View source for πέλας

{{LSJ1
|Full diacritics=πέλᾰς
|Medium diacritics=πέλας
|Low diacritics=πέλας
|Capitals=ΠΕΛΑΣ
|Transliteration A=pélas
|Transliteration B=pelas
|Transliteration C=pelas
|Beta Code=pe/las
|Definition=Adv. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">near, hard by</b>, c. gen., which commonly stands before π., Τηλεμάχου π. ἵστατο <span class="bibl">Od.15.257</span> ; <b class="b3">Νείλου π</b>. <span class="bibl">A. <span class="title">Supp.</span>308</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Ag.</span> 1038</span>, <span class="bibl">1671</span> ; <b class="b3">καὶ τάδ' ἀγχόνης π</b>. <span class="bibl">E. <span class="title">Heracl.</span>246</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">HF</span>1109</span> ; also before its case, π. τῆς Κασταλίης <span class="bibl">Hdt.8.39</span>, cf. <span class="bibl">138</span> ; αὕτη π. σοῦ <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span> 1474</span> ; separated from its case, <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>580</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> c. dat., <b class="b3">π. ἐμβόλῳ, σκάπτῳ π</b>., <span class="bibl">Pi. <span class="title">O.</span>7.18</span>, <span class="bibl"><span class="title">N.</span>11.4</span> ; <b class="b3">σοὶ π</b>. <span class="bibl">A. <span class="title">Supp.</span>208</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Fr.</span>102</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> abs., χριμφθεὶς πέλας <span class="bibl">Od.10.516</span> ; <b class="b3">π. στείχειν, παρεῖναι, παραστατεῖν</b>, <span class="bibl">E. <span class="title">Or.</span>877</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>83</span>, <span class="bibl">A. <span class="title">Th.</span>669</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">οἱ π</b>. (sc. <b class="b3">ὄντες</b>) <b class="b2">one's neighbours</b>, <span class="bibl">Democr.293</span>, <span class="bibl">Antipho Soph.58</span>, <span class="bibl">Hdt.1.97</span>, <span class="bibl">Critias 15.6</span> D., <span class="bibl">Th. 1.69</span>, <span class="bibl">4.78</span>,<span class="bibl">92</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">EN</span>1169a14</span>, etc. ; <b class="b2">one's fellow creatures</b>, <span class="bibl">E. <span class="title">Heracl.</span> 2</span>, <span class="bibl"><span class="title">Hipp.</span>441</span> ; <b class="b3">τὰ τῶν πέλας κακά</b>, opp. <b class="b3">τὰ οἰκήϊα</b>, <span class="bibl">Hdt.7.152</span> : sg., <b class="b3">ὁ π</b>. <b class="b2">one's neighbour</b>, <span class="bibl">Id.3.142</span>, <span class="bibl">Th.1.32</span> ; πᾶς τις αὑτὸν τοῦ π. μᾶλλον φιλεῖ <span class="bibl">E. <span class="title">Med.</span>86</span> ; cf. [[πλησίον]]. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Sup. <b class="b3">πελαστάτω</b> <b class="b2">nearest</b>, Hp. <span class="title">Loc. Hom.</span> 12, 45, <span class="bibl"><span class="title">Mul.</span>1.66</span> : a Sup. Adj. <b class="b3">πελάστατος, η, ον</b>, <span class="title">IG</span>14.352 ii65 (Halaesa).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0549.png Seite 549]] adv., <b class="b2">nahe</b>, nahe daran; χριμφθεὶς [[πέλας]], Od. 10, 516 (nicht in der Il.); oft bei den Tragg., wie οἶμαί νιν αὐτῷ νῦν παραστατεῖν [[πέλας]], Aesch. Spt. 651, [[πέλας]] [[μάρτυς]] πάρεστι, Eum. 633; – c. gen., der meist voransteht, Τηλεμάχου [[πέλας]] ἵστατο, Od. 15, 257; u. so gew. bei den Tragg., τάφου [[πέλας]], Aesch. Pers. 670, u. sonst; ἰὼν [[πέλας]] μητρὸς πατρός τε, Soph. O. R. 782; Eur. Hec. 486 u. öfter; u. in Prosa, Her. 8, 39. 138; – c. dat., [[πέλας]] ἐμβόλῳ, Pind. Ol. 7, 18, wie σκάπτῳ [[πέλας]], N. 11, 4, u. mit einer praepos., παρ' Εὐρώτᾳ [[πέλας]], I. 1, 29; einzeln auch bei a. D., wie Aesch. θέλοιμ' ἂν [[ἤδη]] σοὶ [[πέλας]] θρόνους ἔχειν, Suppl. 205; – mit dem Artikel, ὁ [[πέλας]], der Nahe, der Nachbar, aber gew. ganz allgemein, der Andere, [[ἀμείνων]] τοὺς [[πέλας]] φρενοῦν ἔφυς, Aesch. Prom. 335 Eum. 391; μήτ' ἐμέ, [[μήτε]] τούσδε τοὺς [[πέλας]], Soph. O. C. 807, vgl. Ant. 475 Ai. 1130; πᾶς τις αὑτὸν τοῦ [[πέλας]] [[μᾶλλον]] φιλεῖ, Eur. Med. 86; Her. setzt τὰ τῶν [[πέλας]] den οἰκήϊα κακά entgegen, 7, 152, vgl. 3, 142; Thuc. 1, 32; [[δικαίωσις]] ἀπὸ τῶν ὁμοίων τοῖς [[πέλας]] ἐπιτασσομένη, 1, 141, öfter, u. Folgde.
}}
{{ls
|lstext='''πέλᾰς''': Ἐπίρρ., πλησίον, ἐγγύς, ἀντίθετ. τῷ [[ἑκάς]], [[μετὰ]] γεν., ἥτις συνήθως προτάσσεται τοῦ [[πέλας]], ὡς Τηλεμάχου π. ἵστατο Ὀδ. Ο. 257· Νείλου π. Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 308, πρβλ. Ἀγ. 1038, 1671· καὶ τόδ’ ἀγχόνης π. Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 246, πρβλ. [[Ἡρακλ]]. Μαιν. 1109 ἀλλὰ καὶ ἐπιτάσσεται ἡ [[πτῶσις]], π. τῆς Κασταλίης Ἡρόδ. 8. 39, πρβλ. 138 αὕτη π. σου Σοφ. Ἠλ. 1474· καὶ χωρίζεται ἀπὸ τῆς πτώσεως, [[ὅταν]] [[πέλας]] ἤδη τὸν Ἄιδην εἰσορῶσι τοῦ βίου ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 580. 2) [[ὡσαύτως]] ὡς τὸ ἐγγύς, [[μετὰ]] δοτ., Πινδ. Ο. 7. 34 ([[ἔνθα]] ἴδε Böckh), N. 11. 4· σοὶ π. Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 208, πρβλ. Ἀποσπ. 101. - Μετὰ γεν. ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὸ Λατ. prope ab aliquo loco· [[μετὰ]] δοτ., πρὸς τὸ Λατ. prope ad aliquem locum, Herm. Dial. Pind. σ. XI (Opusc. 1. σ. 254) κἑξ. 3) ἀπολ., χριμφθεὶς [[πέλας]] Ὀδ. Κ. 516· π. στείχειν, παρεῖναι, στῆναι, κτλ., [[συχνάκις]] παρὰ Τραγ. ΙΙ. οἱ [[πέλας]] (ἐξυπ. ὄντες), οἱ γείτονες, Θουκ. 1. 69., 4. 78, 92, κτλ.· [[ἐντεῦθεν]], οἱ πλησίον, οἱ ἄνθρωποι, Ἡρόδ. 1. 97, καὶ παρὰ Τραγ., ἴδε Elmsl. εἰς Εὐρ. Μήδ. 85· παρ’ Ἡροδ. 7. 152, τὰ τῶν [[πέλας]] ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὰ οἰκήια κακά· - [[ὡσαύτως]] ἐν τῷ ἑνικῷ, ὁ [[πέλας]], ὁ πλησίον, πᾶς [[ἄνθρωπος]], Ἡρόδ. 3. 142, Εὐρ. ἔνθ’ ἀνωτ., Θουκ. 1. 32· πρβλ. πλησίον. ΙΙΙ. ὑπερθ., πελαστάτω, πλησιαίτατα, ἐγγύτατα, Ἱππ. 413. 16., 422. 37· ἀπαντᾷ καὶ ὑπερθ. ἐπίθ. πελάστατος, η, ον, Συλλ. Ἐπιγ. 5594. 64 ([[ἔνθα]] [[ὅμως]] ὁ Franz τὰν Πέλαστα τὰν ...). - (Ἐκ τοῦ [[πέλας]] παράγεται τὸ [[πελάζω]]· [[ἐντεῦθεν]] ἐσχηματίσθη διὰ συγκοπῆς τινος τὸ συνώνυμον πλησίον, [[πλησίος]] (οἰονεὶ πελάσιος). Περὶ τῆς ῥίζης ἴδε Κουρτ. ἀρ. 367.)
}}
{{bailly
|btext=<i>adv. et prép.</i><br />près, auprès, gén. <i>ou</i> dat. ; ὁ [[πέλας]] <i>ou</i> [[οἱ]] [[πέλας]], le prochain, autrui ; [[οἱ]] [[πέλας]] les voisins, <i>d’où</i> les autres.<br />'''Étymologie:''' R. Πελ, mouvoir, approcher ; cf. la R. parallèle avec métath. Πλη, &gt; [[πλησίος]] [[πλησίον]].
}}
{{Autenrieth
|auten=[[near]], [[hard]] by; w. gen., Od. 15.257. (Od.)
}}
{{Slater
|sltr=<b>πέλᾰς</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[near]] (by) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> adv. ῥεέθροισί τε Δίρκας ἔφανεν καὶ παρ' Εὐρώτᾳ [[πέλας]] (I. 1.29) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> prep., c. dat. Ἀσίας εὐρυχόρου τρίπολιν νᾶσον [[πέλας]] ἐμβόλῳ ναίοντας (O. 7.18) [[Ἑστία]], εὖ μὲν Ἀρισταγόραν [[δέξαι]] τεὸν ἐς [[θάλαμον]], εὖ δ' ἑταίρους ἀγλαῷ σκάπτῳ [[πέλας]] (N. 11.4) λέχει [[πέλας]] ἀμβροσίῳ Μελίας ἀγαυὸν καλάμῳ συνάγεν θρόον (Pae. 9.35)
}}
{{grml
|mltxt=Α<br /><b>επίρρ.</b><br /><b>1.</b> [[κοντά]], [[πλησίον]] («ὃς [[τότε]] Τηλεμάχου [[πέλας]] ἵστατο», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> (ως ουσ. αρσ. πληθ.) <i>οἱ [[πέλας]]<br />α) οι γείτονες<br />β) οι όμοιοι<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «τὰ τῶν [[πέλας]] [[κακά]]» — οι ξένες δυστυχίες.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το επίρρ. <i>πέλăς</i> ανάγεται σε δισύλλαβη [[ρίζα]] <i>pel</i><i>ā</i>- / <i>pel</i><i>ә</i><sub>2</sub> με απαθές το πρώτο [[φωνήεν]] και συνεσταλμένο το δεύτερο και με αρχική σημ. «[[πρόσκρουση]], [[σύγκρουση]]» (<b>πρβλ.</b> [[πελάζω]]). Η [[αναγωγή]] στην [[ίδια]] [[ρίζα]] άλλων τ. της Ινδοευρωπαϊκής [[είναι]] εξαιρετικά αμφίβολη. Πιθανή φαίνεται η [[σύνδεση]] του επιρρ. με το λατ. <i>pello</i> «[[πλήττω]], [[κρούω]]» (<b>πρβλ.</b> [[πλήττω]]). Στην [[ίδια]] [[ρίζα]] με μηδενισμένο το α' [[φωνήεν]] και απαθές το δεύτερο ανάγονται οι τ. [[πλησίον]], [[πλήν]] και ο [[αθέματος]] αόρ. [[πλῆτο]] (<b>πρβλ.</b> [[πίμπλημι]]). Η [[μορφή]] του επιρρ. [[πέλας]] [[είναι]] δυσερμήνευτη. Αν πρόκειται για αρχαίο τ. επιρρήματος, [[τότε]] το τελικό -<i>ς</i> μπορεί να ερμηνευθεί ως επιρρηματικό. θα μπορούσε, [[ωστόσο]], να θεωρηθεί και τ. ονομαστικής πτώσης που χρησιμοποιήθηκε επιρρηματικά].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πέλᾰς:''' επίρρ.,<br /><b class="num">I. 1.</b> κοντά, [[πλησίον]], κοντινά, με γεν., σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ., Τραγ.<br /><b class="num">2.</b> όπως το [[ἐγγύς]], με δοτ., σε Πίνδ., Αισχύλ.<br /><b class="num">3.</b> απόλ., χριμφθεὶς [[πέλας]], σε Ομήρ. Οδ.· [[πέλας]] στείχειν, [[παρεῖναι]], [[στῆναι]], σε Τραγ.<br /><b class="num">II.</b> οἱ [[πέλας]] (ενν. <i>ὄντες</i>), οι γείτονες κάποιου, σε Θουκ. κ.λπ.· απ' όπου, οι συνάνθρωποι, ολόκληρη η [[ανθρωπότητα]], σε Ηρόδ., Τραγ.· στον ενικ., ὁ [[πέλας]], [[γείτονας]] κάποιου, [[συνάνθρωπος]], [[οποιοσδήποτε]] [[άνθρωπος]], σε Ηρόδ., Ευρ.
}}
{{elru
|elrutext='''πέλᾰς:''' <b class="num">I</b> adv. близко (παραστατεῖν, [[παρεῖναι]] Aesch.): οἱ π. (sc. ὄντες) Her., Thuc. соседи, ближние; τὰ τῶν π. κακά Her. чужие беды.<br /><b class="num">II</b> praep. [[cum]] gen., поэт. тж. [[cum]] dat. близ (Τηλεμάχου π. Hom.; π. τῆς Κασταλίης Her.; σοὶ π. Aesch.).
}}
{{elnl
|elnltext=πέλας adv. nabij; superl. πελαστάτω prep. (ook postpos. ) vlak bij; met gen..; πέλας σοῦ vlak bij je Soph. El. 1474; Τηλεμάχου πέλας ἵστατο hij ging dicht bij Telemachus staan Od. 15.257; met dat..; σοὶ πέλας dicht bij jou Aeschl. Suppl. 208; subst. ὁ πέλας de buurman:. τὰ τῶν πέλας κακά de ellende van hun buren Aeschl. Eum. 504.
}}