View source for σχολάζω

{{LSJ1
|Full diacritics=σχολάζω
|Medium diacritics=σχολάζω
|Low diacritics=σχολάζω
|Capitals=ΣΧΟΛΑΖΩ
|Transliteration A=scholázō
|Transliteration B=scholazō
|Transliteration C=scholazo
|Beta Code=sxola/zw
|Definition=Boeot. σχολ-άδδω <span class="title">IG</span>7.2849.6 (Haliartus):—<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">to have leisure</b> or <b class="b2">spare time, to be at leisure, have nothing to do</b>, σὺ δ' ἢν σχολάσῃς <span class="bibl">Ar. <span class="title">Lys.</span>412</span>, cf. <span class="bibl">Th.4.4</span>, etc.; <b class="b3">διὰ τὸ μὴ σχολάζειν ὑπὸ πολέμων</b> because <b class="b2">they have</b> no <b class="b2">leisure left</b> by the wars, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>694e</span>; ἀσχολούμεθα ἵνα σχολάζωμεν <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1177b5</span>; <b class="b3">σ. καλῶς</b> <b class="b2">spend one's leisure</b> well, <span class="bibl">Id.<span class="title">Pol.</span>1337b31</span>; <b class="b3">σ. ἐλευθερίως καὶ σωφρόνως</b> ib.<span class="bibl">1326b31</span>: c. inf., <b class="b2">have leisure</b> or <b class="b2">time to do</b> a thing, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>2.1.9</span>, <span class="bibl">8.1.18</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>763d</span>, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">loiter, linger</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>207</span>, <span class="bibl">883</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>730</span>, <span class="bibl">D.3.35</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">σ. ἀπό τινος</b> <b class="b2">have rest</b> or <b class="b2">respite</b> from a thing, <b class="b2">cease</b> from doing, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span> 7.5.52</span>; <b class="b3">ἀπὸ τοῦ Κρώμνου</b> <b class="b2">were set free</b> from the operations at K., <span class="bibl">Id.<span class="title">HG</span>7.4.28</span>; also σ. ἔργων <span class="bibl">Plu.<span class="title">Nic.</span>28</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> c. dat., <b class="b2">have leisure, time</b>, or <b class="b2">opportunity for</b> a thing, <b class="b2">devote one's time to</b> a thing, πάντα τὸν βίον ἐσχόλακεν [ἐν] τούτῳ <span class="bibl">D.22.4</span>; <b class="b3">σ. φιλοσοφίᾳ, μουσικῇ</b>, etc., <span class="bibl">Luc.<span class="title">Macr.</span>4</span>, <span class="title">VH</span>2.15; μόνῃ σ. ὑγιείᾳ Gal.6.168; <b class="b3">τῇ γῇ</b>, i.e. agriculture, <span class="bibl"><span class="title">Sammelb.</span> 4284.15</span> (iii A.D.); so πρὸς ταῦτα <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.6.6</span>; πρὸς τοῖς ἰδίοις <span class="bibl">Arist. <span class="title">Pol.</span>1308b36</span>; ἐπί τινος <span class="bibl">Id.<span class="title">PA</span>682a34</span>; περὶ λόγους <span class="bibl">Plu.<span class="title">Brut.</span>22</span>; πρὸς ἐννοίᾳ . . πρὸς αὑτόν <span class="bibl">Id.<span class="title">Num.</span>14</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> c. dat. pers., <b class="b2">devote oneself to . .</b>, τοῖς φίλοις <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.39</span>; ἑαυτοῖς Gal.6.810; <b class="b3">ὁ στρατηγὸς . . τοῖς διαφέρουσιν ἐσχόλασεν</b> Wilcken <span class="title">Chr.</span>41 i8 (iii A.D.); esp. of students, <b class="b2">study, attend lectures</b>, ἐπὶ Παλλαδίῳ <span class="bibl">Phld.<span class="title">Acad.Ind.</span>p.88</span> M.; <b class="b3">σ. τινί</b> <b class="b2">devote oneself</b> to a master, <b class="b2">attend his lectures</b>, <b class="b3">σ. Καρνεάδῃ, Ἰσοκράτει</b>, ib.<span class="bibl">p.89</span> M., Plu.2.844b; τοῖς φιλοσόφοις <span class="title">IG</span>22.1028.34 (ii/i B.C.); μετ' Ἐπικούρου <span class="bibl">Phylarch.24J.</span>; παρά τισι <span class="bibl">Alciphr.1.34</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> abs., <b class="b2">devote oneself to learning</b>: hence, <b class="b2">give lectures</b> (cf. σχολή <span class="bibl">11</span>), <span class="bibl">Apollon.Perg. <span class="title">Con.</span> 1</span> <span class="title">Praef.</span>; σ. Ἀθήνησιν Phld.<span class="title">Rh.</span>1.95 S.; ἐν Λυκείῳ D.H.<span class="title">Amm.</span>1.5, cf. <span class="bibl">Plu.<span class="title">Dem.</span>5</span>:c.acc.neut., ἅπερ ἐσχολάσαμεν Demetr.Lac.<span class="title">Herc.</span>1013.18; <b class="b3">τὰ περὶ τοῦ τέλους σχολασθέντα</b> <b class="b2">lectures</b> upon... <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>11.167</span>; of a gladiator, <b class="b2">to be master of a school</b> (<b class="b2">ludus</b>), εἰς Ἔφεσον <span class="title">Rev.Arch.</span>30 (1929).24 (Gortyn). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> of a place, <b class="b2">to be vacant, unoccupied</b>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">CG</span> 12</span>, <span class="bibl">Jul.<span class="title">Caes.</span>316c</span>: c. dat., <b class="b2">to be reserved for</b>, τὸ ἀπ' οὐρανοῦ κορυφῆς μέχρι σελήνης θεοῖς καὶ ἄστροις . . σχολάζει Herm. ap. Stob.1.49.68.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1057.png Seite 1057]] 1) Muße, Zeit haben, gewinnen, sich Muße, Zeit nehmen, müßig sein, zaudern; Aesch. Suppl. 204. 860; Eur. Hec. 730; absol., Thuc. 4, 4; Plat. Phaed. 58, d, διὰ τὸ μὴ σχολάζειν; Sp.; übertr., [[καθέδρα]] σχολάζουσα, ein leerstehender Sitz, wie [[τόπος]], Plut. C. Graech. 12; von Ankern, = ἀργεῖν, Timol. 22; c. inf., Xen. [[σχολάζω]] μένειν, ich kann bleiden, Cyr. 2, 1, 9, vgl. 8, 1, 18; auch im tadelnden Sinne, καὶ ῥᾳθυμεῖν, Pol. 11, 25, 7. – 2) σχολάζειν τινός u. ἀπό τινος, wovon Muße, Zeit haben, nicht mehr womit beschäftigt sein; Xen. Cyr. 7, 1, 52 Hell. 7, 4, 28; σχολάζοντες ἔργων, Plut. Nic. 18. – 3) σχολάζειν τινί, wozu Muße, Zeit haben, seine Muße einer Sache, einer Person widmen, vacare rei; bes. sich einer Kunst, einer Wissenschaft widmen; auch sich einem Lehrer widmen, d. i. Jemandes Schüler, Zuhörer sein, alle Muße auf seinen Unterricht verwenden; Xen. Cyr. 7, 5, 39 Mem. 3, 9, 9. Auch abs., Schule halten, Unterricht ertheilen, Plut. Dem. 5 u. a. Sp.; [[πρός]] τι σχολάζειν, seine Muße worauf richten, es bedenken, überlegen, Xen. Mem. 3, 6, 6.
}}
{{ls
|lstext='''σχολάζω''': μέλλ. -άσω, σχολὴν ἄγω, δὲν ἔχω ἀσχολίαν τινά, ἀναπαύομαι, οὐδεμίαν ἔχω ἐργασίαν, εὐκαιρῶ, ἔχω ὥραν σχολῆς, σὺ δ’ ἢν σχολάσῃς Ἀριστοφ. Λυσ. 212, πρβλ. Θουκ. 4. 4, Πλάτ., κλπ.· διὰ τὸ μὴ σχολάζειν ὑπὸ τῶν πολέμων ὁ αὐτ. ἐν Νόμ. 694Ε, ἀσχολούμεθα ἵνα σχολάζωμεν Ἀριστ. Ἠθικ. Νικ. 10. 7, 6· σχ. [[καλῶς]], δαπανῶ [[καλῶς]] τὸν χρόνον, τὰς ὥρας τῆς σχολῆς, ὁ αὐτ. ἐν Πολιτικ. 8. 3, 2· σχ. ἐλευθερίως καὶ σωφρόνως [[αὐτόθι]] 7. 5, 1· - μετ’ ἀπαρ., εὐκαιρῶ, μοὶ περισσεύει ὥρα να πράξω τι, Ξενοφ. Κύρ. 2. 1, 9., 8. 1, 18, Πλάτ. Νόμ. 763D, κλπ. 2) χρονοτριβῶ, βραδυπορῶ, Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 207, 883, Εὐρ. Ἑκ. 730, Δημ. 38. 20. ΙΙ. σχ. ἀπό τινος, Λατ. vacare a re, ἀναπαύομαι ἀπό τινος, παύομαι ποιών τι, Ξενοφ. Κύρ. 7. 5, 52, πρβλ. Ἑλλ. 7. 4, 28· οὕτω, σχ. τινὸς Πλουτ. Νικ. 28. ΙΙ. σχολάζειν τινί, Λατ. vacarrei, ἔχω εὐκαιρίαν διὰ τὶ [[πρᾶγμα]], ἀφιερῶ τὸν καιρόν μου εἴς τι [[πρᾶγμα]], καταγίνομαι, ἐσχόλακεν ἑνὶ τούτῳ πάντα τὸν βίον Δημ. 594. 16· σχ. φιλοσοφίᾳ, μουσικῇ Λουκ. π. Μακροβ. 4, π. Ἀληθ. Ἱστ. 2. 15, κτλ.· οὕτω, σχ. [[πρός]] τι Ξεν. Ἀπομν. 3. 6, 6. [[πρός]] τινι Ἀριστ. Πολιτικ. 5. 8, 16· ἐπί τινος ὁ αὐτ. π. Ζ. Μορ. 4. 5, 61· περὶ τι Πλουτ. Βροῦτ. 22. 2) [[ὡσαύτως]] [[μετὰ]] δοτ. προσ., ἀφοσιοῦμαι εἴς τινα, τοῖς φίλοις Ξεν. Κύρ. 7. 5, 39· [[μάλιστα]] ἐπὶ μαθητῶν, σχ. τινι, ἀφιεροῦμαι εἴς τινα διδάσκαλον, [[γίνομαι]] [[ὀπαδός]] του, [[συχνάζω]] εἰς τὴν διδασκαλίαν του, ὁ αὐτ. ἐν Συμπ. 4, 44, Πλούτ. 2. 844Α. Β. σχ. μετά τινος Φύλαρχ. 53· [[παρά]] τινι Ἀλκίφρων 1. 34. [[πρός]] τινα Πλουτ. Νουμ. 14. 3) ἀπολ., ἀφοσιοῦμαι εἰς τὴν μάθησιν· ἀκολούθως, [[διδάσκω]], [[παραδίδω]] μαθήματα (πρβλ. [[σχολή]]), σχ. ἐν Λυκείῳ Διον. Ἁλ. πρὸς Ἀμμ. 1. 5, πρβλ. Πλουτ. Δημοσθ. 5· τὰ περὶ τοῦ τέλους σχολασθέντα, μαθήματα [[περί]]..., Σέξτ. Ἐμπ. π. Μ. 11. 167. IV. εἶμαι ἐνησχολημένος, ἐπί τινος Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 4. 5, 61. V. ἐπὶ θέσεως, εἶμαι κενή, δεν κατέχομαι ὑπό τινος, καταλαβὼν σχολάζουσαν καθέδραν Ἰουλιαν. Συμπ. ἢ [[Κρόνια]] 316C.
}}
{{bailly
|btext=<i>ao.</i> ἐσχόλασα, <i>pf.</i> ἐσχόλακα;<br /><b>I.</b> avoir <i>ou</i> prendre du loisir, être oisif, inoccupé :<br /><b>1</b> <i>abs.</i><br /><b>2</b> avec un inf. : avoir le loisir de;<br /><b>3</b> <i>avec un rég. d’éloignement</i> τινος, [[ἀπό]] τινος se reposer de qqe occupation;<br /><b>4</b> <i>avec un rég. de tendance</i> consacrer son loisir à : [[πρός]] [[τι]], τινι, [[περί]] [[τι]] à qch ; <i>avec un rég. de pers.</i> : τινι, [[πρός]] τινα à qqn, <i>càd</i> fréquenter qqn, entretenir des relations amicales avec qqn ; <i>particul.</i> être auditeur <i>ou</i> disciple de qqn ; <i>ou au contr.</i> être le maître de qqn, tenir école, faire des cours, des conférences;<br /><b>II.</b> <i>en parl. de choses</i> être vacant : [[τόπος]] σχολάζων PLUT lieu vide.<br />'''Étymologie:''' [[σχολή]].
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[σχολή]]; to [[take]] a [[holiday]], i.e. be at [[leisure]] for (by [[implication]], [[devote]] [[oneself]] [[wholly]] to); [[figuratively]], to be [[vacant]] (of a [[house]]): [[empty]], [[give]] [[self]].
}}
{{Thayer
|txtha=1st aorist subjunctive σχολάσω, G L T Tr WH; ([[σχολή]], [[which]] [[see]]);<br /><b class="num">1.</b> to [[cease]] from labor; to [[loiter]].<br /><b class="num">2.</b> to be [[free]] from labor, to be at [[leisure]], to be [[idle]]; τίνι, to [[have]] [[leisure]] for a [[thing]], i. e. to [[give]] [[oneself]] to a [[thing]]: [[ἵνα]] σχολάσητε ( σχολάζητε) τῇ [[προσευχή]], Passow, [[under]] the [[word]]; (Liddell and Scott, [[under]] the [[word]], III.)).<br /><b class="num">3.</b> of things; e. g. of places, to be [[unoccupied]], [[empty]]: [[οἶκος]] σχολαζων, WH brackets Tr marginal [[reading]] brackets) ([[τόπος]], [[Plutarch]], Gai. Grac. 12; of a [[centurion]]'s [[vacant]] [[office]], Eus. h. e. 7,15; in ecclesiastical writings of [[vacant]] ecclesiastical offices ([[also]] of officers [[without]] [[charge]]; cf. [[Sophocles]]' Lexicon, [[under]] the [[word]])).
}}
{{grml
|mltxt=ΝΜΑ, και [[σκολάζω]] και [[σχολώ]] ή σχολάω και [[σκολώ]] ή σκολάω και [[σχολνώ]] ή σχολνάω και σκολνώ ή σκολνάω Ν, και βοιωτ. τ. σχολάδδω Α<br />[[σταματώ]] να [[κάνω]] [[κάτι]], [[διακόπτω]] την [[εργασία]] μου για να αναπαυθώ (α. «[[συνήθως]] σχολάμε στις δύο» β. «σχολάσαμε [[νωρίς]] από το [[σχολείο]] [[γιατί]] ο [[δάσκαλος]] έφυγε για το [[υπουργείο]]» γ. «σχολάζοντας ἔργων», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[αργώ]]<br /><b>2.</b> <b>(μτβ.)</b> α) [[παύω]] κάποιον από την [[εργασία]] του, [[απολύω]] («τον σχόλασε [[χθες]] το [[αφεντικό]] [[χωρίς]] [[καμιά]] [[προειδοποίηση]]»)<br />β) [[αφήνω]] ελεύθερους τους μαθητές [[μετά]] το [[μάθημα]] («[[δασκάλισσα]], [[δασκάλισσα]] σκόλασε την Ελένη / [[γιατί]] 'ναι Σαββατόβραδο και η [[ψυχή]] μου βγαίνει», δημ. [[τραγούδι]])<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[παύω]] να έχω ερωτικές σχέσεις με κάποιον («τον σχόλασα» — τον άφησα)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> α) «σχολάζουσα [[κληρονομία]]»<br />(αστ. δίκ.) [[κληρονομία]] [[κατά]] την οποία το δικαστήριο, ύστερα από [[αίτηση]] εκείνου που έχει έννομο [[συμφέρον]], διορίζει κηδεμόνα της κληρονομίας, η οποία θεωρείται ότι σχολάζει, [[επειδή]] ο [[κληρονόμος]] [[είναι]] [[άγνωστος]] ή δεν [[είναι]] βέβαιο ότι αποδέχθηκε την [[κληρονομία]]<br />β) «σχολάζων [[επίσκοπος]]»<br />(καν. δίκ.) [[καθένας]] από τους αρχιερείς οι οποίοι δεν ποιμαίνουν τοπική Εκκλησία, όχι όμως [[επειδή]] έχουν τιμωρηθεί για συγκεκριμένα κανονικά παραπτώματα, [[αλλά]] για άλλους λόγους, όπως [[είναι]] η [[παραίτηση]], η μη [[αποδοχή]] τους στην [[επισκοπή]] ή η απομάκρυνσή τους από την [[επισκοπή]] κ.ά.<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> έχω ελεύθερο χρόνο, αναπαύομαι<br /><b>2.</b> (με απρμφ.) μού περισσεύει [[χρόνος]] να [[κάνω]] [[κάτι]]<br /><b>3.</b> (με δοτ.) [[καταγίνομαι]] με [[κάτι]] («σχολάζειν [[φιλοσοφία]]», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>4.</b> (με δοτ. προσ.) αφοσιώνομαι σε κάποιον («πρὶν τοῑς φίλοις αὐτὸν σχολάσαι καὶ συγγενέσθαι», <b>Ξεν.</b>)<br /><b>5.</b> προορίζομαι για κάποιον<br /><b>6.</b> [[ακούω]] τις παραδόσεις κάποιου, [[είμαι]] [[μαθητής]] ή και [[οπαδός]] κάποιου (α. «σχολάζειν τοῑς φιλοσόφοις», <b>επιγρ.</b><br />β. «σχολάζειν μετ' Ἐπικούρου», Φύλαρχ.)<br /><b>7.</b> (γενικά) [[παίρνω]] μαθήματα, [[σπουδάζω]] («σχολάζειν ἐπὶ Παλλαδίω», Φιλόδ.)<br /><b>8.</b> [[παραδίδω]] μαθήματα, («σχολάζειν Ἀθήνησιν», Φιλόδ.)<br /><b>9.</b> [[χάνω]] τον καιρό μου, [[χρονοτριβώ]]<br /><b>10.</b> <b>μτφ.</b> α) (<b>για πράγμ.</b>) [[είμαι]] σε [[αχρησία]]<br />β) (για [[θέση]], [[καθέδρα]]) [[είμαι]] κενή, δεν έχω κάτοχο<br />γ) [[είμαι]] [[ανεπιτυχής]]<br />δ) (για [[τόπο]]) [[είμαι]] [[τελείως]] [[άδειος]], [[κενός]] («[[οἶκος]] σχολάζων», ΚΔ)<br />ε) (για [[γυναίκα]]) [[είμαι]] ανύπαντρη<br /><b>11.</b> <b>φρ.</b> «[[σχολάζω]] [[καλῶς]]» — [[δαπανώ]] τον ελεύθερο χρόνο μου εποικοδομητικά (<b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[σχολή]] / [[σκόλη]] (για τη σημ. του ρ. <b>βλ. λ.</b> [[σχολή]]). Οι νεοελλ. τ. [[σχολνώ]]/ [[σχολώ]] σχηματίστηκαν από τον αόρ. <i>ἐσχόλασα</i> [[κατά]] το [[σχήμα]] (<i>ε</i>)<i>πείνασα</i>: [[πεινώ]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''σχολάζω:''' μέλ. <i>-άσω</i> ([[σχολή]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> βρίσκομαι σε [[αργία]] ή έχω ελεύθερο χρόνο, αναπαύομαι, δεν [[εκτελώ]] καμία [[εργασία]], είμαι σε [[σχόλη]], [[αργώ]], [[απρακτώ]], σε Θουκ. κ.λπ.· με απαρ., έχω διαθέσιμο χρόνο, είμαι [[εύκαιρος]] να κάνω [[κάτι]], σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> [[χρονοτριβώ]], [[βραδυπορώ]], [[καθυστερώ]], σε Ευρ., Δημ.<br /><b class="num">II.</b> [[σχολάζω]] ἀπό τινος, Λατ. vacare a re, αναπαύομαι από [[κάτι]], [[σταματώ]], [[παύω]] να κάνω [[κάτι]], σε Ξεν.<br /><b class="num">III. 1.</b> <i>σχολάζειν τινί</i>, Λατ. vacare [[rei]], έχω διαθέσιμο χρόνο ή την [[ευκαιρία]] για [[κάτι]], [[αφιερώνω]] τον χρόνο μου σε [[κάτι]], [[καταγίνομαι]], [[ασχολούμαι]] με [[κάτι]], σε Δημ.· [[πρός]] τι, σε Ξεν.<br /><b class="num">2.</b> επίσης, με δοτ. προσ., [[αφιερώνω]] τον εαυτό μου, αφοσιώνομαι σε [[κάτι]]· <i>τοῖς φίλοις</i>, στον ίδ.· [[ιδίως]] λέγεται για μαθητές, [[σχολάζω]] τινί, [[φοιτώ]] κοντά σε κάποιον δάσκαλο, είμαι αφοσιωμένος [[οπαδός]] του, [[συχνάζω]] στις παραδόσεις, στις διαλέξεις του, στον ίδ.· απολ., [[διδάσκω]], [[παραδίδω]] μαθήματα, σε Πλούτ.<br /><b class="num">IV.</b> λέγεται για [[θέση]], είμαι κενή, δεν κατέχομαι ή δεν έχω καταληφθεί από κάποιον, στον ίδ.
}}