3,273,295
edits
φρήν: Difference between revisions
From LSJ
13_7_3
(13) |
(13_7_3) |
||
| Line 9: | Line 9: | ||
|Beta Code=frh/n | |Beta Code=frh/n | ||
|Definition=ἡ, gen. <b class="b3">φρενός</b>, pl. <b class="b3">φρένες</b>, gen. <b class="b3">φρενῶν</b>, dat. <b class="b3">φρεσί</b>: older dat. pl. <b class="b3">φρασί</b> (ν) <span class="title">IG</span>12.971 (vi B. C.), <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>3.62</span>, <span class="title">BMus.Inscr.</span>909 (Halic., i B. C.): (v. sub fin.): <span class="sense"> <span class="bld">I</span> <b class="b2">midriff</b>, κραδία φρένα λακτίζει <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>881</span> (anap.); elsewh. always in pl., ἔνθα φρένες ἔρχαται ἀμφ' ἁδινὸν κῆρ <span class="bibl">Il.16.481</span>, cf. <span class="bibl">Hp. <span class="title">VM</span>22</span>, <span class="bibl"><span class="title">Art.</span>41</span>; <b class="b3">τὰς φρένας διάφραγμα εἰς τὸ μέσον αὐτῶν</b> (sc. <b class="b3">τοῦ θώρακος καὶ τοῦ κύτους</b>) τιθέντες <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>70a</span>; τοῦτο δὲ τὸ διάζωμα καλοῦσί τινες φρένας, ὃ διορίζει τόν τε πλεύμονα καὶ τὴν καρδίαν <span class="bibl">Arist.<span class="title">PA</span>672b11</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">HA</span>496b11</span>, <span class="bibl">506a6</span>; also, in Hom., more vaguely, πρὸς στῆθος ὅθι φρένες ἧπαρ ἔχουσι <span class="bibl">Od.9.301</span>; μένεος φρένες ἀμφὶ μέλαιναι πίμπλαντ' <span class="bibl">Il.1.103</span>, al.; φρένας . . εἰς αὐτὰς τυπείς <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>363</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>159</span> (lyr.). </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">heart</b>, as seat of the passions, e.g. of fear, τρομέοντο δέ οἱ φρένες ἐντός <span class="bibl">Il.10.10</span>; of joy and grief, φρένα τέρπεσθαι φόρμιγγι <span class="bibl">9.186</span>; γάνυται φρένα ποιμήν <span class="bibl">13.493</span>; τί σε φρένας ἵκετοπένθος; <span class="bibl">1.362</span>; ἄχος πύκασε φρένας <span class="bibl">8.124</span>; ἔρως φρένας ἀμφεκάλυψε <span class="bibl">3.442</span>; of anger, <span class="bibl">Od.6.147</span>; of courage, ἕνα φρεσὶ θυμὸν ἔχοντες <span class="bibl">Il. 13.487</span>; ἐς φρένα θυμὸς ἀγέρθη <span class="bibl">22.475</span>, cf. <span class="bibl">8.202</span>, etc.; of bodily appetites, such as hunger, etc., <span class="bibl">11.89</span>: the shades of the dead are without it, ψυχὴ καὶ εἴδωλον, ἀτὰρ φρένες οὐκ ἔνι πάμπαν <span class="bibl">23.104</span> (exc. the shade of Teiresias, <span class="bibl">Od.10.493</span>): so generally in Poets, φρενὸς ἔνδοθεν ἄλγεα κεῖται Sol. ap. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>5.2</span>; κῆλα δαιμόνων θέλγει φρένας <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.12</span>; φόβος μ' ἔχει φρένας <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>379</span>; μαινομένα φρενί <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>484</span> (lyr.); στυγεῖν μιᾷ φρενί <span class="bibl">Id.<span class="title">Eu.</span>986</span> (lyr.); Διὸς γὰρ δυσπαραίτητοι φ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Pr.</span>34</span>; <b class="b3">ἐκ φρενός</b> from one's <b class="b2">very heart</b>, <b class="b3">ὁ ἐκ φρενὸς λόγος</b> a <b class="b2">sincere</b> speech, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ch.</span>107</span>; ἐτύμως δακρυχέων ἐκ φρενός <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>919</span> (lyr.); <b class="b3">οὐκ ἀπ' ἄκρας φρενός</b> not <b class="b2">superficially and carelessly</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>805</span> (anap.); <b class="b3">φρενὸς ἐκ φιλίας</b> ib.<span class="bibl">1515</span> (anap.), cf. <span class="bibl">546</span>; <b class="b3">φῦσαι φρένας</b> to produce <b class="b2">a haughty spirit</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1463</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">3</span> <b class="b2">mind</b>, as seat of the mental faculties, perception, thought, ἔγνω ᾗσιν ἐνὶ φ. <span class="bibl">Il.22.296</span>; μή μοι ταῦτα νόει φρεσί <span class="bibl">9.600</span>; <b class="b3">μετὰ φρεσὶ μερμηρίξαι, βάλλεσθαι</b>, <span class="bibl">Od.10.438</span>, <span class="bibl">Il.9.434</span>; ἴδμεν ἐνὶ φρεσίν <span class="bibl">2.301</span>; <b class="b3">τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσί θῆκε</b> put in his <b class="b2">mind, suggested</b> it, <span class="bibl">1.55</span>; σφῶϊν δ' ὧδε θεῶν τις ἐνὶ φρεσὶ ποιήσειεν <span class="bibl">13.55</span>; <b class="b3">ἐν φρεσὶ θέσθε ἕκαστος</b> ib.<span class="bibl">121</span>, cf. <span class="bibl">1.297</span>, etc.; <b class="b3">φρένας παραπεῖσαι, πείθειν</b>, <span class="bibl">7.120</span>, <span class="bibl">16.842</span>; <b class="b3">ἐπιγνάμπτει φρένας</b> (v.l. for [[νόον]]) ἐσθλῶν <span class="bibl">9.514</span>; Διὸς ἐτράπετο φρήν <span class="bibl">10.45</span>; <b class="b3">ἀνὴρ φρένας ἀφνειός</b> rich (only) <b class="b2">in his imagination</b>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>455</span>; <b class="b3">ὀρθᾷ, ἐλευθέρᾳ φρενί</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>8.24</span>, <span class="bibl"><span class="title">P.</span>2.57</span>; φρένες γὰρ αὐτοῦ θυμὸν ᾠακοστρόφουν <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span> 767</span>; ἡ γλῶσσ' ὀμώμοχ', ἡ δὲ φ. ἀνώμοτος <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>612</span>; κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν <span class="bibl">Il.1.193</span>, al.: pl., <b class="b2">wits</b>, Κύκλωπα περὶ φρένας ἤλυθε οἶνος <span class="bibl">Od.9.362</span>, cf.<span class="bibl">454</span>, <span class="bibl">18.331</span>; πλήγη φρένας ἂς πάρος εἶχεν <span class="bibl">Il.13.394</span>; ἐκ γὰρ πλήγη φρένας <span class="bibl">16.403</span>; βλάπτε φρένας Ζεὺς ἡμετέρας <span class="bibl">15.724</span>; ἐξ . . . τοι θεοὶ φρένας ὤλεσαν <span class="bibl">7.360</span>; <b class="b3">φρένας ἄφρων, φρένας ἠλέ</b> or <b class="b3">ἠλεέ</b>, <span class="bibl">4.104</span>, <span class="bibl">15.128</span>, <span class="bibl">Od.2.243</span>: of losing one's <b class="b2">wits</b>, <b class="b3">φρενῶν ἀφεστάναι, ἐκστῆναι, μεθεστάναι</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>865</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1021</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ba.</span>944</span>; τὰς φ. ἐκβάλλειν <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>648</span>; ἔξω φρενῶν <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.47</span>; φρενῶν οὐκ ἔνδον ὤν <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span> 709</span>; φρενῶν κεκομμένος <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>479</span> (lyr.); κενός <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>754</span>; τητώμενοι <span class="bibl">Id.<span class="title">El.</span>1326</span>; <b class="b3">ἔξεδροι, παράκοποι</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>935</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ba.</span>33</span>; ποῦ ποτ' εἶ φρενῶν; <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>390</span>; φρένες διάστροφοι <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>673</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>447</span>; μαργότης φρενῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>846</span>; ἀνακίνησις φρενῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>727</span>, etc.; of persons in their senses, ἐπήβολος φρενῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>492</span>; ἀνδρὸς νοῦν ἔχοντος καὶ φρένας <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>535</span> (lyr.) (so in later Prose, οἱ φρένας ἔχοντες <span class="bibl">Phld.<span class="title">Po.</span>5.19</span>, <span class="title">Rh.</span>1.240S.; <b class="b3">οἱ τῶν σοφιστῶν τὰς κοινὰς φ. ἔχοντες</b> ib.202S.); also ἔσω φρενῶν λέγειν <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1052</span>; γράφου φρενῶν ἔσω <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1325</span>; τῆς λεπτότητος τῶν φ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>153</span>; <b class="b3">φρένες</b>, opp. <b class="b3">σῶμα</b>, <span class="bibl">Hdt.3.134</span>; so αἱ σάρκες αἱ κεναὶ φρενῶν <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>387</span>; attributed to animals, μετὰ φρεσὶ γίγνεται ἀλκή <span class="bibl">Il.4.245</span>, cf. <span class="bibl">16.157</span>, etc.—The word is not common in early Prose, τίς αὐτῶν νόος ἢ φρήν; <span class="bibl">Heraclit.104</span>; <b class="b3">συμφορὰ τῶν φ</b>., i.e. madness, <span class="bibl">And.2.7</span>; παραλλάττει τῶν φ. <span class="bibl">Lys.<span class="title">Fr.</span>90</span>; καρποῦ μὲν ἀφθονία φρενῶν δὲ ἀφορία <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.55</span>; νοῦς καὶ φρένες <span class="bibl">D.18.324</span>, cf. <span class="bibl">25.33</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">4</span> <b class="b2">will, purpose</b>, οὔ τι Διὸς βέομαι φρεσίν <span class="bibl">Il.15.194</span>; σῆς ἀπεστάτουν φ. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>993</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">OC</span>1182</span>.—In usage there is little or no distinction observable between sg. and pl., but the sg. is not found in Prose (exc. Heraclit. l.c.) or Com. (exc. in paratrag., <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ra.</span>886</span>).</span> | |Definition=ἡ, gen. <b class="b3">φρενός</b>, pl. <b class="b3">φρένες</b>, gen. <b class="b3">φρενῶν</b>, dat. <b class="b3">φρεσί</b>: older dat. pl. <b class="b3">φρασί</b> (ν) <span class="title">IG</span>12.971 (vi B. C.), <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>3.62</span>, <span class="title">BMus.Inscr.</span>909 (Halic., i B. C.): (v. sub fin.): <span class="sense"> <span class="bld">I</span> <b class="b2">midriff</b>, κραδία φρένα λακτίζει <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>881</span> (anap.); elsewh. always in pl., ἔνθα φρένες ἔρχαται ἀμφ' ἁδινὸν κῆρ <span class="bibl">Il.16.481</span>, cf. <span class="bibl">Hp. <span class="title">VM</span>22</span>, <span class="bibl"><span class="title">Art.</span>41</span>; <b class="b3">τὰς φρένας διάφραγμα εἰς τὸ μέσον αὐτῶν</b> (sc. <b class="b3">τοῦ θώρακος καὶ τοῦ κύτους</b>) τιθέντες <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>70a</span>; τοῦτο δὲ τὸ διάζωμα καλοῦσί τινες φρένας, ὃ διορίζει τόν τε πλεύμονα καὶ τὴν καρδίαν <span class="bibl">Arist.<span class="title">PA</span>672b11</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">HA</span>496b11</span>, <span class="bibl">506a6</span>; also, in Hom., more vaguely, πρὸς στῆθος ὅθι φρένες ἧπαρ ἔχουσι <span class="bibl">Od.9.301</span>; μένεος φρένες ἀμφὶ μέλαιναι πίμπλαντ' <span class="bibl">Il.1.103</span>, al.; φρένας . . εἰς αὐτὰς τυπείς <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>363</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>159</span> (lyr.). </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">heart</b>, as seat of the passions, e.g. of fear, τρομέοντο δέ οἱ φρένες ἐντός <span class="bibl">Il.10.10</span>; of joy and grief, φρένα τέρπεσθαι φόρμιγγι <span class="bibl">9.186</span>; γάνυται φρένα ποιμήν <span class="bibl">13.493</span>; τί σε φρένας ἵκετοπένθος; <span class="bibl">1.362</span>; ἄχος πύκασε φρένας <span class="bibl">8.124</span>; ἔρως φρένας ἀμφεκάλυψε <span class="bibl">3.442</span>; of anger, <span class="bibl">Od.6.147</span>; of courage, ἕνα φρεσὶ θυμὸν ἔχοντες <span class="bibl">Il. 13.487</span>; ἐς φρένα θυμὸς ἀγέρθη <span class="bibl">22.475</span>, cf. <span class="bibl">8.202</span>, etc.; of bodily appetites, such as hunger, etc., <span class="bibl">11.89</span>: the shades of the dead are without it, ψυχὴ καὶ εἴδωλον, ἀτὰρ φρένες οὐκ ἔνι πάμπαν <span class="bibl">23.104</span> (exc. the shade of Teiresias, <span class="bibl">Od.10.493</span>): so generally in Poets, φρενὸς ἔνδοθεν ἄλγεα κεῖται Sol. ap. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>5.2</span>; κῆλα δαιμόνων θέλγει φρένας <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.12</span>; φόβος μ' ἔχει φρένας <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>379</span>; μαινομένα φρενί <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>484</span> (lyr.); στυγεῖν μιᾷ φρενί <span class="bibl">Id.<span class="title">Eu.</span>986</span> (lyr.); Διὸς γὰρ δυσπαραίτητοι φ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Pr.</span>34</span>; <b class="b3">ἐκ φρενός</b> from one's <b class="b2">very heart</b>, <b class="b3">ὁ ἐκ φρενὸς λόγος</b> a <b class="b2">sincere</b> speech, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ch.</span>107</span>; ἐτύμως δακρυχέων ἐκ φρενός <span class="bibl">Id.<span class="title">Th.</span>919</span> (lyr.); <b class="b3">οὐκ ἀπ' ἄκρας φρενός</b> not <b class="b2">superficially and carelessly</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ag.</span>805</span> (anap.); <b class="b3">φρενὸς ἐκ φιλίας</b> ib.<span class="bibl">1515</span> (anap.), cf. <span class="bibl">546</span>; <b class="b3">φῦσαι φρένας</b> to produce <b class="b2">a haughty spirit</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1463</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">3</span> <b class="b2">mind</b>, as seat of the mental faculties, perception, thought, ἔγνω ᾗσιν ἐνὶ φ. <span class="bibl">Il.22.296</span>; μή μοι ταῦτα νόει φρεσί <span class="bibl">9.600</span>; <b class="b3">μετὰ φρεσὶ μερμηρίξαι, βάλλεσθαι</b>, <span class="bibl">Od.10.438</span>, <span class="bibl">Il.9.434</span>; ἴδμεν ἐνὶ φρεσίν <span class="bibl">2.301</span>; <b class="b3">τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσί θῆκε</b> put in his <b class="b2">mind, suggested</b> it, <span class="bibl">1.55</span>; σφῶϊν δ' ὧδε θεῶν τις ἐνὶ φρεσὶ ποιήσειεν <span class="bibl">13.55</span>; <b class="b3">ἐν φρεσὶ θέσθε ἕκαστος</b> ib.<span class="bibl">121</span>, cf. <span class="bibl">1.297</span>, etc.; <b class="b3">φρένας παραπεῖσαι, πείθειν</b>, <span class="bibl">7.120</span>, <span class="bibl">16.842</span>; <b class="b3">ἐπιγνάμπτει φρένας</b> (v.l. for [[νόον]]) ἐσθλῶν <span class="bibl">9.514</span>; Διὸς ἐτράπετο φρήν <span class="bibl">10.45</span>; <b class="b3">ἀνὴρ φρένας ἀφνειός</b> rich (only) <b class="b2">in his imagination</b>, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>455</span>; <b class="b3">ὀρθᾷ, ἐλευθέρᾳ φρενί</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>8.24</span>, <span class="bibl"><span class="title">P.</span>2.57</span>; φρένες γὰρ αὐτοῦ θυμὸν ᾠακοστρόφουν <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span> 767</span>; ἡ γλῶσσ' ὀμώμοχ', ἡ δὲ φ. ἀνώμοτος <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>612</span>; κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν <span class="bibl">Il.1.193</span>, al.: pl., <b class="b2">wits</b>, Κύκλωπα περὶ φρένας ἤλυθε οἶνος <span class="bibl">Od.9.362</span>, cf.<span class="bibl">454</span>, <span class="bibl">18.331</span>; πλήγη φρένας ἂς πάρος εἶχεν <span class="bibl">Il.13.394</span>; ἐκ γὰρ πλήγη φρένας <span class="bibl">16.403</span>; βλάπτε φρένας Ζεὺς ἡμετέρας <span class="bibl">15.724</span>; ἐξ . . . τοι θεοὶ φρένας ὤλεσαν <span class="bibl">7.360</span>; <b class="b3">φρένας ἄφρων, φρένας ἠλέ</b> or <b class="b3">ἠλεέ</b>, <span class="bibl">4.104</span>, <span class="bibl">15.128</span>, <span class="bibl">Od.2.243</span>: of losing one's <b class="b2">wits</b>, <b class="b3">φρενῶν ἀφεστάναι, ἐκστῆναι, μεθεστάναι</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>865</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1021</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ba.</span>944</span>; τὰς φ. ἐκβάλλειν <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>648</span>; ἔξω φρενῶν <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.47</span>; φρενῶν οὐκ ἔνδον ὤν <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span> 709</span>; φρενῶν κεκομμένος <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>479</span> (lyr.); κενός <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>754</span>; τητώμενοι <span class="bibl">Id.<span class="title">El.</span>1326</span>; <b class="b3">ἔξεδροι, παράκοποι</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>935</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ba.</span>33</span>; ποῦ ποτ' εἶ φρενῶν; <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>390</span>; φρένες διάστροφοι <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>673</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>447</span>; μαργότης φρενῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">Fr.</span>846</span>; ἀνακίνησις φρενῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>727</span>, etc.; of persons in their senses, ἐπήβολος φρενῶν <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>492</span>; ἀνδρὸς νοῦν ἔχοντος καὶ φρένας <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>535</span> (lyr.) (so in later Prose, οἱ φρένας ἔχοντες <span class="bibl">Phld.<span class="title">Po.</span>5.19</span>, <span class="title">Rh.</span>1.240S.; <b class="b3">οἱ τῶν σοφιστῶν τὰς κοινὰς φ. ἔχοντες</b> ib.202S.); also ἔσω φρενῶν λέγειν <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1052</span>; γράφου φρενῶν ἔσω <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1325</span>; τῆς λεπτότητος τῶν φ. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>153</span>; <b class="b3">φρένες</b>, opp. <b class="b3">σῶμα</b>, <span class="bibl">Hdt.3.134</span>; so αἱ σάρκες αἱ κεναὶ φρενῶν <span class="bibl">E.<span class="title">El.</span>387</span>; attributed to animals, μετὰ φρεσὶ γίγνεται ἀλκή <span class="bibl">Il.4.245</span>, cf. <span class="bibl">16.157</span>, etc.—The word is not common in early Prose, τίς αὐτῶν νόος ἢ φρήν; <span class="bibl">Heraclit.104</span>; <b class="b3">συμφορὰ τῶν φ</b>., i.e. madness, <span class="bibl">And.2.7</span>; παραλλάττει τῶν φ. <span class="bibl">Lys.<span class="title">Fr.</span>90</span>; καρποῦ μὲν ἀφθονία φρενῶν δὲ ἀφορία <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.55</span>; νοῦς καὶ φρένες <span class="bibl">D.18.324</span>, cf. <span class="bibl">25.33</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">4</span> <b class="b2">will, purpose</b>, οὔ τι Διὸς βέομαι φρεσίν <span class="bibl">Il.15.194</span>; σῆς ἀπεστάτουν φ. <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>993</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">OC</span>1182</span>.—In usage there is little or no distinction observable between sg. and pl., but the sg. is not found in Prose (exc. Heraclit. l.c.) or Com. (exc. in paratrag., <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ra.</span>886</span>).</span> | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1305.png Seite 1305]] ἡ, dor. [[φράν]], gen. φρενός, plur. φρένες, – 1) bei den ältesten Schriftstellern das <b class="b2">Zwerchfell</b>, das Herz und Lunge von den übrigen Eingeweiden absondert, gew. im plur.; Hippocr.; bei Sp. [[διάφραγμα]], vgl. Plat. Tim. 70 a τὰς φρένας [[διάφραγμα]] εἰς τὸ [[μέσον]] αὐτῶν τιθέντες; Arist. H. A. 1, 17 gen. an. 2, 6; im eigtl. Sinne ἔβαλ', ἔνθ' ἄρα τε φρένες [[ἔρχαται]] ἀμφ' ἀδινὸν κῆρ Il. 16, 481, vgl. 503; ὅθι φρένες [[ἧπαρ]] ἔχουσιν Od. 9, 301; so auch noch ἀνεστενάχιζ' [[Ἀγαμέμνων]] [[νειόθεν]] ἐκ κραδίης· τρομέοντο δέ οἱ φρένες [[ἐντός]] Il. 10, 10. So auch einzeln bei Folgenden: [[Αἴας]] ἔπαξε διὰ φρενῶν [[ξίφος]] Pind. N. 7, 26, er stieß sich das Schwert durch die Brust; [[κραδία]] δὲ φόβῳ φρένα λακτίζει Aesch. Prom. 883; φρένας γὰρ εἰς αὐτὰς τυπείς 361; ἔτυψεν ὑπὸ φρένας, ὑπὸ λοβόν Eum. 153; ὁρῶμεν αὐτὴν πλευρὰν ὑφ' ἦπαρ καὶ φρένας πεπληγμένην Soph. Trach. 927. – Weil man aber das Zwerchfell als den Sitz aller geistigen Regungen und Fähigkeiten zu betrachten gewohnt war, als das rein körperliche Princip des geistigen Lebens (s. Nägelsbach homerische Theologie p. 334 ff.; das seelische Princip des geistigen Lebens, die geistige Seele ist [[θυμός]], dessen Träger ebenfalls die φρένες sind, ἐς φρένα θυμὸς ἀγέρθη Od. 5, 458, der Geist, Muth sammelte sich wieder in der Seele, ἐν φρεσὶ [[θυμός]] 8, 202. 13, 282. 487. 24, 321, dah. oft κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν vgl. [[θυμός]], auch ἐν φρεσὶν [[ἦτορ]], [[κραδίη]], Il. 16, 242. 435) – 2) die <b class="b2">Seele</b>, der Geist, Sinn, das Gemüth, übh. das Empfindungs-, Denk- u. Willensvermögen, oder wie auch wir es sinnlich bezeichnen, das Herz, der Sitz oder das Organ von [[μένος]], νοῦς, [[μῆτις]], βο υλή; dah. μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι πίμπλαντο Il. 1, 103 Od. 4, 661, wo das Beiwort noch die sinnliche Auffassung verräth; [[μένος]] ἐν φρεσὶ τιθέναι Il. 21, 145 Od. 1, 89. Von allen Gemüthsaffectionen: Freude und Trauer, ὁ δὲ φρένα τέρπετ' ἀκούων, er ergötzte sein Herz, er freu'te sich in seinem Herzen, Il. 1, 474, wie τὸν δ' [[εὗρον]] φρένα τερπόμενον φόρμιγγι 9, 186; ἔνθ' ὁρόων φρένα τέρψομαι 20, 23; γόῳ φρένα τέρπομαι Od. 4, 102; πάντες ἐτέρφθησαν φρέν' ἀέθλοις 8, 131; so auch γεγήθει δὲ φρένα [[Νηλεύς]] Il. 11, 683, wie Od. 7, 106; τὴν δ' [[ἄχος]] ἕλε φρένα 19, 471, vgl. Il. 19, 125; von der Furcht, τρομέουσι δέ τε φρένα ναῦται δειδιότες 15, 627; νῦν δ' αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα 1, 555; τῶν δὲ φρένες ἐπτοίηθεν Od. 22, 298; vom Zorn, κεχολῶσθαι ἐνὶ φρεσίν Il. 16, 61, wie ἀλλὰ μάλ' οὐκ Ἀχιλῆϊ [[χόλος]] φρεσίν 2, 241; von der Liebe, οὐ γὰρ πώποτέ μ' ὧδε [[ἔρως]] φρένας ἀμφεκάλυψεν 3, 442; u. noch sinnlicher, vom Hunger, σίτου τε γλυκεροῖο περὶ φρένας [[ἵμερος]] αἱρεῖ 11, 89. – Vom Wissen: οὐδὲ τὸ οἶδε κατὰ φρένα Il. 5, 406; ὁ ἔγνω ᾗσιν ἐνὶ φρεσίν 1, 333. 16, 530; εὖ γὰρ δὴ [[τόδε]] [[ἴδμεν]] ἐνὶ φρεσίν 2, 301; εἰ γὰρ ἐγὼ τάδε ᾔδε' ἐνὶ φρεσὶ πευκαλίμῃσιν 8, 366; ἀλλὰ σὺ μή τοι [[ταῦτα]] νόει φρεσί 9, 600, wie αὐτὸς σὺ μετὰ φρεσὶ σῇσι νόησον 20, 310; φράζεσθον ἐν φρεσὶν ὑμετέρῃσιν 20, 116, u. öfter; νήπιοι· ἐκ γάρ σφεων φρένας εἵλετο [[Παλλάς]] 18, 311; so 19, 137 u. oft; u. ähnlich ἐκ δέ οἱ [[ἡνίοχος]] πλήγη φρένας, ἃς [[πάρος]] εἶχεν, 13, 394, vgl. 16, 403; εἰ δή ῥα [[τότε]] βλάπτε φρένας [[εὐρύοπα]] Ζεὺς ἡμετέρας 15, 724; ἐπεὶ φρένας ἄασεν [[οἶνος]] Od. 21, 297; dah. φρένας ἠλέ, Thörichter du am Geist, Il. 15, 128 Od. 2, 243. – Oefter im Ggstz gegen die körperliche Schönheit, οὐ [[ἕθεν]] ἐστὶ [[χερείων]], οὐ [[δέμας]], οὐδὲ φυήν, οὔτ' ἂρ φρένας, [[οὔτε]] τι ἔργα Il. 1, 115; οὔ τοι δευόμενον, οὔτ' ἂρ φρένας, [[οὔτε]] τι [[εἶδος]] Od. 4, 264; so 8, 168 u. öfter. – Von der Entschließung, vom Willen, κακὰ δὲ φρεσὶ μήδετο ἔργα Il. 23, 176; μετὰ φρεσὶ μερμήριξα Od. 10, 438; auch ἐν φρεσὶ ποιεῖν Il. 13, 55; τῷ γὰρ ἐπὶ φρεσὶ θῆκε [[θεά]], gab ihm den Gedanken, Entschluß ein, 1, 55, u. oft so, wie μετὰ φρεσὶ βάλλεσθαί τι, Etwas überlegen, an Etwas denken, 9, 434. 14, 264 u. sonst; ἐν φρεσὶ θέσθαι τι, Etwas überlegen, sich zu Herzen nehmen, 13, 121; σὺ σῇσιν ἔχε φρεσίν, behalte es im Herzen, 2, 33. – Von der Gesinnung, οὐδὲ Διὸς πεῖθε φρένα Il. 12, 173; Διὸς ἐτράπετο [[φρήν]]· Ἑκτορέοις ἄρα [[μᾶλλον]] ἐπὶ φρένα θῆχ' ἱεροῖσιν 10, 45; ὁπλοτέρων ἀνδρῶν φρένες ἠερέθονται 3, 108; ἀκεσταί τοι φρένες ἐσθλῶν 13, 115; στρεπταὶ μέν τε φρένες ἐσθλῶν 15, 203; ᾧ οὔτ' ἂρ φρένες εἰσὶν ἐναίσιμοι, [[οὔτε]] [[νόημα]] γναμπτόν 24, 40, vgl. Od. 18, 215, u. öfter; u. geradezu wird ein menschliches Gefühl abgesprochen, ἐπεὶ οὔ οἱ ἔνι φρένες, οὐδ' ἠβαιαί Il. 14, 141; vgl. noch οὐκ ἄρα σοί γ' ἐπὶ εἴδεϊ καὶ φρένες [[ἦσαν]] Od. 17, 454; αἰδόμενος σῇσι φρεσί, dich scheuend in deinem Herzen, Iliad. 10, 237, wie εἰ δέ τινα φρεσὶν ᾑσι θεοπροπίην ἀλεείνει 11, 794; ὅ τι φρεσὶ σῇσι μενοινᾷς, was du in deinem Herzen dir vornimmst, Il. 14, 221. – Es geht beim Verbrennen des Todten mit der Vernichtung der φρένες auch der Geist unter, so daß es von den Schatten der Unterwelt heißt ψυχὴ καὶ [[εἴδωλον]]· ἀτὰρ φρένες οὐκ ἔνι [[πάμπαν]], Il. 23, 104; nur Tiresias hat noch die φρένες, Τειρεσίου φρένες ἔμπεδοί εἰσιν Od. 10, 493; wenn aber die andern Schatten Blut trinken, erhalten auch sie das Bewußtsein wieder. – Auch den Thieren werden φρένες zugeschrieben, wenn ihnen Eigenschaften beigelegt werden, die den Thätigkeiten des menschlichen Geistes analog sind; so νεβροί, οὐδ' ἄρα [[τίς]] σφι μετὰ φρεσὶ γίγνεται [[ἀλκή]], sie haben keinen Muth im Herzen, Il. 4, 245; λύκοι ἃς ὠμοφάγοι, τοῖσίν τε περὶ φρεσὶν [[ἄσπετος]] [[ἀλκή]] 16, 156; vom Löwen, τοῦ δ' ἐν φρεσὶν ἄλκιμον [[ἦτορ]] παχνοῦται 17, 111. – So auch bei Pind. u. Tragg., doch mehr geistig zu nehmen; φρενὶ ὀρθᾷ, ἐλευθέρᾳ, mit richtigem, freiem Sinne, Pind. Ol. 8, 24 P. 2, 57; [[ἔραται]] φρενί N. 10, 29; κουφότεραι φρένες ἀπειράτων Ol. 8, 61; φρὴν βουλαῖσι πράσσει N. 1, 27; κεχείμανται φόβῳ φρένες P. 9, 33; φρενῶν ταραχαί, von den Leidenschaften, namentlich dem Zorn, Gl. 7, 30; ἔξω φρενῶν 7, 47; σύνεσιν φρενῶν N. 7, 60; μαινομέναις φρεσίν P. 2, 26; κατέχει φρεσὶ νόον I. 3, 2; δαιμόνων θέλγει φρένας P. 1, 12; [[ἔρως]] ὑπέκνισε φρένας 10, 60; ἀμφικρέμανται φρένας ἐλπίδες I. 2, 43; μαινομένᾳ φρενί Aesch. Spt. 466; βαθεῖαν ἄλοκα διὰ φρενὸς καρπούμενος 575; auch [[δακρυχέων]] ἐκ φρενός 902; ὡς πόλλ' ἀμαυρᾶς ἐκ φρενός μ' ἀναστένειν Ag. 532; μένει τὸ [[θεῖον]] δουλίᾳ περ ἐν φρενί 1054; φρενὸς ἐκ φιλίας τί ποτ' εἴπω 1496, wie λέξω τὸν ἐκ φρενὸς λόγον Ch. 105, das aus dem Herzen kommende Wort (s. nachher Soph.); ἐμὴν ἤλγυνεν ἐν στέρνοις φρένα 755; στυγεῖν μιᾷ φρενί Eum. 491; Διὸς γὰρ δυσπαραίτητοι φρένες Prom. 34; ἔννους ἔθηκα καὶ φρενῶν ἐπηβόλους 442; τοία κακῶν [[ἔκπληξις]] ἐκφοβεῖ φρένας Pers. 598; φρένες γὰρ [[αὐτοῦ]] θυμὸν οἰακοστρόφουν 753; χαρᾷ δὲ μὴ 'κπλαγῇς φρένας Ch. 231; [[φόβος]] μ' ἔχει φρένας Suppl. 374; οὐ γάρ ποτ' εὔνουν τὴν ἐμὴν κτήσει φρένα Soph. Phil. 1205; ἐκτέταμαι φοβερὰν φρένα O. R. 153; ψυχῆς [[πλάνημα]] κ[[ἀνακίνησις]] φρενῶν 727; ἵλεῳ φρενὶ κατεύχετο Trach. 761; οὐδεὶς ἐρεῖ ποτ', ὡς ὑπόβλητον λόγον ἔλεξας, ἀλλὰ τῆς [[σαυτοῦ]] φρενός Ai. 477; σιγᾶν [[κελεύω]], μηδ' ἀφεστάναι φρενῶν, und nicht unaufmerksam zu sein, Phil. 853; ποῖ φρενῶν ἔλθω; was soll ich denken? O. C. 311; ταράσσομαι φρένας Ant. 1082; [[ἐπήβολος]] φρενῶν, des Verstandes mächtig, 488; τρομερὰν φρέν' ἔχω Eur. Phoen. 1291; [[οὐκέτι]] καθαρὰν ἔχω φρένα Hipp. 1121; δέχεσθαι τοὺς ξένους εὐπροσηγόρῳ φρενί Alc. 778, u. oft; φρένας ἔχων καὶ νοῦν Ar. Ran. 535; φρένες δειναὶ θεῶν Av. 1238. – In Prosa, doch selten: ἐν φρενὶ λαβόντες τὸν λόγον, zu Herzen nehmend, Her. 9, 10; τῷ σώματι συναύξονται καὶ αἱ φρένες 3, 134; φρενῶν εἰς τὰ [[ἐμεωυτοῦ]] [[πρῶτα]] [[οὔκω]] [[ἀνήκω]] 7, 13; ἡ δὲ φρὴν οὐκ [[ἀνέλεγκτος]] Plat. Theaet. 154 d; πάντα τὰ τῶν φρενῶν ἐξητακότες ibid.; συμφορὰ τῶν φρενῶν Andoc. 2, 7, Wahnsinn; νοῦ καὶ φρενῶν ἀγαθῶν καὶ προνοίας Dem. 25, 33; Plut. | |||
}} | }} | ||
