3,277,048
edits
(13_7_3) |
(6_3) |
||
Line 12: | Line 12: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1269.png Seite 1269]] fut. φθήσομαι, Il. 23, 444, u. so auch bei den Attikern, wie Thuc. 5, 10, später auch φθάσω u. dor. φθάξω; aor. ἔφθην, 3. Vers. plur. ἔφθαν und φθάν, statt ἔφθησαν, Il. 11, 51, int. [[φθῆναι]], conj. φθῶ, 3 Pers. ep. φθήῃ u. φθῇσιν, Il. 16, 816. 23, 805, plur. [[φθέωμεν]], φθέωσιν, Od. 16, 383. 24, 437, optat. φθαίην, wozu man auch παραφθαίῃσι Il. 10, 346 rechnet, nachhomerisch auch ἔφθασα, aor. med. nur ep. φθάμενος; dor. ἔφθαξα, perf. ἔφθακα; Sp. auch φθασθῆναι, D. Hal.; – <b class="b2">zuvorkommen</b>, zuvorthun, eher als ein Anderer thun; absolut, wie es Il. 9, 506 von der Ate heißt πολλὸν ὑπεκπροθέει, φθάνει δέ τε πᾶσαν ἐπ' αἶαν βλάπτουσ' ἀνθρώπ ους, zuvor kommt sie über den ganzen Erdkreis hin, wenn man nicht auch hier besser das partic. damit verbindet (s. unt.); [[δέδοικα]], μὴ πολὺς πλούτου [[πόνος]] γένηται τοῦ φθάσαντος [[ἁρπαγή]] Aesch. Pers. 738; φθάνειν εἰς τὴν πόλιν, zuvor, zuerst in die Stadt kommen, Xen. Cyr. 5, 4,9; τὴν δὲ ἑτέραν φθάσαι βουλομένην προσδραμεῖν Mem. 2, 2,3; – c. accus. der Person, der man zuvorkommt, die man im Laufe einholt; φθάνει δέ τε καὶ τὸν ἄγοντα Il. 21, 267, Hes. O. 556. 572; φθάσας ὁ Αθηναίων [[ἄγγελος]] τὸν Λακεδαιμονίων ἀμείβετο τοῖσδε Her. 7, 161; οἱ δ' ἔφθησαν τὸν χειμῶνα 7, 188; [[ἐπείπερ]] ἔφθης νεωτέρο υς Eur. Heracl. 121. – Die Handlung, in der Einer dem Andern zuvor kommt, wird gew. durch das partic. ausgedrückt, wo wir im Deutschen häufig das partic. durch ein verb. finit. u. [[φθάνω]] durch ein adv. »zuvor«, »eher« wiedergeben können; ἀλλ' ἄρα μιν φθῆ Τηλέμαχος [[κατόπισθε]] βαλών, Telemach kam ihm imt Werfen zuvor, traf ihn zuvor, Od. 22, 91; φθῆ σε [[τέλος]] θανάτοιο κιχήμενον, dich erreichte eher der Tod, Il. 11, 451; ἵνα μή τις Ἀχαιῶν φθαίη ἐπε υξάμενος βαλέειν, ὁ δὲ [[δεύτερος]] ἔλθοι, 10, 367; vgl. 16, 314. 23, 805 Od. 16, 383. 24, 437; selten mit einem pass., εἴ κε φθήῃ τυπ είς Il. 16, 861, eher verwundet werden, wie ἦ κε πολὺ φθαίη [[πόλις]] ἁλοῦσα, eher erobert werden, 13, 815; βουλόμενοι [[φθῆναι]] τοὺς Ἀθηναίους ἀπικόμενοι εἰς τὸ [[ἄστυ]] Her. 6, 115, indem sie den Athenern in die Stadt kommend zuvorkommen wollten, d. i. indem sie eher als die Athener in die Stadt gelangen wollten; φθάναι γόνασι προσπεσὼν πατρός Eur. Herc.. 986; Med. 1169 u. öfter; Ar. Plut 685. 1102; φθάνει [[ἡμέρα]] γενομένη αὐτὸν πορε υόμενον, es ward eher Tag, ehe er ankam, Xen. Cyr. 5, 7,16, wie An. 5, 7,16, der Tag überraschte ihn; ὃς ἂν φθάσῃ τελευτήσας διὰ τὰ δεσμά Plat. Euthyphr. 9 a; σμικρόν γε ἔφθης με ἐρόμενος Polit. 293 e; φθάνουσιν ἐπὶ τῷ ἄκρῳ γενόμενοι τοὺς πολεμίους Xen. An. 3, 4,49; φθήσονται ποιοῦντες Isocr. 4, 79; Sp., ἔφθη παρενεχθεὶς τοσοῦτον, ὅσον τὰς αἰχμὰς εἰς τὴν γῆν παγῆναι Plut. Sull. 29, vgl. 37. - Selten mit dem int., φθαίης ἔτ' εἰς ἐκκλησίαν [[ἐλθεῖν]] Ar. Equ. 942; vgl. Luc. D. Mort. 13, 2. - Es folgt auch [[πρίν]], ἔφθη ὀρεξάμενος πρὶν οὐτάσαι Il. 16, 322, wie Xen. Cyr. 3, 2,4; u. ἤ, φθήσονται τούτοισι πόδες καὶ γοῦνα καμόντα ἢ ὑμῖν, die Füße und Kniee werden ihnen eher müde werden als euch, Il. 23, 444; Od. 11, 58; Theocr. 2, 114, Her. φθαίητε γὰρ ἂν [[πολλάκις]] ἐξανδραπ οδισθέντες ἤ τινα πυθέσθαι ἡμέων 6, 108; ήσκήκεις δὲ φθάνειν ἕλκων ἢ τὰ πτηνά φυγεῖν Xen. Cyr. 1, 6,39, du hattest dich geübt, das Netz zuzuziehen, ehe die Vögel fort flogen; u. πρὶν ἤ, ἔφθησαν ἐπὶ τοὺς πύργο υς ἀναβάντες πρὶν ἤ – Her. 9, 70; u. [[ἀλλά]], οὐκ [[ἄλλος]] φθὰς ἐμεῦ [[κατήγορος]] ἔσται, [[ἀλλά]] σφεα αὐτὸς ἐγὼ [[κατερέω]], kein Anderer soll mein Ankläger eher sein, sondern ich werde selbst anklagen, d. i. kein Anderer soll mich eher anklagen, als ich, Her. 3, 71. – In der letzten Stelle ist nicht ein tempus finit. von [[φθάνω]] mit dem particip. eines anderen Verbums verbunden, sondern umgekehrt das part. φθάς mit dem tempus finit. eines anderen Verbums; so bei Hom. das partic. φθάμενος, ὅς μ' ἔβαλε φθάμενος statt ὅς μ' ἔφθη βαλών, der mich zuvor, eher traf, Il. 5, 119. 13, 387. 23, 779 Od. 19, 449; und so bei den Attikern partic. praes. und aor., φθάνοντες δῃοῦμεν Xen. Cyr. 3, 3,18, wie φθάσας ἀσθενώσω 1, 5,3, eher will ich schwachen; Ar. Plut. 1102; φθάσας προσπεσοῦμαι Thuc. 5, 9. – Sp. brauchen auch das pass. φθάνεσθαι, überholt, eingeholt, überrascht werden, von Einem, ὑπ ό τινος, Bian. 5 (IX, 278). – Besonders zu merken ist noch die Verbindung mit οὐ und folgendem [[καί]], κακκᾶν ἂν οὐκ ἔφθης φράσαι κἀγὼ λαβὼν θ ύραζε ἐξέφερον ἄν Ar. Nubb. 1366, u. sonst, gew. c. partic., οὐκ ἐφθημεν ἐλθόντες καὶ νόσοις ἐλήφθημεν, <b class="b2">nicht sobald</b> waren wir angekommen, oder <b class="b2">kaum</b> waren wir angekommen, als wir auch schon von Krankheiten ergriffen wurden; οὐκ ἔφθη μοι συμβᾶσα ἡ [[ἀτυχία]] καὶ εὐθὺς ἐπεχείρησαν διαφορῆσαι τἄνδοθεν, kaum, nicht sobald war mir das Unglück begegnet, als sie sogleich, Dem. 57, 65; οὐ γὰρ ἔφθη Θεόπομπος τὴν ἐπιδικαοὐκ ἔφθη λέγων καὶ εὐθὺς ἐγέλασαν ἅπαντες, eigtl., er kam mit dem Reden nicht dem Lachen zuvor, d. i. kaum hatte erzu reden angefangen, als auch Alle schon lachten. – In Fragesätzen bezeichnet οὐ [[φθάνω]] die lingeduld in Erwartung der Erfüllung dessen, was die Frage ausspricht, drückt also eine nachdrückliche Aufforderung aus, oder ist eine mildere Form für den imperat, bes. für augenblickl ich zu vollziehende Befehle, οὐκ ἂν φθάνοις λέγων; willst du nicht zuvor sagen? d. i. sage es auf der Stelle, so rede nur, Plat. Conv. 185 e; οὐκ ἂν φθάνοιτ' ἀκολο υθοῦντες; wollt ihr nicht auf der Stelle folgen? d. i. folgt auf der Stelle! Auch mit part. med. u. pass., οὐκ ἂν φθάνοιτε τὴν ταχίστην [[ὀπίσω]] ἀπαλλασσόμενοι; d. i. geht schnell zurück, Her. 7, 162; οὐκ ἂν φθάνοι κατακοπτόμενος; wird nicht sogleich niedergehauen werden? Dem. 25, 40. – Aehnlich wird das partic. aor. zum imperat. gesetzt, λέγε φθάσας, sprich schnell. – Im Antwortssatz ist οὐκ ἂν φθάνοιμι »ich werde sogleich beginnen«, Plat. Conv. 214 e Phaed. 100 c; οὐκ ἂν φθάνοις ἀκούων, das sollst du gleich hören, Euthyd. 272 d. – [Im praes. ist α bei den Epikern lang, Il. 9, 506. 21, 262, bei den Attikern kurz, bei Sp. nach dem Versbedürfnisse lang u. kurz, Jac. A. P. p. 884.] | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1269.png Seite 1269]] fut. φθήσομαι, Il. 23, 444, u. so auch bei den Attikern, wie Thuc. 5, 10, später auch φθάσω u. dor. φθάξω; aor. ἔφθην, 3. Vers. plur. ἔφθαν und φθάν, statt ἔφθησαν, Il. 11, 51, int. [[φθῆναι]], conj. φθῶ, 3 Pers. ep. φθήῃ u. φθῇσιν, Il. 16, 816. 23, 805, plur. [[φθέωμεν]], φθέωσιν, Od. 16, 383. 24, 437, optat. φθαίην, wozu man auch παραφθαίῃσι Il. 10, 346 rechnet, nachhomerisch auch ἔφθασα, aor. med. nur ep. φθάμενος; dor. ἔφθαξα, perf. ἔφθακα; Sp. auch φθασθῆναι, D. Hal.; – <b class="b2">zuvorkommen</b>, zuvorthun, eher als ein Anderer thun; absolut, wie es Il. 9, 506 von der Ate heißt πολλὸν ὑπεκπροθέει, φθάνει δέ τε πᾶσαν ἐπ' αἶαν βλάπτουσ' ἀνθρώπ ους, zuvor kommt sie über den ganzen Erdkreis hin, wenn man nicht auch hier besser das partic. damit verbindet (s. unt.); [[δέδοικα]], μὴ πολὺς πλούτου [[πόνος]] γένηται τοῦ φθάσαντος [[ἁρπαγή]] Aesch. Pers. 738; φθάνειν εἰς τὴν πόλιν, zuvor, zuerst in die Stadt kommen, Xen. Cyr. 5, 4,9; τὴν δὲ ἑτέραν φθάσαι βουλομένην προσδραμεῖν Mem. 2, 2,3; – c. accus. der Person, der man zuvorkommt, die man im Laufe einholt; φθάνει δέ τε καὶ τὸν ἄγοντα Il. 21, 267, Hes. O. 556. 572; φθάσας ὁ Αθηναίων [[ἄγγελος]] τὸν Λακεδαιμονίων ἀμείβετο τοῖσδε Her. 7, 161; οἱ δ' ἔφθησαν τὸν χειμῶνα 7, 188; [[ἐπείπερ]] ἔφθης νεωτέρο υς Eur. Heracl. 121. – Die Handlung, in der Einer dem Andern zuvor kommt, wird gew. durch das partic. ausgedrückt, wo wir im Deutschen häufig das partic. durch ein verb. finit. u. [[φθάνω]] durch ein adv. »zuvor«, »eher« wiedergeben können; ἀλλ' ἄρα μιν φθῆ Τηλέμαχος [[κατόπισθε]] βαλών, Telemach kam ihm imt Werfen zuvor, traf ihn zuvor, Od. 22, 91; φθῆ σε [[τέλος]] θανάτοιο κιχήμενον, dich erreichte eher der Tod, Il. 11, 451; ἵνα μή τις Ἀχαιῶν φθαίη ἐπε υξάμενος βαλέειν, ὁ δὲ [[δεύτερος]] ἔλθοι, 10, 367; vgl. 16, 314. 23, 805 Od. 16, 383. 24, 437; selten mit einem pass., εἴ κε φθήῃ τυπ είς Il. 16, 861, eher verwundet werden, wie ἦ κε πολὺ φθαίη [[πόλις]] ἁλοῦσα, eher erobert werden, 13, 815; βουλόμενοι [[φθῆναι]] τοὺς Ἀθηναίους ἀπικόμενοι εἰς τὸ [[ἄστυ]] Her. 6, 115, indem sie den Athenern in die Stadt kommend zuvorkommen wollten, d. i. indem sie eher als die Athener in die Stadt gelangen wollten; φθάναι γόνασι προσπεσὼν πατρός Eur. Herc.. 986; Med. 1169 u. öfter; Ar. Plut 685. 1102; φθάνει [[ἡμέρα]] γενομένη αὐτὸν πορε υόμενον, es ward eher Tag, ehe er ankam, Xen. Cyr. 5, 7,16, wie An. 5, 7,16, der Tag überraschte ihn; ὃς ἂν φθάσῃ τελευτήσας διὰ τὰ δεσμά Plat. Euthyphr. 9 a; σμικρόν γε ἔφθης με ἐρόμενος Polit. 293 e; φθάνουσιν ἐπὶ τῷ ἄκρῳ γενόμενοι τοὺς πολεμίους Xen. An. 3, 4,49; φθήσονται ποιοῦντες Isocr. 4, 79; Sp., ἔφθη παρενεχθεὶς τοσοῦτον, ὅσον τὰς αἰχμὰς εἰς τὴν γῆν παγῆναι Plut. Sull. 29, vgl. 37. - Selten mit dem int., φθαίης ἔτ' εἰς ἐκκλησίαν [[ἐλθεῖν]] Ar. Equ. 942; vgl. Luc. D. Mort. 13, 2. - Es folgt auch [[πρίν]], ἔφθη ὀρεξάμενος πρὶν οὐτάσαι Il. 16, 322, wie Xen. Cyr. 3, 2,4; u. ἤ, φθήσονται τούτοισι πόδες καὶ γοῦνα καμόντα ἢ ὑμῖν, die Füße und Kniee werden ihnen eher müde werden als euch, Il. 23, 444; Od. 11, 58; Theocr. 2, 114, Her. φθαίητε γὰρ ἂν [[πολλάκις]] ἐξανδραπ οδισθέντες ἤ τινα πυθέσθαι ἡμέων 6, 108; ήσκήκεις δὲ φθάνειν ἕλκων ἢ τὰ πτηνά φυγεῖν Xen. Cyr. 1, 6,39, du hattest dich geübt, das Netz zuzuziehen, ehe die Vögel fort flogen; u. πρὶν ἤ, ἔφθησαν ἐπὶ τοὺς πύργο υς ἀναβάντες πρὶν ἤ – Her. 9, 70; u. [[ἀλλά]], οὐκ [[ἄλλος]] φθὰς ἐμεῦ [[κατήγορος]] ἔσται, [[ἀλλά]] σφεα αὐτὸς ἐγὼ [[κατερέω]], kein Anderer soll mein Ankläger eher sein, sondern ich werde selbst anklagen, d. i. kein Anderer soll mich eher anklagen, als ich, Her. 3, 71. – In der letzten Stelle ist nicht ein tempus finit. von [[φθάνω]] mit dem particip. eines anderen Verbums verbunden, sondern umgekehrt das part. φθάς mit dem tempus finit. eines anderen Verbums; so bei Hom. das partic. φθάμενος, ὅς μ' ἔβαλε φθάμενος statt ὅς μ' ἔφθη βαλών, der mich zuvor, eher traf, Il. 5, 119. 13, 387. 23, 779 Od. 19, 449; und so bei den Attikern partic. praes. und aor., φθάνοντες δῃοῦμεν Xen. Cyr. 3, 3,18, wie φθάσας ἀσθενώσω 1, 5,3, eher will ich schwachen; Ar. Plut. 1102; φθάσας προσπεσοῦμαι Thuc. 5, 9. – Sp. brauchen auch das pass. φθάνεσθαι, überholt, eingeholt, überrascht werden, von Einem, ὑπ ό τινος, Bian. 5 (IX, 278). – Besonders zu merken ist noch die Verbindung mit οὐ und folgendem [[καί]], κακκᾶν ἂν οὐκ ἔφθης φράσαι κἀγὼ λαβὼν θ ύραζε ἐξέφερον ἄν Ar. Nubb. 1366, u. sonst, gew. c. partic., οὐκ ἐφθημεν ἐλθόντες καὶ νόσοις ἐλήφθημεν, <b class="b2">nicht sobald</b> waren wir angekommen, oder <b class="b2">kaum</b> waren wir angekommen, als wir auch schon von Krankheiten ergriffen wurden; οὐκ ἔφθη μοι συμβᾶσα ἡ [[ἀτυχία]] καὶ εὐθὺς ἐπεχείρησαν διαφορῆσαι τἄνδοθεν, kaum, nicht sobald war mir das Unglück begegnet, als sie sogleich, Dem. 57, 65; οὐ γὰρ ἔφθη Θεόπομπος τὴν ἐπιδικαοὐκ ἔφθη λέγων καὶ εὐθὺς ἐγέλασαν ἅπαντες, eigtl., er kam mit dem Reden nicht dem Lachen zuvor, d. i. kaum hatte erzu reden angefangen, als auch Alle schon lachten. – In Fragesätzen bezeichnet οὐ [[φθάνω]] die lingeduld in Erwartung der Erfüllung dessen, was die Frage ausspricht, drückt also eine nachdrückliche Aufforderung aus, oder ist eine mildere Form für den imperat, bes. für augenblickl ich zu vollziehende Befehle, οὐκ ἂν φθάνοις λέγων; willst du nicht zuvor sagen? d. i. sage es auf der Stelle, so rede nur, Plat. Conv. 185 e; οὐκ ἂν φθάνοιτ' ἀκολο υθοῦντες; wollt ihr nicht auf der Stelle folgen? d. i. folgt auf der Stelle! Auch mit part. med. u. pass., οὐκ ἂν φθάνοιτε τὴν ταχίστην [[ὀπίσω]] ἀπαλλασσόμενοι; d. i. geht schnell zurück, Her. 7, 162; οὐκ ἂν φθάνοι κατακοπτόμενος; wird nicht sogleich niedergehauen werden? Dem. 25, 40. – Aehnlich wird das partic. aor. zum imperat. gesetzt, λέγε φθάσας, sprich schnell. – Im Antwortssatz ist οὐκ ἂν φθάνοιμι »ich werde sogleich beginnen«, Plat. Conv. 214 e Phaed. 100 c; οὐκ ἂν φθάνοις ἀκούων, das sollst du gleich hören, Euthyd. 272 d. – [Im praes. ist α bei den Epikern lang, Il. 9, 506. 21, 262, bei den Attikern kurz, bei Sp. nach dem Versbedürfnisse lang u. kurz, Jac. A. P. p. 884.] | ||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''φθάνω''': [ᾰ], μέλλ. φθήσομαι Ἰλ. Ψ. 444, Θουκ. 5. 10, Πλάτ. Πολ. 375C, κλπ.· ἀλλὰ φθάσω [ᾰ] Ἱππ. 491. 28, Ξεν. Κύρ. Παιδ. 5. 4, 38., 7. 1, 19· ἀόρ. ἔφθᾰσα Ἡρόδ. 7. 161, Αἰσχύλ. Πέρσ. 752, Θουκ., κλπ. (ἐν χρήσει καθ’ ἁπάσας τὰς ἐγκλίσεις πλὴν τῆς προστακτικῆς)· εὐκτ. γ΄ ἑνικ. φθάσειε Ἰσοκρ. 183C, φθάσειαν Ξεν. Ἑλλ. 7. 2, 14· Δωρ. ἔφθαξα Θεόκρ. 2. 115· ― ἀλλ. ὁ [[μόνος]] Ἐπικ. ἀόρ. [[εἶναι]] ἔφθην, ἐν χρήσει καὶ παρ’ Ἀττ.· πληθ. ἔφθημεν, -ητε, -ησαν Εὐρ. ἐν Φοιν. 1468, Ἰσοκρ. 83Ε, 58Β. Ἀντιφῶν 117. 2, Ἐπικ. γ΄ πληθ. φθάν, Ἰλ. Λ. 51· ὑποτακτ’ φθῶ, Ἐπικ. γ΄ ἑνικ. φθήῃ, φθῇσιν Π. 861, Ψ. 805· Ἐπικ. α΄ πληθ. [[φθέωμεν]] Ὀδ. Π. 383· γ΄ πληθ. φθέωσιν Ω. 437· εὐκτ. φθαίην, Ἐπικ. γ΄ ἑνικ. φθαίησι (παρα-) Ἰλ. Κ. 346· ἀπαρ. φθῆναι Ἡρόδ. 6. 115, Θουκ. 4. 4· μετοχ. φθὰς Ἡρόδ. 3. 71· Ἐπικ. [[ὡσαύτως]] μετοχ. μέσ. ἀορ. φθάμενος Ἰλ. Ε. 119, κλπ.· Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 552· ― πρκμ. ἔφθᾰκα Φίλιππ. (;) παρὰ Δημ. 239. 9, Ὀρειβάσ.· πέφθακα Χριστ. Πασχ. 2077, Τζέτζ.· ὑπερσ. ἐφθάκει Λουκ. Φιλοψ. 6, Πλουτ. Γάλβ. 17· ― ὁ παθ. ἀόρ. ἐφθάσθην ἀπαντᾷ παρὰ μεταγεν., ὡς Διονύσ. Ἁλ. 6. 25, Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 315, 538, Ἰώσηπ., Γαλην., Λοβεκ. Παραλ. 45. (Τὴν √ΦΘΑ σχετίζει ὁ Curt. πρὸς τὴν ῥίζ. ΨΑ, παραβάλλων τὰς παρ’ Ἡσυχίῳ γλώσσας, «φθατήσῃ, φθάσῃ. ― ψατᾶσθαι· προκαταλαμβάνειν» καὶ ― «ψατῆσαι· προειπεῖν»· [[ἴσως]] καὶ τὰ Λατ. spe-s, spe-rare ἀνήκουσιν εἰς τὴν αὐτὴν ῥίζαν.) [φθᾰνω ἀεὶ παρ’ Ἀττ.· φθᾱνω ἐν Ἰλ. Ι. 506, Φ. 262 ([[ἔνθα]] ὁ Ζηνόδ. ἀνέγνω φθανέει ἀντὶ φθάνει)· παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς ᾱ ἢ ᾰ κατὰ τὴν ἀνάγκην τοῦ μέτρου, Ἰακώψ εἰς Ἀνθ. Π. 884.] Ἔρχομαι ἢ [[πράττω]] τι πρῶτος ἢ πρὸ ἄλλων· Ι. μετ’ αἰτ. προσώπου, [[προλαμβάνω]] τινά, [[προφθάνω]] τινὰ ἐν τῷ τρέχειν ἢ ἄλλως πως, Λατ. praevenire, φθάνει δέ τε καὶ τὸν ἄγοντα Ἰλ. Φ. 262· φθῆ σε [[τέλος]] θανάτοιο Λ. 451· πρβλ. Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 552, 568, Ἡρόδ. 7. 161, Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 120, Ἰφ. ἐν Ταύρ. 669, Ἰσοκρ. 197Β, κλπ.· [[οὕτως]], ἔφθησαν τὸν χειμῶνα, προέλαβον τὴν θύελλαν, Ἡρόδ. 7. 188· φθάσας τὸν λογισμὸν Δημ. 526. 18. ― Παθ., καταφθάνομαι, ἐφθάνετο Ἀνθ. Παλατ. 9. 278· ἐφθάσθην, ἴδε κατωτ. ΙΙ. ἀπολ., [[ἔρχομαι]] πρῶτος ἀντίθ. τῷ [[ὑστερέω]]. Εὐρ. Φοίν. 975, πρβλ. Θουκ. 4. 121, Ξεν. Ἀν. 5. 9, 18· τοῦ φθάσαντος [[ἁρπαγή]]. [[λεία]] τοῦ φθάσαντος πρώτου, Αἰσχύλ. Πέρσ. 752, πρβλ. Ἀποσπ. 22b· φθάσαι πρὶν ἀδικηθῆναι Ἀριστ. Πολιτικ. 5. 3, 4, πρβλ. Ρητορ. 1. 12, 30· ― καὶ [[συχν]]. παρὰ μεταγεν. συγγραφεῦσι, τὰ φθάσαντα, τὰ [[προηγουμένως]] μνημονευθέντα. Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 1. 34, [[ὑπόθεσις]] εἰς Δημ. 1128· ὁ φθάνων, ἡ φθάνουσα, ὁ [[πρότερος]], ἡ προτέρα, [[συχν]]. παρὰ Βυζ.· τό φθάνον, ὁ [[πρότερος]] [[χρόνος]], Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 14. 6. 2) [[μετὰ]] προθ., [[ἔρχομαι]] ἢ [[φθάνω]] πρῶτος, ἐς τὸν Ἑλλήσποντον Θουκ. 8. 100, πρβλ. Ξεν. Κύρ. 5. 4, 9· ἕως τοῦ οὐρανοῦ Ἑβδ. (Δαν. Δ΄, 8)· ἔφθασεν ἐφ’ ὑμᾶς Εὐαγγ. κ. Ματθ. ιβ΄, 28, κ. Λουκ. ια΄, 20, Ἐπιστ. πρ. Θεσσ. β΄, 16· [[ἁπλῶς]] ἐξικνοῦμαι, [[φθάνω]] [[μέχρι]] τινός, Ἰσραὴλ δὲ διώκων νόμον, δικαιοσύνης εἰς νόμον οὐκ ἔφθασεν Ἐπιστ. πρὸς Ρωμ. θ΄, 31, πρὸς Φιλ. γ΄, 16, πρβλ. Πλούτ. 2. 338Α. ΙΙΙ. ἡ [[ἐνέργεια]] ἐν ᾗ προλαμβάνει τις τὸν ἕτερον ἐκφέρεται διὰ τῆς μετοχῆς συμφωνούσης πρὸς τὸ ὑποκείμενον, [Ἄτη] πολλὸν ὑπεκπροθέει, φθάνει δέ τε πᾶσαν ἐπ’ αἶαν βλάπτουσ’ ἀνθρώπους Ἰλ. Ι. 506 ἀλλ’ ἄρα μιν φθῆ Τηλέμαχος κατόπισθε βαλών, ὁ Τηλέμαχος προέλαβε καὶ ἐκτύπησεν αὐτὸν κατὰ τοῦ νώτου [[πρότερος]], Ὀδ. Χ. 91, πρβλ. Π. 383, Ἰλ. Κ. 368· [[συχν]]. παρ’ Ἡροδ. καὶ τοῖς Ἀττ., ἔφθησαν ἀπικόμενοι, πρῶτοι ἀφίκοντο, Ἡρόδ. 4. 136, πρβλ. 6. 115· ἔφθασαν προκαταλαβόντες Θουκ. 3. 112· [[ὡσαύτως]], ἢν φθάσωσιν πρότερον διαφθείραντες τὸ [[στράτευμα]] ὁ αὐτ. 7. 25· φθ. γόνασι προσπεσὼν πατρὸς Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 986, κλπ.· ― [[εἶναι]] [[ὡσαύτως]] [[εὔχρηστος]] ἡ [[μετὰ]] παθ. μετοχῆς [[σύνταξις]], ἧ κε πολὺ φθαίη [[πόλις]] ἁλοῦσα, δηλ. πολὺ πρότερον ἁλώσεται, Ἰλ. Ν. 815· εἴ κε φθήῃ τυπείς, ἐὰν κτυπηθῇ, τραυματισθῇ πρῶτος, Π. 861· φθαίητε γὰρ ἂν... ἐξανδραποδισθέντες ἢ... Ἡρόδ. 6. 108· μὴ φθάσωσι προεπιβουλευόμενοι Θουκ. 3. 83· ἔφθη κατακωλυθεὶς Ξεν. Ἑλλ. 1. 6, 17· φθάνειν δεῖ πεφραγμένους τοὺς πόρους, πρέπει νὰ προλάβωμεν τὴν ἀπόφραξιν τῶν διαβάσεων, ὁ αὐτ. ἐν Κύρ. Παιδ. 2. 4, 25· ― αἱ τοιαῦται προτάσεις ὡς ἔχουσαι συγκριτικὴν ἔννοιαν συνάπτονται [[συχνάκις]] [[μετὰ]] γενικῆς, φθὰν δὲ μέγ’ ἱππήων... κοσμηθέντες Ἰλ. Λ. 51· συχνότερον δὲ [[μετὰ]] τοῦ [[πρίν]]... ἢ [[μετὰ]] τοῦ συγκριτικοῦ ἤ..., ἔφθη ὀρεξάμενος, πρὶν οὐτάσαι Π. 322, πρβλ. Ἀντιφῶντα 114. 29, Ξεν. Κύρ. 3. 2, 4· φθήσονται τούτοισι πόδες καὶ [[γοῦνα]] καμόντα ἢ ὑμῖν Ἰλ. Ψ. 444, πρβλ. Ὀδ. Λ. 53, Ἡρόδ. 6. 108· οὕτω, ἔφθησαν ἀναβάντες πρὶν ἤ... Ἡρόδ. 9. 70· ἔφθησαν ἐκπεσόντες πρότερον ἤ... ὁ αὐτ. 6. 91· φθῆ... βαλὼν Ὀδ. Χ. 91· φθὰν κοσμηθέντες Ἰλ. Λ. 51· ἔφθην ἀφικόμενος· ― [[φθάνω]] εὐεργετῶν, πρῶτος ἐγὼ εὐεργετῶ, δεικνύω καλωσύνην, Ξεν. Ἀπομν. 2. 3, 14· [[ὅπως]] φθάσειαν βοηθήσαντες ὁ αὐτ. ἐν Ἑλλ. 7. 2, 14, κλπ. 2) ἐπὶ τῆς αὐτῆς ἐννοίας ἡ μετοχὴ φθὰς ἢ φθάσας Ἐπικ. φθάμενος, [[εἶναι]] ἐν χρήσει ὡς ἐπίρρ. μετ’ ὀρθολεκτικοῦ ῥήματος, ὃς μ’ ἔβαλε φθάμενος, ἀντὶ ὃς μ’ ἔφθη βαλών, Ἰλ. Ε. 119, Ν. 387, πρβλ. Ὀδ. Τ. 449· οὐκ [[ἄλλος]] φθὰς ἐμοῦ [[κατήγορος]] ἔσται, οὐδεὶς [[ἄλλος]] θὰ προφθάσῃ νὰ γίνῃ [[κατήγορος]] πρὸ ἐμοῦ, Ἡρόδ. 3. 71· ἀνέῳξάς με φθάσας, ἀνέῳξας τὴν θύραν προλαβὼν ἐμὲ μέλλοντα κόπτειν αὐτήν, δηλ. «[[προτοῦ]] νὰ κτυπήσω ἐπρόφθασες καὶ ἄνοιξες», Ἀριστοφ. Πλ. 1102· φθάσας προσπεσοῦμαι Θουκ. 5. 9, πρβλ. 2. 91, Ξεν. Κύρ. Παιδ. 1. 5, 3, κλπ.· σπανίως [[οὕτως]] ἐν τῇ μετοχῇ τοῦ ἐνεστ., φθάνοντες δῃοῦμεν [[αὐτόθι]] 3. 3, 18. 3) σπανίως μετ’ ἀπαρεμφ., ὡς τὸ Λατ. occupo, φθαίης ἔτ’ εἰς ἐκκλησίαν ἐλθεῖν Ἀριστοφ. Ἱππ. 935, πρβλ. 1384· ὁ φθάσας θαρσῆσαι Θουκ. 3, 82· [[μόλις]] φθάνει θρόνοισιν ἐμπεσοῦσα μὴ [[χαμαὶ]] πεσεῖν Εὐρ. Μήδ. 1169· συχνότερον παρὰ μεταγεν. Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 1188, Διονύσ. Ἁλ. 4. 59, 61, Λουκ. Νεκρ. Διάλ. 13. 2, Ἁρμον. 2. IV. μετ’ ἀρνήσεως διακρίνομεν τὰς ἑξῆς περιπτώσεις: 1) [[μετὰ]] τοῦ οὐ καὶ μετοχῆς, ἑπομένου καὶ ἢ καὶ [[εὐθύς]], ὡς τὸ Λατ. simul ac, ἐκφέρει δύο ἐνεργείας ἀκολουθούσας τὴν μίαν [[μετὰ]] τὴν [[ἄλλην]], ἀλλ’ οὐ φθάνειν χρὴ συσκιάζοντας γένυν, καί... ὁρμᾶν, οὐκ ἂν φθάνοιτε συσκιάζ. γένυν καὶ ὁρμῶντες κτλ., Εὐριπ. Ἱκέτ. 1219· οὐ φθάνει ἐξαγόμενος καὶ εὐθὺς ὅμοιός ἐστι τοῖς ἀκαθάρτοις, εὐθὺς ὡς ἐξαχθῇ, γίνεται [[ἀκάθαρτος]], Ξεν. Ἱππ. 5. 10, πρβλ. Ἀριστοφ. Νεφ. 1384· οὐκ ἔφθημεν εἰς Τροιζῆνα ἐλθόντες καὶ τοιαύταις νόσοις ἐλήφθημεν ἐξ ὧν..., [[μόλις]] ἤλθομεν εἰς Τρ. καὶ [[εὐθύς]]..., Ἰσοκρ. 588Ε, πρβλ. 58Β, 92Ε, 179Α, 199D· οὐκ ἔφθη μοι συμβᾶσα ἡ [[ἀτυχία]] καὶ εὐθὺς ἐπεχείρησαν διαφορῆσαι τἄνδοθεν, [[μόλις]] συνέβη εἰς ἐμὲ τὸ [[δυστύχημα]] καί..., Δημ. 1073. 20, πρβλ. 1319. 11. 2) οὐκ ἂν φθάνοις, οὐκ ἂν φθάνοιτε, [[μετὰ]] μετοχ. ἐνεστ., σημαίνουσι σπουδὴν ἢ ἀνυπομονησίαν, καὶ τίθενται εἰς δήλωσιν ἰσχυρᾶς προτροπῆς ἢ ἐσπευσμένης προσταγῆς, οὐκ ἂν φθάνοιτε ἀπαλλασσόμενοι, δηλ. σπεύσατε καὶ ἀπέλθετε, Ἡρόδ. 7. 162· οὐ φθάνοιτ’ ἔτ’ ἂν θανόντες, σπεύσατε καὶ ἀποθάνετε, [[ταχέως]] ἀποθάνετε, Εὐρ. Ὀρ. 936, πρβλ. Ἄλκ. 662, [[Ἡρακλ]]. 721 ([[ἔνθα]] ἴδε Elmsl.), Τρῳ. 456, Ἰφ. ἐν Ταύρ. 245· οὐκ ἂν φθάνοιτον τοῦτο πράττοντε Ἀριστοφ. Πλ. 485· ἀποτρέχων οὐκ ἂν φθάνοις [[αὐτόθι]] 1133· εἰς ἀγορὰν ἰὼν οὐκ ἂν φθάνοις [[αὐτόθι]] σ. 874, πρβλ. Ἐκκλ. 118· οὐκ ἂν φθάνοις λέγων Πλάτ. Συμπ. 185F, πρβλ. Εὐθύδ. 272D, Φαίδων 100C, Ξεν. Ἀπομν. 2. 3, 11· [[οὕτως]], οὐκ ἂν φθάνοιμι (ἐξυπακ. λέγων) Πλάτ. Συμπ. 214Ε· ― [[μετὰ]] μετοχ. ἀορ., μόνον παρὰ μεταγεν., [[οἷον]], Λουκ. Τόξ. 2· ― (ἐπὶ ὁμοίας ἐννοίας ἡ μετοχὴ φθάσας (ὡς τὸ ἀνύσας) [[εἶναι]] ἐν χρήσει [[μετὰ]] προστακτικῆς, λέγε φθάσας, λέγε [[ταχέως]], τρέχε φθάσας, καὶ τὰ ὅμοια· ἔτι δὲ εὕρηται καὶ ἡ μετοχὴ φθάσας μετ’ ἄλλης μετοχῆς, φθάσας ἁρπάσας Ἡρόδ. 6. 65). ― Ἐν ταῖς φράσεσι ταύταις τινὲς τῶν ἐκδοτῶν γράφουσι τὰς προτάσεις ἐρωτηματικῶς, ὡς τὸ Λατ. quin statim...? δὲν θὰ σπεύσῃς νὰ ὑπάγῃς; κλπ.· ― ἀλλὰ τοῦτο δὲν [[εἶναι]] [[ἀναγκαῖον]], [[οὔτε]] δύναται νὰ ἐφαρμοσθῇ εἰς παραδείγματα ὅμοια τῷ, οὐκ ἂν φθάνοιμι, ἀμέσως θὰ ἀρχίσω, Πλάτ. Συμπ. 214Α, πρβλ. Φαίδωνα 100C, Εὐθύδ. 272D, Δημ. 745. 2., 782. 17. ― Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 164, 254. | |||
}} | }} |