3,273,773
edits
χάλκεος: Difference between revisions
From LSJ
6_6
(13_7_2) |
(6_6) |
||
| Line 12: | Line 12: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1329.png Seite 1329]] auch 2 Endungen, Il. 18, 222 (sonst fem. χαλκείη), u. Folgde, att. zsgzgn [[χαλκοῦς]], ῆ, οῦν, obwohl die Att. auch [[χάλκεος]] brauchten, s. Lob. Phryn. 207, – 1) ehern, von Erz od. Kupfer gemacht; oft bei Hom.: [[οὐδός]] Il. 8, 15, [[κέραμος]] 5, 387, [[δόμος]] 18, 371, [[τεῖχος]] Od. 10, 4; oft von Waffen, wie [[θώρηξ]] Il. 13, 398, [[χιτών]] 13, 440, [[πέλεκυς]] Od. 5, 235, [[ἔγχος]] Il. 3, 317 u. oft, [[σάκος]] 7, 220 u. sonst, [[ξίφος]] 3, 335. 16, 136; [[ἄξων]] 13, 30; [[οὐρανός]] 17, 425, wie Pind. P. 10, 27, im eigtl. Sinne (?), von Erz gemacht, wie das Himmelsgewölbe gedacht wurde; auch [[Ἄρης]] heißt so, von seiner Waffenrüstung, Il. 5, 704, wie Pind. Ol. 11, 15 I. 3, 33, der auch [[ἔγχος]], λόγχα u. ä. so bezeichnet; dagegen [[χάλκεος]] [[Ζεύς]], [[Ποσειδῶν]], sind eherne Standbilder des Zeus u. des Poseidon bei Her. 9, 81; χάλκεον ἱστάναι τινά, Einen in Erz aufstellen, ihm eine eherne Bildsäule setzen, s. Wolf Dem. Lpt. 339; ἀνδριάντα χαλκοῦν ἐργάσασθαι Plat. Eryx. 402 a. – Von ehernen Gefäßen, wie [[λέβης]], Aesch. Ch. 675 Soph. Tr. 553 u. sonst. – 2) übertr., wie von Erz, fest, stark, hart, wie man wohl χάλκεοι ἄνδρες im Orak. bei Her. erklärt, obwohl dies, wie [[Ἄρης]], auch auf die Rüstung bezogen werden kann; [[ἦτορ]], ein ehernes, jeder Ermattung Trotz bietendes Herz, Il. 2, 490; ὄψ, eine eherne, stark tönende Stimme, 18, 222; dah. χάλκεον ὀξὺ βοᾶν Hes. Sc. 243; [[ὕπνος]], der festeste, der Todesschlaf, Il. 11, 241; [[ὅμαδος]] Pind. I. 7, 25. – [Χάλκεος ist Hes. O. 149 zweisylbig gebraucht.] | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1329.png Seite 1329]] auch 2 Endungen, Il. 18, 222 (sonst fem. χαλκείη), u. Folgde, att. zsgzgn [[χαλκοῦς]], ῆ, οῦν, obwohl die Att. auch [[χάλκεος]] brauchten, s. Lob. Phryn. 207, – 1) ehern, von Erz od. Kupfer gemacht; oft bei Hom.: [[οὐδός]] Il. 8, 15, [[κέραμος]] 5, 387, [[δόμος]] 18, 371, [[τεῖχος]] Od. 10, 4; oft von Waffen, wie [[θώρηξ]] Il. 13, 398, [[χιτών]] 13, 440, [[πέλεκυς]] Od. 5, 235, [[ἔγχος]] Il. 3, 317 u. oft, [[σάκος]] 7, 220 u. sonst, [[ξίφος]] 3, 335. 16, 136; [[ἄξων]] 13, 30; [[οὐρανός]] 17, 425, wie Pind. P. 10, 27, im eigtl. Sinne (?), von Erz gemacht, wie das Himmelsgewölbe gedacht wurde; auch [[Ἄρης]] heißt so, von seiner Waffenrüstung, Il. 5, 704, wie Pind. Ol. 11, 15 I. 3, 33, der auch [[ἔγχος]], λόγχα u. ä. so bezeichnet; dagegen [[χάλκεος]] [[Ζεύς]], [[Ποσειδῶν]], sind eherne Standbilder des Zeus u. des Poseidon bei Her. 9, 81; χάλκεον ἱστάναι τινά, Einen in Erz aufstellen, ihm eine eherne Bildsäule setzen, s. Wolf Dem. Lpt. 339; ἀνδριάντα χαλκοῦν ἐργάσασθαι Plat. Eryx. 402 a. – Von ehernen Gefäßen, wie [[λέβης]], Aesch. Ch. 675 Soph. Tr. 553 u. sonst. – 2) übertr., wie von Erz, fest, stark, hart, wie man wohl χάλκεοι ἄνδρες im Orak. bei Her. erklärt, obwohl dies, wie [[Ἄρης]], auch auf die Rüstung bezogen werden kann; [[ἦτορ]], ein ehernes, jeder Ermattung Trotz bietendes Herz, Il. 2, 490; ὄψ, eine eherne, stark tönende Stimme, 18, 222; dah. χάλκεον ὀξὺ βοᾶν Hes. Sc. 243; [[ὕπνος]], der festeste, der Todesschlaf, Il. 11, 241; [[ὅμαδος]] Pind. I. 7, 25. – [Χάλκεος ist Hes. O. 149 zweisylbig gebraucht.] | ||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''χάλκεος''': έα, Ἰον. -έη (παρ’ Ὁμ. ἀεὶ είη), εον· καὶ εος, εον, Ἰλ. Σ. 222 (ὄπα χάλκεον Αἰακίδαο, [[ἔνθα]] ὁ Ζηνόδ. χαλκέην, ὡς δισύλλ.), Ἡρόδ. καὶ [[ἐνίοτε]] παρὰ Τραγ.· ἀλλ’ ὁ [[γνήσιος]] Ἀττ. [[τύπος]] φαίνεται ὅτι [[εἶναι]] [[χαλκοῦς]], ῆ, οῦν (οὐχὶ χάλκους, πρβλ. [[σιδήρεος]])· Ἐπικ. [[ὡσαύτως]] [[χάλκειος]], χαλκήιος ἴδε ἐν λ. [[χάλκειος]]· ([[χαλκός]]). Ἐκ χαλκοῦ ἢ ὀρειχάλκου πεποιημένος, Λατ. aeneus, aheneus, [[οὐδός]], [[δόμος]], [[τεῖχος]] Ἰλ. Θ. 15, Σ. 371, Ὀδ. Κ. 4. κλπ., πρβλ. [[οὐρανός]]· οὕτω, χ. καὶ ἀδαμαντίνοις τείχεσι Αἰσχίνης 65. 33 ― [[μάλιστα]] ἐπὶ ὅπλων καὶ ὁπλισμοῦ, [[ἔγχος]], [[ξίφος]] Ἰλ. Γ. 317, 335· [[σάκος]] Η. 220· θώρηξ, χιτὼν Ν. 398, 440· [[ἔντεα]] Σ. 131 κλπ.· ἐπὶ παντοίων χαλκῶν ὀργάνων ἢ σκευῶν, κλπ., χ. κληὶς Ὀδ. Φ. 6· [[ἄξων]] Ἰλ. Ν. 30· κύκλα Ε. 723· οὕτω παρὰ τραγ., λέβητος χαλκέου Αἰσχύλ. Χο. 686, πρβλ. Εὐρ. Κύκλ. 392· χαλκέοισι κάδοις, καὶ χαλκέοις δρεπάνοις, ἐν λυρικῷ χωρίῳ, Σοφ. Ἀποσπ. 479· ἀλλὰ παρ’ Ἀττ. κατὰ τὸ πλεῖστον συνῃρ., χαλκοῖς βάθροισι ὁ αὐτ. ἐν Οἰδ. ἐπὶ Κολ. 1591· χαλκῆς ὑπαὶ σάλπιγγος ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 711· χαλκῆς ἐκ δέλτου ὁ αὐτ. ἐν Τρ. 684· χαλκοῖς ὅπλοις Εὐρ. Φοίν. 1359· καὶ [[οὕτως]] ἀείποτε παρὰ τοῖς πεζογράφοις. β) ἐπὶ ἀγαλμάτων ἐκ χαλκοῦ, χ. Ζεύς, χ. [[Ποσειδῶν]] Ἡρόδ. 9. 81· χ. [[ταῦρος]] Πινδ. Π. 1. 185· ἡ [[χαλκῆ]] [[Ἀθηνᾶ]] Δημ. 428. 15· ὁ στρατηγὸς ὁ [[χαλκοῦς]] Ἀνδοκ. 6. 16· χάλκεον ἱστάναι τινὰ (ἴδε ἐν λ. [[ἵστημι]] ΙΙΙ. 1, [[ἀνίστημι]] Ι. 4)· [[ἄξιος]] σταθῆναι [[χαλκοῦς]] Ἀριστ. Ρητ. 3. 9, 9· [[στήλη]] ἐφ’ ἧς ὁ [[στρατηγός]] ἐστιν ὁ [[χαλκοῦς]] Ἀνδοκ. 6. 15· πρβλ. [[χαλκῆ]] γ) χ. [[ἀγών]], καθ’ ὃν ὡς [[βραβεῖον]] ἐτίθετο ἀσπὶς ἐκ χαλκοῦ, Πινδ. Ν. 10. 40. 2) μεταφ., [[χάλκινος]], δηλ. [[σκληρός]], [[ἰσχυρός]], [[κρατερός]], [[χάλκεος]] Ἄρης Ἰλ. Ε. 704, κλπ., ἂν μὴ νοήσωμεν αὐτὸ [[μᾶλλον]] περὶ τοῦ ἐκ χαλκοῦ ὁπλισμοῦ [[αὐτοῦ]] (πρβλ. [[χαλκάρματος]], [[χάλκασπις]]), [[ὅπερ]] βεβαίως δηλοῖ ἡ [[λέξις]] ἐν τῷ χάλκεοι ἄνδρες Χρησμ. παρ’ Ἡροδ. 2. 152· οὕτω, στονόεντ’ ὅμαδον Πινδ. Ι. 8 (7). 55· ― ἀλλ’ ἡ μεταφορικὴ [[σημασία]] [[εἶναι]] βεβαία ἐν τῷ χάλκεον [[ἦτορ]], Ἰλ. Β. 490· ὄψ χ. Σ. 222· οὕτω, χάλκεον, ὀξὺ βοᾶν Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 243· χ. [[ὕπνος]], δηλ. ὁ [[ὕπνος]] τοῦ θανάτου, παρὰ Οὐεργιλίῳ ferreus somnus, Ἰλ. Λ. 241· χαλκέοισι νώτοις, ἐπὶ τοῦ Ἄτλαντος, Εὐρ. Ἴων 1. 3) [[χαλκῆ]] [[μυῖα]], παιδιὰ παιδίων, [[εἶδος]] «τυφλομυίγας», «ἡ δὲ [[χαλκῆ]] [[μυῖα]], ταινίᾳ τὼ ὀφαλμώ περισφίγξαντος ἑνὸς παιδός, ὁ μὲν περιστρέφεται κηρύττων “χαλκῆν μυῖαν θηράσω”, οἱ δὲ ἀποκρινάμενοι “θηράσεις, ἀλλ’ οὐ λήψει” σκύτεσι βυβλίνοις αὐτὸν παίουσιν, ἕως τινὸς αὐτῶν λάβηται» [[Πολυδ]]. Θ΄, 122. ΙΙ) ὡς οὐσιαστ. ἴδε ἐν λ. [[χαλκοῦς]]. [Τὸ χάλκειοι κεῖται ὡς δισύλλαβον ἐν Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 149· ἐκδόται δέ τινες γράφουσι χαλκέοις κλπ. παρὰ Τραγ., [[ἔνθα]] ἕτεροι χαλκοῖς, ἴδε Δινδ. εἰς Εὐρ. Φοιν. 1359]. | |||
}} | }} | ||
