3,274,504
edits
εἴσω: Difference between revisions
From LSJ
6_8
(13_7_3) |
(6_8) |
||
| Line 12: | Line 12: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0747.png Seite 747]] verwandt mit εἰς, seltener poet. ἔσω, bei den Tragg. nur wo es der Vers erfordert; die Komiker haben gar nicht ἔσω. – 1) <b class="b2">hinein</b>, bei Verbis der Bewegung, bei Hom. oft mit accus., dem acc. gew. nachgesetzt, δῦναι δόμον [[Ἄϊδος]] [[εἴσω]] Il. 3, 322, u. so auch [[Ἄϊδος]] [[εἴσω]], 6, 284; Ἴλιον [[εἴσω]] u. ähnl.; voran steht [[εἴσω]] 21, 125, wie ἔσω κλισίην, στρατόν Od. 24, 155. 199; – cum gen., ἐβήσατο δώματος [[εἴσω]] 7, 135, wo freilich ὑπὲρ οὐδόν vorangeht, u. ὁ δ' [[εἴσω]] δώματος ᾔει 8, 290, vgl. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 137; so oft bei Folgdn, ἔσω πυλῶν ῥέειν Aesch. Spt. 539; [[εἴσω]] στέγης χωροῦμεν Soph. Tr. 492; [[εἴσω]] τοῦ τείχους ἀπῄεις Xen. An. 7, 1, 40; – absolut, πέσε δὲ [[λίθος]] [[εἴσω]] Il. 12, 459; [[πᾶν]] δ' [[εἴσω]] ἔδυ [[ξίφος]] 16, 340; ἔςφερον [[εἴσω]] Od. 7, 6; [[εἴσω]] δ' ἀσπίδ' ἔαξε, nach innen hin, Il. 7, 270; ὀστέα δ' [[εἴσω]] ἔθλασεν 18, 96; ἐσσύμενοι δ' [[εἴσω]] κατέσταν Pind. P. 4, 135; Tragg., z. B. [[ἔξωθεν]] [[εἴσω]] φέρειν Aesch. Spt. 542; στείχειν ἔσω Soph. O. R. 92; in Prosa, στρέφειν [[εἴσω]] Plat. Rep. II, 360 a; ἡγεῖσθαι [[εἴσω]], hineinführen, Xen. Cyr. 2, 3, 21; [[εἴσω]] παρακαλεῖν An. 1, 6, 5; [[εἴσω]] εἰς Φᾶσιν 5, 7, 7; τὴν χεῖρα [[εἴσω]] ἔχειν Dem. 19, 255, die Hand nach innen halten, in den [[κόλπος]], um Nichts anzunehmen. – 2) bei Verbis der Ruhe,<b class="b2"> innerhalb, drinnen</b>; dieser Sprachgebrauch, dem Homer fremd, entwickelte sich bei den Folgenden vielleicht aus Odyss. 7, 13 [[εἴσω]] [[δόρπον]] ἐκόσμει, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 134; [[ἄντρον]] ἔσω ναίουσα H. h. Merc. 6; ἔσω καθημένη Aesch. Ch. 906; ναῦς ἔρημος ἀνδρῶν μὴ ξυνοικούντων ἔσω Soph. O. R. 57, τὰ [[εἴσω]] νενοσηκότα σώματα Plat. Rep. III, 407 d; [[εἴσω]] νῶν ὀρέων εἶναι, innerhalb, d. i. diesseits, Xen. An. 1, 2, 21; so mit dem gen. bei den Tragg., μένειν [[εἴσω]] δόμων Aesch. Spt. 214; αἵ τ' [[εἴσω]] στέγης αἵ τ' ἐκτὸς αὐλῆς Soph. Tr. 201; [[εἴσω]] ξίφους, so weit man mit dem Schwerte reicht, Eur. Or. 1531; vgl. [[εἴσω]] βέλους Arr. An. 1, 6, 8; – [[εἴσω]] τῶν ὅπλων κατακεκλεῖσθαι, innerhalb der Schwerbewaffneten eingeschlossen sein, Xen. An. 3, 3, 7. Bei Plat. mit dem Artikel, δῦσα εἰς τὸ [[εἴσω]] τοῦ οὐρανοῦ Phaedr. 247 e, öfter; διήκειν ἐς τὸ ἔσω [[μέτωπον]]. Thuc. 3, 21. Bei Sp. [[εἴσω]] λογισμοῦ εἶναι, verständig sein, Philostr. u. A. – 3) von der Zeit, <b class="b2">innerhalb</b>, Hermogen. – Vgl. unten [[ἐσώτερος]], [[ἐσώτατος]]. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0747.png Seite 747]] verwandt mit εἰς, seltener poet. ἔσω, bei den Tragg. nur wo es der Vers erfordert; die Komiker haben gar nicht ἔσω. – 1) <b class="b2">hinein</b>, bei Verbis der Bewegung, bei Hom. oft mit accus., dem acc. gew. nachgesetzt, δῦναι δόμον [[Ἄϊδος]] [[εἴσω]] Il. 3, 322, u. so auch [[Ἄϊδος]] [[εἴσω]], 6, 284; Ἴλιον [[εἴσω]] u. ähnl.; voran steht [[εἴσω]] 21, 125, wie ἔσω κλισίην, στρατόν Od. 24, 155. 199; – cum gen., ἐβήσατο δώματος [[εἴσω]] 7, 135, wo freilich ὑπὲρ οὐδόν vorangeht, u. ὁ δ' [[εἴσω]] δώματος ᾔει 8, 290, vgl. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 137; so oft bei Folgdn, ἔσω πυλῶν ῥέειν Aesch. Spt. 539; [[εἴσω]] στέγης χωροῦμεν Soph. Tr. 492; [[εἴσω]] τοῦ τείχους ἀπῄεις Xen. An. 7, 1, 40; – absolut, πέσε δὲ [[λίθος]] [[εἴσω]] Il. 12, 459; [[πᾶν]] δ' [[εἴσω]] ἔδυ [[ξίφος]] 16, 340; ἔςφερον [[εἴσω]] Od. 7, 6; [[εἴσω]] δ' ἀσπίδ' ἔαξε, nach innen hin, Il. 7, 270; ὀστέα δ' [[εἴσω]] ἔθλασεν 18, 96; ἐσσύμενοι δ' [[εἴσω]] κατέσταν Pind. P. 4, 135; Tragg., z. B. [[ἔξωθεν]] [[εἴσω]] φέρειν Aesch. Spt. 542; στείχειν ἔσω Soph. O. R. 92; in Prosa, στρέφειν [[εἴσω]] Plat. Rep. II, 360 a; ἡγεῖσθαι [[εἴσω]], hineinführen, Xen. Cyr. 2, 3, 21; [[εἴσω]] παρακαλεῖν An. 1, 6, 5; [[εἴσω]] εἰς Φᾶσιν 5, 7, 7; τὴν χεῖρα [[εἴσω]] ἔχειν Dem. 19, 255, die Hand nach innen halten, in den [[κόλπος]], um Nichts anzunehmen. – 2) bei Verbis der Ruhe,<b class="b2"> innerhalb, drinnen</b>; dieser Sprachgebrauch, dem Homer fremd, entwickelte sich bei den Folgenden vielleicht aus Odyss. 7, 13 [[εἴσω]] [[δόρπον]] ἐκόσμει, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 134; [[ἄντρον]] ἔσω ναίουσα H. h. Merc. 6; ἔσω καθημένη Aesch. Ch. 906; ναῦς ἔρημος ἀνδρῶν μὴ ξυνοικούντων ἔσω Soph. O. R. 57, τὰ [[εἴσω]] νενοσηκότα σώματα Plat. Rep. III, 407 d; [[εἴσω]] νῶν ὀρέων εἶναι, innerhalb, d. i. diesseits, Xen. An. 1, 2, 21; so mit dem gen. bei den Tragg., μένειν [[εἴσω]] δόμων Aesch. Spt. 214; αἵ τ' [[εἴσω]] στέγης αἵ τ' ἐκτὸς αὐλῆς Soph. Tr. 201; [[εἴσω]] ξίφους, so weit man mit dem Schwerte reicht, Eur. Or. 1531; vgl. [[εἴσω]] βέλους Arr. An. 1, 6, 8; – [[εἴσω]] τῶν ὅπλων κατακεκλεῖσθαι, innerhalb der Schwerbewaffneten eingeschlossen sein, Xen. An. 3, 3, 7. Bei Plat. mit dem Artikel, δῦσα εἰς τὸ [[εἴσω]] τοῦ οὐρανοῦ Phaedr. 247 e, öfter; διήκειν ἐς τὸ ἔσω [[μέτωπον]]. Thuc. 3, 21. Bei Sp. [[εἴσω]] λογισμοῦ εἶναι, verständig sein, Philostr. u. A. – 3) von der Zeit, <b class="b2">innerhalb</b>, Hermogen. – Vgl. unten [[ἐσώτερος]], [[ἐσώτατος]]. | ||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''εἴσω''': ἔσω, ἐν χρήσει παρ’ Ἐπ., Λυρ. καὶ Τραγ. ποιηταῖς κατὰ τὴν ἀνάγκην τοῦ μέτρου, ἐὰν ἀπαιτῆται [[σπονδεῖος]] ἢ [[ἴαμβος]]· τὸ δὲ ἔσω ([[ὅπως]] ἡ ἐς πρόθ. ἀντὶ τῆς εἰς) ἐπεκράτησε παρὰ τοῖς Ἴωσι καὶ παλ. Ἀττ. πεζογράφοις· ἀλλὰ παρὰ τοῖς λοιποῖς πεζοῖς καὶ παρὰ τοῖς κωμ. ὁ [[μόνος]] ἐν χρήσει [[τύπος]] ἦτο τὸ [[εἴσω]], ἐνῷ τὸ ἐπίρρ. [[ἔσωθεν]] καὶ τὰ συγκρ. καὶ ὑπερθ. ἐσώτερος, [[ἐσώτατος]], [[ἐσωτέρω]], ἐσωτάτω φαίνεται ὅτι ἦσαν οἱ μόνοι ἐν χρήσει τύποι: - Ἐπίρρ. ἐκ τῆς προθ. εἰς ἢ ἐς, μέσα εἰς, εἰς τὰ [[ἐντός]], Λατ. intro· ἀπολ., μή πού τις ἀπαγγείλῃσι καὶ [[εἴσω]], [[μήπως]] τις φέρῃ τὰ νέα καὶ εἰς τὴν οἰκίαν, Ὀδ. Δ. 775· οὕτω, εἴπατε δ’ [[εἴσω]] Γ. 427· [[ὡσαύτως]], [[εἴσω]] δ’ ἀσπίδ’ ἔαξε βαλὼν μυλοειδέϊ πέτρῳ, «ἐντὸς δὲ τὴν ἀσπίδα κατέαξε πλήξας πέτρᾳ μυλοειδεῖ» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Η. 270· [[οὕτως]], ὀστέα δ’ [[εἴσω]] ἔθλασεν Ὀδ. Σ. 96· [[εἴσω]] ἐπιγράψαι τέρενα [[χρόα]] Ἰλ. Ν. 553· - οὕτω βραδύτερον, ἐσσύμενοι δ’ [[εἴσω]] κατέσταν Πίνδ. Π. 4. 240· [[εἴσω]] κομίζου Αἰσχύλ. Ἀγ. 1035· πέπληγμαι... ἔσω [[αὐτόθι]] 1343· [[εἴσω]] μετ’ ἐμοῦ δεῦρ’ εἴσιθ’ Ἀριστοφ. Πλ. 231· ἡγεῖσθαι [[εἴσω]], φεύγειν [[εἴσω]] Ξεν. Κύρ. 2. 3, 21., 7. 5, 26· παρακαλεῖν [[εἴσω]] ὁ αὐτ. Ἀν. 1. 6, 5. β) [[ὅταν]] ἀκολουθῇ [[πτῶσις]], ὁ [[Ὅμηρος]] προτιμᾷ τὴν αἰτιατ., δῦναι δόμον Ἄϊδος [[εἴσω]] Ἰλ. Γ. 322· πέρησε δὲ [[ὀστέον]] [[εἴσω]] αἰχμὴ Ζ. 10, Δ. 460, κτλ.· ἡγήσατο... Ἴλιον [[εἴσω]] Α. 71· τὸν δ’ οὐχ ὑποδέξομαι... δόμον Πηλήϊον [[εἴσω]] Σ. 441· ἐπὴν ἀγάγῃσιν ἔσω κλισίην Ω. 155· ἐπὶ νῆας ἔσω στρατὸν [[αὐτόθι]] 198· σπανιώτερον [[μετὰ]] γεν., κατελθόντ’ Ἄϊδος [[εἴσω]] Ζ. 284, πρβλ. Χ. 425· ἐβήσετο δώματος [[εἴσω]] Ὀδ. Η 135, πρβλ. Θ. 290 (ἀείποτε ἕπεται τῇ [[ἑαυτοῦ]] πτώσει, πλὴν ἐν Ἰλ. Φ. 125, [[εἴσω]] ἁλὸς εὐρέα κόλπον)· - ἐν τῷ πεζῷ λόγῳ καὶ παρὰ τοῖς Ἀττ. ποιηταῖς, ἡ παρακολουθοῦσα τὸ [[εἴσω]] [[πτῶσις]] [[εἶναι]] γεν., [[οἷον]], Κύκλωπος ἔσω βλεφάρων ὤσας Εὐρ. Κύκλ. 485. 2) τὸ [[εἴσω]] [[πολλάκις]] [[εἶναι]] ἐν χρήσει [[μετὰ]] ῥημάτων στάσεως σημαντικῶν (ὡς ἡ πρόθ. εἰς Ι. 2), [[ἔνθα]] ἔπρεπε νὰ περιμένωμεν τὸ [[ἔνδον]], Λατ. intus, [[εἴσω]] [[δόρπον]] ἐκόσμει Ὀδ. Η. 13· [[ἄντρον]] ἔσω ναίουσα Ὕμν. Ὁμ. εἰς Ἑρμ. 6· ἔσω καθῆσθαι Αἰσχύλ. Χο. 919· θακεῖν Σοφ. Αἴ. 105· τὸ ἔσω [[μέτωπον]], τὸ ἐσωτερικόν, Θουκ. 3. 21· [[εἴσω]] τὴν χεῖρα ἔχειν ἀναβεβλημένον Δημ. 420. 10. β) [[μετὰ]] γεν., μένειν [[εἴσω]] δόμων Αἰσχύλ. Θήβ. 232· ἔσω πυλῶν [[αὐτόθι]] 557· [[εἴσω]] στέγης Σοφ. Τρ. 202· [[εἴσω]] ξίφους, ἐντὸς ἀποστάσεως ξίφους, Εὐρ. Ὀρ. 1531· [[εἴσω]] τῶν ὅπλων, ἐντὸς τῶν [[βαρέως]] ὡπλισμένων στρατιωτῶν, Ξεν. Ἀν. 3. 3, 7., 3. 4, 26· [[εἴσω]] τῶν ὀρέων, ἐντὸς τῶν ὀρέων, [[αὐτόθι]] 1. 2, 21· ἔσω δὲ τούτων ἐς τὴν Βοττιαίαν καὶ Πιερίαν οὐκ ἀφίκοντο Θουκ. 2. 100· [[εἴσω]] βέλους, ἐντὸς τοξεύματος. Ἀρρ. Ἀν. 1. 6· - [[ὡσαύτως]] [[ἐνίοτε]] [[ὅπου]] ἦτο δυνατὸν νὰ τεθῇ ἔξω, ὡς, τὰ δένδρα τῆς ὁδοῦ ποιεῖν [[εἴσω]], ἀπὸ τὸ μέσα [[μέρος]], δηλ. παρὰ τὴν ὁδόν, Δημ. 1278. 4· [[εἴσω]] τῆς εἰρωνείας ὁ αὐτ. 1428. 4. ΙΙ. παρὰ μεταγεν., ἐπὶ χρόνου, [[ἐντός]], Ἑρμογέν., Ὑπόθεσις εἰς Ἀριστοφ. Ἱππ. ΙΙΙ. περὶ συγκρ. καὶ ὑπερθ. ἴδε ἐν λ. ἔσω. | |||
}} | }} | ||
