View source for βροτός

{{LSJ1
|Full diacritics=βροτός
|Medium diacritics=βροτός
|Low diacritics=βροτός
|Capitals=ΒΡΟΤΟΣ
|Transliteration A=brotós
|Transliteration B=brotos
|Transliteration C=vrotos
|Beta Code=broto/s
|Definition=ὁ, poet. Noun, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">mortal man</b>, opp. <b class="b3">ἀθάνατος</b> or <b class="b3">θεός</b>, in Hom. usu. Subst., οἷοι νῦν βροτοί εἰσι <span class="bibl">Il.5.304</span>, al.; βροτὸς εἰς θεόν <span class="bibl">E. <span class="title">Andr.</span>1196</span> (lyr.); λόγος τις Ζῆνα μιχθῆναι βροτῷ <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>295</span>; θεοῦ δὲ πληγὴν οὐχ ὑπερπηδᾷ βροτός <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>961</span>; <b class="b3">βροτοί</b>,opp.<b class="b3">νεκροί</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span> 850</span> (lyr.); but β. ἀνήρ <span class="bibl">Il.5.361</span>; and so β. ἔθνος <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>10.28</span>: as fem., β. αὐδήεσσα <span class="bibl">Od.5.334</span>; β. οὖσαν <span class="title">AP</span>9.89 (Phil.); but <b class="b3">βροταί· γυναῖκες</b>, Hsch. (s.v.l.): freq. in gen. pl., after πολλοί <span class="bibl">B.1.42</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span> 981</span>, etc.; after <b class="b3">τίς</b> ib.<span class="bibl">437</span>, etc.; <b class="b3">βροτοί</b> never takes the Art. in Trag. and Com., exc. when an Adj. or Pron. is added, <b class="b3">τῶν πολυπόνων β</b>. <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>175</span>; <b class="b3">ἡμεῖς οἱ β</b>. <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>601</span>, <span class="bibl"><span class="title">Pax</span>849</span>, cf. <span class="bibl">Sannyr.1</span>; <b class="b3">οἱ ταλαίπωροι β</b>. <span class="bibl">Alex.66</span>; <b class="b3">οἱ πάντες β</b>. <span class="bibl">Men.538.8</span>.—Rare in Prose, <span class="bibl">Pl. <span class="title">R.</span>566d</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Top.</span>133a31</span>, <span class="bibl">149a7</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> of the <b class="b2">dead</b>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>129</span> (v.l. [[νεκροῖς]] Sch.). (From <b class="b3">Μροτός</b> (cf. <b class="b3">ἄ-μβροτος, μορτός</b>), Skt. <b class="b2">mṛtás</b> 'dead', Lat. <b class="b2">morior</b>, etc.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0465.png Seite 465]] ([[μόρος]], mors, [[μορτός]], daraus μροτόσ, dafür des Wohllautes halber [[βροτός]]; daher das μ in [[φαεσίμβροτος]], [[τερψίμβροτος]], [[φθισίμβροτος]]; vgl. [[μολεῖν]] [[βλώσκω]], [[μέλι]] [[βλίττω]], [[μαλακός]] [[βλάξ]]; [[μέμβλωκα]], [[ἤμβροτον]]); <b class="b2">sterblich</b> (Hesych. φθαρτὸς ἢ γηγενὴς [[ἄνθρωπος]], bei dem auch βροταί, erkl. γυναῖκες); [[ἀνήρ]] Il. 5, 361; [[ἔθνος]] Pind. P. 10, 28; gew. ὁ, subst., der M en sch, im Ggstz der θεοὶ ἀθάνατοι, Hom. u. folgde Dichter. Hom. θνητοῖσι βροτοῖσιν Odyss. 3, 3. 7, 210. 12, 386, θνητὸν βροτόν Odyss. 16, 212; Iliad. 18, 362 καὶ μὲν δή πού τις μέλλει βροτὸς ἀνδρὶ τελέσσαι, ὅς περ [[θνητός]] τ' ἐστὶ καὶ οὐ τόσα μήδεα οἶδεν· πῶς δὴ ἔγωγ', ἥ φημι θεάων [[ἔμμεν]] ἀρίστη, οὐκ ὄφελον Τρώεσσι κοτεσσαμένη κακὰ ῥάψαι; von Weibern, Odyss. 5, 218 ἡ μὲν γὰρ [[βροτός]] ἐστι, σὺ δ' [[ἀθάνατος]] καὶ [[ἀγήρως]]; 5, 334 Λευκοθέη, ἣ πρὶν μὲν ἔην βροτὸς αὐδήεσσα; 6, 149 γουνοῦμαί σε, [[ἄνασσα]]· [[θεός]] νύ τις ἦ [[βροτός]] ἐσσι; 160 οὐ γάρ πω τοῖον [[εἶδον]] βροτὸν ὀφθαλμοῖσιν, οὔτ' ἄνδρ' [[οὔτε]] γυναῖκα.
}}
{{ls
|lstext='''βροτός''': ὁ, ποιητ. [[ὄνομα]], θνητὸς [[ἄνθρωπος]], κατ’ ἀντίθ. πρὸς τὸ [[ἀθάνατος]] ἤ [[θεός]], [[συχν]]. παρ’ Ὁμηρῳ ὁ [[ὁποῖος]] μεταχειρίζεται αὐτὸ συχνότερον ὡς οὐσιαστ., οἷοι νῦν βροτοί εἰσι Ἰλ. Ε. 304, κτλ.· βροτὸς ἀνὴρ Ε. 361· ― ὡς θηλ., βροτὸς αὐδήεσσα Ὀδ. Ε. 334· β. οὖσαν Ἀνθ. II. 9.89· παρὰ Τραγ. ὁ ἑνικ. δὲν [[εἶναι]] [[συνήθης]]· ἀλλ’ ἀντ’ [[αὐτοῦ]] τίθεται ἡ γεν. πληθ., βροτῶν, [[μετὰ]] τὰ τις, [[οὐδείς]], πολλοί, κτλ., Σοφ. Ο. Τ. 437, 981, κτλ.· τὸ βροτοὶ [[οὐδέποτε]] λαμβάνει τὸ ἄρθρον παρ’ Ἀττ. ποιηταῖς, πλὴν [[ὁπόταν]] προστεθῇ ἐπίθετον ἢ [[ἀντωνυμία]], τῶν πολυπόνων βρ. Εὐρ. Ὀρ. 175· [[ἡμεῖς]] οἱ βρ. Ἀριστοφ. Ἱππ. 601, πρβλ. Σαννυρ. Γελ. 1 · οἱ ταλαίπωροι βρ. Ἄλεξ. εἰς τὸ Φρέαρ 2· οἱ πάντες βρ. Μένανδ. ἐν Ἀδήλ. 9. ― Σπάν. παρὰ πεζοῖς, Πλάτ. Πολ. 566D, Ἀριστ. Τοπ. 5. 4. ΙΙ. ἐν Αἰσχύλ. Χο. 129, βροτοῖς κεῖται χαλαρώτερον ἐπὶ θνητῶν ἀνθρώπων ([[μετὰ]] θάνατον)· ὁ Herm. ἀναγινώσκει φθιτοῖς, ὁ δὲ Σχολ. νεκροῖς. (Τὸ β παριστᾷ τῆς ῥίζης τὸ μ, ἴδε ἐν λ. ἄμβροτος).
}}
{{bailly
|btext=ός, όν :<br /><b>I.</b> <i>adj.</i> mortel, mortelle : βροτὸς [[ἀνήρ]], homme mortel ; βροτοὶ [[ἄνδρες]], hommes mortels;<br /><b>II.</b> <i>subst.</i> un mortel, un homme ; βροτὸς [[θνητός]] OD un homme mort ; <i>fém.</i> [[βροτός]], une mortelle.<br />'''Étymologie:''' pour *μβροτός de *μροτός de *μορτός, de la R. Mar <i>ou</i> Mor, mourir ; cf. ἄ-μβροτος et <i>lat.</i> mortuus.
}}
{{Autenrieth
|auten=([[for]] μροτός, [[root]] μερ, μορ): [[mortal]]; βροτὸς [[ἀνήρ]], βροτοὶ [[ἄνδρες]], and as subst., [[mortal]] [[man]]; epithets, θνητοί, Od. 3.3; δειλοί, ὀιζῦροί, μέροπες, [[ἐπιχθόνιος]].
}}
{{Slater
|sltr=[[βροτός]] (-ός, -ῷ, -όν; -οί, -ῶν, -οῖς, -οῖσι（ν)) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[mortal]] subs., βροτῶν [[φάτις]] (O. 1.28) τὸ δ' αἰεὶ παράμερον ἐσλὸν ὕπατον ἔρχεται παντὶ βροτῶν (O. 1.100) [[ἤτοι]] βροτῶν γε κέκριται [[πεῖρας]] οὔ τι θανάτου (O. 2.30) πλείσταισι βροτῶν ξεινίαις αὐτοὺς ἐποίχονται τραπέζαις (O. 3.39) διάπειρά [[τοι]] βροτῶν [[ἔλεγχος]] (O. 4.18) σὺν γὰρ [[ὑμῖν]] τά τε τερπνὰ καὶ τὰ γλυκἔ ἄνεται πάντα βροτοῖς (O. 14.6) Ἰξίονα φαντὶ [[ταῦτα]] βροτοῖς λέγειν (P. 2.21) καὶ ὑψιφρόνων τιν' ἔκαμψε βροτῶν (P. 2.51) [[οἷα]] ψιθύρων παλάμαις ἕπετ' αἰεὶ βροτῷ (Heindorf: βροτῶν codd.) (P. 2.75) κλέπτει τέμινοὐθεὸς οὐ βροτὸς (P. 3.30) ἓν παρ' ἐσλὸν πήματα [[σύνδυο]] δαίονται βροτοῖς ἀθάνατοι (P. 3.81) λέγονται μὰν βροτῶν ὄλβον ὑπέρτατον οἳ [[σχεῖν]] i. e. [[Peleus]] and Kadmos (P. 3.88) ἐν δ' ὀλίγῳ βροτῶν τὸ τερπνὸν αὔξεται (P. 8.92) [[δύνασαι]] δὲ βροτοῖσιν ἀλκὰν ἀμαχανιᾶν δυσβάτων θαμὰ διδόμεν (N. 7.96) “παῦροι δ' ἐν πόνῳ πιστοὶ βροτῶν καμάτου μεταλαμβάνειν” (N. 10.78) ἀλλὰ βροτῶν τὸν μὲν κενεόφρονες αὖχαι ἐξ ἀγαθῶν [[ἔβαλον]] (N. 11.29) ἀμνάμονες δὲ βροτοί (sc. [[εἰσί]]) (I. 7.17) ἰατὰ δ' ἐστὶ βροτοῖς [[σύν]] γ ἐλευθερίᾳ καὶ τά (I. 8.15) [[τέρας]], ἅν τε βροτοὶ Δᾶλον κικλῄσκοισιν fr. 33c. 3. [[ταῦτα]] θεοῖσι μὲν πιθεῖν σοφοὺς δυνατόν, βροτοῖσιν δ' ἀμάχανον εὑρέμεν (Pae. 6.53) καὶ γὰρ ὁ [[πόντιος]] Ὀρς[ιτ]ρίαινά νιν [[περίαλλα]] βροτῶν τίεν (sc. Κάδμον) Πα. . . λέγοντι δὲ βροτοὶ[ Δ. 1. 1. θεόν, τὸν Βρόμιον, τὸν Ἐριβόαν τε βροτοὶ καλέομεν fr. 75. 10. τιμαὶ δὲ βροτοῖσι κεκριμέναι Παρθ. 1. . ἀθάναται δὲ βροτοῖς ἁμέραι, [[σῶμα]] δ' ἐστὶ θνατόν Παρθ. 1. 1. θεὸς ὁ πάντα τεύχων βροτοῖς fr. 141. adj., ὅσαις δὲ βροτὸν [[ἔθνος]] ἀγλαίαις ἁπτόμεσθα, περαίνει (Er. Schmid: βρότεον codd.) (P. 10.28)
}}
{{DGE
|dgtxt=-όν<br /><br /><b class="num">• Grafía:</b> graf. μβροτ- <i>ASNP</i> 20.1990.368 (Delfos VI a.C.)<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [fem. μβροτά <i>ASNP</i> l.c.; plu. gen. -έων <i>TAM</i> 3.798.6 (Termeso II d.C.)]<br /><b class="num">1</b> [[mortal]] op. a [[ἀθάνατος]] o θεός: β. [[ἀνήρ]] hombre mortal</i>, <i>Il</i>.5.604, Hes.<i>Th</i>.369, <i>Sc</i>.55, βροτὸν [[ἔθνος]] raza mortal</i> Pi.<i>P</i>.10.28.<br /><b class="num">2</b> subst. ὁ β. gener. [[un mortal]], [[un hombre]] οἷοι νῦν βροτοί εἰσ' <i>Il</i>.5.304, β. θνητός un hombre mortal</i>, <i>Od</i>.7.210, ὕβρις ... κακὴ δειλῷ βροτῷ Hes.<i>Op</i>.214, λόγος τις Ζῆνα μιχθῆναι βροτῷ A.<i>Supp</i>.295, οὐ πόλις, οὐ β. Simon.21, cf. Hippon.196.5, πάντων εὐσεβέστατος βροτῶν S.<i>Ph</i>.85, θεοῦ δὲ πληγὴν οὐχ ὑπερπηδᾷ β. S.<i>Fr</i>.961, β. ἐς θεόν E.<i>Andr</i>.1196, φῶκαι λέκτρα θουρῶσαι βροτῶν Lyc.85, cf. Arist.<i>Top</i>.133<sup>a</sup>31, Men.<i>Mon</i>.131, LXX <i>Ib</i>.4.17, Plu.2.440e<br /><b class="num">•</b>op. νεκροί S.<i>Ant</i>.851<br /><b class="num">•</b>frec. en gen. plu. sin art. dependiendo de τις, οὐδείς, πολλοί B.1.152, S.<i>OC</i> 1664, <i>OT</i> 981, E.<i>Fr</i>.1077, A.R.2.230, <i>TAM</i> l.c.<br /><b class="num">•</b>c. art. acompañado de adj. o pron. ἡμεῖς οἱ βροτοί Ar.<i>Eq</i>.601, <i>Pax</i> 849, οἱ ταλαίπωροι βροτοί Alex.86, οἱ πάντες βροτοί Men.<i>Comp</i>.2.173, ὁ τοιοῦτος β. Pl.<i>R</i>.566d<br /><b class="num">•</b>βροτοί· γυναῖκες Hsch.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De una r. *<i>mer</i>- ‘morir’ y rel. arm. <i>mard</i> ‘mortal’, ai. <i>mr̥ta</i>- ‘muerto’, av. <i>mərəta</i>, lat. <i>mortuus</i>, aesl. <i>mrŭtvŭ</i>.
}}
{{grml
|mltxt=[[βροτός]], -όν (AM)<br /><b>ως ουσ.</b> [[θνητός]], [[άνθρωπος]] (σε [[αντίθεση]] με τους αθανάτους ή τον θεό)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>ως επίθ.</b> «[[βροτός]] [[ανήρ]]» — [[άνθρωπος]] [[θνητός]] και όχι [[θεός]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. απαντά ήδη στον Όμηρο (<b>[[πρβλ]].</b> και [[άμβροτος]]). Πρόκειται για αιολικό τ. [[αντί]] του <i>βρατός</i> <span style="color: red;"><</span> <i>μβρατός</i> <span style="color: red;"><</span> <i>μρατός</i> <span style="color: red;"><</span> <i>mrtόs</i> <span style="color: red;"><</span> <i>mer</i>- «[[πεθαίνω]]» (<b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>morior</i> «[[πεθαίνω]]», και τα παρεμφερούς σημασίας αρχ. ινδ. <i>mriyάte</i>, αρμ. <i>meramin</i>, αρχ. σλαβ. <i>mĭr</i>). Η λ. [[βροτός]] συνδέεται μορφολογικά με τα αρχ. ινδ. <i>mrta</i>- «πεθαμένος», αβεστ. <i>mətəta</i>- «[[νεκρός]]», λατ. <i>mortuus</i> «πεθαμένος», αρχ. σλαβ. <i>mrbtvb</i> «[[νεκρός]]», [[αλλά]] διαφέρει σημασιολογικά, [[διότι]] το -<i>το</i>- του [[βροτός]] έχει τη [[σημασία]] της δυνατότητας του «θνήσκειν». Παράλληλα δε με το [[βροτός]] υπάρχει και το [[μορτός]] (<b>[[πρβλ]].</b> αρχ. ινδ. <i>marta</i>-, αβεστ. <i>mardta</i>- «[[άνθρωπος]]») από διαφορετική [[αντιπροσώπευση]] του -<i>r</i>- (-<i>r</i>- = -ροή -<i>ορ</i>-). Τέλος υποστηρίζεται ότι συνδέεται ετυμολογικά με τα [[μαραίνω]], [[μαρασμός]], [[μάρμαρος]] «[[πέτρα]] που λάμπει στον ήλιο». Η [[λέξη]] [[είναι]] [[καθαρά]] ποιητική και απαντά στον Όμηρο (Ιλ., Οδ.), στον Ευριπίδη (<i>Ανδρομάχη</i>), στον Αισχύλο (<i>Ικέτιδες</i>), στον Σοφοκλή (<i>Αντιγόνη</i>), στον Πίνδαρο. Ο τ. στον πληθυντικό (<i>βροτοί</i>) εμφανίζεται κανονικώς [[χωρίς]] [[άρθρο]], [[εκτός]] αν προσδιορίζεται από κάποιο [[επίθετο]] ή [[αντωνυμία]]<br /><b>[[πρβλ]].</b> «των πολυπόνων <i>βροτών</i>». Σπανιότερα η λ. [[βροτός]] χρησιμοποιείται και στον πεζό λόγο (απαντά στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη), αντίθετα [[προς]] το [[θνητός]] που χρησιμοποιείται τόσο στον ποιητικό όσο και στον πεζό λόγο, [[πράγμα]] που συνετέλεσε και στο να διατηρηθεί και στη νέα Ελληνική.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[βρότειος]], [[βροτήσιος]]<br />(αρχ. -μσν.) [[βροτούμαι]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[βροτόγηρυς]], [[βροτολοιγός]], [[βροτοσκόπος]], [[βροτοστόνος]], [[βροτοστυγής]], <i>βροτοφελής</i>, [[βροτοφθόρος]]<br />(αρχ. - μσν.) [[βροτοκτόνος]]<br /><b>μσν.</b><br />[[βροτομήτωρ]], [[βροτοσώστης]]<br />(Β' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[άβροτος]], [[ακεσίμβροτος]], [[αλεξίμβροτος]], [[άμβροτος]], [[αμφίβροτος]], [[δαμασίμβροτος]], <i>εγερσίμβροτος</i>, [[εναρίμβροτος]], [[ημίβροτος]], [[θελξίμβροτος]], [[ιππόβροτος]], [[λησίμβροτος]], [[λυσίμβροτος]], [[μελάμβροτος]], [[μελησίμβροτος]], [[μιξόμβροτος]], [[ολεσίμβροτος]], [[οπιθόμβροτος]], [[πεισίβροτος]], [[πεισίμβροτος]], [[πλειστόμβροτος]], [[πρόβροτος]], [[σαόμβροτος]], [[σαοσίμβροτος]], [[τερψίμβροτος]], [[φαεσίμβροτος]], [[φαυσίμβροτος]], [[φθερσίβροτος]], <i>φθισίβροτος</i>, [[φθισίμβροτος]], [[φιλόμβροτος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''βροτός:''' ὁ, [[θνητός]] [[άνθρωπος]], σε Όμηρ., Αττ. ποιητές (η αρχική [[προέλευση]] φαίνεται να ήταν [[μορτός]], πρβλ. [[ἄμβροτος]]).
}}
{{elru
|elrutext='''βροτός:''' смертный, т. е. человеческий ([[ἀνήρ]] Hom.; [[ἔθνος]] Pind.).
}}