View source for μάρτυς

{{LSJ1
|Full diacritics=μάρτῠς
|Medium diacritics=μάρτυς
|Low diacritics=μάρτυς
|Capitals=ΜΑΡΤΥΣ
|Transliteration A=mártys
|Transliteration B=martys
|Transliteration C=martys
|Beta Code=ma/rtus
|Definition=ὁ, ἡ, Cret., Epid. μαῖτυς <span class="title">Leg.Gort.</span>1.13, al., <span class="title">IG</span>42(1).42, Cret. also μαίτυρς <span class="title">GDI</span>4998 v ii; gen. <b class="b3">μάρτῠρος</b>, acc. -ῠρα <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span> 371</span>, etc., formed from μάρτυρ (q. v.), exc. acc. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> μάρτῠν <span class="bibl">Simon. 84</span>. <span class="bibl">4</span>, <span class="bibl">Men. 1034</span>, Plu. 2.49a; dat. pl. <b class="b3">μάρτῠσι</b> (but <b class="b3">μάρτυρσι</b> prob. in <span class="bibl">Hippon. 51</span>):—<b class="b2">witness</b> (not in Hom.), Hes. l.c., <span class="bibl"><span class="title">h.Merc.</span>372</span>, <span class="bibl">Thgn. 1226</span>, etc.; ἄμμιν μάρτυς ἔστω Ζεύς <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.167</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>664</span>; ἁμέραι δ' ἐπίλοιποι μ. σοφώτατοι <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>1.34</span>; τούτων μάρτυρας καλῶ θεούς <span class="bibl">S. <span class="title">Tr.</span>1248</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Ph.</span>491</span>; μάρτυρα θέσθαι τινά <span class="bibl">Id.<span class="title">Supp.</span>261</span>; μ. θεοὺς ποιεῖσθαι <span class="bibl">Th.4.87</span>, etc.; μάρτυρι χρῆσθαί τινι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1375b30</span>; <b class="b3">μάρτυρας παρέχεσθαι</b> produce <b class="b2">witnesses</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>471e</span>, cf. <span class="bibl">D.27.51</span>, etc.; μάρτυρες παρίστανται <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.6.16</span>; <b class="b3">μάρτυρα παράγεσθαι, μάρτυρας ἐπάγεσθαι</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>836c</span>, <span class="bibl"><span class="title">R.</span>364c</span>; δικάζει ταῦτα μαρτύρων ὅπο <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span> 934</span>; μαρτύρων ἐναντίον <span class="bibl">Antipho 1.28</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>448</span>; ἐν μάρτυσι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span> 175e</span>; <b class="b3">τί δεῖται μάρτυρος</b>; <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>340a</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">martyr</b>, Apoc.2.13, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Astrol., <b class="b2">in aspect</b>, μάρτυρες ἀλλήλων <span class="bibl">Man. 4.451</span>. (Cf. <b class="b3">μάρτυρ, μάρτυρος</b>.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0097.png Seite 97]] υρος, ὁ, dat. plur. μάρτυσι, acc. sing. μάρτυρα, doch wird μάρτυν aus Men. bei Phot. angeführt, Sp. haben auch den nom. [[μάρτυρ]], <b class="b2">Zeuge, Zeuginn</b>, Hes. O. 373; H. h. Merc. 372, [[μάρτυς]] ἔστω [[Ζεύς]], Pind. P. 4, 167, öfter; ἔθηκε ναυτιλίας ἐσχάτας μάρτυρας, von den Säulen des Herakles, N. 3, 22; Tragg., ὡς ἂν παρῇ μοι [[μάρτυς]] ἐν δίκῃ [[ποτέ]], Aesch. Ch. 981; [[μάρτυς]] ἐν λόγοις, Soph. Phil. 319; πολλῶν παρόντων μαρτύρων, Trach. 351; τούτων μάρτυρας καλῶ θεούς, Eur. Troad. 1238; μαρτύρων [[ἐναντίον]], Ar. Eccl. 448, vor Zeugen; sehr gew. in Prosa, τί δεῖται [[μάρτυρος]]; Plat. Rep. I, 340 a; ἐν μάρτυσι, vor Zeugen, Conv. 175 e; μάρτυρας παρέξομαι, ich werde Zeugen stellen, 215 b, u. so häufig bei den Rednern; auch τούτοις τοῖς λόγοις μάρτυρας τοὺς ποιητὰς ἐπάγονται, Plat. Rep. II, 364 c, wie μάρτυρα παραγόμενος τὴν τῶν θηρίων φύσιν, Legg. VIII, 836 c; αὐτὸν σὲ μάρτυρα ποιοῦμαι, Xen. An. 7, 7, 39 u. sonst, auch bei Folgdn.
}}
{{ls
|lstext='''μάρτῠς''': ὁ, καὶ ἡ, γεν. μάρτῠρος, αἰτ. -ῠρα, (Ἀρχίλ. 11), κτλ., σχηματίζονται ἐκ τοῦ [[μάρτυρ]], πλὴν τῆς αἰτ. μάρτῠν [[Σίμων]]. 84, Μένανδ. παρὰ Φωτ.· δοτ. πληθ. μάρτῠσι, ποιητ. μάρτυσσι Ἱππῶν. 42, Meineke εἰς Εὐφορ. 109· (ἴδε ἐν λ. [[μέριμνα]]): - [[μάρτυς]] (οὐχὶ παρ’ Ὁμ.), Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 369, Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἑρμ. 372, Θεογν. 1226, κτλ.· ἄμμιν [[μάρτυς]] ἔστω [[Ζεὺς]] Πινδ. Π. 4. 297, πρβλ. Αἰσχύλ. Εὐμ. 664· ἁμέραι δ’ ἐπίλοιποι μ. σοφώτατοι Πινδ. Ο. 1. 54· μάρτυρας καλῶ θεοὺς Σοφ. Τρ. 1248, πρβλ. Εὐρ. Φοιν. 491· μάρτυρα θέσθαι τινὰ ὁ αὐτ. ἐν Συμπ. 261· μ. θεοὺς ποιεῖσθαι Θουκ. 4. 87, κτλ.· μάρτυρι χρῆσθαί τινι Ἀριστ. Ρητ. 1. 15, 13· - [[ἀλλά]], μάρτυρας παρέχεσθαι, ἦτο ἡ κοινοτάτη παρ’ Ἀττ. [[φράσις]] ἐπὶ τῆς κοινοτάτης προσαγωγῆς μαρτύρων, Πλάτ. Γοργ. 471E, Δημ. 829. 20, κτλ.· οὕτω καί, μ. παριστάναι, παράγεσθαι, ἐπάγεσθαι Ξεν. Κύρ. 1. 6, 16, Πλάτ. Νόμ. 836C, Πολ. 364C· δικάζει [[ταῦτα]] μαρτύρων ὕπο Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 934· μαρτύρων [[ἐναντίον]] Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 448, Ἀντιφῶν 114. 25· ἐν μάρτυσι Πλάτ. Συμπ. 175E, τί δεῖται [[μάρτυρος]]; ὁ αὐτ. ἐν Πολ. 340A· - συναπτόμενον μετ’ οὐδ. οὐσιαστικοῦ, Κάλλιπος μάρτυρα ποιεῖται... τὰ ἔπη Παυσ. 9. 29, 2. - Ἰσοδύναμοι τύποι: [[μάρτυρος]], [[μάρτυρ]], ἃ ἴδε. ΙΙ. ὁ μαρτυρήσας [[ὑπὲρ]] τῆς τοῦ Χριστοῦ πίστεως, Μαρτύρ. Πολυκ. 1021A, Κλήμ. Ἀλ. Ι. 1060Β, Ὠριγ. ΙΙΙ, 412C, κλ. - Ἐνίοτε λέγεται ἡ [[λέξις]] καὶ ἐπὶ Ὁμολογητ., Ἱππόλυτ. Αἱρ. 454, 45.
}}
{{bailly
|btext=υρος (ὁ, ἡ, τό)<br />témoin : μάρτυρά τινα ποιεῖσθαι THC prendre qqn à témoin ; μάρτυρας [[καλῶ]] θεούς SOPH j’en atteste les dieux ; μάρτυρι χρῆσθαί τινι ARSTT faire paraître qqn comme témoin ; μαρτύρων [[ἐναντίον]] AR par devant témoins.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. <i>skr.</i> smarati « se souvenir ».
}}
{{Slater
|sltr=<b>μάρτῠς</b> (-υς, -υρ（α), -υρες, -υρας.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[witness]] ἁμέραι δ' ἐπίλοιποι μάρτυρες σοφώτατοι (O. 1.34) τεαὶ γὰρ ὧραι μ' ἔπεμψαν μάρτυῤ ἀέθλων (O. 4.3) πολλοὶ μάρτυρες ἀμφοτέροις πιστοί (P. 1.88) “καρτερὸς [[ὅρκος]] [[ἄμμιν]] [[μάρτυς]] [[ἔστω]] [[Ζεύς]]” (P. 4.167) δονάκων, τοὶ παρὰ καλλιχόρῳ ναίοισι πόλι Χαρίτων Καφισίδος ἐν τεμένει, πιστοὶ χορευτᾶν μάρτυρες (P. 12.27) κιόνων [[ὕπερ]] Ἡρακλέος [[ἥρως]] θεὸς ἃς ἔθηκε ναυτιλίας ἐσχάτας μάρτυρας κλυτούς (Wil.; cll. (O. 1.34) : κλυτάς codd.) (N. 3.23) οὐ [[ψεῦδις]] ὁ [[μάρτυς]] ἔργμασιν ἐπιστατεῖ, [[Αἴγινα]], τεῶν [[Διός]] τ' ἐκγόνων (Neoptolemos?, [[Pindar]]?; v. Tugendhat, [[Hermes]], 1960, 395&#774;{1}) (N. 7.49) πιστὰ δ' Ἀγασικλέει [[μάρτυς]] [[ἤλυθον]] ἐς χορὸν a [[chorus]] of girls sings Παρθ. 2. 39.
}}
{{eles
|esgtx=[[mártir]]
}}
{{StrongGR
|strgr=of [[uncertain]] [[affinity]]; a [[witness]] ([[literally]] ([[judicially]]) or [[figuratively]] (genitive [[case]])); by [[analogy]], a "[[martyr]]": [[martyr]], [[record]], [[witness]].
}}
{{grml
|mltxt=ο<br /><b>βλ.</b> [[μάρτυρας]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''μάρτῠς:''' ὁ, επίσης ἡ, γεν. [[μάρτυρος]], αιτ. <i>-ῠρα</i> κ.λπ., [[τύπος]] προερχόμενος από το [[μάρτυρ]], [[αλλά]] [[επιπλέον]] αιτ. <i>μάρτῠν</i>, με δοτ. πληθ. <i>μάρτῠσι</i>· [[μάρτυρας]] (ο, η), σε Ησίοδ., Θέογν.· μάρτυρα [[θέσθαι]] τινά, σε Ευρ.· <i>[[μάρτυρας]] θεοὺς ποιεῖσθαι</i>, σε Θουκ.· <i>μάρτυρι χρῆσθαί τινι</i>, σε Αριστ.· <i>[[μάρτυρας]] παρέχεσθαι</i>, [[παρουσιάζω]] μάρτυρες, σε Πλάτ. κ.λπ.· ομοίως, <i>[[μάρτυρας]] παριστάναι</i>, σε Ξεν.
}}