3,276,901
edits
ἐμβάλλω: Difference between revisions
From LSJ
big3_14b
(SL_1) |
(big3_14b) |
||
| Line 24: | Line 24: | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[ἐμβάλλω]] (ἐμβάλλων: impv. ἔμβαλλε: aor. ἐνέβαλε, ἐν ἔβαλεν, ἔμβαλον; ἐμβαλεῖν.) <br /> <b>1</b> trans.<br /> <b>a</b> [[cast]] [[upon]] c. acc. & dat. ἄγαλμ' Ἀίδα, ξεστὸν πέτρον, ἔμβαλον στέρνῳ Πολυδεύκεος (N. 10.68) <br /> <b>b</b> [[plunge]] [[into]] c. acc. & dat. ἐμβάλλων τ' ἐριπλεύρῳ φυᾷ [[κέντρον]] αἰανὲς (P. 4.235) <br /> <b>c</b> [[inflict]] πολλὰ δ' ἕλκἐ ἔμβαλλε, νωμῶν τραχὺ [[ῥόπαλον]] fr. 111. 2.<br /> <b>d</b> [[implant]] in c. acc. & dat., met. ἐν δ' ἀρετὰν ἔβαλεν καὶ χάρματ ἀνθρώποισι προμαθέος [[αἰδώς]] (O. 7.44) <br /> <b>e</b> [[cast]] [[upon]] met., [[offer]] to εἰ δὲ τύχῃ [[τις]] ἔρδων, μελίφρον' αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε (Benedictus: ἔβαλε codd.) (N. 7.12) <br /> <b>2</b> intrans., c. dat.,<br /> <b>a</b> [[attack]] ἁλίαισιν πρύμναις Τήλεφος ἔμβαλεν (O. 9.73) <br /> <b>b</b> [[set]] [[oneself]] to c. dat. κάρυξε δ' αὐτοῖς ἐμβαλεῖν κώπαισι (P. 4.201) | |sltr=[[ἐμβάλλω]] (ἐμβάλλων: impv. ἔμβαλλε: aor. ἐνέβαλε, ἐν ἔβαλεν, ἔμβαλον; ἐμβαλεῖν.) <br /> <b>1</b> trans.<br /> <b>a</b> [[cast]] [[upon]] c. acc. & dat. ἄγαλμ' Ἀίδα, ξεστὸν πέτρον, ἔμβαλον στέρνῳ Πολυδεύκεος (N. 10.68) <br /> <b>b</b> [[plunge]] [[into]] c. acc. & dat. ἐμβάλλων τ' ἐριπλεύρῳ φυᾷ [[κέντρον]] αἰανὲς (P. 4.235) <br /> <b>c</b> [[inflict]] πολλὰ δ' ἕλκἐ ἔμβαλλε, νωμῶν τραχὺ [[ῥόπαλον]] fr. 111. 2.<br /> <b>d</b> [[implant]] in c. acc. & dat., met. ἐν δ' ἀρετὰν ἔβαλεν καὶ χάρματ ἀνθρώποισι προμαθέος [[αἰδώς]] (O. 7.44) <br /> <b>e</b> [[cast]] [[upon]] met., [[offer]] to εἰ δὲ τύχῃ [[τις]] ἔρδων, μελίφρον' αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε (Benedictus: ἔβαλε codd.) (N. 7.12) <br /> <b>2</b> intrans., c. dat.,<br /> <b>a</b> [[attack]] ἁλίαισιν πρύμναις Τήλεφος ἔμβαλεν (O. 9.73) <br /> <b>b</b> [[set]] [[oneself]] to c. dat. κάρυξε δ' αὐτοῖς ἐμβαλεῖν κώπαισι (P. 4.201) | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Grafía:</b> inscr. y pap. frec. graf. ἐνβ-<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [fut. inf. ἐμβαλέειν <i>Il</i>.24.645; aor. ind. tem. sin aum. ἔμβαλον <i>Il</i>.3.139; perf. 3<sup>a</sup> plu. analóg. ἐνβέβληκαν <i>UPZ</i> 70.8 (II a.C.); med. pres. imperat. 2<sup>a</sup> sg. ἐμβάλλεο <i>Il</i>.10.447]<br /><b class="num">A</b> tr., gener. c. dat. o constr. prep., frec. εἰς y ac.<br /><b class="num">I</b> [[echar a]] un lugar con esfuerzo o violencia<br /><b class="num">1</b> [[arrojar]], [[lanzar]] πίσυρας ... ἵππους ἐσσυμένως ἐνέβαλλε πυρῇ <i>Il</i>.23.172, cf. 174, Δαναοὺς τρέψαις ... πρύμναις Τήλεφος ἔμβαλλεν Télefo, haciéndoles huir, rechazó a los dánaos hasta las naves</i> Pi.<i>O</i>.9.73, (μιν) αἰθέρος ἔμβαλε δίναις Emp.B 115.11, [[δέμας]] εἰς πρῷραν echad el cuerpo (del toro) en la proa</i> E.<i>Hel</i>.1563, εἰς τὸ βάραθρον ἐμβάλοιμί σε Ar.<i>Ra</i>.574, cf. <i>Nu</i>.1450 <i>UPZ</i> l.c., (με) ... εἰς τὸ [[δεσμωτήριον]] D.53.14, cf. <i>Eu.Luc</i>.12.5<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent. ἐμβαλοῦ μ' ὅπῃ θέλεις ἄγων, εἰς ἀντλίαν arrójame a la sentina, para llevarme adonde quieras</i> S.<i>Ph</i>.481<br /><b class="num">•</b>[[tirar]] a una cierta distancia, [[lanzar]] frec. fuego ὅτε ... Κρονίων ἐμβάλοι ... δαλὸν νήεσσι <i>Il</i>.13.320, cf. E.<i>Rh</i>.120, 990, <i>Hel</i>.1129, Th.2.77, 7.53, Plb.1.48.4, ὁ δ' ἂρ ὑψόθεν ἔμβαλε ἀείρας (μάρμαρον) <i>Il</i>.12.383, νηὶ κεραυνόν <i>Od</i>.12.415, πέτρον ... στέρνῳ Pi.<i>N</i>.10.68, ἐμβαλοῦσα πῆχυν στέρνοις E.<i>Or</i>.1466, cf. E.<i>Ph</i>.595, <i>Alc</i>.4, Antipho 5.26, (πέλεκυν) εἰς τράχηλον E.<i>Fr</i>.706, σείσας ἅπασιν ἐμβάλοι τὰς οἰκίας ojalá provocando un terremoto les tire a todos las casas encima</i> Ar.<i>Ach</i>.511, cf. <i>Nu</i>.1489<br /><b class="num">•</b>fig. θεοὶ τοῖσι μὲν ... κάκαν, ῥίψοπλον ἄταν, ἐμβαλόντες A.<i>Th</i>.316, ποιήσας δὲ τοῦτο τοῖσι ἐπιγενομένοισι ... μῆνιν τοῦ θεοῦ ἐνέβαλε al haber hecho eso echó sobre su descendencia la cólera divina</i> Hdt.7.197.<br /><b class="num">2</b> c. valor causativo [[hacer echarse o lanzarse]] e.e. [[lanzar]], [[hacer ponerse en movimiento]], [[conducir]] στράτευμα ... ἐμβαλών lanzando al ataque un ejército</i> A.<i>Th</i>.1019, cf. 583, (ἵππον) ἐμβαλέτω ὡς ἰσχυρότατα que lance de la manera más enérgica al caballo</i> X.<i>Eq</i>.8.4, τὰς ὗς ἐμβάλλοντες lanzando las cerdas</i>, e.d., soltando las cerdas contra una plaga de ratones</i>, Arist.<i>HA</i> 580<sup>b</sup>24<br /><b class="num">•</b>meton. ποῖ κυδοιμὸν ἐμβαλεῖν ¿a dónde hay que llevar el barullo del combate?</i> Ar.<i>Ach</i>.573.<br /><b class="num">3</b> c. ac. int. [[infligir]], [[asestar]] πολλὰ δ' ἕλκε' ἔμβαλλε Pi.<i>Fr</i>.111.2, πληγὰς ἐνέβαλεν X.<i>An</i>.1.5.11, cf. Herod.5.49, πληγὰς μοι ἐνέβαλεν me propinó golpes</i>, <i>PEnteux</i>.75.6, cf. 80.6 (ambos III a.C.), [[Βροῦτος]] αὐτῷ πληγὴν ἐνέβαλε μίαν εἰς τὸν βουβῶνα Plu.<i>Caes</i>.66.<br /><b class="num">II</b> [[echar a o sobre]] un lugar, gener. inmediato o próximo, sin violencia o esfuerzo<br /><b class="num">1</b> [[poner]], [[colocar]] θεοί ... σε βροτοῦ ἀνέρος ἔμβαλον εὐνῇ ref. a Tetis <i>Il</i>.18.85, (μιν) χερσὶν Ἀχιλλῆος θεὸς ἔμβαλλεν <i>Il</i>.21.47, τὸν (κεστόν) ... οἱ ἔμβαλε χερσίν le puso el ceñidor en las manos</i>, <i>Il</i>.14.218, τὸν (χιτῶνα) ... γραίης ἔμβαλε χερσίν <i>Od</i>.1.438, ἵπποις ἔμβαλλε ... χαλινούς coloca las riendas a los caballos</i> Thgn.551, cf. Anacr.78.3, Hdt.4.72, E.<i>Alc</i>.492, <i>IT</i> 1423, X.<i>Eq</i>.6.7, fig. ἐμβέβληκε ... ἡνίαν τῷ θυμῷ ha puesto freno a su ira</i> Philostr.<i>Im</i>.2.21, cf. 1.30, pas. X.<i>Eq</i>.9.9<br /><b class="num">•</b>οἱ ... [[ἀργύριον]] ἐμβαλὼν ἐς τὰ [[γούνατα]] echando dinero en el regazo</i> Hdt.1.199, ἵπποις ... σῖτον ἐνέβαλλε echó pienso a los caballos</i> X.<i>Cyr</i>.8.1.38, abs. τοῖς ὑποζυγίοις ἐμβαλεῖν Thphr.<i>Char</i>.4.11<br /><b class="num">•</b>de partes del cuerpo [[echar]] o [[poner]] en una dirección ὥσπερ οἱ τοξεύοντες, ἐπὴν τὸν ὦμον ἐμβάλλωσι como los arqueros cuando echan (hacia atrás) el hombro</i> Hp.<i>Fract</i>.2, quizá cf. ἐμβάλλοντος· [[βλαισόπους]] Hsch.<br /><b class="num">2</b> [[desplegar]], [[extender]] (κέλευσε) ῥήγεα ... ἐμβαλέειν ordenó echar mantas</i> para disponer un lecho <i>Il</i>.24.645, <i>Od</i>.4.298, un mantel sobre la mesa <i>SEG</i> 43.630A.14 (Selinunte V a.C.).<br /><b class="num">3</b> esp. ref. a la mano [[extender]], [[estrechar]] ἐμβάλλει μοι τὴν χεῖρ' ἁπαλὴν τῶν δημοσίων κεκλοφυῖαν me extiende su suave mano ladrona del erario público</i> Ar.<i>V</i>.554, cf. Iambl.<i>Protr</i>.21 (p.134), χεῖρα δεξιάν S.<i>Tr</i>.1181, cf. Ar.<i>Ra</i>.754, Aeschin.3.224.<br /><b class="num">4</b> c. valor causativo y fig. [[hacer extenderse]], [[promover]], [[provocar]], [[originar]] ἐμβαλεῖν περὶ τούτου βουλὴν εἰς τὸ στράτευμα promover una deliberación sobre esto en el ejército</i> X.<i>Cyr</i>.2.2.18, cf. 19, 5.5.43, ἐμβαλεῖν περὶ τούτου ψῆφον X.<i>Cyr</i>.2.2.21, λόγον τιν' ἐμβαλῶ [περὶ τοῦ] γάμου iniciaré una charla sobre la boda</i> Men.<i>Dysc</i>.353, ἐμβαλὼν ἐπίτηδες ὁμιλίαν entablando con propósito engañoso una conversación</i> Plu.<i>Caes</i>.66.<br /><b class="num">5</b> fig. [[proporcionar]], [[dar]] ἔμβαλλε χειρὸς πίστιν - [[ἐμβάλλω]] μενεῖν (Filoctetes) dame la garantía de tu mano e.e. dame tu mano como garantía - (Neoptólemo) te doy la (garantía) de quedarme</i> S.<i>Ph</i>.813, μελίφρον' αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλλε Pi.<i>N</i>.7.12, ἐνβαλλέτω ... τροφὰν τοῦ μηνὸς <i>SIG</i><sup>2</sup> 854.11 (Delfos II a.C.), ἐνέβαλε λόγον εἰς τοὺς νέους dio un discurso a los jóvenes</i> Plu.<i>Cam</i>.23.<br /><b class="num">6</b> fig. [[proponer]] αὐτόν οἱ κριτὴν ἐμβαλόντες los que le propusimos como juez</i> Lys.4.4.<br /><b class="num">7</b> de líquidos [[verter]], [[derramar]] pas. ἔστιν ... κρήνη, ἥτις κοτύλης οἴνου ἐμβληθείσης κιρνᾶται Amometus 1, ὕδατος ἐμβληθέντος δι' ἑνὸς τῶν κυλινδρίων Hero <i>Dioptr</i>.4.<br /><b class="num">III</b> [[echar]] a través de algo<br /><b class="num">1</b> [[atravesar]], [[insertar]], [[meter por]] un sitio estrecho (βρόχῳ) σκυταλίδα δὲ ἐμβαλών Hdt.4.60, cf. Hero <i>Fr</i>.2.286, ἐμβαλὼν πόρπακι ... χέρα habiendo pasado la mano por la embrazadura</i> del escudo, E.<i>Hel</i>.1376, ἐμβαλεῖ ... εἰς τούτους γομφοὺς δέματα <i>IG</i> 7.3073.72 (Beocia), c. otros giros prep. ἐπὶ δὲ τούτοις ὥσπερ κρόκας ἐμβάλλει la araña para hacer su tela, Arist.<i>HA</i> 623<sup>a</sup>11, pas. Papp.166<br /><b class="num">•</b>μοχλὸν ἐμβαλών habiendo echado el cerrojo</i> X.<i>An</i>.7.1.12<br /><b class="num">•</b>abs., c. sent. sexual ἀνακλάσας ἔμβαλε Luc.<i>Asin</i>.10, cf. <i>AP</i> 12.206 (Strat.)<br /><b class="num">•</b>[[introducir furtiva o indebidamente]] τοῖς ἀπελευθέρου πατρὸς οὖσιν εἰς [[Ἄρειον]] πάγον ἑαυτοὺς ἐνβεβληκόσιν M.Ant. en <i>SEG</i> 29.127.D.67 (Atenas II d.C.), c. gen. partit. ἐνέβαλον τῶν ἱερῶν introdujeron furtivamente parte de los objetos sagrados</i> Arist.<i>Pol</i>.1304<sup>a</sup>3.<br /><b class="num">2</b> [[hundir en el agua]], [[sumergir]] μ' ... πόντῳ <i>Il</i>.14.258, cf. Arist.<i>Mete</i>.359<sup>a</sup>18, λίμνᾳ δ' ἔμβαλε ... τὰν ... ἄταν A.<i>Supp</i>.529, cf. LXX <i>Ge</i>.40.15, pas. ὁ τοῦ ἐμβληθέντος σώματος εἰς τὸ ὕδωρ ὄγκος Hero <i>Metr</i>.2.20<br /><b class="num">•</b>fig. [[hundir]], [[sumir]] κακῇ δέ σφ' ἔμβαλε φήμῃ Hes.<i>Fr</i>.176.2, μήτε ... ἡμᾶς εἰς ... συμφορὰς ἐμβάλητε Antipho 3.4.10, γέροντας ἄνδρας εἰς γραφάς meter a ancianos en litigios</i> Ar.<i>Ach</i>.679, τὴν πόλιν ... εἰς ὀλιγαρχίαν Isoc.7.57, εἰς τὴν ἀτυχίαν Aeschin.3.79, εἰς ... αἰσχύνην καὶ ἀδικίαν Din.3.7, εἰς ἔχθραν D.18.70, ἡμᾶς εἰς ἐλπίδας διὰ τῆς ἐπιστολῆς ἐνβαλὼν (<i>sic</i>) μεμυκτήρικεν se ha burlado de nosotros tras habernos sumido en esperanzas e.e. tras habernos llenado de esperanzas con su carta</i>, <i>BGU</i> 2622.19 (I a./d.C.), εἰς ὑποψίαν ἐνέβαλον τὸν Θεμιστοκλέα arrojaron sospechas sobre Temístocles</i> Plu.<i>Them</i>.23, εἰς ἀφασίαν a un hombre, S.E.<i>P</i>.2.211.<br /><b class="num">3</b> [[clavar]], [[hincar]], [[asestar]] σάκει ἔμβαλλε ... [[ἔγχος]] Hes.<i>Sc</i>.414, ἐριπλεύρῳ φυᾷ κέντρον Pi.<i>P</i>.4.235, τέκνοισι ... ἐμβαλεῖν ξίφος ἔτλης osaste clavar el puñal en tus hijos</i> E.<i>Med</i>.1325, παρῇδί τ' ὄνυχα φόνιον ἐμβαλῶ χροός E.<i>Hel</i>.1089, cf. 1188<br /><b class="num">•</b>fig. ἐς ὄμμαθ' [[αὑτοῦ]] ἐμβάλλει ... φόνον hinca la muerte en sus propios ojos</i> E.<i>Ph</i>.61.<br /><b class="num">4</b> de trabajos sobre el terreno [[abrir la tierra]], [[cavar]] τάφρον Plu.<i>Pyrrh</i>.27, <i>Mar</i>.15<br /><b class="num">•</b>esp. [[cultivar]], [[plantar introduciendo]] en las zanjas excavadas τὰ φυτά <i>IG</i> 12(7).62.29 (Amorgos IV a.C.), esquejes de vid en agua <i>PFlor</i>.148.13 (III d.C.), pas. φυτὰ ... ἐμβεβλημένα D.53.15.<br /><b class="num">5</b> medic. [[incidir]], [[hacer una incisión]] c. ac. int. βαθυτέρας δὲ ἐμβάλλειν τὰς ἀμυχὰς προσήκει Philum.<i>Ven</i>.7.4, διαίρεσιν Antyll. en Orib.45.24.4.<br /><b class="num">6</b> arq. [[empotrar]] elementos de constr., [[insertar]], [[encajar]], [[instalar]], [[sujetar]] esp. en restauraciones [[ἔμβλημα]] ἐμβαλεῖν insertar una pieza</i> en una piedra mutilada para reparar o disimular un defecto o desconchón <i>ID</i> 104-24.21, 31 (IV a.C.), ξύλα <i>CID</i> 2.113.9 (IV a.C.), μέλαθρον καὶ δοκούς εἰς τὸν οἶκον <i>IG</i> 11(2).287A.105, cf. 109 (III a.C.), <i>IAlex.Troas</i> 1.11 (IV/III a.C.), <i>ID</i> 1416B.2.40, 45 (II a.C.), pas. Phryn.<i>PS</i> 102.<br /><b class="num">7</b> geom. [[hacer incidir]], [[trazar]], [[proyectar]] una recta sobre un plano o hasta un punto, Hero <i>Metr</i>.2.7.<br /><b class="num">IV</b> [[echar]] en el interior de algo<br /><b class="num">1</b> [[introducir]], [[depositar]] en el interior de un recipiente ἔμβαλε τὰ κεκομμένα ἐν τῷ ὅλμῳ Hp.<i>Nat.Mul</i>.109, cf. Dieuch.14.3, pas. Arist.<i>Insomn</i>.460<sup>a</sup>30, δύο καὶ τρεῖς ψήφους [[ἕκαστος]] ... ἐνέβαλλον εἰς τὸν καδίσκον D.57.13, cf. Ael.<i>VH</i> 11.5, Orph.<i>Fr</i>.578.1.28, <i>PMag</i>.2.38, ἐνέβαλεν τὸ παιδίον εἰς αὐτήν (θῖβιν) depositó al niño (Moisés) en ella (la cesta de papiro)</i>, LXX <i>Ex</i>.2.3, οὐκ οἴδαμεν τίς ἐνέβαλεν τὸ [[ἀργύριον]] εἰς τοὺς μαρσίππους LXX <i>Ge</i>.43.22<br /><b class="num">•</b>frec. cuerpos en enterramientos ajenos εἰ δέ τις ... ἔτερον ἐμβαλεῖ <i>IGR</i> 4.760 (Frigia, imper.), cf. <i>TAM</i> 4(1).231 (imper.), <i>MAMA</i> 10.358.6 (Frigia III/IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>c. ac. y adv. τὸ[ν δὲ κα] ρπόν [[ἐνθαυθοῖ]] <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.78.13 (V a.C.)<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent. ἐν δὲ κλήρους ἐβάλοντο echaron las suertes</i>, <i>Il</i>.23.352 (tm.), μαρτυρίαν ἐνεβάλετο τοιαύτην D.27.51, ὅρκον εἰς τὸν ἐχῖνον D.49.65, abs. <i>SIG</i> 1006.3 (Cos III a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[guardar]] ref. las Tablas de la Ley εἰς τὴν κιβωτὸν τὴν μαρτυρίαν LXX <i>Ex</i>.25.16, cf. 40.20.<br /><b class="num">2</b> econ. [[depositar]], [[ingresar]] (τὸ [[ἀργύριον]]) ἐς τὸν θησαυρόν <i>IOropos</i> 277.13 (IV a.C.), cf. <i>SIG</i> 1015.30 (Halicarnaso II a.C.).<br /><b class="num">3</b> admin. [[depositar]], [[presentar]] formalmente una queja, petición, etc. ἐμβ[έβληκα] ἔντευξιν εἰς τὸ τοῦ βασιλέ[ως] ὄνομα <i>PPetr</i>.2.12.3 en <i>BL</i> 1.352, <i>PEnteux</i>.12.4, <i>PRyl</i>.563.3 (todos III a.C.)<br /><b class="num">•</b>abs., pero c. ref. explícita al recipiente en el que se depositaba la petición περὶ ἧς ἐνέβαλεν ... ἐντεύξεως εἰς τὸ προκείμενον ... [[ἀγγεῖον]] <i>PTor.Choachiti</i> 9.9, cf. 12.3.24 (ambos II a.C.).<br /><b class="num">4</b> jur. c. ac. de pers. [[denunciar]], [[llevar ante una instancia]] (τὸν κόσμον) ἐμβαλεῖν ἐς τὰν βωλάν <i>ICr</i>.1.9.1.103 (Drero III/II a.C.).<br /><b class="num">5</b> náut., de pers. [[embarcar]] αὐτοὺς ἐμβαλεῖν εἰς πλοῖα Plb.2.7.10, med. ἐμβαλλόμεθα Κομανὸν τὸν ἱπποκόμον εἰς τὸ ἄφρακτον <i>PPhrur.Diosk</i>.17.7 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>abs., E.<i>Cyc</i>.239<br /><b class="num">•</b>fig., de las almas en la transmigración εἰς μακρὸν ἐνβαλεῖν αὐτὰ[ς] περίπλουν Diog.Oen.42.5.8<br /><b class="num">•</b>de mercancías [[cargar]], [[embarcar]], [[estibar]] πέμψον με τὸ πλ<ο>ῖον ἵνα ἐμβαλεύομεν (<i>sic</i>) τὸν σῖτον <i>POxy</i>.1871.3 (V d.C.), c. compl. de la nave ἐμβαλοῦμαι εἰς ποταμὸν ἀσφαλὲς πλοῖον cargaré en el río un barco seguro</i>, <i>SB</i> 13167.re.2.6 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>frec. med. ἐμβάλεσθε ... πυροῦ ἀρ(τάβας) πεντακοσίας πεντήκοντα <i>PErasm</i>.23.9 (II a.C.), cf. <i>SEG</i> 39.1180.49, 51 (Éfeso I d.C.), <i>POxy</i>.3980.8 (III d.C.), en v. pas. Plb.1.61.4, [[δαπάνη]] ἐκ τοῦ ἐμβληθῆναι τὸν σῖτον εἰς τὰ πλοῖα <i>SEG</i> 34.558.37 (Larisa II a.C.), cf. <i>PUG</i> 114.18 (III a.C.), <i>Peripl.M.Rubri</i> 32.<br /><b class="num">6</b> medic. [[encajar]], [[recolocar]] un hueso dislocado, [[reducir]] ἢν μὲν οὖν ἐμβάλλῃς τὰ ὀστέα ἐς τὴν ἑωυτῶν χώρην Hp.<i>Fract</i>.32, ἐμβάλλειν πειρώμενοι τοὺς τοιούτους ὤμους Hp.<i>Art</i>.13, abs. πολλοὶ ἐπίστανται ἐμβάλλειν Hp.<i>Art</i>.1, ἱκανοὶ ... αὐτοὶ σφίσιν αὐτοῖσιν ἐμβάλλειν εἰσίν Hp.<i>Art</i>.2, c. dat. instrum. οἱ δὲ τῇ πτέρνῃ πειρώμενοι ἐμβάλλειν Hp.<i>Art</i>.3, en v. pas. οἷσι μὴ ἐμβληθῇ a quienes no se practica la reducción</i>, Hp.<i>Fract</i>.35, cf. 24, αἱ μὲν (ἐμβολαί) ἐξ ὑπεραιωρήσιος ἐμβάλλονται Hp.<i>Mochl</i>.15.<br /><b class="num">7</b> medic. [[introducir]], [[irrigar]] un enema, en v. pas. ἁμαρτήματα γίνεται ταῖς ἐμβαλλομέναις δριμύτησιν los errores se producen por los elementos ácidos introducidos</i> Mnesith.Ath.51.33.<br /><b class="num">8</b> lingüíst. [[introducir]], [[insertar]] elementos en la oración ἐνέβαλε «τὸ μέν» Pl.<i>Prt</i>.343d, ἕτερον λάβδα Pl.<i>Cra</i>.405d, cf. 414b, palabras, Arist.<i>Rh</i>.1407<sup>b</sup>22, τούτῳ δ' εἴς τινα κωμῳδίαν ἐμβαλόντι στίχον αἰτητικόν Plu.2.334e, διὰ μέσου τοῦ νοήματος ... ἕτερα νοήματα Aristid.<i>Rh</i>.1.55<br /><b class="num">•</b>en v. med. τῷ ... ἐντὸς ἐμβάλλεσθαι ὅρον, ἀλλ' οὐ τῷ προσλαμβάνεσθαι por insertar un término dentro, no por añadirlo</i> Arist.<i>APo</i>.84<sup>a</sup>36<br /><b class="num">•</b>en v. pas., Pl.<i>Prt</i>.343d, 344a, <i>Cra</i>.414c, συλλαβὴ ἐμβεβλημένη Arist.<i>Po</i>.1458<sup>a</sup>2<br /><b class="num">•</b>abs. [[introducir una nota o una observación]] en un escrito <i>PCair.Zen</i>.314.4 (III a.C.).<br /><b class="num">9</b> astr. [[intercalar]] un mes suplementario en el calendario <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.5.53 (V a.C.), en v. pas. β̅ (μῆνες) μόνον ἐμβάλλονται Gem.8.41.<br /><b class="num">10</b> fig. [[infundir]], [[inspirar]], [[inducir]] gener. c. ac. de abstr. y dat. de pers. (Ἔρις) σφιν ... νεῖκος ... ἔμβαλε <i>Il</i>.4.444, μένος ... Τυδείδῃ <i>Il</i>.10.366, σθένος ... ἑκάστῳ <i>Il</i>.11.11, 14.151, μέγα γὰρ σθένος ἔμβαλ' [[Ἀθήνη]] <i>Il</i>.21.304, σφιν φόβον <i>Il</i>.17.118, cf. E.<i>Or</i>.1355, ἐν δ' ἀρετὰν ἔβαλεν ... ἀνθρώποισιν Pi.<i>O</i>.7.44 (tm.), cf. Hdt.7.10ε, σφῷν ... μῖσος ἐμβεβληκώς S.<i>OC</i> 1392, cf. Timo <i>SHell</i>.802.3, (θεὰ) ἐμβαλοῦσα λυσσώδη νόσον S.<i>Ai</i>.452, μῖσος πρὸς τὸν τόπον ἐμβάλλει ([[δαίμων]]) (el demonio) le inspira odio a ese lugar</i> Euagr.Pont.<i>Cap.Pract</i>.12, en el ánimo o en la mente ἵμερον ἔμβαλε θυμῷ ἀνδρός <i>Il</i>.3.139, μένος ... θυμῷ <i>Il</i>.16.529, ὀδύνας ... θυμῷ <i>Od</i>.2.79, φρεσὶν ... ἄτην <i>Il</i>.19.88, στήθεσσι παλίντροπον ἔμβαλεν νόημα (la diosa) infundió en sus pechos un pensamiento absurdo</i> B.11.54, ὡς σοι τέρψιν ἐμβάλω φρενί E.<i>Tr</i>.635, ὁ χρόνος ταῖς ἐπινοίαις αὐτῶν ... ἐνέβαλεν καὶ τὸν ἱστόν el tiempo inspiró en sus mentes el invento del telar</i> Diog.Oen.12.2.2<br /><b class="num">•</b>abs. ἐπεὶ ἐφράσθης καί τοι θεὸς ἔμβαλε θυμῷ puesto que te has dado cuenta y un dios te ha inspirado en el ánimo</i>, <i>Od</i>.19.485, 23.260<br /><b class="num">•</b>en v. med. mismo sent. μὴ δή μοι φύξιν ... ἐμβάλλεο θυμῷ <i>Il</i>.10.447, μῆτιν ἐμβάλλεο θυμῷ <i>Il</i>.23.313, τὸ καρτερὸν ἐμβαλλόμενοι ἴωμεν marchemos echándole valor</i> X.<i>Cyr</i>.4.2.21, αὐτῷ ... ἐλπίδας ... ἐμβαλομένη Procop.<i>Arc</i>.13.19<br /><b class="num">•</b>tb. c. giro prep. τόδ' ... ἐνὶ φρεσὶν ἔμβαλε [[δαίμων]] <i>Od</i>.19.10, τοῦτ' εἰς τὸν νοῦν ἐμβαλέσθαι D.18.68.<br /><b class="num">11</b> geom. [[trazar en una figura]], [[inscribir]], [[insertar]] εἰς τὸν κύκλον ἐ. εὐθεῖαν Papp.132, el cubo en la esfera, Hero <i>Stereom</i>.2.2.1, pas. ἴσαι εὐθεῖαι ἐπ' ἀνίσους κύκλους ἐμβληθεῖσαι Arist.<i>Mech</i>.849<sup>a</sup>37.<br /><b class="num">B</b> intr., gener. c. dat. o εἰς y ac.<br /><b class="num">I</b> c. violencia<br /><b class="num">1</b> bélico [[llevar a cabo un ataque o invasión]] πρὶν ... σφι ἐμβάλλειν τοὺς Σκύθας antes de que los escitas llevaran a cabo un ataque contra ellos</i> Hdt.4.125, τοῖς πολεμίοις Plb.2.67.5, ἢν τῇσι νηυσὶ ἐμβάλωσι Hdt.7.10β, εἰς Καρίαν X.<i>Ages</i>.1.29, εἰς ἔρημον τὴν χώραν Lys.2.49, cf. Plb.1.26.2, εἴ τίς κα ἐμβάλλῃ εἰς τὰν Αἰτωλίαν ἐπὶ πολέμῳ <i>IG</i> 9<sup>2</sup>.3.27 (Termo III a.C.)<br /><b class="num">•</b>fig., cóm. c. adv. ἀνδρικῶς ἐμβάλλετε atacad valientemente</i> ref. a las viandas, Ar.<i>Pax</i> 1307, med. c. gen. ἐμβάλλεσθε τῶν λαγῴων abalanzaos sobre las liebres</i> de las fuentes, Ar.<i>Pax</i> 1312<br /><b class="num">•</b>del agua de una avenida [[invadir los campos]] ἐμβαλὸν τὸ ὕδωρ τά τε χώρι' ἐλυμήνατο D.55.11.<br /><b class="num">2</b> náut. en la batalla naval [[abordar]], [[acometer]], [[embestir]] νηὺς ἐμβαλοῦσα Hdt.8.88, cf. Th.2.84, Plb.16.4.2, c. dat. νηί Hdt.8.84, 87, cf. Th.4.14, pas. διὰ τὴν στενοχωρίαν τὰ μὲν ἄλλοις ἐμβεβληκέναι, τὰ δὲ αὐτοὺς ἐμβεβλῆσθαι Th.7.70, ἀντίπρῳροι ἐμβαλλόμεναι embestidas proa contra proa</i> Th.7.34.<br /><b class="num">3</b> [[chocar]], [[batir]], [[romper]] ἐμβάλλοντος τοῦ ὕδατος τοῖσι ὄρεσι al chocar el agua contra los promontorios</i> Hdt.2.28, los vientos para producir las mareas, Heraclid.Pont.117.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[desplazarse]], [[incidir contra]] ἐς τὰ ὑποχόνδρια de la matriz, Hp.<i>Mul</i>.1.7.<br /><b class="num">2</b> [[verter]], [[desembocar]] de ríos τὴν λίμνην ἣν ποιεῖ ὁ ποταμὸς ἐμβάλλων la laguna que forma el río al desembocar</i> de la Estigia, Pl.<i>Phd</i>.113c, ἐς οὓς ποταμοὶ ἕτεροι ἐμβάλλουσι Hp.<i>Aër</i>.9, cf. Arist.<i>Mete</i>.356<sup>a</sup>31, ὁ Ἀκμεὺς ἐμβάλλει ἐν τὸν Εὐρωπόν <i>IG</i> 9<sup>2</sup>.188.4 (Melitea III a.C.), εἰς τὴν Ἀτλαντικήν Timae.73.<br /><b class="num">III</b> <b class="num">1</b>náut. [[batir]], [[picar]], [[arrancar con los remos]] ἐκέλευσα ἐμβαλέειν κώπῃς <i>Od</i>.9.488, cf. Pi.<i>P</i>.4.201, οὐδέ ... ἤθελον οἱ ναῦται ... ἐμβάλλειν no querían los marineros ponerse a remar</i> X.<i>HG</i> 5.1.13, ἀκούσει γὰρ μέλη κάλλιστ', ἐπειδὰν ἐμβάλῃς [[ἅπαξ]] escucharás bonitos cantos en cuanto arranques con el remo la primera vez</i> Ar.<i>Ra</i>.206, cf. <i>Eq</i>.602.<br /><b class="num">2</b> [[meterse]], [[pasar]] ἐπίσχες· ἐμβάλωμεν εἰς ἄλλον λόγον E.<i>El</i>.962<br /><b class="num">•</b>[[pasar]], [[ocurrir]] ἐν τοῖς ἐμβάλλουσι καιροῖς Corn.<i>ND</i> 35.<br /><b class="num">IV</b> <b class="num">1</b>[[irrumpir]], [[penetrar]], [[entrar]] ἐμβάλλεις εἰς τὴν ἀγοράν Aeschin.1.164, εἰς τὸν Πόντον ciertos peces migratorios, Arist.<i>HA</i> 598<sup>a</sup>24, 27<br /><b class="num">•</b>[[entrar]], [[meterse]] en un río para cruzarlo o vadearlo παρήγγειλε τοῖς πελτασταῖς ... ἐμβαλεῖν εἰς τὸν ποταμόν Plb.4.64.6.<br /><b class="num">2</b> náut. [[embarcar]], [[subir a bordo]] en perf. ἰδοῦ ἐμβεβλήκαμεν he aquí que estamos a bordo</i> Philostr.<i>Im</i>.2.17.1. | |||
}} | }} | ||
