschl. Sept. 799; κ. ἔχει σοι het staat voor je klaar Aristoph. Ach. 946; ἐπειδὴ δὲ καλῶς εἶχεν αὐτῷ toen hij voldaan was Lys. 1.39; κ. ἔχει met inf..;: οὔτε τοῖς θεοις ἔφη καλῶς ἔχειν, εἰ... het zou de goden ook niet goed staan, zei hij, als... Xen. Mem. 1.3.3; met gen.: καλῶς παράπλου κεῖται het ligt gunstig om er langs te varen Thuc. 1.36.2. zeker, volkomen, helemaal:. καλῶς ἔξοιδα ik weet het zeker Soph. OC 269; καλῶς εἶ δῆλος οὐ εἰδώς het is volkomen duidelijk dat je onwetend bent Soph. OT 1008; κάλλιον εἰδέναι beter weten Plat. HpMa 300d. terecht, gelukkig:; καλῶς... ποιῶν ἀπόλλυται terecht is hij geruïneerd Aristoph. Pl. 863; gecombineerd met adj. καλός:. ὅπως τὸ κανοῦν καλὴ καλῶς οἴσεις zorg dat je de mand heel voorzichtig draagt Aristoph. Ach. 253. in antwoorden, instemmend: oké!, prima!; καλῶς, ἔχ’ αὔτ’ oké, pak hem Aristoph. Ran. 532; als beleefde weigering: nee, dank u:; ἐπίθες λιβανωτόν.— καλῶς, ἕτεροι γάρ εἰσιν leg er wierook op. — nee, bedankt, er zijn namelijk andere (goden) Aristoph. Ran. 888; πάνυ καλῶς nee, dank je wel Aristoph. Ran. 512; superl.: ἔχει κάλλιστα nee, het gaat best zo Theocr. 15.3.

|sltr=<b>κᾰλός</b> (-ός, -όν; -όν nom., acc., -ά, -ῶν, -οῖς, -ά.: comp., superl., v. infra.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> of actions, [[noble]], [[honourable]] ἐσλῶν καλοῖς ἔργοις ([[Aristarchus]]: ἐσλὸν κακοῖς codd.) (O. 2.97) πολλοὶ δὲ μέμνανται, καλὸν εἴ τι ποναθῇ (O. 6.11) φθόνον ἀμειβόμενον τὰ καλὰ ἔργα (P. 7.19) ἀοιδαὶ καὶ λόγοι τὰ [[καλά]] [[σφιν]] ἔργ' ἐκόμισαν (N. 6.30) ἔργοις δὲ καλοῖς [[ἔσοπτρον]] ἴσαμεν ἑμὶ σὺν τρόπῳ (N. 7.14) διὰ πόντον βέβακεν ἐργμάτων ἀκτὶς [[καλῶν]] [[ἄσβεστος]] [[αἰεί]] (I. 4.42) μυρίαι δ' ἔργων [[καλῶν]] τέτμανθ ἑκατόμπεδοι ἐν σχέρῳ κέλευθοι (I. 6.22) ὁ δὲ [[καλόν]] τι πονήσαις (Pae. 2.66) θνᾴσκει δὲ σιγαθὲν καλὸν [[ἔργον]] fr. 121. 4. σὺν δ' ἀνάγκᾳ πὰν [[καλόν]] fr. 122. 9. cf. ὁ δὲ [[καλόν]] τι [[νέον]] [[λαχών]] [[some]] [[new]] [[honour]] (P. 8.88) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b> [[beautiful]] <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> of [[living]] things, [[handsome]] ἦν δ' ἐσορᾶν [[καλός]] (O. 8.19) [[ὡραῖος]] ἐὼν καὶ καλὸς κάλλιστά τε ῥέξαις (O. 9.94) (Ἁγησίδαμον) ἰδέᾳ τε καλὸν ὥρ ᾳ τε κεκραμένον (O. 10.103) εἰ [[σοφός]], εἰ [[καλός]], εἴ [[τις]] ἀγλαὸς [[ἀνήρ]] (O. 14.7) [[καλός]] [[τοι]] [[πίθων]] παρὰ παισὶν αἰεὶ [[καλός]] (P. 2.72) —3. ἐξαίρετον [[γόνον]] ἰδὼν κάλλιστον [[ἀνδρῶν]] (P. 4.123) ἐὼν καλὸς ἔρδων τ' ἐοικότα μορφᾷ (N. 3.19) [[ὅστις]] ἐὼν καλὸς εἶχεν Ἀφροδίτας ὀπώραν (I. 2.4) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> of things. ἀλλ' οὐ καλὰ δένδρἐ ἔθαλλεν (O. 3.23) δόλον [[αὐτῷ]] θέσαν Ζηνὸς παλάμαι, καλὸν [[πῆμα]] the [[effigy]] of [[Hera]], embraced by [[Ixion]] (P. 2.40) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b> pro subs.,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> s., [[work]] of [[beauty]] ἀντὶ μόχθων παντοδαπῶν [[ἔπος]] εἰπόντ' ἀγαθὸν ξυνὸν ὀρθῶσαι [[καλόν]] (I. 1.46) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> pl.,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>I</b> blessings ἁπάντων [[καλῶν]] [[ἄμμορος]] (O. 1.84) ἀμφὶ [[καλῶν]] μοίρᾳ (O. 8.86) [[ἴτω]] τεὸν [[χρέος]], ὦ παῖ, νεώτατον [[καλῶν]] (P. 8.33) οἰκείων παρέσφαλεν [[καλῶν]] θυμὸς [[ἄτολμος]] [[ἐών]] (N. 11.31) πάντ' ἔχεις, εἴ σε τούτων μοῖῤ ἐφίκοιτο [[καλῶν]] (I. 5.15) τίνι τῶν [[πάρος]], ὦ [[μάκαιρα]] Θήβα, [[καλῶν]] ἐπιχωρίων [[μάλιστα]] θυμὸν τεὸν εὔφρανας; (I. 7.2) τόσσαι [[καλῶν]] fr. 22. [[καλῶν]] μὲν ὦν μοῖράν τε τερπνῶν ἐς [[μέσον]] χρὴ παντὶ λαῷ δεικνύναι fr. 42. 3.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>II</b> [[noble]] actions, achievements καλὰ ἔρξαις ἀοιδᾶς [[ἄτερ]] (O. 10.91) [[δηρίομαι]] πολέσιν περὶ πλήθει [[καλῶν]] (O. 13.45) ὅσαι τ' εἰσὶν ἐπιχωρίων [[καλῶν]] ἔσοδοι, τετόλμακε (P. 5.116) [[κεῖνος]] αἰνεῖν καὶ τὸν ἐχθρὸν καλὰ ῥέζοντ' ἔννεπεν (P. 9.96) [[θεόθεν]] ἐραίμαν [[καλῶν]] (P. 11.50) τόλμαν τε [[καλῶν]] ἀρομένῳ σύνεσιν [[οὐκ]] ἀποβλάπτει φρενῶν ( [[courage]] [[for]] [[noble]] deeds: ''[[sc.]]'' [[Μοῖρα]]) (N. 7.59) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>III</b> [[what]] is [[fine]], [[good]] to [[hear]], [[see]]. φάμενἀμφὶ δαιμόνων [[καλά]] (O. 1.35) [[ἔχω]] [[καλά]] τε φράσαι (O. 13.11) καλὰ μελπόμενος (N. 1.20) τὰ καλὰ τρέψαντες [[ἔξω]] i. e. the [[fair]] [[side]] (P. 3.83) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>IV</b> in wider [[sense]], [[good]], things [[noble]] ξένον [[καλῶν]] τε ἴδριν [[ἅμα]] καὶ δύναμιν κυριώτερον (O. 1.104) στρατὸν μηδ' ἀπείρατον [[καλῶν]] (O. 11.18) μὴ παρίει [[καλά]] (P. 1.86) φαντὶ δ' [[ἔμμεν]] τοῦτ ἀνιαρότατον καλὰ γινώσκοντ ἀνάγκᾳ ἐκτὸς ἔχειν [[πόδα]] (P. 4.288) ἥβαν γὰρ [[οὐκ]] ἄπειρον ὑπὸ χειᾷ [[καλῶν]] δάμασεν ([[fort]]. corruptum) (I. 8.70)