View source for κώπη

{{LSJ1
|Full diacritics=κώπη
|Medium diacritics=κώπη
|Low diacritics=κώπη
|Capitals=ΚΩΠΗ
|Transliteration A=kṓpē
|Transliteration B=kōpē
|Transliteration C=kopi
|Beta Code=kw/ph
|Definition=ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">handle</b> (v. fin.); esp. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">1</span> <b class="b2">handle of an oar</b>, Hsch.: hence, <b class="b2">the oar</b> itself (not in Il.), ἐμβαλέειν κώπῃς <span class="bibl">Od.9.489</span>; κώπῃσιν ἁλὸς ῥηγμῖνα . . τύπτετε <span class="bibl">12.214</span>, cf. Sapph.120, etc.; οἱ τὰς κ. ξύοντες <span class="bibl">Thphr. <span class="title">HP</span>5.1.6</span>, cf. <b class="b3">κωποξύστης; κώπαν σχάσον</b>, metaph., 'stay thy hand', <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>10.51</span>; <b class="b3">νερτέρᾳ προσήμενος κώπῃ</b>, = [[θαλαμίτης]], metaph., of a man of low rank, <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1618</span>; πομπίμοις κώπαις ἐρέσσων <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>561</span>; <b class="b3">παραπέμπειν ἐφ' ἕνδεκα κώπαις</b>, a prov. of dub. origin, meaning 'to escort with all the honours', <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>546</span>, cf. <span class="bibl">Eust.1540.44</span>, Suid. s.v. [[ἐφ' ἕνδεκα; κώπαισι πλεῖν]] take to the <b class="b2">oars</b>, when the wind fails, <span class="bibl">Men. 241</span>; κώπαις ποιεῖσθαι τὸν πλοῦν <span class="bibl">Arist.<span class="title">IA</span>710a19</span>: poet., to express ships, <b class="b3">κλεινᾷ σὺν κώπᾳ</b>, of Agamemnon's fleet, <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>140</span> (lyr.), cf. <span class="bibl"><span class="title">Hel.</span>1272</span>, <span class="bibl">1452</span> (lyr.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">handle of a sword, hilt</b>, ἐπ' ἀργυρέῃ κώπῃ σχέθε χεῖρα <span class="bibl">Il.1.219</span>, cf. <span class="bibl">Od.8.403</span>; ξίφεος δ' ἐπεμαίετο κώπην <span class="bibl">11.531</span>; χεῖρα κώπης ἐπιψαύουσαν <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1255</span>; φάσγανον κώπης λαβών <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span> 543</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">handle of a key</b>, κώπη δ' ἐλέφαντος ἐπῆεν <span class="bibl">Od.21.7</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> <b class="b2">haft of a torch</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>484</span> (anap.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> <b class="b2">handle</b> or <b class="b2">spoke</b> by which a mill is turned, <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>5.530.10</span> (iii B.C.), <span class="bibl">Agatharch.26</span>, <span class="bibl"><span class="title">PRyl.</span>167.11</span> (i A.D.), <span class="bibl">Luc.<span class="title">Asin.</span>42</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> <b class="b2">haft of a whip</b>, Hsch.s.v. [[Κερκυραία μάστιξ]]. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">7</span> pl., <b class="b2">spars</b> or <b class="b2">bars</b> used in building-operations, <span class="title">IG</span>12.313.135. (Cf.Lat. <b class="b2">cap-io</b>, Engl.<b class="b2">haft</b>, etc.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1546.png Seite 1546]] ἡ (wahrscheinlich von κάπω, [[κάπτω]], capio), eigtl. ein <b class="b2">Griff, Handgriff, Stiel</b>, an dem man ein Werkzeug hält; bes. – a) der <b class="b2">Rudergriff</b>, wie man ἐμβαλέειν κώπῃς fassen kann, Od. 9, 489. 10, 129; Pind. P. 4, 201 (vgl. [[ἐμβάλλω]]); – das <b class="b2">Ruder</b> selbst; Od. 12, 214; πᾶς ἀνὴρ κώπης [[ἄναξ]] Aesch. Pers. 370; übertr., νερτέρᾳ προσήμενος κώπῃ, von niederm Stande, Ag. 1601; [[οὔτε]] πομπίμοις κώπαις ἐρέσσων Soph. Trach. 558; oft bei Eur. u. Ar.; in Prosa, Thuc. 2, 84 u. 80. Vgl. noch [[ταῤῥός]]. – b) der <b class="b2">Schwertgriff</b>, das Degengefäß; ἐπ' ἀργυρέῃ κώπῃ σχέθε χεῖρα Il. 1, 219; ξίφεος δ' ἐπεμαίετο κώπην Od. 11, 530, öfter; χεῖρα δεξιὰν ὁρᾷς κώπης ἐπιψαύουσαν Soph. Phil. 1239; [[φάσγανον]] κώπης λαβών Eur. Hec. 543; nach B. A. 1096 in dieser Bdtg eigtl. corcyräisch. – c) der <b class="b2">Griff</b> am <b class="b2">Schlüssel</b>, von Elfenbein Od. 21, 7. – d) allgemeiner; δαλοῦ [[κώπη]] Eur. Cycl. 482; – bei der Handmühle die<b class="b2"> Kurbel</b>, der Griff, mit dem sie gedreht wird, D. Sic. 3, 13; vgl. Schol. Theocr. 4, 58. – Der <b class="b2">Griff</b> an der <b class="b2">Peitsche</b>, Hesych.
}}
{{ls
|lstext='''κώπη''': ἡ, πᾶν [[εἶδος]] λαβῆς (ἴδε ἐν τέλ.)· ἰδίως, 1) ἡ λαβὴ κώπης, καὶ [[καθόλου]] αὐτὴ ἡ [[κώπη]] (τὸ «κουπί»), ἐμβαλέειν κώπῃς Ὀδ. Ι. 489., Κ. 129 ([[οὐδαμοῦ]] ἐν Ἰλ.)· κώπῃσιν ἅλα τύπτειν Ὀδ. Μ. 214· ἀκολούθως ἐν Πινδ. Π. 10. 79, καὶ [[συχν]]. παρ’ Ἀττ.· νερτέρᾳ προσήμενος κώπῃ, = [[θαλαμίτης]], μεταφ. ἐπὶ ἀνθρώπου ταπεινῆς κοινωνικῆς τάξεως, Αἰσχύλ. Ἀγ. 1818· πομπίμοις κώπαις ἐρέσσων Σοφ. Τρ. 561· παραπέμπειν ἐφ’ [[ἕνδεκα]] κώπαις, παροιμ. ἀμφιβόλου ἀρχῆς σημαίνουσα, [[συνοδεύω]] μὲ πάσας τὰς τιμάς, Ἀριστοφ. Ἱππ. 546, πρβλ. Εὐστ. 1540, Σουΐδ. ἐν λ. ἐφ’ [[ἕνδεκα]], καὶ ἴδε [[ἐμβάλλω]] ΙΙ. 3, [[ἀναφέρω]] ΙΙ. 1· ἐν κώπαισι [[πλεῖν]], [[καταφεύγω]] εἰς τὰς κώπας [[ὁπόταν]] ὁ [[ἄνεμος]] καταπέσῃ, Μένανδ. ἐν «Θρασυλέοντι» 2, πρβλ. Ἀριστ. π. Ζ. Πορείας 10, 6. ― ποιητ. πρὸς δήλωσιν τῶν πλοίων, σὺν κώπᾳ χιλιοναύτᾳ, ἐπὶ τοῦ στόλου τοῦ Ἀγαμέμνονος, Εὐρ. Ι. Τ. 140, πρβλ. Ἠλ. 1272, 1452. 2) ἡ λαβὴ ξίφους, Λατ. manubrium, capulus, ἐπ’ ἀργυρέῃ κώπῃ σχέθε χεῖρα Ἰλ. Α. 219, πρβλ. Ὀδ. Θ. 403· ξίφεος δ’ ἐπεμαίετο κώπην Λ. 531· κώπης ἐπιψαύειν Σοφ. Φ. 1255· [[φάσγανον]] κώπης λαβεῖν Εὐρ. Ἑκ. 543. 3) ἡ λαβὴ κλειδός, [[κώπη]] δ’ ἐλέφαντος [[ἐπῆεν]] Ὀδ. Φ. 7. 4) ἡ λαβὴ λαμπάδος ἢ πυρσοῦ, Εὐρ. Κύκλ. 484. 5) τὸ [[ξύλον]] τὸ ἐφηρμοσμένον εἰς τὴν ἄνω «μυλόπετραν», ἣν στρέφει ὁ [[ἵππος]] ἢ [[ὄνος]] προσδενόμενος εἰς τὸ [[ξύλον]], Λουκ. Ὄν. 42· αὐτὸς ὁ [[μύλος]], Διόδ. 3. 13. 6) ἡ λαβὴ μάστιγος Ἡσύχ. (Πρβλ. τὸ Λατ. cap-io, cap-ax, cap-ulus· Γοτθ. haf-jan (αἴρειν)· Ἀγγλο-Σαξον. hœf-t (haft), κτλ.).
}}
{{bailly
|btext=ης (ἡ) :<br /><b>I.</b> manche de rame, <i>d’où</i><br /><b>1</b> rame;<br /><b>2</b> vaisseau ; <i>collect.</i> flotte ; σὺν κώπᾳ <i>dor.</i> χιλιοναύτᾳ EUR avec une flotte de mille marins;<br /><b>II.</b> garde d’une épée;<br /><b>III.</b> poignée :<br /><b>1</b> poignée d’une clé;<br /><b>2</b> manivelle de meule.<br />'''Étymologie:''' R. Καπ, prendre, tenir ; cf. <i>lat.</i> capio, capulus, etc.
}}
{{Autenrieth
|auten=[[handle]] of [[sword]] or [[oar]], [[hilt]], [[oar]]; of a [[key]], Od. 21.7. (See [[cut]] No. 68.)
}}
{{grml
|mltxt=η (AM [[κώπη]])<br />το [[κουπί]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[λαβή]] εργαλείου ή άλλου αντικειμένου, [[χερούλι]]<br /><b>2.</b> <b>παροιμ.</b> «παραπέμπειν ἐφ' [[ἔνδεκα]] κώπαις» — [[συνοδεύω]] με όλες τις τιμές.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. συνδέεται πιθ. με το [[κάπτω]] και με λατ. <i>capulus</i> «[[κουπί]]».<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[κωπεών]], [[κωπητήρ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κώπαιον]], [[κωπέτας]], [[κωπεύς]], [[κωπεύω]], [[κωπήεις]], [[κωπίον]], [[κωπώ]], [[κωπώ]] (-<i>έω</i> και -<i>άω</i> / -<i>ω</i>)<br /><b>μσν.</b><br />[[κωπάριον]] <b>νεοελλ.</b> [[κωπαίος]], [[κωπία]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[κωπηλάτης]], [[κωπήλατος]], [[κωπήρης]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[κωποδέτης]], [[κωποξύστης]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''κώπη:''' ἡ (από τη √<i>ΚΑΠ</i>, Λατ. cap-io), [[κάθε]] [[λαβή]]·<br /><b class="num">1.</b> [[χερούλι]] κουπιού και γενικά [[κουπί]], σε Ομήρ. Οδ., Πίνδ., Αττ.· νερτέρᾳ προσήμενος κώπῃ = [[θαλαμίτης]], μεταφ., λέγεται για άνθρωπο χαμηλής τάξης, σε Αισχύλ.· παραπέμπειν ἐφ' [[ἕνδεκα]] κώπαις, [[ρητό]] αμφιβ. προέλευσης που σημαίνει «[[συνοδεύω]] με όλες τις τιμές», σε Αριστοφ.· ποιητ. προς [[δήλωση]] πλοίων, <i>κλεινᾷ σὺν κώπᾳ</i>, λέγεται για την [[αρμάδα]] του Αγαμέμνονα, σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[λαβή]] ξίφους, [[λαβή]] εγχειριδίου, Λατ. [[capulus]], σε Όμηρ., Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[λαβή]] κλειδιού, σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">4.</b> [[λαβή]] λαμπάδας ή πυρσού, σε Ευρ.
}}
{{elnl
|elnltext=κώπη -ης, ἡ, Dor. κώπᾱ [~ κάπτω] roeiriem:; κώπῃσιν ἅλα τύπτειν met de roeiriemen de zee slaan Od. 12.214; κώπας ἀναφέρειν de roeiriemen terugtrekken Thuc. 2.84.3; als collect.:; κλεινᾷ σὺν κώπᾳ met een schitterende vloot Eur. IT 140; overdr.: νερτέρᾳ προσήμενος κώπῃ bij de laagste roeiriem gezeten, (d.w.z. inferieur persoon) Aeschl. Ag. 1618. gevest:. χεῖρα δεξιὰν ὁρᾷς κώπης ἐπιψαύουσαν; zie je hoe mijn rechterhand op het gevest (van mijn zwaard) rust? Soph. Ph. 1255. handvat, greep:. δαλοῦ κώπη greep van een fakkel Eur. Cycl. 484; κώπη δ ’ ἐλέφαντος ἐπῆεν er zat een ivoren handvat op (de sleutel) Od. 21.7; κώπη τῆς μύλης zwengel van de molen Luc. 39.42.
}}
{{elru
|elrutext='''κώπη:''' дор. [[κώπα|κώπᾱ]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> ручка весла: [[ἐμβαλέειν]] κώπῃς (dat. pl.) Hom. налечь на весла;<br /><b class="num">2)</b> весло (κώπῃσιν ἅλα τύπτειν Hom.): νερτέρᾳ προσήμενος κώπῃ Aesch. сидящий на нижнем весле, т. е. стоящий на низкой общественной ступени (см. [[θρανίτης]]); [[κώπης]] [[ἄναξ]] Aesch. гребец; παραπέμπειν ἐφ᾽ [[ἕνδεκα]] κώπαις погов. Arph. провожать одиннадцатью веслами, т. е. оказывать всевозможные почести; κ. [[χιλιοναύτης]] Eur. флот из тысячи кораблей;<br /><b class="num">3)</b> ручка, рукоять (ξίφεος Hom.; μύλης Luc.): κ. ἐλέφαντος Hom. ручка (ключа) из слоновой кости; [[φάσγανον]] [[κώπης]] [[λαβεῖν]] Eur. ухватиться за рукоять меча; δαλοῦ κ. Eur. (холодный) конец головни;<br /><b class="num">4)</b> ручная мельница (πρὸς τὴν κώπην ἀλήθειν Diod.).
}}