πύλη: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0817.png Seite 817]] ἡ, Thür, Thor der Stadt; Σκαιαὶ πύλαι, Il. 3, 145 u. oft; Δαρδάνιαι, 5, 798; des Lagers, πύλας ποιήσομεν εὖ ἀραρυίας, 7, 339; des Hauses u. Zimmers; bei Hom. u. Hes. nur im plur., wobei vielleicht an Flügelthüren zu denken ist; ἰθὺς σανίδων, αἵ ῥα πύλας εἴρυντο [[πύκα]] στιβαρῶς ἀραρυίας, Il. 12, 454, vgl. 18, 275, ὑψηλαί τε πύλαι, σανίδες τ' ἐπὶ τῇς ἀραρυῖαι; vgl. noch πεπταμένας ἐν χερσὶ πύλας ἔχετε, geöffnet, 21, 531; ἄνεσάν τε πύλας καὶ ἀπῶσαν ὀχῆας, ib. 537; auch οὐρανοῦ, 5, 749; u. ἐχθρὸς γάρ μοι [[κεῖνος]] [[ὁμῶς]] Ἀΐδαο πύλῃσιν, 9, 312 Od. 14, 156, d. i. wie der Tod; πύλας Ἀΐδαο περήσειν, Il. 5, 646, in's Reich der Todten eingehen werden; τὰν Ἀΐδαο πύλαν ἀραξεῖ, Theocr. 2, 160; Pind. οἰχθεισᾶν πυλᾶν, N. 1, 41, u. öfter, immer im plur.; auch übertr., πύλας ὕμνων ἀναπιτνάμεν, Ol. 6, 27; Aesch. u. Eur. immer im plur., πύλας ἀνοῖξαι, Ag. 590, Spt. oft; Soph. auch im sing., Ai. 11, κλῇθρ' ἀνασπάστου πύλης χαλῶσα Ant. 1171, häufiger aber im plur.; auch in Prosa im sing., der eine von zwei Thürflügeln, ἑτέρην πύλην παρακλίνας, Her. 3, 156; κλῄσαντες τὰς τοῦ βασιλικοῦ πύλας, Plat. Rep. VIII, 560 e; – auch übertr., πύλας [[πάνυ]] μεγάλας τοῖς ὠσὶν ἐπίθεσθε, Conv. 218 b; – ein Teil der Leber, Tim. 71 e; – Paß, im Gebirge, Her. 5, 52; Xen. An. 1, 4, 4; s. N. pr.; – überh. Öffnung, Sp.

|btext=ης (ἡ) :<br /><b>A.</b> <i>n. comm.</i> :<br /><b>I.</b> <i>au sg.</i> battant d'une porte, <i>p. ext.</i> porte;<br /><b>II.</b> αἱ πύλαι porte (d'une maison <i>ou</i> d'un palais, d'une tente, d'un camp, de tours, de fortifications, d'une ville) ; <i>particul. à Troie</i> les portes Scées (v. [[Σκαιαί]]);<br /><b>III.</b> <i>p. ext.</i> passage <i>en gén.</i> :<br /><b>1</b> <i>en parl. de désignation géograph.</i> isthme, détroit, canal, écluse, défilé d'une montagne;<br /><b>2</b> <i>en parl. d'organes (un vaisseau du foie, etc.)</i>;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> πύλαι πολέμου PLUT portes de la guerre, <i>etc.</i><br /><b>B.</b> <i>noms de lieu : v.</i> [[Πύλαι]].<br />'''Étymologie:''' pê de la R. Πελ. agiter, pousser ; cf. <i>lat.</i> [[pello]].

|elnltext=πύλη -ης, ἡ deurvleugel; meestal plur. stadspoort. οἱ δ’ ἄνεσάν τε πύλας zij openden de poort Il. 21.537; ἥατο... ἐπὶ Σκαιῇσι πύλῃσι ze zaten bijeen bij de Scaeïsche poort Il. 3.149. huisdeur, poort:; κλῇθρ (α)... πυλῆς χαλῶσα de grendel van de deur losmakend Soph. Ant. 1186; π. Ἀΐδαο de poort van Hades (onderwereld) Il. 5.646; σκότου π. poort van de duisternis Eur. Hec. 1; overdr.. τοῦ πολέμου π. de poorten van de oorlog Plut. Caes. 33.1. ingang, toegang:. πύλας πάνυ μεγάλας τοῖς ὠσὶν ἐπίθεσθε sluit jullie oren af met heel grote deuren Plat. Smp. 218b; πυλαὶ καὶ δοχαὶ χολῆς leverpoort en galblaas Eur. El. 828. geogr. bergpas:; αἱ Πύλαι Thermopylae Hdt. 7.201; π. τῆς Κιλικίας καὶ τῆς Συρίας bergpas tussen Cilicië en Syrië Xen. An. 1.4.4; zeestraat:; Κορίνθου π. straat van Korinthe Pind.; van de Euripus. Eur. IA 803.

|elrutext='''πύλη:''' (ῠ) ἡ<br /><b class="num">1</b> [[створка]] (двери или ворот): παρακλίνειν τὴν ἑτέρην πύλην Her. приоткрыть одну половину ворот;<br /><b class="num">2</b> преимущ. pl. ворота, врата Hom., Pind., Aesch., Plat., реже дверь Trag.: Ἀΐδαο πύλαι Hom., Ἃιδου πύλαι Aesch. etc., тж. σκότου или νερτέρων πύλαι Eur. врата Аида, т. е. подземное царство;<br /><b class="num">3</b> pl. [[вход]], [[проход]] (λίμνης πύλαι Aesch.): πύλαι χολῆς Eur. желчный проток.

|auten=[[gate]], gates, [[always]] pl., [[with]] [[reference]] to the [[two]] wings. Poetically Ἀίδᾶο (periphrasis [[for]] [[death]]), οὐρανοῦ, Ὀλύμπου, Ἠελίοιο, ὀνείρειαι, ὀνείρων, Od. 4.809, Od. 19.562, Ε, Od. 14.156.